CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN 6e JAARGANG DINSDAG 2 MAART 1926 NUMMER 1761 COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn $*er kwartaal w I 2.50 S*er week 0,19 Franco per post per kwartaal f 2.90 öii nummer beslaat ai! TWEE Bladen. EERSTE BLAD. V Alles geweldig. Een Hollander, die enkele jaren in Amerika gewoond had, verklaarde zich daar niet thuis te kunnen gevoe len omdat het daar alles zoo geweldig was. 'tls er, zoo zei hij, geweldig koud en geweldig heet, men heeft er gewel dige stormen, er wordt op een gewel dige manier gewerkt en er wordt ge weldig geld verdiend, in één woord, 't is alles geweldig, mij te geweldig. Aan deze opmerkingen dachten wij toen wij het verslag van de vergade ringen, die de S.D.A.P. Zondag hield om tegen den terugkeer van Colijn te protesteeren en ;yoor Kamerontbinding propaganda te maken. 't Was daar weer alles geweldig. Men was geweldig opgewonden, er werd geweldig geschetterd, geweldig geprotesteerd en er werden geweldig veel dwaasheden gedebiteerd. Het verschil met Amerika is alleen dat de geweldige dingen, die op den nuchteren Hollander zulk een gewel digen indruk maakten echt zijn terwijl de geweldige dingen waarover de Soc. Democraten zich zoo geweldig opwin den, in werkelijkheid niets te beteek e- nen hebben. Alleen het geweldige geluid is echt, maar dat is dan ook alles. Hoe geweldig daar overdreven werd en hoe geweldig men daar elkaar kunstmatig stond op te winden, blijkt wel uit wat een overigens nuchter man als de heer Vliegen opmerkte: „Als ons voorstel aangenomen wordt, gaan wij den verkiezings strijd met groote gerustheid in. Zij zullen voor het eerst sedert vele ja ren, ov#r concrete zaken loopen, veel van uw werkkracht vragen, maar ook veel beloven: Zoo voortgaan kun nen wij niet. Dan komt het gevaar van het fascisme sterker naar voren en dat kunnen de arbeiders en ar- beidersvoruwen, die de politieke de mocratie wisten te veroveren, niet zonder meer laten g&an. Als men de democratie wil vermoorden,' zal men er voor moeten vechten. Met den mond zeker, maar als het niet an ders kan, ook met de vuist (luid ap plaus). Wij zullen ons het wapen der democratie neit zonder meer la ten ontnemen. Wij hebben vertrou wen in het volk, welke stem wij wil len, dat gehoord zal worden. (Luid applaus). Wie nu een weinig meeleeft, weet, dat de eenige érnstige poging om de democratie te vermoorden en het volk politiek te ontrechten, gekomen is van de zijde derS.D.A.P. Het was Mr. Troelstra, die in 1918 verkondigde dat men de stemmen behoorde te wegen inplaats van ze te tellen en die ee» ernstige poging deed om zoo noodig, met geweld, een minderheid over de meerderheid te doen heerschen. En het waren alweer de Sociaal-de mocraten, die ten vorigen jare op de Kabinetsformatie, die geheel naar par lementairen regel verliep en waarbij met de uitspraak van de kiezers vol komen rekening werd gehouden, aan merking maakten. Maar overigens is er niemand, die ooit in ernst een poging heeft gedaan om hier het parlement op zij te schui ven en een despoot aan het bewind te brengen. Al de geweldige uitspraken van den heer Vliegen, die zoo geweldig ap plaus uitlokten, hadden dan ook niet de minste reëele beteekenis. Omdat men in den grond der zaak tot de verzamelde menigte niets te zeggen had, moest men wel zijn kracht zoeken in een kunstmatige opwinding. 'tWas een geweldige kiezersmislei ding, zonder meer. STADSNIEUWS. De Lichaamsoefeningen der Grieken. Gisteravond hield voor de afd. Lei den v.d. Ned. Bond v. Lich. Opv. en den Turnkring Leiden en O. Dr. J. Berlage, rector van het Gymnasium te Deventer een lezing met lichtbeel den over „De lichaamsoefeningen der Grieken in verband met,hun schoon heidscultuur. De voorzitter van eerstgenoemde af.leeling, Dr. C. J. A. van Iterson, opende de vergadering en heette aan wezigen welkom, in 't bijzonder den spi eker, den heer Baak, inspecteur van liet L.O. en de vertegenwoordigers van verschillende organisaties. De burge meester had bericht van verhindering gezonden. Vervolgens gaf 9pr. het woord aan ieri heer Berlage. BUREAUHooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tariei. Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, wordon dage lijks geplaatst ad 40 cent. Do Grieken, aldus spr. zijn het eer ste volk geweest dat zich wetenschap pelijk en systematisch met de lichame lijke oefening heeft bezig gehouden. Het waren evenwel alleen de welge stelde burgers, die zich daarmee bezig konden houden, de andere hadden daarvoor geen tijd en geld. Ja, zeifs had de Atheensche wetgever Solon den slaven verboden te ,gymnastiseeren. Het Grieksche ideaal was: 'n schoo- ne ziel in een schoon lichaam; vooral de Atheners hadden de cultuur der schoonheid. In de beeldhouwkunst heeft men tot in latere tijden de uit drukking der hartstochtelijkheid ver meden om de schoone lijn niet in ge vaar te brengen. De schoonheid is vol gens den wijsgeer Plato de beste af beelding van de waarheid in de idee ënwereld. Het Christendom heeft volgens spr. eeuwenlang den nadruk gelegd op de waardeloosheid van het lichaam en dus van de oefening daarvan(!) Het stond vijandig tegenover hét hechten aan uiterlijk schoon. Thans staat de kerk niet meer zoo afwijzend tegen over de lichaamsoefening en de laat ste Ghr. kabinetten hebben veel ge- daaVi voor de bevordering daarvan. Er waren in Griekenland twee soor ten gymnastiekscholen: de palaistra (een particuliere school voor jongelin gen) en het gumnasion (staatsschool voor volwassenen). De oefeningen werden geheel naakt (gumnos) uitgevoerd; in 721 v. Ghr. is het laatste lendenschort afgeworpen. Het lichaam werd ingewreven met olie om het leniger te maken en al te sterke transpiratie te vermijden ten einde kouvatten te voorkomen. Bij het wors/elen volgde op dit inwrijven met. olie een bestrooiing met zand. Het li chaam werd na afloop van de oefening gereinigd in het zwembad. Het zwem men behoorde bij de Grieken zoozeer tot de opvoeding, dat men van iemand zeide: „Hij kan lezen noch zwemmen", waarmee men bedoelde, dat zijn op voeding geheel verwaarloosd was. De dans was in de Oudheid zeer ge liefd, 'doch had altijd een mimische beteekenis en diende b.v. om de over winning te symboliseeren; hij was een reidans tusschen personen van het zelfde geslacht. De deelneming aan de om de vier jaar gehouden nationale spelen, waar van de Olympische de meest bekende zijn, stond open voor alle vrije Grieken Spr. geeft een overzicht van de Olympische spelen, die 5 dagen duur den en omstreeks den langsten dag gehouden werden. De prijs was de tak van een aan Zeus gewijden boom, die met een gouden mes was afgesneden; daarbij kwam het recht voor zich zelf een standbeeld op te richten, een por tretstandbeeld evenwel alleen indien hij in minstens 3 verschillende spelen overwonnen had. Aan de spelen werd door de vrou wen niet deelgenomen; onder de toe schouwers bevonden zich slechts wei nig vrouwen, aan getrouwde vrouwen was het zelfs op doodstraf verboden, daarbij tegenoordig te zijn. De Olympische spelen zijn in 394 na Chr. afgeschaft door den Christenkei- zer Theodosius. De Romeinen hadden een antipathie tegen de Grieksche gymnastiek; zij hadden waarschijnlijk te veel schaam tegevoel om zich in het publiek te ont- kleeden. Zij oefenden hun lichaam wel, doch in eigen huis of in de bé- sloten ruimte van het publieke bad huis. De Grieken dankten hun naakt- cultuur aan den stam der Doriërs; daarvoor behoort de wereld hun dank baar te zijn tot tien jongsten dag vol gens spr. want zij zagen den mensch in den kuischen adel van zijn naakt- heid(!) Hierna werd het gesprokene verdui delijkt door lichtbeelden, terwijl na de pauze deze spreker, die duidelijk toon de meer begrip van en sympathie voor het Griekendom dan voor het Chris tendom te hebben, nog eenige beschou wingen over de moderne gymnastiek ten beste gaf. Hij - schetste de ontwikkeling der gymnastiek vanaf de Grieken tot op heden en wees er op hoe nadat in de Chr. Oudheid en Middeleeuwen een vijandige stemming geheerscht had tegenover de lichamelijke oefening, «li- in den nieuweren tijd anders gewor den was. Twee stelsels streden met elkander om den voorrang: het Duitsche en het Zweedsche; de Duitsche gymnas tiek won het. In ons land werd de gymnastiek het eerst in 1899 in een school te Gro ningen ingevoerd; naderhand werd zij door de regeering voor alle scholen verplichtend gesteld. Spr. sprak er nogmaals zijn be vreemding «over uit dat Christelijke regeeringen juist zooveel voor de li chamelijke oefening gedaan hebben. RECLAME. UMSTERDAMSCHE ANTHRBCIET M" Heerensingei 34/35. Tel. 1523. PRIMA KWALITEIL VERZEGELDE ZAKKEN. Begrafenis Prof F. Pijper. Hedenmiddag had onder groote be langstelling op Rhijnhof de begrafe nisplaats van het stoffelijk overschot van Prof, Pijper, oud-hoogleeraar in de theologie van de Universiteit alhier Allereerst werd het woord gevoerd door Prof. Dr. A. Eekhof. Het zij mij vergund aldus spr. om namens den senaat en de theolo gische faculteit e§n enkel woord van nagedachtenis te wijden aan hem, die 27 jaren lid van den senaat en van de faculteit is geweest. In 1896 was prof. Acquoy, als hoogleeraar in de kerk geschiedenis, diep betreurd, aan de wetenschap en de universiteit ontval len. In zijn plaats werd dr. Frederik Pijper, predikant te Berkhout, be noemd, die het volgendë jaar zijn in trede deed. Bij de begroeting in de faculteit, wenschte cle voorzitter, prof. Van Ma nen, hem toe, dat hij zegen in zijn be trekking mocht hebben" en in goede verstandhouding met zijne ambtge- nooten mocht samenwerken. Dien zegen heeft hij gehad en die sa menwerking is er geweest, zoowel in den senaat als in de faculteit. Ook ge durende zijn rectoraat heeft Pijper aan den bloei onzer universiteit mede gewerkt en haar o.a. vertegenwoordigd in Engeland bij gelegenheid van het 200-jarig bestaan der Royal Society. In de faculteit heeft hij gedurende twee perioden het secretariaat en het voorzitterschap waargenomen. Zal ik riu gewagen van de krachtige hand waarmede hij de vergaderingen der faculteit wist te leiden, van zijne zakelijke en bondige adviezen, of van zijn groote zorg voor het onderwijs en de belangen der studenten'? Ik doe dit zeker, maar dan ook wil ik. wijzen op den oprechten omgang met zijne ambtgenooten, wier hoogachting en vriendschap hij wist te winneu en te behouden. In 1924 moest hij zijn ambt om gezondheidsredenen neer leggen; zijn rusttijd is niet lang ge weest. Ik sprak namens den Stnaat en *de Theologische Faculteit wan neer ik aan de familie, en daarbij denk ik aan zijn kinderen in Zuid- Afrika en Indië, onze hartelijke deel neming betuig en hun zeg, dat wij de nagedachtenis van onzen ambtgenoot en medelid in eere zullen houden. ■Hieraan wil ik nog gaarne een per soonlijk woord toevoegen. Ik zou ech ter niet in den geest van den overle dene handelen, wanneer ik hier aan deze groeve een loflied hield op 'zijn persoon of zijn werk. Zijn zin voor eenvoud en oprechtheid, zou mij in een andere richting wijzen. Laat ik in alle soberheid dan alleen nog dit mo gen opmerken. Door zijn nauwkeurige studiën op het gebied van het oudste Christendom, dat der Middeleeuwen en 't Geref. Protestantisme, die alie getuigenis afleggen van zijn streven naar historische objectiviteit, heeft hij zich een blijvende plaats op kerkhis torisch gebied verworven. Zijn boeken waren niet polemisch, zelfs niet apologetisch, maar hadden een zuiver hiest. doeJ. Oude wonden wilde hij niet openscheuren, maar hij vertrouwde door het zoo getrouw mo gelijk weer geven van het gebeurde, de menschheid het best te dienen. Dit is de diepere strekking zijner studie geweest. Zijn leerlingen heeft hij we ten te bezielen met liefde voor de we tenschap, lien voorlichtend, aanvurend en leiding gevend, wat hij ook voor mij is geweest. Én nu ten slotte. Toen prof. Pijper in het kerje te Garderen op de Velu- we, de plaats waar hij zoo gaarne ver toefde, het monument voor Anasta- sius Veluanus, den hervormer van de Veluwe, onthulde, heeft hij gezegd: „Wij zijn ervan doordrongen, dat al le menschelijke krachten en vermo gens zijn uit God, uit Wien en door Wien en tot Wien alle dingen zijn. Laat ons daarom allelofspraak op Anastatius, alle roem en alle eer, die wij hem hebben toegebracht, samen vatten in dit eene „Soli Deo Gloria!" Eenzelfde toon, die toen uit prof. Pijpers woorden sprak, willen wij ook thans beluisteren: „Benedicamus Do mino", en stamelend antwoorden wij dan: „Deo gratias". Na Prof. Eekhof trad Prof. J. Lin deboom, hoogleeraar te Groningen, voor de groeve. Onder hen die met gevoelens van droefheid, waardeering en dankbaarheid bij dit graf staan, al dus spr. behooren ook wij., mijn vriend Nijhofs uit den Haag, Prof. Eekhof en ik, die tezamen met den overledene de redactie vormden van het tijd schrift: het Ned. Archief voor kerk historie, onze oudste* periodiek, waar aan Pijper 30 jaar heeft mogen ar beiden. Met groote dankbaarheid gedenken wij aan zijn groote verdiensten voor het tijdschrift, maar ook aan het vele dat hij voor ons persoonlijk heeft ge daan. Na de professoren Acquoy en Rogge kwam hij aan de redactie, die hij ge- ruimen tijd alleen voerde, totdat hij in 1912 ook ons uitnoodigde. Zijn werk getuigde van uitgebreide kennis en hoogen ernst. Het tijdschrift had hij, ook naar eigen getuigenis, lief. Bij voorkeur plaatste hij daar zijn mono grafieën en stukken in, en het kostte zelfs moeite van hem iets los te krij gen voor een ander tijdschrift, omdat hij wist, dat hij met het archief den eenigen band onderhield met uitne mende mannen als Kist, Royaards, Mol en Acquoy. Wij hebben veel van hem mogen genieten. De redactiever gaderingen, in zijn woning te Leiden zoowel als op zijn landhuis te Garde ren gaven ons veel-vreugde en waren een bron van leering. Voortaan zullen wij z;ijn naam op den omslag, noode missen. Wij hopen echter zijn werk voort te zetten, in het behang der Ned. kerkhistorie en tot het behoud van het werk van Pijper, die reeds tijdens, zijn leven zulk een goeden naam bezat. Namens de studenten van de Theo logische faculteit en het kerkelijk his torisch gezelschap S.S.S. sprak daarna de heer de Wit. Hij herdacht Prof. Pijper als iemand die onbeperkt meester was op het ter rein van de geschiedenis des Christen- doms. Spr. herinnerde aan de prettige college's die ,de hoogleeraar zelfs nog in zijn woning aan de Heerenstraat gaf, toen groote zwakheid van lichaam hem den arbeid moeilijk maakte. In die dagen heeft hij de bewonde ring der studenten opgewekt door den moed en de opgewektheid waarmede hij de college's bleef geven. Hij was bemind om de liefde, de vriendschap en de toewijding waar in, de hij de studenten en hun arbeid bijstond, en geacht om zijn groote kennis. In dit verband noemde spr. het werk van prof. Pijper voor S.S.S. waarin hij leiding gaf, om zijn specia le studie over de Gereformeerd-na tionale beweging in Nederland en om zijn werk voor de reformatorische bi bliotheek. Aan de dankbaarheid, die de stu denten tijdens zijn leven reeds koes terden wilde spr. thans uiting geven. Hij ruste in vrede. Vervolgens voerde Ds. Joh. Rauws Z.endingsdirector tè Oegstgeest, na mens het hoofdbestuur van het Ned. Zending-genootschap het woord,, te vens als een der eerste leerlingen van Prof. Pijper. Spr. had, toen hij als student de college's bijwoonde niet kunnen denken, dat hij nog eens met Pijper en Chantepie de la Saussaye, mannen, die zoover van elkaar ston den, maar toch ook zoo goed konden samenwerken, in het hoofdbestuur zou zitten. Spr. herinnerde «.an het streven van Pijper om steeds de Chr. Belijdenis naar de openbaring van de boeken des Ouden en Nieuwen Verbonds en naar de 12 artikelen, dat oprechte eenvou dige geloof in de harten te planten. In dien arbeid gevoelde hij zich zoo ge heel thuis' en daarom is hij ook, hoe hij ook voor andere functies bedankte, tot het eind van zijn leven hoofdbe stuurslid gebleven. Wij danken God voor alles wat Hij ons in Pijper heeft geschonken. Wij denken aan de laatste jaarver gadering, waar bijzonderlijk zijn ge bed, de diep-religieuse toon daarvan ons trof. Wij denken ook aan de vo rige jaarvergadering, waar hij ons ver raste met een belangwekkende studie over: de mensch eneters van Noord- West-Europa." Zoo was heel zijn wer ken een openbaring. Juist in zijn we- tenschappelijken arbeid heeft hij sym pathie gevonden voor de zending. Wij hopen hem eenmaal weer te zien waar ons gelooven overgaat in aanschou wen, en waar de schare die niemand tellen kan, uit alle volken, talen en natiën samengebracht, God lof, eer en heerlijkheid zal toebrengen. De oudste broeder van den overle dene, de heer D. Pijper uit Hoogwoud dankte voor de hartelijke belangstel ling, en voor de eer aan de nagedach tenis van zijn broeder bewezen. Er was voor de droeve plechtigheid veel belangstelling. Opgemerkt wer den de curatoren, o.w. de president, Jhr. Mr. Dr. de Gijselaar, en de secre taris, Mr. Boddaert. Verder de gehoe- le Theol. faculteit en afgevaardigden van aHe studenten corporaties. De Universiteit en de Sociëteit Mi nerva waren vandaag gesloten. Beiangrijksie nieuws in dit Nummer. Binnenland. Het Kamerlid, de heer J. J. C, van Dijk, over den politieken toestand. Mr. Limburg deelt mede, dat hij iu verband met de persoonlijke aanval len van Mr. Marchant bedankt als lid van den V.-D. Bond en als gevolg daar van ontslag neemt als lid der Gedepu teerde Staten van Zuid-Holland. De oorzaak van het mislukken van Mr. Limburg's pogen tot Kabir.ctslor- matie. Buitenland. De voortzetting der Loearno-debat- ten in de Fransche Kamer. Vandaag beginnen in den Poolschen landdag de Locarno-debatien. De uitbreiding van het aantal zeUïs in den Volkenbondsraad. Gouden Jubileum J. H. Langezaal. Zooals wij reeds kortelijk hebban medegedeeld, heeft de heer J. H. Lan- gezaal heden den dag mogen herden ken, waarop hij voor 50 jaren in diengt kwam bij de firma Modderman, Har- tevelt Co. Wijnhandelaren, alhier. Reeds 's morgens ontving hij vele gelukwenschen. doch des middags had dé officieele huldiging plaats. De leden van de Directie van het hoofdkantoor, dat thans te Amster dam gevestigd is. kwamen met 't per soneel, dat ter dezer stede woont, om 2 uur den Jubilaris in zijn woning, de Ruyterstraat 24 hunne opwachting ma ken, alwaar hij door zijn oudsten chef hartelijk werd toegesproken, die hem. daarbij een couvert overhandigde met verzoek den inhoud daarvan, als een hulde aan zijn ijver, toewijding en trouwe plichtsbetrachting te willefi aanvaarden en naar welgevallen te besteden. Verder werd nog door verschillen den het woord gevoerd, o.a. door den heer van Haarlem, die hem, namens kantoorpersoneel en collega's een gé- schenk aanbood. Het is wel aardig tevens nog te kun nen melden, dat de krasse Jubilaris niet alleen door patroons en medewer kers werd gehuldigd, doch dat hij in den loop van den dag ook vele bezoe ken en gelukwenschen mocht ontvan gen van klanten der firma Modder man, Hartevelt Co. en eerst aanwe- zenden in onze stad, die hem allen hulde brachten voor de uiterst correc te wijze, waarop bij zoo vele jaren rijn taak vervult. Langezaal, die, naast zijn maatschap pel ijk *n werkkring, ook vele jaren oj> onbaatzuchtige wijze zijn krachten ge geven heeft in verschillen/lp kerkelijke functiën, o.a. de laatste 23 jaren als ouderling der Christelijk-Gereformeer- tie Gemeente, zal zeker met voldoening op zijn gouden Jubileum mogen terug zien. Informatie-bureau Chr. onderwijzers. Op de gisteravond gehouden verga dering van de afdeeling Leiden en O. van de Unie van Chr. onderwijzers en Onderwijzeressen in Ned. werd na de afdoening van verschillende zaken o.a. de wenschelijkheid uitgesproken van de wederinstelling van Informatic-bur. waar solliciteerende collega's inlich tingen kunnen vragen omtrent scho len met vacatures, waardoor in enkele gevallen teleurstellingen konden wor den voorkomen. Verschillende leden waren van meening, dat er over 't al gemeen veel te weinig contact is tus schen Besturen en onderwijzers, die soms. elkaar niet ééns kennen, wat met het oog op de hartelijke samen werking tot hetzelfde doel een zeer on- gewenschte toestand is; één of twee samenkomsten per jaar zouden daar in verbetering kunnen brengen. Ande ren belpeitten meerdere publicatie van doel en streven van de Unie, waarom rent nog veel onkunde blijkt te be staan. De Eerste Hulpdienst. Het komt nogal eens voor, dat de hulp van de Eerste Hulpdienst wordt ingeroepen waar men zich even goed aan een ander .geneeskundig adres had kunnen vervoegen. De aandacht wordt er daarom op gevestigd, dat de Eerste Hulpdienst alleen optreedt bij plotselinge ernstige ziektegevallen op den openbaren weg en in openbare gebouwen, en bij <?**- gevallen. Dr. Thadeusz Ziel in s ki. De bekende geleerde, dr. Thadeusz Zielinski zal van 2 tot 6 Maart eenige voordrachten in Nederland geven. 5 Maart spreekt hij te Lolden over

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1