CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Dit niiuiitier bestaat ui' TWEE Bladen. EERSTE BLAD. '7<"> JAARGANG WOENSDAG 14 APRIL 1926 NUMMER 1796 OWE LEIDSCHE COURANT BUREAUHooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal 2.50 Per weeki 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 Roomsch en rood. Van Soe.-Dem. zijde wordt steeds de voorstelling gegeven dat de massa van de R.-K. kiezers tegen samenwer king met de S.D.A.P. geen bezwaar zou hebben, maar dat het de leidende personen waren en dan wordt met na me gedacht aan Mr. van Wijnbergen, die dit wist te verhinderen. Als, zoo heet het dan de Roomsche kiezers zich maar eens vrij konden uitspreken, dan zou men wat beleven. Het is interessant te lezen wat de heer Blomjous hieromtrent de vorige week in de Eerste Kamer opmerkte. Na er aan herinnerd te hebben hoe reeds lang voor de verkiezingen ecu campagne tegen Mr. van Wijnbergen gevoerd werd vervolgde de spreker: Van alle zijden kwam de oppositie opzetten en zelfs velen der beste vrien den van den heer Van Wijnbergen hi*l den het hart vast bij de gedachte aan wat er worden zoude van de Tweede Kamerverkiezingen in Gelderland, na een dergelijke Hetze. Op de vergaderingen in sommige kiesvereenigingen was men zelfs som tijds onbehoorlijk grof. Men moest zich zelf gaan afvragen: „ls er nog één Roomsch kiezer vóór den heer Van W ijnhërgen Ik ken iemand, die zoo onder den indruk kwam van de agitatie, dat hij zich tot den heer Van Wijnbergen spoedde, en hem in overweging gaf zich in een anderen kieskring candi- daat te laten stellen. Waar de heer Van Wijnbergen natuurlijk, en geluk kig, niet aan dachtl Toen kwam men met het plan: „In geen geval plaatsing als no. 1 op het politiek advies 1" Men voorzag, dat er dan ongelukken zouden gebeuren, dat de kiezers in opstand zouden kon en. Men meende meer in den geest der kiezers te handelen door den lieer van Schaick als no. 1 te plaatsen. Het advi- seerend college had evenwel rugge- graat genoeg om, niettegenstaande dii alles, den heer Van Wijnbergen toch no. 1 te plaatsen. In deze benauwende atmosfeer kwam de verkiezing 1 Eerst in de kiesvereeniging, waar 15873 georganiseerde kiezers hun stem kwamen uitbrengen. Op het politiek advies, waar de heer Van Wijnbergen no. 1 stond, werden uitgebracht 5845 stemmen, doch bovendien op den heer Van Wijnbergen persoonlijk 4874, sa men dus 10719. Die 4874 stemmen bui ten het advies om, op den heer Van Wijnbergen uitgebracht, waren zuiver demonstratief bedoeld, omdat, door volgens het politiek advies te stem men, men toch mr. Van Wijnbergen, als staande daarop no. 1 stemde. De heer Van Schaik, die, wellicht te gen eigen wensch in, als tegencandi- daat beschouwd werd, vereenigde van de 15873 geldige uitgebrachte stem men er 1337 op zich. Toen kwam de groote verkiezing van 1 Juli. Van de 98510 stemmen, op de R.-K. Geldersche lijst uitgebracht, verkreeg baron Van Wijnbergen het bijna ongeloófelijke aantal van 94003 stemmen, de h&r Van Schaik 2341. In Nijmegen, brand punt van den vermeenden strijd, ont ving de heer Van Wijnbergen 69181, de heer Van Schaik 575 stemmen. Deze cijfers mogen wel eens naar voren gebracht worden, om te conclu- deeren of de Roomsch-Katholieke kie zers zich naar de coalitie, dan wel naar andere richting wenschen te oriënteeren! Ik moet daarbij voegen, Mijnheer de Voorzitter (ik wil dit te genover den heer Van Schaik niet na laten), dat ook hij niet geacht kan wordeii, tegen het samengaan der Roómsch-Katholieken met de Protes- tantsch-Christelijke partijen in politi- cis te zijn, noch minder een radicaal- socialistische combinatie te zoeken. Maar van sociaal-democratische en vrijzinnig-democratische zijde wordt dat in elk geval aan de kiezers toch maar gesuggereerd. Dat zijn inderdaad sprekende cij fers. Duidelijk blijkt er uit dat de groote meerderheid onder de R.-K. gaarne de coalitie-gezinde leiders volgt en dat de groote beteekenis van het samen gaan der rechtsche partijen daar wel terdege wordt ingezien. V Politieke moraal. Zooals bekend, heeft op 11 Novem ber van het vorige jaar een deel van de linkerzijde uit zuiver poliltieke motieven gestemd tegen den gezant- schapspost. Dit gaf den heer Anema, den anti revolutionairen woordvoerder in de Eerste Kamer aanleilding tot het ma ken van de volgende scherpe, maar juiste opmerknigen: Ik acht dat te zijn een res mali exempli, een opvatting, waarin, indien zij werd doorgevoerd, een zeer giftijge kiem schuilt. Immers, oordeelt men over een voorgestel den maatregel niet meer naar de innerlijke waarde, maar naar het politieke belang, dat daarbij betrokken is, dan wordt de strijd van beginselen en ilnzichten tot 'n machts strijd met elk doelmatig middel. Een gezonde oppositie moet aantoo- nen, dat in een voorgestelden maat regel uitkomt een door haar onjuilst geacht beginsel of een verkeerd in zicht van de meerderheid en van de Regeering, die op haar steunt, maar Indien men maatregelen, dile men goedkeurt, toch verwerpt uit politiek machtsbejag, wordt de strijd om de macht der overtuigingen tot een strijd om de brute macht als zoodanig. En dat het hier gold een betrekke lijk nllet al te groot belang, doet daar bij niets ter zake. Daarop is het oude spreekwoord toepasselijk: eerst een raap, dan een schaap, dan een koe en dan ga ik naar de galg toe. En aan die galg, die in casu de machtsgalg is, komt dan te hangen de polititeke overtuigingsstrij'd. Men zegge niet: het gebeurt wel meer, dat tegen een maatregel wordt gestemd om politieke motieven, maar dat gebeurt dan bedekt; laten wij het nu maar ronduilt doen. Neen, in dat bedekte schuilt althans een zeker schaamtegevoel, een zekere belijdenis, dat het niet juist is, wat men doet. Ik ben een groot voorstander van oprechtheid, maar deze soort leidt tot achteruitgang ifn de politieke moraal. Tot zoover de heer Anema. De heer van Embden, die aanvan kelijk zoo hoog van den toren blies, had er niet van terug. STADSNIEUWS. De heer J. C. Christiaanse over Beieren en Oostenrijk. Gisteravond heeft in „Zomerzorg" de heer J. C. Christiaanse, een veel bereisd stadgenoot, voor een flink aan tal belangstellenden een met licht beelden geillustreerde lezilng gehou den over Beie. en en Oostenrijk. Namens het comité, dat hem had uitgenoodigd, werd de heer Christi aanse verwelkomd en bij het publiek üngeleid door den heer B. N. Swier- stra, die den wensch uitsprak, dat de ze avond behalve vermeerdering van kennis, ook het gehot zou geven van kunst en schoonheid, waaraan wij al len van tijd tot tijd behoefte hebben. De heer Christiaanse begon daarna zijn lezing, waaraan meer dan gewone zorg was besteed. In goed proza schil derde de spreker de schoonheüd van de natuurtafereelen, nu en dan in de woorden van dichters en dichteressen, die de schoonheid van de natuur heb ben bezongen, de gevoelens samenvat tende, die den reiziger vervullen bij het aanschouwen van verrassend mooie natuurbeelden. De spreker lilet eerst eenige beroem; de, en niet beroemde maar niet min der schoone, plekjes zien uit verschil lende streken van ons eigen mooie Holland, waarbij wel bleek dat hij bij het maken der opnamen had mogen beschikken over een goeden kijk op het karakterilstieke van onjs land- schapsschoon. Daarna ging het over de grenzen naar Duitschland, en meteen door naar Beieren, vooral München, maar ook naar de andere steden in dit vroe gere koninkrijk, die zoo rijk zijn aan kunstschatten en omgeven door na tuurschoon. De spreker lilet het echter niet bij het toelichten van de gepro jecteerde opnamen, al zou dit opzich- zelf reeds een avond hebben kunnen vullen, doch wist zijn gehoor in ge dachten ook dicht bij het Beiersche volk en zijn geschiedenils te brengen. Aan het leven van de kunstzinnige en prachtlievende vorsten Ludwig I en speciaal dat van den ongelukkigen Ludwig II werd daarbij in het bijzon der aandacht geschonken. Nog beter dan de goedgekozen woor den echter waren soms de ongewoon interessante en zeldzame natuurop namen in staat om de soms woeste, dan weer teere schoonheid van de landschappen, hetzij lustsloten, ber gen of meren er het middelpunt van waren, te toonen en te laten gevoelen, 'Wat kunnen die met kunstenaars- oogen gemaakte opnamen de taal der natuur zuiver overbrengen. De heer Christilaanse kan er zich dan ook van verzekerd houden, dat hij velen een genotvollen avond heeft be zorgd, het comité, dat het een goede daad verrichtte toen het hem in de ge legenheid stelde iets van zijn ervarin gen aan de stadgenooten mede te dee- len. Voor den niet-reizilger bevat een oorspronkelijk, bovendien goed geil- lustreerd reisverhaal op zichzelve reeds veel belangwekkends, en wie de weelde genoot van zelf een uitstapje te maken, doet niets lilever»dan met medereizigers over het aanschouwde spreken, om zich nogeens al de schoon heid voor den geest te laten brengen, die hij eens met eigeD oogen heeft ge zien en in zijn geest dilkvvijls een blij- venden indruk zal hebben achterge laten. Patrlmonlum's jeugdorganisatie. Het is nu ongeveer een half jaar ge leden dat de afd. Leiden van „Patri monium" het werk onder de jeugd be gon aan te vangen. Over gebrek aan belangstelling viel daarbij niet te klagen, zoodat al spoe dig een padvindersorganilsatie kon op gericht worden, en een meisjesgym- nastiekvereeniging, terwijl verder een groot aantal jongens op geregelde tij den bijeenkomt om zich bezig te hou den met verschillende spelen, waarbij dan tevens wordt voorgelezen, verteld enz. Om aan dit werk meerdere bekend heid te geven, werd gisteravond in de „Graanbeurs" een gezellige bijeen komst gehouden, die uitstekend ge slaagd is. Over gebrek aan belangstel- Hing viel niet te klagen. De zaal was meer dan vol. Meerderen moesten zich met een staanplaats tevreden stellen. Nadat de vergadering door den voor zitter van „Patrimonium" den heer Zuidema met gebed en het laten zin gen van Psalm 100: 1 en 4 was geo pend, werd, terwijl al de deelnemers en deelneemsters zich op het podium achter de geuzenvlag hadden gesteld, de algemeene marsch geblazen, ge volgd door het zilngen van twee cou pletten van het „Wilhelmus." Hierna sprak de voorzitter een ope ningswoord, waarin hij wees op het ontstaan en het doel van „Patrimoni um" en de goede resultaten, die in den loop der jaren werden bereilkt. Nu dreigen er echter voor de Christelijk sociale actie gevaren. Onze tegenstan ders werpen zich met kracht op de jeugd en laten geen middel onbe proefd om onze jongens en meisjes ongemerkt maar zoker op den revolu tionairen weg te brengen. Vandaar dat „Patriimonium zich ge roepen heeft gezien om naast de be staande Christelijke jeugd vereenigin- gen, met wie zij allerminst wil concur reeren, een eigen jeugdactie op touw te zetten, teneilnde mee te helpen een geslacht te kweeken, dat het vaderlijk erfdeel, stoffelijk en geestelijk, wil be waren, dat wil strijden nilet om de macht, maar voor het recht, overeen komstig Gods Woord en dat leeft in de overtuiging dat gerechtigheid een volk verhoogt, maar dat de zonde een schandvlek ils der natiën. Hierna was het woord of wil men de daad aan de medewerkende organi saties, die blijk gaven in den korten tijd van voorbereiding toch reeds veel te hebben bereikt. De meibjesgymnastiekvereeniging „Hestia" gaf verschillende aardige oe feningen. Naar den reizang van „Hes tia" werd met belangstelling geluis terd, evenals naar de verhalen, die de padvllnders rondom het kampvuur ge legen, ten gehoore brachten. Een paar mooie padvindersstanden verwierven eveneens veel applaus en niet minder een pakkende en uitste kend uitgevoerde samenspraak, -waar in op de beteekenis van „Patriimoni- ums" jeugdwerk werd behandeld. Een en ander werd afgewisseld door toespraken van de heeren v. d. Mee berg, die op de noodazkelijkheid van deze jeugdactie de aandacht vestigde en daarvoor de belangstelling èn den steun van de ouders inrilep en den heer de Bruvn, die de groote beteeke nis van lichamelijke opvoeding naar Christelijke beginselen in het lilcht stelde. Een gehouden collecte bracht f 30 op Het eerste optreden van Patrimoni ums jeugdorganisaties is een succes geweest. De avond ils schitterend ge slaagd. Het woord van dank door den voor zitter aan de leiders gebracht, was wel verdiend. Apothekers-assistentenexamen. Groep IV. Opgeroepen 4 candidaten. Afgewezen 3. Geslaagd. Mej. S. Bran- des, Rotterdam. Burgerlijk* eland. Overleden: M. Verhagev. Dijk, vr. 68 j.; J. B. Rijnvis, m. 70 j.; C. M. v. Leeuwen—Smit, vr. 47 j.; J. J. de Haan wedr. 78 j.; A. Hansen, d. 61 j.; G. Voor- sluys—Heijkoop, vr. 64 j.; A. M. v. Steen—v. d. Voort vr. 85 j.; H. M. v. d. Horn, wed. Japikse, 80 j.; D. Koet, z. 16 mnd.; F. A. Muyen, zn. 23 j.; C. C. Carree—Couvee, wed. 68 j.; H. J. Was- sinkMeijerink, vr. 66 j.; G. v. E k, wedr. 68 j.; C. v. Helden, dr. 2 mnd., M. v. Steen, wedr. 83 j.; C. KrapHil- debrand, wed. 86 j.; A. Kantebeen, d. 13 mnd. Geboren: Antonius, z. v. C. 12ia....-i* en C. v. d. Heiden; Lena Geertruiua. a. v. L. v. d. Kraats en P. Brouwer; Enne, z. v. J. v. Strien en J v. d. Heijden; Joannes Maria, d. v. J. F. Nieuwboer en M. C. v. d. Helm; Catbarina Elisa beth, d v. J. v. Gooswilligen en C. E. Pont; Elisabeth Wilha., d. v. C. W. Bakkeren H. v. d. Berg; Cornells Jo hannes, z. v. J. v. Schaik en G. M. Ra- vestein; Leendert, z. v. J. v. d. Blom en S. de Graaf; Elisabeth, d. v. G. Sierat en M. du Prie; Jan, z. v. J. B. B. Bos- se en G. Raar; Elisabeth, d. v. F. van Vliet en G. Bol; Rudolf Reinier Jan, z. v. M. C. v. Straten en S. C. Kenbeek; Jeremias, z. v. A. v. d. Meij en H. Trouwee; Pieter, z. v. J. Keijzer en W. v. d. Leek; Hendrik, z. v. J. v. d. Kwaak en A. Okken; Johannes Macbiel, z. v. J. A. Bernsen en C. H. v. Vliet; Maar- tje, d.v.J. Borsboom en H. Knijnenburg Catbarina, d. v. J. Vogelenzang en M. J. Klinkhamer; Hendrik, z. v. H. v. d. Berg en A. Blansjaar; Allegonda Fran- cisca, d. v. F. T. Leicher en E. H. van Geerenstein; Bing Jong, z. v. L. K. Ong en P. N. Pboa; Elisabeth Jansje, d. v. A. Kroesemeijer en J. Rietkerken; Si mon Bernardus, z. v. A. P. Strijk en J. Bekkering; Magdalena Alberta, d. v. A. L. A. Goddijn en N. Dekker; Marti- nus Johannes, z. v. M. J. Helfensteijn en S. S. Teske; Hendrica, d. v. A. J. v. Munsteren en C. Combier; Willem, z. v. W. de Nie en H. B. v. d. Burg; Cor nelia, d. v. J. J. Meijers en S. G. van Zijp; Teuntje Maria, d. v. C. J. Marsé en E. M. Brand; Wilha. Frederika Car- lina, d. v. W. F. K. de Kievit en H. M. J. van 't Hooft; Pietje, d. v. O. Bakker en T. Wolfs; Joannes Jacobus, z. v. P. Houps en C. J. v. Meijgaarden; Geertje d. v. F. v. d. Waals en G. Veldhuijzen; Ivornelis Piet, z. v. P. fuchs en A. H. C. W. Koopman; Dina, d. v. A. Kiel en D. Scharloo; Boudewijn, z. v. P. Pijn akker en M. Vermont; Jacob, z. v. C. H. de Wit en J. Haasbeek. Door mevr. C. A. V., echts;, van H. J. W. te Noordwjjk, is bij de politie alhier aangifte gedaan, dat, toon haar open auto gisteravond een oogenblik onbeheerd stond op de Turfmarkt, daar uit een lakensche mantel is ontvreemd. Op verzoek van dein burgemeester van Lisse is hier ter stede aangehoudem door de poiltie en ter beschikking vain den burgemeester van Lisse gesteld W. W. D., ter zake van diefstal van bloe men. BINNENLAND. De Eerste Kamerverkiezing. De heer Van Aalten ,lid van de Tweede Kamer, heeft aan den minis ter van binnenlandsche zaken en landbouw de volgende vragen gesteld: 1. is bet den minister bekend, dat ten gevolge van het vallen van den tweeden Dinsdag der maand Juli op 13 Juli dit jaar de mogelijkheid be staat, dat de stemming voor leden der Eerste Kamer eerst op 7 Augustus zal plaats vinden? 2. Acht de minister geen bezwaren verbonden aan een zoo laten dag voor deze stemming? 3. Zou het, naar het oordeel van den minister, ook in het financieel belang der provinciën, niet aanbeveling ver dienen de mogelijkheid te openen, dat de stemming voor leden der Eerste Kamer in de jaren, waarin geen ver kiezing van de leden der Staten plaats heeft, zou kunnen geschieden in de vergadering van den eersten Dinsdag der maand Juli, op welken dag de Sta ten volgens de Provinciale Wet een vergadering moeten houden? 4. Zoo ja, is de minister dan bereid een wijziging der Kieswet te bevorde ren, waarbij b.v. de gewone tijd ter candidaatstelling, bedoeld in artikel 113 der Kieswet, in de jaren, waarin ge^n verkiezing van de leden der Sta ten plaats beeft, wordt gesteld op den tweeden Dinsdag der maand Juni in plaats van op den derden Dinsdag der maand Juli, en dit voorst, tot wijziging van artikel 113 der iKeswet zoo tijdig in te dienen, dat deze wijziging nog dit jaar bij de Eerste Kamerverkiezin gen in werking zal kunnen treden? Prins Hendrik ln Tessino. Prins Hendrik, die, zooals bekend, eenigen tijd te Lugano vertoeft, heeft gisteren een bezoek gebracht aan het regeeringsgebouw van het kanton Tes sino te Bellinzona, waar de president der kantonale regeering hem ontvan gen en in naam der autoriteiten van het kanton Tessino verwelkomd heeft. Daarna is Prins Hendrik naar Lo carno gegaan, waar hij de historisch geworden zaal van de vredesconferen tie van Locarno bezocht heeft Belasting op hengelen? Naar de „Telegr." verneemt, is cm wijziging van de Vischerijwet in voor bereiding, waarvan de bedoeling is om, naast enkele technische verbete ringen, eenige beperkende bepai ngen t enaanzien van de hengelsport in het leven te roepen. ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertenliën per regel 22'/% cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tariei. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage* Ifjke geplaatst ad 40 cent Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Binnenland. Tentoonstelling van Narcissenbloe men te Sassenheim. Vreeselijk tramongeluk te Hillegom (omgeving). Bnitenland. Uitzetting van ongewenschte vreem delingen uit de Ver. Staten. De werkloosheid in Engeland neemt weer toe. De laatste toebereidselen voor Amundsens Poolvulcht. Daartoe zullen de prijzen van de vischacten verhoogd worden. Het ligt in de bedoeling om den prijs van een vischacte geldig voor de binnenwate ren en rivieren te bepalen op f 7.50 per jaar en van een vischacte voor de ri vieren op f 2.50. Verder zou een gewone hengelacto worden ingevoerd, waarvan de prijs f 0.50 per jaar zal bedragen, zoodat het dus niet meer mogelijk zal zijn kos teloos te hengelen. Daar een en ander nog in het sta dium van voorbereiding verkeert, kan het nog wel eenigen tijd duren, alvo rens deze wetswijziging bij de Slaten- Generaal aanhangig zal worden go- maakt. De eerste Ansjovis. Dinsdag voeren de eerste ansjovis- visschcrs van Enkhuizen uit Het blijkt, dat het vischje veol voor komt in den meer noordelijken boezem der Zuiderzee. De eerste aanvoer was 86 K.G. en de tweede 175 K G., dit va rieert dus van 4000 tot 9000 stuks. Voor eerste vangsten mogen dit flinke resultaten genoemd worden. Het Nederlandscb-Bolglsch verdrag. De Belgische gezant in Den Haag, prins De Ligne, bad gisteren een lang durig onderhoud met den heer Van der Velde over het Hollandsch-Bel- giscb verdrag in verband met het Schelde-regiem. Volgens de „Libre Belgique" zou de gezant bij den Belgischen Minister van Buitenlandsche Zaken den indruk hebben gewekt, dat het ontworpen ver drag vast en zeker door de Nederland- scbe Kamer goedgekeurd zal worden, behalve dan door de S.D.A.P., die er tegen zouden stemmen op aanstich ting van de arbeiders-syndicaten der haven van Rotterdam. Naar het „Hdbld" vernam, hande len de nadere besprekingen tusscben ambtenaren van de Nederlandsche en Belgische Ministeries van Buitenland sche Zaken mede over wijziging van het profiel van het kanaal Antwerpen Moerdijk. Naar men weet is dit kanaal ge projecteerd op een breedte zooals nog geen enkel kanaal ter wereld heeft. Drie sleeptreinen, bestaando uit Rijn schepen van het grootste type moeten er elkaar te allen tijde kunnen passee- ren. Indien België daarin toestemt is het waarschijnlijk dat voor dit kanaal ecu iets minder groote breedte zal worden voorgesteld dan aanvankelijk in de bedoeling lag. Maandkaarten Ned. Spoorwegen. Zooals bekend, schrijft het D.v. N.-B. worden door de Nederlandsche Spoor wegen uitgegeven z.g.n. maandkaar ten, die gebonden zijn aan verschillen de bepalingen, waarvan deze drie gel digheidsbepalingen: 1. in alle arbeidstreinen. 2. in alle treinen wier aankomsttijd volgens dienstregeling aan het station tot waar de maandkaart geldig is, niet later is dan 8 uur voormiddag. 3. in alle treinen, wier vertrekuur volgens dienstregeling van het station waar de ^landkaart geldig is, 4 uur nam. of later, Zaterdags 12 uur mid dag of later is. Nu bestaat reeds geruimen tijd ver schil van meening of deze maand kaarten slechts éénmaal vicc-versa per dag of meerdere malen in de vast gestelde uren geldig zijn. Naar het blad verneemt hebben than9 „De Nederlandsche Spoorwegen" allen twijfel opgelost en per dienstorder ken baar gemaakt, dat de opvatting juist is dat meerdere malen per dag van de maandkaart mag worden gebruik ge maakt. Edoch nu komt de heerlijk kin derlijke, bureaucratische vondst door het personeel mag zulks niet aan de houders der maandkaarten worden bekend gemaakt. Internationale ambtjnarl^ In het telegraaf verkeer met DuitseV- land is een nieuwe „woordlnst" v r- echetien, waarin bepaal»! xrunU, welke

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1