CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN 6e JAARGANG DINSDAG 16 MAART 1926 NUMMER 1773 LEIDSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal 1 2.50 Per week I 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 lil nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Het Protestantisme bedreigd? Het Protestantisme is weer eens in gevaar. Eenigen tijd geleden maakte het een critieke periode door, maar toen werd het nog te juister tijd door de verwer ping van het gezantschap bij het Vati- caan gered. Het ging toen volgens de voorstel ling in sommige bladen er op of er onder, maar gelukkig werd toen het voorstel verworpen en dank zij de samenwerking van uiterst rechts met uiterst rood 't Protestantisme voor ondergang behoed. Maar nu dreigt er een nieu.w gevaar. En het is de „Nederlander" aan wie de eer toekomt dit gevaar te hebben ontdekt en het eerst het klokketouw te hebben gegrepen om ons volk voor zoo dreigend gevaar te waarschuwen. Onder den pakkenden titel „Het Roomsche gevaar" schrijft dit poli tieke orgaan een hoofdartikel over de bij uitstek k e r k e 1 ij k e kwestie met Dr. Geelkerken. „De tuchtzaak in de Gereformeerde Kerken tegen Dr. Geelkerken, predi kant te Amsterdam aldus de „Ne derlander" neemt zóó ernstige loop. dat wij, ook als politiek orgaan, niet mogen nalaten nog éénmaal 'n woord van waarschuwing te doen hooren." Hier dreigt, zoo vervolgt het blad, een Roomsch gevaar, veel ernstiger dan de benoeming van Roomsche bur gemeesters, notarissen en Rijksambte naren. waartegen in protestantsche kringen weieens bezwaren worden ge maakt. „Wij zien in de behandeling dezer zaak zuiver roomsche gedachten uit gesproken en een zuiver roomsche werkwijze gevolgd. Wij zien hier het protestantisme, dat de levenskracht is van ons volk, ernstig bedreigd door het roomsche gevaar." Daar kunnen de Gereformeerde ker ken het voorloopig mee doen „Wij kunnen het niet anders zien of deze uitspraak is in vorm en wezen roomsch. gelijk trouwens de geheel e procedure, met bare geformuleerde vragen en geëischte verklaring veel overeenkomst toonde met de procedu- ren der Roomsche Kerk, in de oude dagen tegen priesters of dqctoren, die van ketterij waren verdacht of be schuldigd. Hier dreigt ernstig gevaar, omdat de fundamenten, waarop het gansche gebouw van het Protestantisme rust, worden ondergravep. Bij het zien van deze dingen, worden wij innerlijk ontroerd en wij vragen of mogelijk de geheele vrucht der re formatie in de zestiende eeuw, met al haren strijd en schijnbare overwin-1 ning, toch verloren moet gaan." Men zie't het, de toestand is wel ern stig. De geheele vrucht der reformatie in gevaar, en dat ondanks de verwer ping van het gezantschap. Wij gaan op wat de Nederlander" hier schrijft niet in. Alleen maken wij een enkele opmer king. In de eerst« plaats trekt het de aan dacht dat hier een zuiver kerke lijke zaak in een politie k blad en dan nog wel onder zoo sensatio- neelen titel wordt behandeld, en dat juist in dezen tijd nu het anti-Room- sche vuurtje zoo lustig brandt en het voor velen toch al zoo moeilijk is juist te onderscheiden. Maar voorts valt het op, dat de „Ne derlander" jui91 nu zoo hevig ont roerd is en zooveel behoefte heeft voor het Protestantisme te waken. Er zijn de laatste jaren op kerkelijk gebied droeve dingen gebeurd Wii hebben gehad het optreden van Ds. Theesing te Middelie, die zich niet ontzag openliik te verklaren dat God dood is. Wij hebben gehad het geval van den Goudschen predikant Ds. Bor ger, die het borgtochteliik werk van den Christus en zelf9 het bestaan van den Christus loochende. En wij heb ben het moeten beleven dat belde her ren als Dienaren des Woords werden gehandhaafd. Het spreekt vanzelf dat de redactie van de „Nederlander" ook bij het zien van die dingen innerlijk ontroerd is geweest, maar wij herinneren ons toch niet dat zij toen heeft gesproken en dat toen met ernst is gewaar schuwd dat op die wijze de geheele vrucht der reformatie teloor zou gaan Maar nu daar een Svnode is. die het Woord van God en 4? beliidenis der Oeref (Herv. Kerk met ernst tracht te handhaven, nu wordt dreigend de vinger opgeheven en gewaarschuwd te genhet Roomsche gevaar. Met welke bedoeling Is ons ten eenepmale onbegrijpelijk BUREAU: Hooigracht 35 Leiden TeL 1278, Postgiro 58936 - Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën por regel 22*/* eent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarleL Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling ▼an ten hoogete 30 woorden, worden dage lij ka geplaatst ad 40 cent Dr. J. RIEMENS. 1901—1926. De voorbijgegane weken hebben reeds, vooral in den engeren kring van familie en vrienden, wel getoond, dat de predikant, wiens naam boven dit artikel staat een zeer ruime plaats in het hart zijner gemeente inneemt. De jubilaris en wat hun 25-jarige echtver- eeniging aangaat zijn met hem jubilee rende echtgenoote, hadden zelf zooveel belangstelling en liefde niet verwacht. En als dan nu, morgen, Woensdag 17 Maart het 25 jaar geleden zal zijn, dat Dr. Riemens het predikambt in de Ned. Herv. Kerk aanvaardde, dan wil len ook wij gaarne tien man huldigen, die door dien arbeid ook op geestelijk terrein zeker een voorname plaats in onze stedelijke samenleving bekleedt. Is een predikant krachtens zijn ambt al veelal als vanzelf een man van jnvloed, Dr. Riemens is dat vooral ook door zijn geheele persoonlijkheid. Niet in den zin. dat hij door een strijd bare natuur zich een vooraanstaande plaats zou zien toegewezen. Daarvoor is Z.Eerw. jneer een Johannes, dan een Petrusfiguur en we kennen dan ook wel menschen, die het eenvoudig, als ze in conflict met den jubilaris kwamen, tegen zijn aangeboren vrien delijkheid en welwillendheid hebben moeten afleggen. Dat beteekent niet, dat hij geen man van een besliste overtuiging zou zijn. Integendeel, waar onder de ethische predikanten belijning van hun princi pes meest gemist wordt, daar was het juist Dr. Riemens, die het aandurfde een „Christel, dogmatiek" te schrijven. Een werkje, dat met veel sympathie, maar ook met meer of minder scherpe critiek, zelf3 van ethische zijde, is be groet. 't Getuigde stellig van een zekeren moed, dat Dr. Riemens de uitgave er van verzorgde. Kerkisme is hem ten eenenmale vreemd Niemand heeft zich misschien hartelijker verblijd in de samenkom sten in de Week der Gebeden en alles, wat een eendrachtig optreden der Christenheid kan bevorderen. Dat dit ook maar geen uiterlijkheid is, bleek wel als Dr. R. eens bij huis bezoek „verdwaalde" bij iemand, die nu juist niet tot zijn gemeente be hoorde. Dan kwam toch vaak uit, ook bij herhaald vriendschappelijk bezoek, hartelijke samenstemming in alles, wat zij het ook in andere kerkgemeen schap, den dienst van God kon bevor deren. Dat hij dit bij al zijn arbeid nog kon doen, moge van eigen toewijding aan zijn taak spreken, de jubilaris zal naast God daarvan vooral de eer ge ven aan zijn echtgenoote fcn gezin. Dit is maar niet een nietszeggende uiting van hoffelijkheid voor Mevr. Riemens- Coolsma, maar een welgemeende hul de aan deze vrouw, die zoo uitnemend zich in den wijkarbeid de „wederhelft" van dezen herder der gemeente toont. Als Z.Eerw. van het oogenblik af, dat hij in Leiden kwam, niettegen staande de bezwaren van huisbezoek in een grapte stad, met zeldzame trouw dit werk heeft aangevat en vaak zoekend, met een lijstje van nameii in de hand, het voortzette, dan waren Mevrouw en later ook zijn kinderen hem daarin tot niet geringen steun. Wie in „Pniël" de samenkomsten bezoekt, kent Mevrouw daar wel als een moeder, koffie-schenkende voor de bezoekers en op deze wijze ook het hare bijdragende om die samenkom sten door daad en woord aantrekke lijk te ipaken. En niet minder door zelf ook zieken en zwakken te bezoe ken. Kinderen van den jubilaris zijn ook reeds hulpen voor vader. Ze be zoeken ook zieken, zingen of lezen die wat voor en dragen zoo ook het hunne bij om dezen moeilijken arbeid zooveel het kan te doen slagen. We zouden kunnen zeggen, dat het geheele gezin mobiel is in dit werk. We schreven van de Bijbellezingen. De gansche 25 jaar heeft Ds. Riemerts daarin een middel gezien om den men schen in allen eenvoud het Evangelie te brengen. We weten, dat ze hier dankbaar gewaardeerd worden, maar juist dezen laatsten Zondag heeft Dr. R. dat ook nog kunnen zien, toen hij in zijn eerste gemeente, Hoogland, nog weer eens juist de bezoekers van voor bijna 25 jaren om zich heen zag. We schreven ook van zingen. Dat zit de fam. Riemens in het bloed (Ds. Riemens was reeds op 10-jarigen leef tijd lid van een koor te Middelburg) en begaafd met niet geringe muzikale talenten heeft Ds. R. gemeend, dat hij en de zijnen ook deze talenten ontvan gen hebben om er in dienst von God mee werkzaam te zijn. Zoo kwam het dan ook, dat Dr R. ook anderer muzikaal kunnen, zelfs voor den kerkedien9t, wilde doen die nen. Dat kostte den jubilaris strijd, maar de kerkeraad stond hem toch RECLAME. AMSTERDAMSCHE ANTÜACIET P. Heerensingef 34/35. Tel. 1523. PRIMA KWALITEIT. VERZEGELDE ZAKKEN. toe, nu en dan een kerkkoortje te la ten zingen. En de volle Hooglandsche kerk op den 2den Kerstdag, waar de fijne koor zang van „Ex Animo" door de kerk gewelven klonk, bewees wel, dat zeer velen ook dit pogen van Ds. R. waar deerden. A.s. Donderdag zal. dat nog wel meer blijken. Een andere, die zich bar telijk in dit jubile ^al verblijden is Ds. R.'s 87-jarige moeder. Helder ,van geest, buitengewoon zelfs, zal ze ge nieten van de huldiging van haar zoon, die haar altijd nog met kinder lijke liefde vereert. Wat is ze rijk en God dankbaar, als ze aan den arm van den jubilaris, naar of uit de kerk waar hij preekt, van Gods weldaden kan genieten, baar op zoo hoogen leeftijd geschonken. Een heerlijke lichtzijde vooi de fam Riemens .vooral ook waar de scha duw niet ontbrak, nu Mevrouws va der. Ds. Coolsma, ernstig ziek is. Maar ook hierin is licht, waar deze verlangt te komen in het Vaderhuis met zijn vele woningen. Feest is het bij de fam. RiemenSj feest om de grootheid van Gods wel daden. En wij wenschen den jubilaris en de zijnen daarbij gaarne nog een lange reeks van gezegenden arbeid in Gods koninkrijk toe. Allen mogen het dan met hem al niet eens zijn, in op vatting en werkwijze, dit staat toch wel vast, dat het de heilige begeerte van hem is, al de talenten welke hem God daarvoor schonk, aan te wenden in dienst van Hem, tot Wien9 dienst hij zich van heeler harte geroepen voelt. STADSNIEUWS. Leidsche Chr. Besturenbond. Gisteren herdacht de Leidsche Chris telijke Besturenbond in een feestelijke samenkomst zijn 15-jarig bestaan. De groote Stadsgehoorzaal was geheel ge vuld; de vergadering h4l een feeste lijk aanzien doordat alle aanwezigen een bloem in het knoopsgat hadden en op de bestuurstafel prijkte een mooi bouquet van witte seringen en roode tulpen, een attentie van de afdeeling Landarbeiders. De voorzitter van den Besturenbond de heer J. B. H. Grotenhuis open de de vergadering, ging voor in gebed, las Psalm 26 en herinnerde er aan, hoe 15 jaar geleden de toenmalige voorzit ter van den besturenbond de vergade ring eveneens opende met het lezen van dezen Psalm. Hetzelfde Woord dat destijds grondslag en richtsnoer was van den besturenbond, is het ook thans nog. Onze voormannen hebben gearbeid in Gods kracht, en zoo willen wij hen gedenken; zoo willen wij feest vieren. Spr. heette vervolgens welkom den heer Wetselaar, den spreker van hedenavond, den declamator, den heer Feyten, en de muziekvereeniglng „Bo- bette" daarna wekte spr. de aanwezi gen op, allen lid te worden van het tuberculosefonds „Draagt elkanders lasten" en beval den Ophaaldienst voor de belastingen aan, die ook een heilzame instelling van den besturen bond is. Nadat spr. de vergadering voor ge opend had verklaard en de aanwezi gen door een krachtig applaus hun in stemming met des voorzitters ope ningswoord hadden betuigd, liet „Bo- bette" ons van haar schoone muziek genieten en speelde de „Kriegsmarsch der Priester" uit „Athalia" van F. MendelssohnBartholdy Vervolgens declameerde de heer Fey ten het ook voor onzen tijd zoo pas sende gedicht van Ds Costa, getiteld 1848, dat spreekt van den strijd tegen ongeloof en revolutie en van toe nadering als den eisch van Gods orde en dezer tijden nood. Hierna was het woord aan den feestredenaar, den heer H. Wetse laar van Dordrecht, die tot onder werp van zijn toespraak had: „Wij strijden voor het recht." Spr. begon met te herinneren, hoe 20 jaar geleden op 22 Maart de onver getelijke Ds. Rudolph met Frank van der Goes debatteerde en tegénover den socialist opkwam voor het recht onzes Gods op het sociale terrein Dit woord heeft ingang gevonden en in Leiden den 9toot gegeven tot den strijd voor het recht van den arbeider. Want de strijd gaat ten slotte niet om 'n wat hooger loon of een wat kor ter werktijd, maar om het recht: het recht Gods en het recht van den arbei der als schepsel Gods. God heeft dezen arbeid gezegend en dankbaar gedenken we de levensver ruiming en de erkenning en waardee ring die de arbeider thans meer dan vroeger gevonden heeft. Onze Chr. vakbeweging is bestredeu zoowel door de sociaal-democraten als door hen die eigenlijk onze medestan ders moesten zijn. Ook thans weer wordt zij bestookt vanuit de studeer kamer en wordt haar verweten, dat zij zou varen in het revolutionaire zog. Niets, is minder waar dan dit; zij wil strijden voor het recht Gods op het terrein van den arbeid: voor bet recht van den arbeider, maar ook voor het echt van den patroon, voor het recht der geheele gemeenschap. Spr, eindigde met een vurige opwek king aan de arbeiders, .dié bij den be sturenbond zijn aangesloten, voort te gaan dien strijd voor het recht te strij den; dan zal God het wel maken. Een hartelijk applaus volgde op dit kloeke woord. Daarna was het woord weer aan den heer Feyten, die op meesterlijke wijze een gedicht voprdroeg, waarin de be vestiging van een dorpspredikant met al de bijkomende omstandigheden be schreven werd; geen wonder dat ook dit nummer veel succes oogstte. Ten slotte kregen we vóór de pauze nog een fluitsolo te hooren: Andante Cantabile van P. Tschaikorosky. Na de pauze deed de muziek zich nogmaals hooren en speelde de sere nade Napoletana van F. Rivelli en „Ro gimentskameraden" van Blankenburg, terwijl de declamator met een paar humoristische stukjes veel bijval oogstte. Een collecte voor het tuberculose fonds bracht rond f 60 op. De vergadering werd door den voor zitter op de gebruikelijke wijze geslo ten. Het was in alle opzichten een goed geslaagde samenkomst en wel vooral daarom, omdat zij ongetwijfeld er toe heeft medegewerkt, dat onze Chr. vak beweging niet slechts bij de arbeiders, doch ook bij hun huisgenooten popu lair wordt. En dit laatste is van veel belang; vooral de vrouwen der leden moeten een goed begrip hebben waar om bet in dezen gaat en voor welk doel het soms noodig kan zijn, klei nere of grootere offers te brengen. Dr. J. Riemens. A.s. Woensdag herdenkt dr. J. Rie mens, Ned. Herv. predikant alhier, zijn zilveren ambtsjubileum. Johannes Riemens werd 25 Fcbr. 1875 ie Driebergen waar zijn vader predi kant was geboren. Hij bekocht het Erasmiaansch Gymnasium te Rotter dam cn studeerde aan de universiteit te Utrecht. In 1800 werd bij canildaat in de prc.v Groningen om in datze i'de jaar te prv moveeren tot doctor in ue theo logie op een proefschrift getiteld „Het Symb-io-Fideïsme-" (de Fran sche theologie van de school Sabacier} Na door zijn vader te zijn bevestigd, deed de jubilaris 17 Maart 1901 te Hoogland in zijn eerste gemeente zijne intrede. Ds. Riemens stond achtereenvolgens te Hoogland, te Dedemsvaart en se dert 2 September 1917 te leiden. Wijk VI, de z.g. Pniël-wijk, is aan zijn zor gen toevertrouwd. Ds. Riemens beweegt zich op veler lei gebied. Hij is oprichter en secreta ris van de Herv. Broederschap. Op zijn gedenkdag zal Ds. Riemens 's middags te zijnen huize reripiee- ren en 's avonds in zijn wijkgebouw „Pniël" terwijl hij Zondag 21 Maart 's avonds een gedachtenisrede zal uit spreken in de St. Pieterskerk Schillers „Lied van de Klok". Voor de afdeeling Leiden en Om streken" van de Vereeniging van Chr. Onderwijzers in Nederland en Over- zeescbe Bezittingen trad in een druk bezochte vergadering op de heer Jac v Wee reu, Leeraar M. O., uit Sassen- heim met het interessante ond2rwerp: Schillers „Lied van de Kiok Spr. teekende in hoofdtrekken den mensch en den dichter Schiller en gaf een schets van de wording van het Lied". Aan de hand van tcekeningen op bord en papier bracht hij een dui delijke voorstelling aan van de tech niek van het gieten eencr klok. zoo dat het verstaan van de in het ruitsch voorgedragen verzen van den .Meister' hierdoor zeer vergemakkelijkt werd. Buitengewoon prachtige licht' ion, naar houtsneden aar eer nd Duitsch dichter, verleven tie voorstelling. De wisselende lafereelen m de bloeiende liefde, een blijde bruiluft, het jonge Leven, de plechtige Doop van een kind, dat onder het .klokge beier de oude Kerk werd binnengedra gen, het gelukkige huiselijk leven met zijn arbeid en rust, welvaart en vrede en de droeve verstoring hiervan door een ontzettenden brand bij akelig klokgelui en na levens moeite en Belangrijkste nieuws in dit Hummer. Binnenland. Nederlandsch vlieg tuig verongelukt. Twee vliegers gedood. De Synode der Gerei. Kerken zal a a Woensdag vergaderen. Buitenland. Ben nieuwe poging tot oplossing der moeilijkheden inzake de uitbrei ding van den Volkenbondsraad is afge stuit op het verzet van Roemenië. Scherpe daling van den Belgischen frank. De Vlaming Mgr. van Roey is tot aartsbisschop van Mechelen benoemd. verdriet eindelijk de sombere doods- kloktonen gingen in bonte rij aan bet geestesoog voorbij. Ook was de kerkklok nog de getuige van de vernielende werking der wilue Revolutiemachten, die den chaos brachten en den rauwen spot dreven met het „Concordia", „de harten sa men in liefde vereend!" „Het Lied van de Klok" teekende in schoone taal de ontwikkeling van den enkeling en die van den staat en zong in warm-bezielende woorden den zegen van den Arbeid uit. Een welverdiend applaus vertolkte de waardeering voor de mooie en boei ende voordracht. De platen voor de lichtbeelden wa ren welwillend afgestaan door den heer Schaap uit Alphen. *De vergadering is kostelijk ge slaagd en heeft bijgedragen tot den b'uei der groeiende Leidsche Afd. Onze jongste litteratuur. Voor de litteraire faculteit der Leidr sche studenten heeft gisteravond de heer Constant van Wessern, uit Amsterdam in het klein auditori um van de universiteit alhier een le zing gehouden over: Schijn en werke lijkheid in den bloei onzer jongste lit teratuur. Nadat de voorzitter, de heer Th. B. F. Hoyer, den spreker had/ingeleid, be gon de heer Van Wessem met er op te wijzen, dat hij een beetje sceptisch staat tegenover den bloei onzer jon gere Nederlandsche litteratuur, een bloei, die thans algemeen werd aan genomen en de. belangstelling van bet publiek had verkregen. Speciaal de poëzie was weer in de aandacht ge bracht van een publiek „dat geen ver zen las." Van Dirk Coster's „Nieuwe gelui den" verschijnt binnenkort een 3de druk, van een Letterkundige Almanak voor 1926 verschijnt binnenkort een tweede druk. Onze jongere literatuur 9tamt van drie generaties; n.l. van 1910, 1918 en 1925. In werkelijkheid zijn er echter veel meer generaties en zou men, vol gens een Fransch gezegde, kunnen con 9tateeren, dat een generatie gevormd wordt door her^ die tezamen de laatste aflevering van een tijdschrift verzor gen. Iedere litteraire persoonlijkheid vormt tegenwoordig een eigen g<y neratie Tijdschriften als „de Vrije Bla den", De Stem" enz. tellen de beste jon geren onder hunne medewerkers. Spr. laakte het tot wet stellen v. den criti- schen vorm, het opnieuw verindividu- aliseeren van de poëzie, onder de leuze van een poëtische tucht, een verkapte Tart pour 1' art-leuze. Bij de generatie van 1918 beleefde nten een doorbraak van levend gevoel tegenover traditio neel gevoel. De, volgende generatie keerde zich weer naar die van 1910 toe. die haar eigen poëtische tucht had. Deze jonge ren vielen met de tucht tevens aan de melödieuse doem van de dichters ten prooi. Spr. citeerde twee beschouwin gen. om een en ander nader toe te lichten. De generatie van 1925 camoufleerde de innerlijke armoede van het vers door het handwerk der poëzie De moderne wereld brengt echter de voormannen voor een nieuwe dichter lijke gevoeligheid en 9chept een groo te bewegelijkheid in het creatief fond van den menschelijken gee9t. De mo dern bwusten. die waarlijk modern voelen, ontwijken Isarom het leven van hun tijd niet. Spreker besloot zijn rede met er op wijzen, dat de jongeren hun belang stelling moeten verruimen en meve en breken met de poëtische „terreur" die al het andere nog te veel uit hun aan dacht verdringt. De Jansenisten. Een oud kerkje, aldus do ,.L. Crt." staat hier dezer dagen te verdwijnen: dat der Jansenisten, zij het dan, dat het door een nieuw vervangen wordt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1