CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
AMSïERDAMSCHE AHIHAACIEÏ M».
Belangrijkste nieuws in dit Humuier.
6» JAARGANG DINSDAG 30 MAART 1926 NUMMER 1735
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 22'/» cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaali 2.50
Per weekf 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Oil nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Reclametoegiften.
Over het den laatsten tijd veel toe
gepaste cadeaustelsel is in midden
standskringen, al heel wat te doen ge
weest.
De een dwingt den ander reclame
toegiften beschikbaar te stellen, maai
verreweg de meeste winkeliers do<*n
het niet van harte en van verschillen
de kanten is dan ook reeds op afschaf
fing van dit stelsel aangedrongen.
Zoo werd onlangs in een vergade
ring van de Haarlemsche Midilen-
standscentrale het geven van cadeaux
op de volgende wijze afgekeurd:
1. Onzuivere reclame, welke met het
artikel niets te maken heeft.
2e. Aanwakkering van de zucht om
elkander allerbedroevendst te over
troeven.
3e. Aanmoediging van wanverhou
dingen tusschen verkoopers onderling
en tusschen deze laatsten en het pu
bliek, dat onwillekeurig in den waan
wordt gebracht, dat er toch nogal wat
af schijnt te kunnen.
4e. Moreel gevaar, gelegen in het ge
makkelijk verkrijgen van waardevolle
artikelen en prikkeling van de zucht
tot Uoopen.
5e. Aanranding van de kwaliteit,
als het geschenk inderdaad cadeau
wordt gegeven of van den zuiverpn
prijs, als 't geschenk inbegrepen word*.
Ook de Middenstandsraad heeft zich
met dit vraagstuk bezig gehouden.
Hij acht het noodzakelijk, dat tegen
het hand over hand toenemen van het
misleidende cadeaustelsel krachtig
wordt opgetreden, en wel in de
allereerste plaats door den georgani-
seerden middenstand zelf.
De redactie van „Handel en Nijver
heid" heeft daarvan echter geen groote
verwachtingen.
„Wij voor ons, zegt dit blad, hebben
er ons suf over gedacht hoe de orga
nisatie dit euvel zou kunnen bestrij
den, zonder dat zij hierdoor door de
overheid zou worden bijgestaan. De
organisatie heeft zich zoo goed als
overal vierkant tegen dit euvel ver
klaard, doch de bestanddeelen waaruit
de winkelstand in het huidige oogen-
blik bestaat, zijn van dien aard, dat
slechts bindend-verklaring
van de besluiten der organisatie effect
zou sorteeren. Doch dit kan weer niet,
als de overheid haar daarin niet ter
zijde staat."
Hier wordt dus de onmacht van de
middenstandsorganisaties vastgesteld
en den beroep gedaan op de Overheid.
In overeenstemming hiermede werd
in het Voorloopig Verslag der Tweede
Kamer over de begrooting voor 1926
aangedrongen op een verbod van het
in den kleinhandel voorkomende euvel
van reclame-toegiften.
De Regeering is daarvoor echter
vooralsnog niet te vinden.
ïn de memorie van antwoord op de
begrooting van Justitie schreef Minis
ter Donner:
„Wat het gesignaleerde, in den klein
handel voorkomend, euvel van r e c 1 a
metoegiften betreft, merkt deon
dergetekende op, dat, nog afgezien
van het in het Voorloopig Verslag ge
noemde artikel 326 van het Wetboek
van Strafrecht, ook de bepalingen der
Loterij wet 1905 en het voorschrift van
artikel 323b is van het Wetboek van
Strafrecht aan excessen in bedoelde
4. ijze van reclame steeds paal en perk
stellen.
Bovendien ligt het op den weg van
handel ep industrie zelf om den noo-
digen invloed binnen eigen kring te
oefenen, ten einde ongewenschte ge
bruiken in dit opzicht tegen te gaan
en, voor zoover mogelijk, terug te drin
gen. Intusschen is de ondergeteekende
bereid deze aangelegenheid, met be
studeering van de elders op dit stuk
geldende bepalingen, nader onder de
oogen te zien en daaromtrent overleg
te plegen met zijn Ambtgenoot van
Arbeid, Handel en Nijverheid."
Het komt ons voor, dat hier de
juiste weg wordt gewezen.
Wij zien ook het cadeau-stelsel als
een kwaad, dat bestreden moet wor
den.
Maar bij die bestrijding behooren de
middenstandsorganisaties voor te
gaan.
Op dit oogenblik zijn zij daartoe niet
in staat omdat de organisaties 'te zwak
zijn en vele middenstanders zich om
hunne organisatie al bitter weinig be
kommeren.
Zij verstaan nog niet, dat alleen door
endrachtig optreden kracht kan wor-
len ontwikkeld.
En zoolang dat het geval is zal het
voor de Regeering uiterst moeilijk zijn
in te grijpen en kan althans van een
bindend verklaring van organisa-
tiebesluiten geen sprake zijn.
STADSNIEUWS.
Bezoek van Onderwijzers en Onder
wijzeressen uit de Briiscne uouimious
en Koloniën.
Onze stad ueeit vandaag weer be
zoek genad van een aantal onderwij
zers en onderwijzeressen, die door ue-
Luiudenng van ine ueague oi ine Eiu-
pire Party te Londen een studiereis
naar Engeland en Holland maakt.
De gasten wei den vanmorgen aan
het station ontvangen door den burge
meester, Jnr. Mr. Dr. N. C. ue Urijae-
laar en vertegenwoordigers van de
vereeniging Holland-Engeland en de
Leidsche afdeeling van het Pelgrim-
xathers genootschap.
Van het station negaf men zich naar
het Stedelijk Museum „DeLakenhal,
vandaar naar de burcht en toen naar
het Stadhuis, waar de gasten in de
Kamer van B. en W. werden ontvan
gen en door den burgemeester toege
sproken.
De rede van den burgemeester
luidde ongeveer als volgt:
Dames en heeren, Wij, de Burge
meester en Wethouders, hebben het
genoegen U een hartelijk welkom toe te
roepen in onze stad Leiden. Talrijk
zijn de betrekkingen geweest tussciieii
Engeland, zijn Dominions en ons land,
en wij stellen het op prijs, dat ge niet
slechts de kennismaking met onze
stad en universiteit in Uw gedachten
bewaart, doch ook van dit uitstapje
gebruik maakt om de vriendschaps
banden te vernieuwen. Speciaal giuet
ik U, Mevrouw Urd Marshall, aie
reeds de trouwe vriendin van Leiden
zijt en die naar wij hopen nog menig
maal als gids en geleidster zult optre
den.
Het zal niet noodfig zijn, U de na
men in herinnering te brengen van
de pioniers, die in den ouden tijd
naar de koloniën trokken, naai Aus
tralië, Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika en
canada en onder hen waren heel wat
Nederiandsche zeevaarders 1 die m
die landen stichtten een staat, een kei k
en niet in de laatste plaats een school.
Zij moesten tegen tal van moeilijkhe
den optornen.
Somtijds, nog voor zij hun eigen
huizen hadden gebouwd of de noodza
kelijke bruggen en wegen gemaakt
richtten zij huil aandacht reeds ep de
opvoeding der jongeren, die later hun
plaatsen zouden innemen. Het was in
die verwarde en soms wanhopige tij
den ook voor een onderwijs-inrichting
niet zoo gemakkelijk om het hoofd bo
ven water te houden. Daar was heel
wat offervaardigheid en geduld voor
noodig; maar men begreep, dat geen
enkel beroep van zoo groot belang was
dan die van predikant en onderwijzer.
En waar nu Uw voorvaderen gear
beid hebben en zij de eerste grondsla
gen gelegd hebben, daar zijt gij geko
men om voort te zetten den arbeid
van hen, die de hitte des aadgs gedra
gen hebben. Gij ziet terug naar het
verleden om wijze lessen daaruit te
putten, want de ontkenning van het
verleden zou zijn ons eigen leven te
verarmen en te verzwakken.
Doch niet slechts het verleden ook
het heden trekt ons aan. Andere lan
den en steden te bezoeken dan onze
eigene verruimt onze gedachtenwereld
Ongetwijfeld, het is een gave des He
mels, eenigen tijd in een andere at
mosfeer te leven. In den korten tijd,
dat gij hier zijt zult gij het leven onzer
stad niet in alle opzichten leeren ken
nen, doch wel zult ge een indruk
meenemen van onze historie in het
verleden en ons werk in het heden.
Moge dit verblijf U voldoening
schenken nu en in de toekomst, en
moge dit bezoek U aanmoedigen hij
Uw onderwijs opdat ge de jeugd en
thousiast maakt zooals gij dat zeiven
zijt en gij op die wijze het hooger le
ven van uw natie dient en een grooten
dienst bewijst aan Uw land en aan de
wereld.
Aan de begroeting nam ook deel Mr.
v. d. Hoogt als vertegenwoordiger van
het Pelgrim-fathers genootschap. Als
zoodanig waren ook tegenwoordige!*
Prof. Dr. H. M. v. Nes en Prof, Dr, D,
Plooy, terwijl tevens opgemerkt wer
den de oud-min. v. Justitie Mr. Dr. J.
Schokking en Prof. Dr. A. Eekhof.
De rede van den burgemeester werd
beantwoord door een onderwijzer uit
Nieuw-Zeeland, Mr. Melody, die harte
lijk dankte voor de vriendelijke woor
den, die de burgemeester tot de gasten
had gericht. Wij stellen deze ont
vangst, aldus spr., op hoogen prijs en
hopen dat de bestaande vriendschaps
handen bevestigd zullen blijven, dat
we nogeens de gelegenheid zullen vin
den om terug te komen, en dat het de
stad Leiden zeer voorspoedig zal gaau
De burgemeester noodigde daarna
de gasten uit voor de lunch, die in „In
den Vergulden Turk' gereed stond.
Eerst echter werd nog een rondgang ge
maakt door het Stadhuis om ook daar-
RECLAME.
Heerensingel 34/3o. Teil. iS23.
PRIMA KWMLiïtIL VERZEGELDE ZAKKEN.
van de versehilende bezienswaardig-
heuen in oogenschouw te nemen.
üp het program stond verder een
autotocht door de gemeente, een be
zoek aan het Museum van Ouheden
en aan de PietersArk, waarna men
zich naar de Universiteit begaf, waar
Prof. v. Nes de bezoekers in de Senaats
kamer toesprak.
Het nieuwe raadslid.
De heer C. J. van ToJ (R. K.) heeft
zijn benoeming tot lid van den gemeen
teraad, als opvolger van den heer A J
Oostdam, aangenomen.
De heer van Tol is in 64 geboren en
heeft reeds zitting in* den Leidsc^ien
raad gehad, van 1901 tot 1920.
Maatschappij van Nederl. Letterkunde.
De eerstvolgende maandvergadering
van de Maatschappij van Nederland
sche Letterkunde, zal plaats hebben
op Vrijdag 9 April a.s. savonds te 1xï
uur in- een der localen van het Nutsge-
bouw. Als sprekers zullen alsdan op
treden de heeren: Dr. J. de Vries te
Arnhem, met het onderwerp: „De stof
der Sproken en der Boerden" en Dr.
A. Beets te Leiden, met het onderwerp
„Eenige mededeelingen uit het Dag
boek van Nicolaas Beets, als Student
(1833—1836).'
K.NM.C.
In de Zaterdag alhier onder leiding
van Prof. P. Th. L. Kan gehouden
jaarvergadering van de K.N.M.C. is
medegedeeld, dat de openingstocht dit
jaar zal worden gehouden op 22, 23
en 24 Mei naar Kager- en Braassemer-
nie en
De gewone wedstrijden zullen eind
Augustus of begin September worden
gehouden. Bet vaststellen van de data
voor de wedstrijden op de Zeeuwsche
stroomen en op^ de Zuiderzee, levert
telken jare groote moeilijkheden op,
naor dr. Teupken mededeelde. Beslo
ten woidt de Zuiderzee-wedstrijden
zoo mogelijk te doen samenvallen met
een tocht van de Duitsche Motorboot
club naar Holland.
Huldiging van de Politie.
Er heeft zich hier ter stede een com
missie gevormd, bestaande uit de hee
ren A. W J. Vrijberghe de Coningh,
voorz., A. W. Frentzen, vice-voorzitter,
dr. J. P L. Hulst, penningm., mevr. M.
J. WaardenburgPaulus en mevr. J
van Aken-Mazel, secretaresse, die aan
den Commissaris van Politie alhier,
ter gelegenheid van de opening van
het in aanbouw zijnd nieuwe Politie
bureau een stoffelijk blijk van sympa
thie en waardeering wenscht aan te
bieden, om op deze wijze in den Com
missaris het geheele politiekorps te
eeren.
De Commissie is overtuigd, dat ieder
stadgenoot, al ware het slechts uit wel
begrepen eigenbelang, is doordrongen
van het nut van een goed georganiseer
den politiedienst en tevens, dat het
Leidsche korps met eere als zoodanig
genoemd mag worden. Op die gronden
wil zij de opening van het nieuwe
hoofdbureau aangrijpen als een d§nk-
bare gelegenheid, om aan het korps in
den persoon van den Commissaris,
uiting te geven van de warme gevoe
lens, welke ieder Leidenaar de Leid
sche politie toedraagt. Het voornemen
«3 om het huldeblijk te doen bestaan
in een moderne pbotographische in
stallatie ten behoeve van de recherche,
vvaardoor deze in staat gesteld zal wor
■ien, op snellere wijze bij voorkomende
gelegenheden, gepleegde misdaden te
achterhalen.
De oud-minister van Justitie, mr. dr.
J. Schokking, verklaarde zich bereid
'teere-voorzitterschap van deze com
missie te aanvaarden.
Aan tal van ingezetenen waren cir
culaires gezonden, waarin dit plan
werd ontvouwd.
Nu een ander blad echter tot publi
catie overging, heeft het geen zin meer
eenige geheimhouding te betrachten.
De wethouder van Onderwijs is
morgen wegens afwezigheid verhin
derd, spreekuur te houden.
Het bestrate gedeelte vanaf de*
Molen der firma Noordman aan den
Haagweg, eindigende aan „de Vink
en gelegen achter de boomenrij aan de
zijde van het Galgewater, dat was aan
gelegd als rijwielpad, wordt thans ver
wijderd.
Naar men mededeelde, geschiedt de
ze verwijdering uit bezuinigingsover
wegingen van het Rijk, dat voor het
jaarlijksch onderhoud de kosten niet
langer wenscht te dragen.
Gistermorgen is een motorschuit
van de fa. Wed Planjer, bestuurd door
^-hipper C. Z. bii het binnenkomen
door den Rijn in de Singelbrug blijven
steken, doordat de ketting van een ta-
kelmast achter een uitstekend gedeel
te van het niet hoog genoeg o gehaal
de bruggedek vasthaakte. Ten laatste
moest de mast het opgeven, en kraakte
deze even boven het dek in tweeën. Na
het bruggedek voorzichtig te hebben
laten zakken, kon men de mast weer
vrijmaken. Persoonlijke ongelukken
kwaiv.en er niet bij voor.
De politie heeft een langharig
zwart hondje t(eef) in.bewaring geno
men, dat zijn eigenaar kwijt scheen te
zijn. De eigenaar, die dit aangaat, weet
dus waar hij zich kan vervoegen om
bet beestje voor een mogelijk ontijdl-
gen dood te bewaren.
Aangehouden is de Amsterdam
mer H. T. M. die nog drie dagen hech
tenis-moet ondergaan.
Een agent van politie heeft op de
Breestraat een heerenrijwiel, dat niet
nieuw meer was, onbeheerd aange
troffen en het aan het bureau in be
waring gegeven.
De schipper A. H. uit Oude Wete
ring had gistermiddag een vracht hout
^elost voor de houtzagerij der fa. Gebr.
Mulder aan den Maredijk* en ging zijn
schuit weer gereedmaken voor de
vaart, waaronder ook begrepen was
het op zijn plaats brengen van een der
zwaarden. Door een minder gelukkige
handbeweging is de schipper bij dit
werk met zijn rechterhand bekneld ge
raakt tusschen de schuit en 't zwaard.
Terwijl dit laatste naar omlaag werd
gelaten. Het gevolg was, dat de pink
van het betreffende lichaamsdeel half
afgekneld, en drie andere vingers be
te eken end gewond werden.
Nadat ter plaatse Eerste hulp was
verleend, werd H. ter verdere behan
deling naar het Academisch Zieken
huis gebracht.
Schaken.
Competitie N.S.B., 2de kl., groep A.
De arbiter besliste de zeven afgebro
ken partijen uit den wedstrijd L.S.G. I
Scnev. Schaaksoc. ais volgt:
Bord i. M. M. Segaar en R. A. J.
Meijer, remise.
Bora 2. K. Geus en G. Bosscha. Geus
wint.
Bord 3. Dr. J. Droste en G. L. Schou
ten, remise.
Bord 5. W. Demmendal ea H. J. v.
d. Stok. Demmendal wint.
Bord 6. H. Wertheim en B. Vies,
remise.
Bord 7. L. M. J. Chambry en W. F.
Wertheim, remise.
Bord 9. W. de Bruin en F. L. G. d'
Aumerie. De Bruin wint.
De eindstand wordt daardoor 64,
derhalve wederom een overwinnig (de
vierde) voor het L^idsch Schaakge
nootschap I, dat thans tevens kampi
oen dezer groep geworden is, ook al
valt de laatste wedstrijd (13 April a.s.,
alhier tusschen D. D. II en Jj.~S. G. I)
in haar nadeel uit.
BINNENLAND.
DE NIEUWE LANDVOOGD VAN
INDIS.
De New-Yorksche correspondent van
de T e 1 e g r. had een onderhoud met
den nieuwbenoemd en Gouv. Generaal,
d^n heer de Graaff, waaraan, wij het
volgende ontleenen:
De heer de Graaff toonde zich zeer
verheugd met de benoeming tot Gou
verneur-Generaal van Nederlandsch-
Indië en verklaarde het uiterste in het
werk te zullen stellen om aan de ver
wachtingen te voldoen en de zware
plichten te vervullen.
„Mijn toekomstig werk" ging de nieu
we functionaris voo t. „is ten zeerste
vergemakkelijkt door Gouverneur-Ge
nei aal Fock, die de moeilijke taak vol
voerde om de begrooting van Nederl.-
[ndië sluitend te maken. Ik heb den
grootsten eerbied voor hetgeen mijn
voorganger heeft tot stand gebracht.
Ik zal voor alles trachten diens voor
zichtige financieele politiek te volgen
ten einde het evenwicht in Indië's bud
get te bewaren.
Z.Exc. de'Graeff, die tot geen eïlkele
politieke partij in Nederland behoort,
wenschte zich, wat zijne toekomstige
politiek in Nederland betreft, niet vast
te leggen. Zijne huidige kennis der In
dische verhoudingen dateert van acht
jaar geleden, toen hij tot gezant in
Tokio benoemd werd, waar hij vijfjaar
verbleef, waarna hij gedurende de laat
ste drie jaren ons land als gezant te
Washington vertegenwoordigde.
„In dien tijd is veel veranderd" ging
Jhr. de Graeff voort, „de situatie zoo
wel op politiek, economisch als com
mercieel gebied, heeft ingrijpende wij
zigingen ondergaan, niet alleen in Ne-
derlandsch-Indië, doch in het geheele
verre Oosten Groote problemen, zooals
de decentralisatie, de uitbreiding der
Yolksraad-bevoegdheden, de vermeer
dering van het aantal leden van den
Raad van Indië met twee inheemscbe
Binnenland.
Bezoek van buitenlandsche onder
wijzers aan Leiden.
De nieuwe Gouverneur-Generaal
over zijne benoeming.
Buitenland
De commissie van financiën heelt
Péret's financieele ontwerpen aange
nomen. Vandaag beginnen de Kamer
debatten.
De Fransche Kamer heeft een socia
listisch voorstel aangenomen tot ver
mindering van de credieten voor Syrië
met één millioen.
Buitengewone Belgische minister
raad over de stabilisatie van den Eel-
gischen franc.
De communistische overwinning te
Parijs.
leden enz. kunnen niet van hier uit be
oordeeld worden."
Jhr. de Graaff verwacht niet alleen
een harmonische samenwerking met
den minister van Koloniën, met wien
hij persoonlijk bevriend is, doch ook
met den Volksraad en de Neder-
landsch-Ihdische bevolking.
De groote wereldoorlog schiep haast
onoverkomelijke politieke en economi
sche hinderpalen de vrede heeft deze
gelukkig grootendeels uit den weg ge
ruimd. al is in de geesten zekere on
rust achtergebleven.
Het meest verheugende in dit ver
band is de groeiende welvaart en de
goede verstandhouding tusschen de
regeering en de inheemsche bevolking.
Jhr. de Graeff gelooft niet, dat het
communisme of andere extravagante
politieke bewegingen de rustige en
werkzame Indische bevolking ernstig
zullen meeslepen.
Voor de uitbreiding der handelsbe
trekkingen tusschen Nederldndsch-
Indië en de Vereenigde Staten is het
voorzeker een factor van niet te onder
schatten gewicht, dat de nieuwbenoeui
de Gouverneur-Generaal op den gezaut
schapspost in Washington van nabij
de groeiende Amerikaansche belang
stelling ten dezen heeft kunnen volgen
Tijdens zijn verblijf in de hoofdstad
der Vereenigde Staten heeft hij geen
gelegenheid laten voorbijgaan om de
vriendschappelijke economische en po
litieke betrekkingen met Amerika ie
bevorderen. Als Gouverneur Generaal
zal hij stellig hetzelfde doen om deze
uitstekende betrekkingen in stand te
houden. Jhr. de Graeff verwacht dan
ook een toeneming der Amerikaansche
belangen in Nederl.-Indië.
De bezoeken van Amerikaanscho
staatslieden, kapitalisten en studenten
aan Insulinde zal hij zooveel doenlijk
bevorderen. In dit verband wees Z. Ex
cellentie nog op het lofwaardig werk
van de Nederlandsche Kamer v. Koop
handel in New-York, dat er veel toe
heeft bijgedragen deze belangstelling
van Amerikaansche zijde zoowel in
ons land als onze koloniën aan te wak
keren.
Jhr. de Graeff zal begin Mei van
Washington naar Nederland vertrek
ken, waar hij tot Augustus zal verblij
ven, om dan de reis naar Neder-
landsch-Indië in Augustus te aanvaar
den. De scheidende Gouverneur-Gene
raal, Mr. Fock, zal de komst van zijn
opvolger in Buitenzorg afwachten.
De Staatscommissie voor den Radio-
omroep.
Naar de „Res. Bode" verneemt, is de
de Staatscommissie-Ruijs de Beeren-
brouck, ingesteld door Minister Bon-
gaerts op 7 October j.l. om de regeeriug
van advies te dienen over de Staats
bemoeiingen ten aanzien van een Na-
tionalen Draadloozen Omroep, thuus
met haar voorbereidenden arbeid ge
reed gekomen.
Na uitvoerige besprekingen is een
lijvig concept-rapport samengesteld.
Tet definitieve vaststelling van het
aan den Minister van Waterstaat uit
te brengen rapport, is de commissie
tegen 19 April bijeengeroepen.
In hoofdlijnen hebben alle leden zich
met het advies vereenigd. De moeilijk
heid is gelegen in het toevertrouwen
van de dagelijksche leiding der op te
richten Omroep-maatschappij aan ééu
neutraal persoon, zooals de meerder
heid wil of aan een driehoofdig diretT
torium, gelijk de grootst mogelijke
minderheid voorstelt.
AKialen van dagbladen aan postkan
toren.
Naar de „Msb." verneemt, mogen
voortaan dagbladen, welke op den dag
van toestemming op een zoodanig tijd
stip worden ontvangen, dat iü don-
