CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN 7JAARGANG MAANDAG 19 APRIL 1926 NUMMER 1800 UWE LEIDSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per wartaal I 2.50 Pei week f 0.19 Frenco per post per kwartaal I 2.90 BUREAUHooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 Uit fliraer lies'aa' »i' TWEE Bladen. EÊRSlË BLAD. V H. Prins Hendrik. Z.K.H de Pi ins der Nederlanden viert vandaag zijn öüsten verjaardag. Gedurende een halve eeuw werd de Prins in het leven gespaard en meer dan de helft van dat aantal jaren is hij de gemaal van onze geëerbiedigde Vorstin Ons volk heeft zijn Koningin, die edele edelvi'ouwe, die vooral in dagen van rampen en moeiten zoo innig met haar volk meeleefde, hartelijk lief. En in die liefde deelt ook Prins Hen dfik. die de ver van gemakkelijke po- sit.h waarin hij zich geplaatst zag op waardige wijze heeft ingenomen, er. die telkens weer gelegenheid vond blij kei- te geven van ziin warme belang stelling voor het land. dat hem tot een t\vr>P''n voorland werd Spare God nog fal van jaren den Prins gemaal voor zijne Echtgenoote, onze geliefde vorstin, voor zijne Ko ninklijke dochter, onze Prinses Juli ana. tot heil van land en volk Y Socia istisciie jeugdbeweging. Hoog wordt in sociaal-democrati sche kringen opgegeven over de roode jeugdbeweging. Nadat men eerst gespot heeft met wat op ciit gebied in Christelijke krin gen gedaan werd, gespot heeft met '-e Christelijke jongelings- en meisjes ver- eenigingen, is men begonnen deze jeugdbeweging na te apen. Natuurlijk deed men het anders. Van beginsel-studie is hij de socia listische jeugdorganisaties geen spra ke Vooreerst misschien omdat de waarlijk sociaal-democratische begin selen door de leidende kringen sinds lang verloochend zijn, maar dan ook omdat men daar de socialistische jeugd niet mee aan boord behoeft te komen. Men heeft de zaak op een geheel an dere leest geschoeid en hoog wordt nu opgegeven van de nieuwe cultuur, die deze jeugdbeweging zal brengen. Professor Bonger, een van de knap ste sociaal-democraten ten onzent, is hieromtrent ietwat sceptisch gestemd. In een polemiek tegen zijn partijge noot Kuyper in de „Socialistische Gids" schrijft hij o.m.: „De zaak wordt echter geheel an ders, wanneer men van het brengen van nieuwe kuituur spreekt, zooals Kuyper doet. Ik zie van „nieuwe" kuil uur niets. Zelfs het uiterlijk, manchestergoed, lange keepjes, hob bezakjurken, vergietschoenen, de jongens lange, de meisjes ko. te ha ren. en allemaal zonder hoed is niet origineel. Duitsche import een kleine twintig jaar, geleden zag ik al dergelijke Wandervögel (bur gerlijke!) door de Harz trekken. En wie denkt dat gezellig op de hei kam pe'oren, daar vroolijk dansen en met mooie vlaggen zwaaien een nieuwe kuituur is, moet eerst nog eens zich op de hoogte stellen wat een waar achtige nieuwe beschaving in de wereldgeschiedenis was. In de schrif turen leest men veel over een ty pisch symptoom van artistieke on macht maar weinig of niets van de nieuwe kuituur. „Laat men toch ronduit erkennen het is geen schande, want de ar beidersbeweging heeft op politiek en economisch terrein grandiosen arbeid gedaan dat zij in de ruim vijftig jaren van haar bestaan op dit gebied niets eigens gemaakt heeft Enkele zwaluwen maken geen zomer; de weinige groote socialisti sche kunstenaars hebben wel .be langrijk werk gedaan, maar hebben geen „nieuwe stijl" of welk ander element van nieuwe beschaving ge bracht. Wij hopen nog alleen dat het anders zal worden, doch laten wij vooral niet de mogelijkheid uit bet oog verliezen, dat eerstvolgende ge neraties, levend onder andere condi ties, haar zullen brengen. Ik word steeds meer overtuigd, dat deze mo gelijkheid de waarschijnlijkheid is. „Hoe dit ook zij, laat het feit, dat men zelf nog geen nieuwe kunst ge bracht heeft, vooral tot bescheiden heid aanmanen, laat men. in af wachting van wat eens de toekomst misschien zal brengen, alles in het werk stellen om de arbeidersklasse te leeren genieten van al het groot- sche wat de kunst van alle tijden beeft gebracht zij moge burger lijk, aristocratisch of wat dan ook geweest zijn. Dit is ook de beste wij ze om de kunstloozen op te voeden en zoo geschikt te maken om te ge nieten van wat eens komen zal." Niet origineel, burgerlijk, het is geen vloeiend oordeel, dat hier wordt uit gesproken. En wat van die nieuwe cultuur geldt, dat geldt, zooals gezegd ook van de socialistische beginselen. Zóó bezien, behoeft er voor ons dan ook geen reden te bestaan om ons van de socialistische jeugdbeweging veel aan te trekken. Toch hebben we hier op onze hoede te zijn. Want de kinderen, die in deze bewe ging verzeild raken en in de groo- tere plaatsen zijn daarbij ook heel vat kinderen uit Christelijke go- zinnen worden daardoor gebracht in een socialistische, een revolutionai re sfeer, ze staan daar onder socialis tische leiding en, misschien schier on gemerkt leeren ze daar partij kiezen tegen het Christendom en tegen den Christus Daarom hebben de ouders op hun hoede te zijn en ernstig na te gaan in welke kringen zich hunne kinderen bevinden En daarom is het ook zoo noodig dat jeugdorganisaties, als door „Patrimo nium" te Leiden in het leven geroepen den steun ontvangen dien ze verdie nen. STADSNIEUWS. Koninklijke Nederl. Maatschappij voor tuinbouw en plantkunde. De afdeeling Leiden en omstreken van bovengenoemde afdeeling hield Vrijdagavond de laatste ledenvergade ring van dit seizoen in een der recep tiekamers der Stadsgehoorzaal. Na opening door den voorzitter, den heer Witte, werd voorlezing gedaan van de ingekomen stukken en vervolgens wer den de diploma's uitgereikt welke in de afgeloopen periode door de leden op verschillende tentoonstellingen en keu ringen werden behaald en wel aan de H.H. Heemskerk te Oegstgeest, Gebr. den Older te Leiden, G. Luhbe te Oegst geest, H. Buurman te Leiden, Ballego te Leiden, G. H. Kersbergen, J. Kriest, Smit te Leiden, C. Vianen te Rijnsburg Alsnu komt Mej. C. Cool aan de beurt voor het inleiden der vragen: a. „Zijn truffels in on9 land in cul tuur gebracht of te brengen en zoo ja hoe is die cultuur? b. zijn champignons welke op hoo rnen groeien ook schadelijk voor vloe ren van woonkamers? Mej. Cool begon met te vertellen wat eigenlijk een truffel is, u.l. een paddestoel, die onder den grond groeit zeer smakelijk is en tot de asconiceten behoort. Echte eetbare, d.w.z. smakelijke truf fels komen in ons land niet voor, wel in Zuid-l<rankrijk en Italië. Daar wor den afgerichte honden of varkens ge bruikt om de truffels op te zoeken. in Frankrijk worden jaarlijks plm. 8ÜU.0Ü0 K.G. truffels gekweekt. Ook in Duitschland, o.a. in t Rijn gebied in de omgeving van Hannover en in Thuringen worden ze gevonden en ook gekweekt. Dat kweeken geschiedt in een meng sel van kalkzand en tonaarde, waarin eerst quercus pubescens geplant wordt Na 10 jaar pas kan men oogsten, want de truffels groeien n.l. aan de uitein den van de Quercus (eik). De sporen worden op de eerst ontbloote wortels gegoten en dan met aarde toegedekt. In Frankrijk kweekt men de Tuber Melanospermum en in Duitschland de Tuber Aestivum. Eigenaardig is, dat in ons land veel truffels (geen eetbare gevonden werden, nadat Prins Hendrik de wilde zwijnen in ons land had in gevoerd. Dit zijn da nvooral de Tuber dryophilum, T. excuvatum en T. pube- rulum. De tweede vraag werd ontkennend beantwoord. Champignons die op hoo rnen leven gevoelen zich meestal niet thuis in de kamer. In dit verband vond Mej. Cool gele genheid om te wijzen op "t groote ge vaar van en de schade die in woningen vooral ook in Leiden, aangéricht wordt door de huiszwam de Merulius lacry- mans. In Duitschland bestaat een spe ciale verordening om dezen buizenver- woester te bestrijden, wat volgens mej. Cool ook in ons land nuttig zou zijn. In de pauze die nu volgt, wordt een com missie benoemd om de ingezonden Anemonen van den heer Vianen te be- oordeelen. Deze prachtanemonen ver kregen 12 punten. Na de pauze beantwoordt dr. J. W. C. Goethart de vraag: Is de kennis van selectie en hybri- datie voor onze kweekers wenschelijk? Dr. Goethart noemde selectie en hy- bridatie de 2 belangrijkste factoren in de handen van een welbewusten kweeker, die echter zoo nauw aan el kaar verbonden zijn, dat ze in één adem genoemd moeten worden. Er wordt geselecteerd om de soort te verbeteren of in stand te houden; aan die verbetering komt echter met se- lecteeren alleen, spoedig een einde. Dus roept men de hybridatie ter hulp en dan dient men een inzicht te heb ben in de voornaamste erfelijkheids- wetten. De wetenschap heeft het nu zoover gebracht, dat men in vele gevallen, mits men niet met bastaarden werkt, van te voren zeggen kan wat de doch ters zullen zijn en ook hoe de klein dochters zich aan ons oog zullen voor doen. In dit verband werd het werk van Abt Gregor Mendel in 1865 en van Bateson in 1908 gememoreerd. De praktijk kijkt nog veel te veel naar de eerste (dochter) generatie en heeft nog dikwijls geen geduld de kleindochter-generatie af te wachten. Ook wees spr. op de enorme getallen planten, die men meestal noodig heeft om alle nieuwe mogelijkheden te van gen. Na afloop bracht de voorzitter zoo wel Mej. Cool als Dr. Goethart dank voor hun van diepe studie getuigende inleidingen. Kon. Nederl. Grofsmederij. De gehouden vergadering van de Koninklijke Nederlandsche Grofsme derij alhier heeft de balans en de reke ning en verantwoording over 1925 goedgekeurd. Uit het jaarverslag deelt men ons mee: Uitgevoerd werden ver schillende orders tot een bedrag van f 1.358.283, tegen f 959.682 in 1924. Het voordeelig saldo der fabricagc- rekening bedroeg over 1925 f 146.386 (f 125.516). De balanswaarde van de ter reinen, gebouwen, werktuigen, ge reedschappen enz. bedroeg uit. 1924 f 644.423, terwijl in 1925 werd aange schaft voor f 288.960, tezamen f 933.384. Afgeschreven en geamoveerd werd voor een waarde van f 78.085, waar door de balanswaarde wordt terugge bracht tot f 855.299. £Ja aftrek van af schrijving bijdragen in de kosten van pensioenen, ongevallenverzekering,enz. en afschrijving dubieuze debiteuren cn na toevoeging van een voordeelig sal do ad f 67.595 (f 79.491) der interestre kening, blijft er f 146.973 (f 145.415; over, zoódat met' inbegrip van het on verdeeld gebleven dividend A. P. ad f 2802 een bedrag van f 149.576 ter ver deeling beschikbaar blijft. Aan dividend zal worden uitgekeerd 16 pet, (als v. j.), terwijl f 580 als on verdeeld dividend op nieuwe rekening overgaat. Het pensioenfonds voor ambtenaren, beambten, werkmeester en werklieden der N.V. is op 1 Januari 1925 in werking getreden. In verband hiermede is een bedrag van f 325.500 aan de stichting overge dragen. De rekening belangen perso neel is daardoor tot f 75.000 verlaagd. Van de obligatieleeningen groot f 150.000 en f 300.000, waarvan nog in omloop f 25.000 en f 150.000 moeten 5 resp. 6 obligaties worden uitgeloot. Tot commissaris werd herkozen de heer B. J. H. Haitink. De T.B.C.-Tentoonstelling. Het reizend museum van de veree- niging tot bestrijding van de tuber culose dat gedurende deze week is te bezichtigen in de Kleine Stadsgehoor zaal, is hedenmiddag om half vijf door Dr J. Bruining officieel geopend. Toen wij vanmorgen in het museum een kijkje namen, waren alle stands nog niet voltooid, weshalve een volle dig overzicht nog zal moeten wach ten. Uit hetgeen reeds te zien was kre gen we wel den indruk, dat het 'n be zoek overwaard is. Natuurlijk om het doel opzichzelf reeds, omdat daarbij ieder mensch is betrokken, maar ook omdat het museum zoo'n prachtig stuk propaganda is voor de daadwer kelijke bestrijding van de tuberculose. Het is in hooge mate moedgevend om te zien hoe onder Gods zegen de middelen tot bestrijding van de vree- selijke tuberculose steeds verbeterd en uitgebreid zijn en hoe daarmede reeds mooie resultaten zijn bereikt. Er valt in dat museum voor ieder wat te leeren, ook voor degenen, die nog niet hebben geleerd hoe ook met kleine en eenvoudige middelen de be strijding van de t.b.c. kan worden ge diend. In afwachting van een breeder over zicht wekken wij nu reeds met aan drang op tot massaal bezoek. Dat zal ook voldoening geven, die met veel tact en toewijding in een korte snanne tijds het museum hebben ingericht. T. B. C.-bestr"tHnns-film. Woensdag a.s. zal in de kleine zaal der Stadsgehoorzaal, door bemoeiin gen van de Leidsche Vereeniging tot Bestrijding der Tuberculose de film vertoond worden, die door de Ned. Centrale Vereeniging tot Bestrij ding der Tuberculose opgenomen is, met de bedoeling, op deze wijze een duidelijk beeld te geven, hoe men me nigvuldig de tuberculose kan aantref fen en hoe zij op doelmatige wijze kan worden bestreden. In een schoenmakersgezin lijdt de vader aan deze ziekte en is door zijne onbekendheid met het infectiegevaar, eene bron van besmetting voor zijne omgeving. Speciaal voor zijne kinde ren. Door een toeval; in dezen het be zoek aan het Tuberculose museum (hetzelfde, dat deze week hier tentoon gesteld wordt), wordt de man opmerk zaam gemaakt op het gevaar, terwijl hem tevens de weg wordt gewezen tot genezing van hemzelf, en, hoe door doeltreffende maatregelen zijne kinde ren kunnen worden behoed voor deze vreeselijke ziekte. De film laat zien, hoe hij, door be middeling van het Consultatie-Bureau opgenomen wordt in een sanatorium, en het leven aldaar. De kinderen worden opgenomen in eene vacantie-kolonie, terwijl de Plaatselijke Tuberculose Vereeniging zorg draagt, dat het gezin eene gezon de woning betrekken kan. Dit is in hoofdtrekken de inhoud van deze film. Aangezien zelden de gelegenheid ge boden wordt, op eene dergelijke wijze, zonder opsomming van sterftecijfers, of droge statistieken, eene duidelijke voorstelling te krijgen van het gevaar, dat hoestende tuberculo9e-lijders voor hunne omgeving opleveren; van de we gen en middelen, die ons ten dienste staan, dit gevaar te beperken en geluk en gezondheid te doen terugkeeren in zoo menig gezin, waar anders vrij ze ker deze ernstige ziekte slachtoffers zou doen vallen, beveelt bet bestuur der Leidsche vereeniging tot Bestrij ding der Tuberculose aan alle stadge- nooten een bezoek aan dezen belang rijken en tevens mooien film, ten sterk ste aan. Verkiezing ambtsdragers GereL Kerk. Gisteravond na afloop van de avond diensten beeft in bet kerkgebouw Hooigracht der Geref. kerk de verkie zing plaats gehad van vijftien ambts dragers. Bij verkiezing van zeven ouderlin gen waren uitgebracht 187 geldige stemmen, verdeeld al9 volgt: A. J Anes 95, G. Bakema 121, H. C. Caspari 31, Tb. Cuperus 64, T. S. Gos- linga 73, J. Hoogervorst 98, J. Hoog kamer 46, D. G., v. d. Horst 149, L. C. J Ober 67, J. W Reijneveld 143, M. Vallentgoed 89, A. Vrolijk 46, J. W. van Wijnen 131, R. Zuidema 119. Zoodat gekozen zijn de heeren: A. J. Anes, G. Bakema, J. Hoogervorst, D. G. v. d. Horst, J. W. Reijneveld, J. W. van Wijnen en R. Zuidema. Bij de verkiezing, van acht diake nen werd eenzelfde stemmenaantal uitgebracht, n.l. op: J. J. van den Berg 150, L. Boekkooi 142, J. Boelee 143, J. B. H. Grotenhuis 55, J. Hanegraaff 29, Th. C. F. van Kamp 165, P. G. Knibbe 87, H. Kranenburg 38, J. Meijer 62, J. Mulder 118, J. Neuteboom 26, Th. Rothfusz 86, A. van Soest 34, H. van Weeren Jr.'lC4, P. Wouters 136, P. H. Zandstra 41. Zoodat gekozen zijn de heeren J. J. van den Berg, L. Boekkooi J Boelée, Th. C. F. van Kamp, J. Mul der, H. van Weeren Jr. en P. Wouters. Hi(^na had herstemming plaats tus schen de heeren Th. Rothfusz en P. G Knibbe, waarbij de eerste 52, de ande re 49 stemmen op zich vereenigdö, (verscheidene broeders hadden intus- schen de vergadering verlaten), zoo dat de heer Rothfusz gekozen werd verklaard. Prinsendag. Door de Leidsche Chr. Oranjever- eeniging is aan Prins Hendrik ter ge legenheid van zijn 50sten verjaardag het volgende telegram gezonden: ,Aan Zijne Koninklijke Hoogheid den Prins der Nederlanden, 's-Gravenhage: De Leidsche Christelijke Oranjever- eeniging wenscht Uwe Hoogheid en het Koninklijk Huis van harte geluk met dezen dag, en hoopt, dat Gods rijke zegen nog vele jaren Uwe Hoog heid kronen moge in den kring uwer dierbaren en het midden van ons volk. Ds. H. THOMAS, voorzitter. L. BOEKKOOI, secretaris. Watersnood-Comité. Bij het Watersnood-Comité zijn de volgende giften ingekomen: Werkliedenvereniging „Nut en Ge noegen f 25. Giften worden nog gaarne inge wacht bij den Penningmeester, den heer F. Muys van de Moer, Plantsoen 49 Leiden, postgironummer 57471. Burgerlijke etend. Ondertrouwd: J. Boer, wedr, 38 j. en A. v. d. Knijff, jd., 30 j.; A. J. Blonke. wedr., 27 j. en G. C. M. Bernsen, jd., 28 j.; A. Schipper, jm., 24 j. en C. Piket, jd., 21 j.; H. de Wolf, jm. 23 j. en C. Trouwe, jd., 24 j.; J. Gorter, jm., 40 j. en J. L. Davids, 21 j.; G. J. Th. v. Kim- menude, jm. 33 j. en P Bouwman, jd., 22 j.; J. Latervecr, j.m. 28 j. en C. v. d. Berg, jd., 26 j Ph. J. Boekwijt, jm. 26 j. ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarieL Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling ▼an ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Binnenland. De Intrede van Ds. J. de Waard te Rijnsburg. De noodtoestand in Drente. Weer een aanval in Atjeh. Buitenland. Het Russisch-Litausch verdrag wordt binnenkort geteekend. Spanje blijft een permanenten zetel in den Volkenbondsraad eischcn. Stresemann over Duitschland's bui- tenlandsche politiek. De meening der Duitsche regeering betreffende het voorgestelde Duitsch- Russische verdrag is niet ongunstig. en M. J. Beek, jd., 22 j. F. v. d. Meer, j.m. en T Klaver, jd. De heer B. alhier vermiste j.l. Vrijdag uit een linnenkast, in zijn wo ning een bedrag van f 40. De verdenking viel op een kostgan ger, den 67-jarigen J. J. K., gepensi- onneerd ouebmilitair, die dien dag naar Roterdam'was gegaan. Toen hij Zaterdag weer in de stad terugkeerde*, werd hij dadelijk door de politie aangehouden, en in ver hoor genomen, waarbij hij al spoe dig door de mand viel. Het geld had hij in Rotterdam opgemaakt., K. i9 na zijn bekentenis weer vrij gelaten. Op den Onden Rijn is een onbe heerd heerenrijwiel aangetroffen, waaromtrent bij de politie inlichtin gen te verkrijgen zijn. In den afgeloopen nacht is uit een kasregister in café T Union aan de Steenstraat een bedrag van f 300 ontvreemd. BINNENLAND. De Indische begrooting. De begrootingvergadering ten palei- ze van den Gouverneur-Generaal is afgeloopen. In weerwil van belangrij ke belastingverlaging, waaronder af schaffing van het hoofdgeld, welke 12 milltoen opleverde, is toch een slui tende begrooting verkregen met een overschot van zeven tot acht ton op „gewoon." Bovendien worden belang rijke nieuwe maatregelen voorgesteld n 1 een groote uitbreiding van de irri gatie o.a in de nöodlijdende streken van Rembang, benevens een belang rijke wegenaanleg op Java. Tevens wordt voorgesteld extra 7^ millioen beschikbaar te stellen voor aankoop van particuliere landerijen. Voorts verlaging van de opcenten op Euro- peesche verponding en wijziging van de Tnlanr.sche verponding: verder we genaanleg ook in Banjoemas, den Pre- anger in Zuid-Bantam en in Atjeh. Bevordering van den uitvoer. Op de jaarvergadering der Nederl. Maatsch. voor Nijv. en Handel (25 en 26 Juni te Amersfoort) komt o.m. aan de orde zooals uit het Tijdschrift der Maatschappij blijkt een bespre king van de middelen, welke den ex- porthandel kunnen bevorderen. Ter toelichting stelt 't hoofdbestuur voor op, dat stelselmatige bevordering van den export een levenseisch is voor on ze snel toenemende bevolking. Bij het bostudeeren van dit noderwerp is ge bleken, dat er belemmerende factoren bestaan, welker opheffing binnen ons bereik liggen. In groote lijnen aange geven, valt te constateeren 1. dat vóór de ontwikkeling van on zen export een eerste vereischte is, dat er geen misverstand bestaat omtrent de kwaliteit, verpakking en verdere voorwaarden, waaraan het te expor- teereri artikel moet voldoen. 2. dat ernstige moeilijkheden kuh- nen ondervonden worden van belem merende maatregelen en voorschriften van de overheid in ons eigen land. nis mede van onvoldoende medewerking van vervoerders, 3. dat geschillen en daardoor ontsta ne verliezen veelal het gevolg zijn van onvoldoende bepaling der veikoops- voorwaarden en onvoldoende organi satie, dat bot daarom wenschelijk Is, dat die takken van bedrijf waarbij do exporthandel nog niet afdoende is ge regeld, zich organiseeren en algemee- ne verkoopsvoorwaarden vaststellen, weRte beboeren te bevatten standaard contracten, kwaliteits-controle en ar bitrage-clausules. Hef hoofdbestuur noodigt de depar tementen uit. deze punten wel te wil len bespreken in eigen kring en zoo mogelijk feiten-materiaal over dit on-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1