CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. 6e JAARGANG NIEUWE k vmjDTfg" 5'WfA'AWll^g ■RUMMER T7§4 LEIDSCHE COURANT BUREAU; Hooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gvwooe advertentiën par regal 22V» cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogate 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent Hij rangschikte de school van Ken nis is Macht onder die, welke weinig toezicht vragen omdat de leiding er in goede handen is. Dat beteekent niet zoo weinig. Spr. heeft nogal persoon lijk contact met het bestuur en weet van de moeilijkheden die er dikwijls zijn. Zoowel met de organisatie echter als wat de financieering betreft liep het hier altijd goed. Gaarne wil spr. uiting geven aan zijn erkentelijkheid voor de goede zorgen, door het bestuur aan dit handelsonderwijs besteed. in aansluiting op wat d» heer Baak had gezegd wees spr. vervolgens op het eigenaardig karakter der handels avondschool. Dat de leerlingen daar werken onder den druk der practijk zegt heel wat, want het kost anders wel eens moeite hen de noodzakelijk heid van sommige dftigen bij te bren gen. Spr. wees ook op de aangenamen opgewekten geest die er op deze scho len heerscht. Er is vrijheid, maar er is ook orde, eenvoudig omdat men weet dat men er komt om te werken. Res pect moet men hebben voor de leerlin gen die na hun gewone dagtaak nog eens 4 maal 3 uren in de week 's av. in de school doorbrengen, terwijl ze dikwijls overdag reeds hun volle por tie hebben gehad. Dat geldt trouwens ook van de leeraren. In dit verband zei spr. zich tot de K. v. K„ en door middel van haar weer tot de patroons te willen richten om aan te dringen op medewerking. Te dikwijls moeten de leerlingen na zes uur nog de laat ste post wegbrengen, waardoor het hun onmogelijk wordt op tijd ter school te zijn. Langer dan b uur mag niet: daar is de postbesteiliag ook bij inbegrepen. Het is niet voor een dans partij, dat we dit voor de leerlingen vragen, aldus spr., maar om het hun mogelijk te maken te werken en te leeren. Spr. herinnerde aan een brief van de regeering waarin het advies der K. v. K. wordt gevraagd omtrent moge lijke opheffing van sommige handels scholen. Maar spr. vreest niet dat van Leiden een toestemmenc: woord zal inkomen. Integendeel, het blijkt, dat de school wel mocht worden uitgebreid. Over de mogelijkheid hiervan zal spr. zich nu niet uitspreken, maar vast staat, dat Kennis is Macht een der belangrijkste inrichtingen op dit gebied is. Spr. ein- dgde met nogmaals het bestuur voor zijn goede zorgen te danken. Nadat de heer Hibma als hoofd eener school het bestuur had gecom plimenteerd, ariveerde het college van B. en W. met den secretaris, namens 't welk de Burgemeester zijn waardeering uitsprak voor het werk van Kennis is Macht. Wij zijn, aldus spr., overtuigd van het groote nut uwer inrichting, en hopen, dat waar die thans tot een grooten boom is uitge groeid, zij nog gedurig in bloei zal toe nemen en veel vrucht afwerpen, in het belang van de jonge menschen, die &ich voorbereiden voor de maatschap- Binnenland. Jhr. Mr. Dr. de Geer is er In ge slaagd een extraparlementair Kabinet te formeeren. Buitenland. Vander velde pleit voor een zetel voor Polen en voor België in den Volken- bondsraad. Hot financieel ontwerp van Donmer in de Fransche Kamer. Biand in de Parijs. Citroënfabridk -n te de Prot. Chr. honden en af deelingen van Kantoor-, handels- en winkelbe dienden, van oud-leeraren en laerlin- gcn uit verschillende deelen des lands van de vereen. „Nut en Genoegen en vele particulieren, w.o. een zoon van een der voornaamste oprichters, den heer H. C. Obreen uit Utrecht. Het jubileum is dus wel in breeden kriDg herdacht. ABONNEMENTSPRIJS Ia Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal I 2.50 Per week i 0.19 Franco per post per kwartaal 1 2.90 V Het nieuwe Kabinet. Geheel onverwacht is gisteren het nieuwe Kabinet als uit de lucht ko men vallen. Terwijl er van een nieuwe opdracht tot Kabinetsformatie niets bekend was, kwam plotseling het bericht, dat het aan Jhr. de Geer gelukt was een extra-parlementair Kabinet te vormen. Daarmee is aan de crisis die 113 da gen heeft geduurd, een einde gekomen Uit de lijst van ministers blijkt, dat het meerendeel uit het Kabinet-Lim burg is overgenomen. Het groote ver schil is dat in de door Mr. Limburg gevormde combinatie geen Anti-revo lutionairen voorkwamen, terwijl het aan den heer de Geer gelukt is twee Antirevolutionaire mannen aan zich te verbinden. Hét nieuwe ministerie maakt op het eerste gezicht een eigenaardigen in druk. Er zijn nu ministers, maar of ze sa men een ministerie vormen, zal nog moeten blijken. Het zijn, zooals een der bladen schreef, deels ambtenaren die aan het Kabinet iets van een Zakenkabinet kunnen geven, anderdeels figuren uit de actieve politiek, deels mannen van wetenschappelijke vorming, ander deels magistraten uit de practijk, ee nerzij ds mannen van bekend groot ka liber waarnaast anderzijds personen wier beteekenis nog zal moeten blij ken. Zoo zijn we in de „allemansga ding" en de combinatie is zoo gevari eerd, dat het toeval wel een groote rol gespeeld schijnt te hebben. Politiek gezien is het Kabinet sa mengesteld uit Ghristelijk-Histori- schen, Anti-revolutionairen en libera len, die samen over 33 stemmen in de Tweede Kamer beschikken. Alleen is er dan nog de heer Waszink, die het Roomsch Katholieke volksdeel verte genwoordigt, maar die toch moeilijk als een representatieve figuur kan wor den aangemerkt. Op de vraag wat het Kabinet wil en of er een redelijke kans is het gestelde doel te bereiken, valt nog weinig te zeggen, daar van een program nog niets bekend is. Wat dit betreft, zal geduld geoefend moeten worden tot het Ministerie met de Volksvertegen woordiging contact heeft gekregen. Wat betreft de kwestie van het ge zantschap, waarover bet vorige Kabi net struikelde en die alle pogingen tot oplossing verijdelde, is de algemeene opvatting, dat wel een voorstel tot handhaving van den gezant zal wor den gedaan, maar dat de beslissing aan de Kamer pal worden gelaten. Een beslissing, die niet twijfelachtig schijnt, tenzij de Sociaal-democraten en de Vrij zinnig-democraten er de voorkeur aan mochten geven uit po litieke overwegingen ditmaal voor het gezantschap te stemmen. Geheel onmogelijk schijnt ons dit niet, nu deze partijen er blijkbaar groo ten prijs op stellen samenwerking met de Roomsch-Katholieken mogelijk te maken. De kansen op zulk een samenwer king, voor de Roomschen een kwestie van „uiterste noodzaak" zijn door de gebeurtenissen van de laatst© dagen zeker niet verminderd. De „Maasbode" b.v. laat niet na er de aandacht op te vestigen, dat dit Kabinet geen stap is in de richting van herstel der samenwerking. „Wij zullen ons, zegt dit orgaan, van het feit dat in dit Kabinet Anti revolutionairen en Christelijk-histori- schen samengaan met eenige libera len, rekenschap moeten geven. Dit samengaan wordt weliswaar minder typeerend, nu het wordt ver toond in een extra-parlementair Kabi net', niettemin heeft het zijn beteeke nis, die wij dienen te verstaan. Waar onze beide zusterpartijen van gister min of meer verband gaan krij gen met het oude liberale beginsel, vreezen wij, dat zij een conservatieven inviel zuilen ondergaan, welke haar nog meer van onze partij zal ver vreemden." Inhoeverre die vrees juist is, zal de toekomst moeten leeren, maar in het algemeen kan worden toegegeven dat deze crisis, gevolgd door een Kabinet als nu werd gevormd, de samenwer king van de rechtsche partijen niet 7a1 bevorderen. De wensch van de Sociaal-ttemocra- tau cn van anderen die daar minder orul voor uitkwamen, dat het Kabinet olijn zou verdwijnen, is nu verkregen De heer Colijn is door de omstan- lh.'lieden gedwongen heen te ga&n nog voor bij in staat was, zijn opbouwen- i'eii arbeid te beginnen. Wij vreezen echter dat er de laatste maanden door, het op de spits drijven van punten van ondergeschikten aard veel meer is kapot gemaakt dan een Kabinet en dat het in de toekomst uiterst moeilijk zal blijken de zegen rijke samenwerking van de rechter zijde te herstellen. Bezien we het Kabinet op zichzelf, dan heeft het zeker weinig levens kracht, omdat allicht de noodzakelijke homogeniteit ontbreekt en omdat het door twee groote groepen in de Kamer die het lot van dit Ministerie in han den hebben tot een speelbal kan wor den gemaakt. De omstandigheid, dat het uit den nood geboren is, kan het echter een zekere levenskracht geven, temeer nu van de rechterzijde verwacht kan wor den, dat zij niet, zooals dat bij links gewoonte was de laatste jaren, een niet loyale houding zal aannemen. Of de antirevolutionaire he eren van der Vegte en «Donner verstandig deden en of zij aan onze partij een dienst be wezen toen zij tot de nu gevormde combinatie toetraden, schijnt ons twij felachtig. Het zou ons liever geweest zijn wan neer wij met dit Kabinet geen enkelen ook geen officieuzen band hadden. Het spreekt wel vanzelf, dat het nu gevormde Kabinet geheel anders dan het ministerie Colijn, een zekere neu traliteit in acht zal hebben te nemen. Een besliste verklaring, dat de be vestiging van de Christelijke grondsla gen het doel zal zijn, waarnaar ge streefd wordt, is van dit Kabinet niet te verwachten. De vruchten, die de in 1925 gehou den verkiezingen beloofden, zullen niet geplukt worden. Degenen die daartoe het hunne heb ben bijgedragen, hebben zeker een niet geringe verantwoordelijkheid op zich geladen. STADSNIEUWS. GENOOTSCHAP „KENNIS IS MACHT" Het gouden jubileum. Het gouden jubileum van „Ken nis is Macht" is niet onopgemerkt voorbijgegaan. Vooral bij de receptie, die gister middag in de receptiekamer der Stads gehoorzaal gehouden werd, werd veel belangstelling getoond. De zetels van bet recipieerende be stuur waren omgeven door tal van fraaie bloemstukken, w.o. een vahhet „breede" bestuur aan het dagelijksch bestuur, van de leeraren, den bode, en vele anderen, di© tot het genootschap in betrekking staan. Onder de aanwezigen werden opge merkt de burgemeester, Jhr. Mr. Dr. N C, de Gijselaar met de wethouders Meijnen, Reimeringer en Sanders en den secretaris, Mr. Dr. v. Strijen. Voorts was er Mr. Ti el, rijksinspec teur van het Handelsonderwijs, de heer J. Baak, inspecteur van het L. onderwijs, de heer K. Vriend, ref. v. afd. onderwijs ter secretarie, de ver tegenwoordigers van de Kamer van Koophandel van Rijnland alhier, de heeren Mr. P. G. Knibbe, G. Heringa en P. A. de Gooyer, de rector van het Gem. Gymnasium, Dr. N. J. Beversen; de heer N. C. F. van Ginkel en Mr. M. B Vos, voorzitter en secretaris van de Mij. van Nijverheid, Mr. P. A. Pijn- acker Hordijk, voorzitter van de Leid- sche Maatschappij v. Weldadigheid, enz. nevens alle leeraren der inrich ting en vele oud-leerlingen, die voor een groot deel reeds hier of daar be langrijke plaatsen bekleedt. Eerste spreker was de directeur, de heer A. J. J. Verbruggen, die namens de leeraren het bestuur hartelijk ge- lukwenschte. Wanneer thans, aldus spr. de oprichters die de grondslagen hebben gelegd voor de inrichting, zoo als wij die thans kennen, eens konden opblikken, eens konden zien hoezeer het door hen begonnen werk is uitge breid, zouden zij zich dankbaar gevoe len jegens u die hun werk hebt voort gezet, ook al waren de omstandighe den, speciaal in den laatsten tijd, niet altijd even gunstig. Naast een woord van gelukwensch zei spr. dan ook een woord van dank te willen uitspreken voor het vele dat het bestuur voor „Kennis is Mach" heeft gedaan. Moge het u gegeven zijn, zoo besloot spr. om nog vele jaren het genootschap te dienen en moge het onder uw goede leiding in groei en bloei toenemen. (Applaus). Daarna nam de heer J. Baak het woord. Misschien, zoo begon spreker, schijnt het vreemd, dat ik als meer rechtstreeks betrokken bij het L. O. hier blijk geef van mijn belang stelling. Uw onderwijs evenwel, dat in de 50 jaren die nu achter ons liggen, is uitgegroeid tot een groote plant, heeft met het L.O. veel gemeen. Men zou kunnen zeggen, dat de verschil lende takken van uw onderwijs zijn geplant op het lager onderwijs. Dat is een reden. Maar in de tweede plaats ben ik er als Leidscb burger trotsch op, dat onze stad vooraanstaat met verschillende onderwijsinrichtingen, die in heel ons land bekendheid be zitten. De oprichters van uw scholen heb ben daarin gegeven betgeen de prac tijk reeds lang geëisebt had. Onze maatschappij met haar sterk gespecialiseerde werkverdeeling dreigt van onze jonge menschen routinisten te maken. Uw inrichting maakt hen tot menschen die arbeidsvreugde kun nen koesteren en bevordert, dat zij een duidelijke voorstelling krijgen van het deel, dat zij van den geheel en maatschappelijkeh arbeid verrichten. Men zegt, dat de menschen van de theorie alleen lijden aan verziendheid, die van de practijk alleen aan bijziend heid. Welnu, uw inrichting kan beide fou ten voorkomen, doordat de jonge men schen daai' 's avonds de theorie komen leeren onder den indruk van de erva ring, die de practijk van dien dag hun heeft gegeven. Moge het 't Bestuur gegeven worden meer eischen van de practijk te ver vullen, want die eischen zijn vele, en hun aantal breidt zich nog elk jaar uit. Ik hoop, dat de noodige wegen zullen worden gevonden om dit te be reiken. Zich daarna tot de leeraren richten de, wees spr. op de merkwaardigheid dat zich onder hen veel mannen van het L. O. bevinden. Spr. feliciteerde ook hen met het werk in den loop der jaren verricht. De directeur heeft getoond de rechte man op de rechte plaats te zijn. Dat is hier meer dan een gemeenplaats. Want onlangs voerde hij in een an dere kwaliteit in een openbare verga dering het woord en noemde toen, ter wijl hij een heel anderen naam moest hebben, Kennis is macht (vroolijk- heid). Een teeken dus, dat aan zijn geheele optreden het belang der school werktuigelijk is geassocieerd. Mogelijk, aldus spr. is het noodig dat deze avondschool uitgroeie tot een dagschool tevens, met het oog op de jonge menschen die van de lagere school komende niet dadelijk in de practijk gaan. Spr. hoopt dus dat ook dat deel niet te lang meer zal ontbre ken en dat het bestuur hij het vol brengen van zijn niet gemakkelijke taak steeds voor oogen zal staan, dat het verschil tusschen volhouden en slagen zeer klein is, en: deed dom heid pijn, ontzettend zou V gekerm dan zijn. Spr. hoopt dat het bestuur nog vele jaren den goeden weg zal be wandelen, tot heil van de Leidsche maatschappij in het hijzonder, en, mochten de conclusies nog gunstiger worden, tot heil van het geheele land (applaus). Namens de afd. Onderwijs sprak daarna de heer K. Vriend een kort woord om blijk te geven van de be langstelling in dit jubileum. Speciaal in de laatste jaren is er nogal veel contact geweest tusschen het secr. en Kennis is Macht en in al dien tijd was de verhouding uitstekend en de samen werking prettig. Spr. eindigde met den wensch dat dit zoo zou blijven, met een heilwensch voor de school en een gelukwensch aan bestuur en leeraren. Vervolgens was het woord aan den heer J. W. Schneider, als voorzit ter der leerlingcommissie. Hij wees erop, dat het moeilijk ging om als leerling te gewagen van de re sultaten van het onderwijs. Toch valt daarop te wijzen, en wel wat de vele oud-leerlingen betreft, die reeds de vruchten genieten van hun studie op Kennis is Macht. Spr. dankte hartelijk het bestuur voor de toewijding waarmede het de inrichting had op peil gebracht en ge houden. De leerlingen hebben daar voor zeer veel waardeering en zij meenden die ook te moeten uiten door de aanbieding van een geschenk, dat spr. vervolgens met eenige welgeko zen woorden aanbood. Het was een door den kunstenaar Vermeulen ver vaardigde' Macet-tegel, eerst geboet seerd en daarna gebakken, in terra- cottalcleur en voorstellende den Griek- schen god Hermes, die goedkeurend zijn hand legt op de schouders van een geslaagden leerling, terwijl hij een an der, die zich niet heeft ingespannen, afwijst. Spr. eindigde met den wensch, dat nog velen van de nuttige inrichting zouden profiteeren. Namens de afd. Leiden v. d. Alg. Bond v. Handels- en Kantoorbedien den dankte de heer v. d. Linde het werk, en bracht hij het hulde voor de bestuur voor het tot stand gebrachte wijze waarop het dit had gedaan. Nadat vervolgens Mr. P. G. K n i b - b e de gelukwenschen van de K. v. Iv. had overgebracht, nam Mr. Ti e 1, in specteur van het handelsonderwijs het woord. Pij. Ten slotte dankte de voorzitter, de heer G. W. Zandvoort alle spre kers en verdere vertegenwoordigers. Wat het Gemeentebestuur betreft merkte spr. daarbij op, dat dit heeft medegewerkt op een wijze, die boven zijn lof is verheven. Bedroeg in '95 het eerste subsidie f 250; thans is dit geste gen tot het respectabele bedrag v f 10.000. Zonder dien steun, aldus spr zouden we niet veel hebben kuanen doen. Voorts dankte spr. de heoran Tiel, Boot, Vriend, v. d. Linden, v. Ginkel (Mij. v. Nijverheid), Knibbe (K. V. K.;. Zich tot den heer Verbrugge, den directeur richtend, wees spr. op Je uitstekende samenwerking die het be- stuui met hem had gedurende de 28 jaien die hij nu al aan de inri:hting i» verbonden. Van beide kanten was er een waardeeren van elkanders stre ven. nooit behoefde iets onopgelost te b1 ij cn. Spr. dankte ook de leerlingen har telijk voor hun gelukwensch en de wijze waarop zij hun waardeering hadden geuit. Het bestuur zal gaarne al het mogelijke blijven doen om hen een goede opleiding te geven. Doordat het bijna geheel bestaat uit handels- en kantoorbedienden weet het wat de praktijk vraagt. Verder beval spr. de inrichting in aller belangstelling aan. Wij hopen ook in de toekomst op on zen post te blijven, en de school tot een steeds hooger pel te voeren om de leer lingen te brengen waar zij wezen moe ten (applaus). Gisteravond hebben de leeraren het bestuur in den Haag een diner aange boden. Wij vernemen nog, dat ook langs schriftelijken weg het recipieerende bectuur nog vele gelukwenschen be reikten. Daaronder waren er van ver schillende bankinstellingen hier ter stede, van de Algomeene, de R.-K en „Athalia". Gisteravond heeft de Chr. Muziek- vereeniging „Athalia", die onlangs een welgeslaagde uitvoering gaf, haar tal rijke vrienden en begunstigers een in- tiemen kunstavond aangeboden. Het bleek, dat dit aanbond zeer in den smaak viel, want de groote zaal van de Graanbeurs was tot in alle hoe ken stijf bezet. Aangevangen werd met het geza menlijk zingen van Psalm 98 3, on der begeleiding van het muziekkorps, dat onder leiding stond van den di recteur, den heer J. Noordanus Sr. Na in gebed te zijn voorgegaan, richtte de voorzitter, de heer D. A n t. Treur een woord van welkom tot de talrijke aanwezigen, waarin hij er zijn voldoening over uitsprak, dat zoo- velen aan de uitnoodiging om dezen avond bij te wonen hadden gevolg ge geven. Hij voegde er den wensch aan fop. dat ook in de toekomst de ver- eeniging, die belangstelling in ruime mate zou mogen ondervinden, dat Athalia bij haar pogen om een steeds hooger peil te bereiken steeds de mo gelijke medewerking zou worden ge schonken, maar ook dat dit zou go- beuren op een wijze die in overeen stemming is met de gewijde beteeke nis die de vereeniging aan haar stre ven bij de beoefening der kunst hecht. Verder dankte spr. den directeur, den heer Noordanus, voor zijn alge meene leiding, maar nu speciaal voor de toewijding waarmede hij ietding had gegeven aan de voorbereining van dezen avond, zoodat het mogelijk werd met een geheel nieuw program ma op te treden. Na ten slotte zijn beste wensch en te hebben geuit voor het welslagen van den avond gaf de voorzitter den direc- teur gelegenheid om het programma af te werken. Het ligt buiten ons bestek waar bet geen officieele uitvoering geldt, van alle nummers een critische bes m- wing te geven. In het algen.co kun nen we opmerken, dat dit geheel nieu we programma wel blijk paf van na- raatheid bij de leden van Athalia, waar zij zich in zeer korten t;; zulk een aantal nieuwe muziektal» tamers wisten eigen te maken. Want de ge heele „uitvoering", zoo mogen we liet toch wel noemen, gaf doorloopend be wijs, dat het korps zich op geen vreemd terrein bevond. Met genoegen hebben we de uitvoering van verschillende nummers aangehoord, en de aandacht waarmede geluisterd werd bewees zoo goed als het hartelijk applaus, int tekens opklonk, dat Athalia haar gas ten een zeer gewaardeerd menu aan bood. En daar muziek het hoofdge recht bleef, we moeten nu de minder- ideëele terminologie maar even blij ven volgen, kwam het karakter van den avond wel tot zijn recht. Even dreigde dit niet het geval te zullen worden. Het was bij het optreden van een heeren-duo ,dat met het voordragen van enkele stukjes zorgde voor afwis seling. Een afwisseling echter, die ge deeltelijk beter achterwege had kun nen blijven daar de voordragers bij het kiezen van hun stof blijkbaar niet in het minst hadden rekening gehou den met de eischen die de Christelijke doelstelling van Athalia stelt, aan een officieele uitvoering, maar nie< min der aan een intiemen avond. Wij zou den zeggen, juist aan een intiemen avond omdat daar uitsluitend zij ver wacht worden, die Athalia hun vriend schap schenken om haar specifiek Christelijk karakter. Temeer viel deze fout te betreuren, daar overigen? de avond als geheel zoo n sympathiek n indruk maakte en de voorzitter, waar

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1