Politieke vooruitzichten.
CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
7d® JAARGANG
ZATERDAG 17 APRIL 1926
NUMMER 1799
OWE LEIDSGHE
ABONNEMENTSPRIJS
la Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal f 2.50
Per weekf 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
bit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
ËERSiE BLAD.
Liet kan niet ontkend worden, dtfit
de politieke hemel, die geruimen tj'jd
tamelijk donker scheen, de laatste v/e-
ken in niet geringe mate Is opgehel
derd.
De kans dat de rechtse/de partijen,
welker samenwerking op 11 Novem
ber van het vorige jaar zoo plotseling
eindigde, elkaar weer terug zullen vin
den, is heel wat grooter .geworden.
Niet alleen -omdat de tvristappel die
toen de partijen verdeeldoi, intusschen
is weggenomen, maar oq>k omdat de
onderscheiding tusschen hoofdzaken
en bijzaken, waardoor het belang van
een krachtig Christelijk regeerbeleid
uit het oog werd verlóren, weer is
verhelderd.
Aanvankelijk scheen het wel alsof
de verbreking van de samenwerking
weinig indruk maakteIn sommige
kringen werd zelfs gejuicht alsof nu
wonderwat voor het Protestantisme
was bereikt en ook in den katholieken
kring waren er wel d ie het losraielen
van den coalitieband volstrekt niet
betreurden.
Maar zoo langzamerhand wordende
dingen toch weer in een ander licht
gezien en komt mem tot de ontdekking
dat wat men groot, waande, toch be
trekkelijk klein is en omgekeerd. Het
gaat met de coalitie als met de ge
zondheid, die tnr ïeest gewaardeerd
wordt als men ze moet missen.
Het debat in d e Eerste Kamer en
niet minder de Jilgemeene vergade
ring van de Chr. Hist. Unie zijn in dit
opzicht leerzaam geweest.
Meermalen wan reeds aangekondigd
dat op de te hoi iden vergadering on
dubbelzinnig zou i blijken, dat heel de
Unie achter den* heer Snoeck Henke-
mans stond. Ee»a motie van goedkeu
ring was bereid? i ingediend en de bloe
men lagen klaair om'daarmee den lei
der van 11 Not*ember te huldigen.
Maar het pa kte een beetje anders
uit dan verwacht werd.
Duidelijk en beslist verklaarde Dr.
de Visser, dait het gezantschap nu
evenmin als in. 1920 en 1925 een gewe
tenszaak wa9 en tegenover hen, die
zich steeds op Mr. Lohman beroepen,
werd in het li<;ht gesteld, dat het zeer
waarschijnlijk moet worden geacht,
dat na 'n verk daring als van Mr. Mar-
chant, de heeir Lohman zich voor het
amendement ftou hebben verklaard.
En hij voefifde er aan toe, dat het
de mannen vim de 1 i n k er z ij d e wa
ren. die reden hadden om te juichen,
omdat ze nu eindelijk hun doel heb
ben bereikt ei j zoowel de coalitie stuk-
gelagen als Toliin verwilderd is
En dien pr ijs achtte Dr. de Visser
voor de schr apping van het gezant
schapsartikel te duur betaald, omdat
nu onze pos itief christeliike beginse
len in het parlement veel-zwakker ko
men te staa n.
Dat was <&en geheel ander geluid,
dan tot nu Itoe in de Chr. Hi9t. Unie
werd beluisterd. Hier werden de za
ken gesteld.in het rechte licht
En toen da arna eerst de heer de Gij
zelaar en dtdarna de heer Schokking
zich op hetz elfde standpunt plaa'sten,
toen bleek htet, dat het deze mannen
waren die a.ls leiders werden erkend.
Hun advies werd gevolgd En de
motie, die i öngetwiifeld tot verscher
ping der ve'rhoudingen aanleiding zou
hebbpn gegeven, werd ingetrokken.
Dat was ui niet zonder beteekenis.
En daarn;&. hebben we gekregen het
cri«isdebat der Eerste Kamer, waarin
de heeren (1e Vos van Steenwijk na
mens de Clir. Hist, fractie, de heer
Anema nan iens de A.R. groep en de
heer Blomjnus namens de R.K. leden
herstel van de verbroken samenwer
king bepleit ten.
Laatstgenoemde verklaarde het voor
geen tegen: spraak vatbaar te achten,
dat geen groepeering onzer partijen
denkbaar i s, waarvan de gemeen
schappelijke basis gewichtiger en re
delijker is, dan de gezamenlijke wil
om den Ch Hstelijken grondslag onder
ons volk te behouden en te bevestigen
De heer de Vos van Steenwijk
zeide, met heel zijn hart te hopen,
Öat de verb iroken samenwerking spoe
dig zal wor -den hersteld.
Ik heb, z oo zeide hij, de rechtsche
samenwerki ng 9teeds verdedigd, om
dat ze, rust end op onze gemeenschap
pelijke hoo| cere beginselen geheel na
tuurlijk, ge: zond is, en dan ook tien
tallen van j aren tot grooten zegen was
terwijl slee hts voor de doorwerking
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
dier beginselen voor land en volk bei
den heil is te verwachten.
Hoe zouden bovendien mannen, die
ook in bestuur en wetgeving rekening
willen houden met Gods' ordinantiën,
die God den Heere als aller Koningen
Koning eeren, en den Christus der
Schriften belijden, ooit kunnen samen
gaan met anderen, die geen hoogere
macht dan die der rede erkennen en
aan de revolutie en hare beginselen
ruim baan willen laten?
En de heer Anema, na eerst een psy
cbologische verklaring te hebben ge
geven van de vermindering van het
verantwoordelijkheidsbesef binnen
den kring van het Christelijk bondge
nootschap, vervolgde:
„Wij moeten de geschiedenis van de
politiek van de laatste halve eeuw
eens opfrisschen; wij moeten zien wel
ke rijke vrucht ons is overgeleverd
door den strijd van een vorig geslacht
Indien dit gebeurt is er m.i. geen
zweem van twijfel mogelijk, of spon
taan zal het plichtsbesef ons nopen tot
een nieuwe samenwerking, want wat
men er ook van moge hopen of den
ken, er is geen sprake van dat het
Christelijk bondgenootschap dood is."
Dat zijn alle bemoedigende ver
schijnselen, die hoop geven voor de
toekomst en die de belofte in zich hou
den, dat de ramp van 11 November
niet onherstelbaar zal zijn, maar dat
we hier staan voor een tijdelijke in
zinking.
Natuurlijk zal er eenige tijd moe
ten verloopen vöor alles weer in orde
is.
De hernieuwde samenwerking moet
zooals Prof. Anema terecht waar
schuwde, niet worden geforceerd.
Maar als de rechtsche partijen reke
ning houden met wat zich in het bui
tenland afspeelt, als we oog hebben
voor de rijke zegeningen die God ons
land en volk door de samenwerking
van de rechtsche partijen heeft wil
len schenken en als we niet vergeten
hoe de partijen, die de menschelijke
rede tot richtsnoer nemen, onophou
delijk pogen de Christelijke grondsla
gen van ons volksleven te ondergra
ven, dan kan het niet anders of aan
alle kanten moet groeien het verlan
gen om te herstellen wat bij den No
vemberstorm van 1925 zoo roekeloos
verbroken werd.
V Geen idealisme meer?
Aan het slot van een artikel „Ver
wording" in „De Sollicitant schreef
•Je redacteur, de heer Ubbink:
Schitterend zijn onze dagep niet.
lederen dag zie ik de sterkste gees
ten om vertuimeien. Slingerend tus
schen hun onmacht om te waardee-
rer. en hun goeden wil om met den
tijd „mee te leven', het „moderne'
te begrijpen, ieuer nieuw denkbeeld
zijn „kans' te geven, verliezen zij in
de ordeloosheid het hoofd en stape
len de eene dwaasheid op de andere.
„Maak morgen in het vaderland
bekend, dat er noch aan Montessori
noch aan Dalton, noch aan buiten
schooltjes, noch aan handenarbei-
derij, schooltuinerij en bioscopia
wat extra's te verdienen valt, en ik
geef u de verzekering, dat binnen d©
maand alles weg is. Voor normaal
geld geeft niemand meer dan nor
maal werk. Idealen moeten betaald
worden. En dat is de worm, die aan
ons geestelijk leven knaagt. De geld
zucht heeft zich zoo hardnekkig in
alle vormen van idealisme ver
momd, dat niemand het meer zon
der „idealen' aandurft en dat geen
„ideaal zich veilig voelt zonder
bankconto."
Het kpmt ons voor, dat hier teveel
gegeneraliseerd wordt.
Er is ongetwijfeld gebrek aan idea
lisme. De vraag „wat geeft het" en
„kan ik er beter van worden" be-
heerscht veler gedragingen.
En wie nog ideaJisme bezit ervaart
vaak tot zijn schade, dat dit bitter
weinig gewaardeerd wordt.
Onze tijd met zijn hoog opgevoerden
levensstandaard, waarin de vraag
naar het nuttig rendement zich steeds
op den voorgrond dringt, biedt weinig
plaats voor idealisme en is er geheel
op ingericht de idealisten, die er nog
zijn van de dwaling huns wegs te be-
keeren.
Maar dit neemt niet weg dat er toch
nog heel wat idealisten gevonden wor
den. ctudat gelukkig, de idealen niet
ontbrekep.
Wat kunnen we niet vaak waarne
men hoe op kerkelijk terrein, op het
gebied der zending, op het terrein der
jeugdbeweging, evenals in het staat
kundige en het sociale leven het idea
lisme des geloofs, heerlijk uitstraalt
Zoolang er nog geloof i9 in het
Woord van God, zoolang zijn er nog
idealen, en i9 er nog plaats voor idea
lisme waarvan dank zij Gods gemeene
genade, ook in de kringen van hen die
met dat Woord gebroken hebben, de
sporen niet geheel ontbreken.
De schildering van „De Sollicitant"
is overdreven.
Maar dat er een gebrek i9 aan ide
alisme en dat de geldzucht aan alle
kanten aan het leven knaagt, wie zou
het durven ontkennen?
STADSNIEUWS.
Onderavond in de Chr. H.B.S.
Gisteravond had in de Aula der Chr
H.B.S. de reeds eerder door ons aan
gekondigde ouderavond plaats.
Te 8 uur werd de druk bezochte sa
menkomst, waarbij behalve vele ou
ders ook het bestuur, de directeur en
de leeraren tegenwoordig waren, door
den voorzitter Ds. E. H. Broekstra van
Rijnsburg, geopend met gebed en het
lezen van een gedeelte van Psalm 78,
nadat was gezongen Psalm 25: 2.
In zijn openingswoord sprak de
voorz. er zijn voldoening over uit, dat
zoovele ouders aan de uitnoodiging
van het bestuur hadden gevolg gege
ven. Het doel der ouderavonden is het
contact tusschen school en huisgezin
te bevorderen.
Dit contact is noodzakelijk.
Geldt dit reeds voor de lagere school
hij het middelbaar onderwijs is dit
van nog veel grootere beteekenis.
Immers, de rijpere-jeugdjaren zijn
de moeilijkste en vooral in.die jaren
is een hechte band tusschen school en
huisgezin van groot belang. Spr. hoopi
dat deze avond het zijne er toe mag
bijdragen, dien band te versterken.
Ds. G. W. C. Vunderink van Haar
lem, leeraar voor het Godsdienston
derwijs aan de school, verklaarde zich
bereid dezen avond te spreken over:
Moeilijkheden hij de godsdienstige op
voeding van onze jongens en meisjes.
Met een kort woord leidde de voorz.
den spreker bij de vergadering in en
dankte hem bij voorbaat, dat hij ower
zulk een belangrijk onderwerp wilde
spreken.
Een eenvoudig programma werd
nog door den voorz. bekend gemaakt.
Na de rede van Ds. Vunderink, zal
er gelegenheid zijn om van gedachten
te wisselen met den spreker en vragen
te stellen, waarna met dankzegging
zal worden geëindigd.
Daarna zal de thee worden aange
beden en een paar muzieknummers
worden uitgevoerd, waarna aan de
aanwezigen gelegenheid zal worden
gegeven tot het bezichtigen van het
Schoolgebouw.
Ds. Vunderink hierna het woord ver
krijgend, begon met op te merken, dat
zijn onderwerp begrensd was. Immers
er doen zich bij de opvoeding van onze
kinderen allerlei moeilijkheden op,
doch spr. wilde zijn gehoor voorna
melijk bepalen bij de moeilijkheden,
die zich voordoen bij hunne godsdien
stige vorming.
Wanneer wij onze kinderen willen
leiden op den weg Gods, en bij hen
liefde willen wekken tot den Heiland,
dan pndervindt men vaak moeilijkhe
den van allerlei aard.
Onze kinderen betoonen zich veelaJ
onverschillig voor de wegen Gods en
betoonen geen lust in den dienst
van God.
Dat geeft in het huisgezin conflic
ten: het botst zoo dikwijls tusschen
ouders en kinderen. En toch, hne me
nigmaal zouden deze botsingen kun
nen worden voorkomen, wanneer wij
als ouders de ziel van ons kind beter
kenden, en ons bewust waren van den
strijd welken de rijpere jeugd heeft te
voeren.
Spr. onderscheidt in het leven des
menschen drie perioden, de perioden
van knop, bloesem en vrucht.
De eerste periode is een heerlijke
tijd. De tijd waarin het kind alleen
gelooft en leeft op gezag der ouders,
zich in alles op die ouders verlaat. Het
verlaat zich met een volkomen hart
op alles wat vader en moeder zegt en
doet.
Maar dan komt de periode, dat de
knop zich uitzet tot bloem. Het eigen
yeven komt op, de drang naar zelf
standigheid, de zucht naar meer we
tenschap, de behoefte aan eigen oor
deel. Er komt belangstelling voor do
dingen, waarover men zich vroeger
niet bekommerde. Men gelooft niet
meer op gezag, maar wil de levens
vragen van het jonge gemoed zelf
beantwoorden. Het oordeel van vader
en moeder en hunne eischen woden
aan critiek onderworpen, de neiging
komt op om de ouders af te stooten.
Er komt een zoeken naar een be
paalden kring, naar een zekere groep,
waarin men zich thuis gevoelt en niet
wat vader of moeder zegt, maar wat
hun kring zegt is voor hen het crite
rium voor hun denken en voelen.
De rijpere jeugd wordt zich bewust
eigen wijsheid te bezitten, let wel,
geen eigenwijsheid, maar eigenwijs
heid van hen zelf.
Zij willen autonoom zjjn.
Deze innerlijke ontwikkeling raakt
natuurlijk ook het godsdienstig voelen
van onza jongens en meisjes.
Groote moeilijkheden hebben zij
vaak te doorworstelen, moeilijkheden
op het terrein van het godsdienstig en
van het sexueele leven. De ziel des
menschen is wonderlijk. Onze kinde
ren voelen zich dikwijls zoo ellendig
en zijn zich hunne zonden zoo vaak
bewust. Er kan zooveel omgaan in dat
jonge gemoed.
En dan moeten zij leiding hebben.
Zij willen wei geleid worden, maar
wenschen zelf hun leidsman, hun ver
trouwensman te kiezen. Zij worden
beheerscht door de persoonlijkheid.
Voor onze jeugd is de persoon be
slissend.
En nu moet ons streven zijn als ou
ders, bij.de opvoeding onzer kinderen,
hun vertrouwensman, hun leidsman
te zijn. Wij moeten trachten in te le
ven in de gedachtewereld van het
kind, zijn overleggingen begrijpen, z'n
strijd verstaan.
Daarin schieten we vaak zoo veel
te kort en menige jonge ziel is voor
den dienst van God verloren gegaan
omdat vader en moeder die ziel niet
hebben gekend en nooit tot die kin
derziel zijn afgedaald.
Vooral de moeder, die van God de
rijke gave der „i n t u i t i e" heeft ont
vangen kan haar kind zoo begrijpen
en kan door haar moederlijke zorg
zooveel innerlijk leed verzachten.
Wij moeten zuinig zijn met comman
deeren. Niet door met autoriteit tegen
hen op te treden winnen wij het kin
derhart, maar door met dienende lief
de hen te omringen.
Het kind is een origineel.
Wij moeten ons geven aan onze
kinderen, hen alleen nemen, dan
openharen zij zich aan ons, met hen
samen bidden, ook hun persoonlijke
nooden en moeilijkheden brengen voor
den troon der genade.
Gelooven en bidden, dat is de taak
der ouders. Gelooven en bidden is
Gods werk, en Hij zelf zal ons den
weg wijzen om onze kinderen tot
steun te zijn in hun moeilijkheden.
Op deze rede, waarvan wij slechts
een beknopt verslag geven, en die met
vele geestige opmerkingen en voor
beelden werd verlucht, volgde een
welverdiend applaus.
Van de gelegenheid tot het stellen
van vragen werd gebruik gemaakt
door Mevr. de Graaf en de heeren Mul
der, van Holten en Huining.
De spreker vond hierbij gelegenheid
naar aanleiding van de opmerkingen
van den heer Huining, nader zijn
standpunt uiteen te zetten en waar
schuwde er voor, dat men bij de op
voeding niet als slappelingen mag op
treden, maar dat het kind in alles
moet weten, dat het onderdanig be
hoort te zijn aan de ouders, welke
God over hen heeft gesteld.
Ds. Broekstra was zeker de tolk van
alle aanwezige ouders, toen hij Ds.
Ds. Vunderink hartelijk dankte voor
zijn kostelijk woord en hoopte dat wij
allen er rijke winst mee zouden doen.
Hierna werd de vergadering door
Ds. Vunderink met dankzegging ge
sloten.
Van de gelegenheid tot het bezich
tigen van het mooie schoolgebouw,
werd door velen gebruik gemaakt.
Anderen bleven in de aula, en luis
terden, onder het genot van een kop
thee, naar een mooi strijkje.
Het bestuur onzer Chr. H B S. mag
met voldoening op dezen goed ge
slaagden ouderavond terugzien. Hij
heeft ongetwijfeld de band tusscben
school en huisgezin versterkt.
Hoofdbenoeming.
In de plaats van den heer W. Vros,
aan wien op zijn verzoek eervol ont
slag werd verleend is benoemd tot
hoofd der Geref. School voor U.L.O.
aan de Hooglandsche Kerkgracbt, de
heer W. G. Aldershoff Jr., hoofd eener
Christelijke school voor U.L.O. te
Winschoten.
De heer Aldershoff hoopt op 1 Aug.
a.s. in dienst te treden.
Met den benoemde stonden op het
drietal de heeren J. J. Adriaanse te
Maassluis en H. A. Broekstra te Hee
renveen.
Naar wij vernemen zal de heer Vros
zich metterwoon te Baarn vestigen
Vereen, van Onderwijzers en Onder
wijzeressen in de inspectie Lelden.
Het 40-jarig bestaan van deze ver-
eeniging zal worden herdacht in een
algemeene vergadering en. feestelijke
bijeenkomst op Donderdag 6 Mei a.s.
De morgenvergadering in de Stads
gehoorzaal vangt aan de» v.m. tc 10 u.
De agenda hiervoor luidt als voigt-
Opening door den voorzitter, Notu
len ter visie; Ingekomen stukken; Ver
slag Kascommissie; Rekening en Ver
antwoording van den Penningmeester;
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentlSn per regel 22'/t cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine adTertentiën bij vooruitbetaling
▼an ten hoogste 30 woorden. worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
Belangrijkste nienws in dit Nummer.
Binnenland.
Minister van der Vegte over do onbe
waakte overwegen.
De opbrengst der Rijksmiddelen in
Maart.
Buitenland.
Onthullingen va neen Engelsch blad
omtrent oorlogsplannen van Mussoli
ni en Pangalos,
De kansen op vermijding eener Brit-
sche mijnwerkerssiaking staan niet
ongunstig.
De Int. Mijnwerkersfederatie heelt
den Britschen mijnwerkers steun toe
gezegd.
Maandag beginnen de officleele vre
desonderhandelingen te Oedsjda.
Er dreigt een staking in do Loncien-
sche metaalnijverheid.
Verkiezing van 4 bestuursleden we
gens aftreding van Mej. M. H. Koek
koek en de heeren W. Koops Az., C.
Verwey en J. v. Noord.
Voorgedragen worden respectieve
lijk: I. 1 Mej. S. D. M. Vroom, Leiden;
2. Mej. M. J. Montagne, Leiden; II. 1. J.
J. v. Bostelen, Leiden; 2. P. A. Ilibraa,
Leiden; III. 1. J. A. H. v. d. Weyde,
Noordwijk-Binnen; 2. J. J. Litjcns, Hil-
legom; IV. 1, K. v. Laar, Woubrugge;
2. M. Frankhuizen, Hoogmade.
Na een kleine pauze zal de heer A.
Rienks, hoofdinspecteur v. h. L. O. in
de 3e hoofdinspectie een lezing hou
den over: „Ons Lager Onderwijs in de
laatste 40 jaar uit onderwijskundig
oogpunt beschouwd", waarna de groo
te pauze wordt gehouden.
Prof. Dr. Jhr. W. J. M. v. Eysinga zal
tenslotte „Iets over het werk van den
Volkenbond" mededeelen.
De Avondfeestviering in de
Stadsgehoorzaal vangt aan te 7 uur.
Vereeniging voor Ziekenhuisverpleging
De Onderlinge Vereeniging voor Zie
kenhuisverpleging alhier zal haar lo
denvergadering houden op Doudercag
22 April, 's avonds 8 uur in den Foyer
der Stadsgehoorzaal (ingang Brecstr.)
De agenda vermeldt de volgende
punten:
Jaarverslag Secretaris; Jaarverslag
Penningmeester (Verslag controle-
comm. over 1925. Benoeming idem over
1926); Verkiezing drie bestuursleden,
waarvan 1 vacature; Voorstel om den
verpleegtijd te brengen op 56 dagen;
Voorstel om de vergoeding voor opera
tie-kosten te brengen op 60 pet. met
een maximum van f 50; Voorstel om
het gebruik der operatie-kamer te
vergoeden 60 pet. met een maximum
van f 15; Voorstel om de contributie
voor alleenstaande personen en die
tusschen zestig en zeventig jaar, te
verlagen tot 10 cent per week; Voorstel
om aan te sluiten, bij de Federatie
van Vereenigingen voor ziekenhuisver
pleging.
Gymn.vereen. „Sparta".
Dezer dagen heeft een ledenvergade
ring plaats der wederom in het leven
geroepen gymnasteiekvereen. „Sparta"
Een 7-tal bestuursleden zijn gekozen.
Met een flink aantal leden worden
nu de oefeningen hervat.
3e Pianoavond Rie Batcnbnrg.
De derde pianoavond van Rie Baten
burg, welke moest worden uitgesteld,
zal nu plaats hebben Maandag 3 Mei.
Het programma zal behalve het pian >-
concert van SaintSaen ook nog be
vatten de g-inineur sonate van Schu
mann.
Tuberculose-Musonm.
Onder de auspiciën van de Ver. tot
bestrijding van de Tuberculose alhier
zal a.s. Maandag in de Kleine Stadsge
hoorzaal een Tuberculose-Muscum
worden geopend, waarbij Dr. J. Brui
ning het woord zal voeren.
ZooaU reeds is medegedeeld houdt
op denzelfden avond Dr. B. H. Vos, ge
neesheer-directeur van het Sanatorium
te HeUendoorn, in verband hiermede
in den Fóyer een lezing over de bestrij
ding der Tuberculose.
Predikbeurten Ned. Herv. Gemeente.
Hoewel dit reeds door een adverten
tie in dit nummer wordt bekend ge
maakt, vestigen wij nog even op ver
zoek de aandacht er op dat op Zondag
18 dezer ook een avonddienst in de
Marekerk wordt gehouden, waar Ds.
Boissevain om 6 uur hoopt voor te
gaan. Door samenloopen van omstan
digheden is hiervan geen melding ge
maakt in het Leidsch Preüikheurton-
bUd.
