CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS
f&e JAARGANG
DINSDAG 23 FEBRUARI 1926
NUMMER 1755
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
b> Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal f ZSO
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Oit nummer beslaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V De huwende onderwijzeres.
Na otn urenlang debat heeft giste
ren de 1 eidsche gemeenteraad beslo
ten, dat aan onderwijzeressen, die
voor het bereiken van den 45-jarigen
leeftijd in het huwelijk treden op dien
grond, met ingang van den dag, waar
op het huwelijk wordt gesloten, eer
vol ontslag wordt verleend.
Bij do stemming ging het zuiver
vecht3 tegen links.
Be linkerzijde stelde zich ook nu
weer op doctrinair standpunt, en stem
de, zonder met de argumenten, die
voor het voorstel werden aangevoerd,
als één man tegen.
Op overtuigende wijze en met zeer
krachtige argumenten, werd door ver
schillende sprekers aangetoond, dat
het voorgestelde ontslag in het belang
is van het onderwijs, van de gemeen
te en ook van de betrokken onderwij
zeressen zelve.
Aangetoond werd, dat zoowel het
verzorgen van een gezin als het werk
in de school den geheelen mensch
eischt en dat het een met het ander,
uitzonderingsgevallen daargelaten
niet vereenigbaar is.
Gewezen werd op de statistieken die
uitwijzen dat het aantal verzuimen bij
de gehuwde onderwijzeressen veel en
veel grooter is dan bij de ongehuwde.
Betoogd werd, dat van een vrouw,
een moeder, die met de zorg voor een
gezin belast is en die al de zorgen, die
dit nu eenmaal met zifch brengt heeft
te dragen, redelijkerwijs niet geëischt
kan worden, dat zij zich met volle
kracht aan de school zal geven.
Maar al deze argumenten maakten
niet den minsten indruk.
Dat de linkerzijde principieel een
andere beschouwing heeft over de
plaats en de taak "van de vrouw, is be
kend en men kan niet verwachten, dat
iemand plotseling zijn prindpes zal
loslaten.
Maar wel had verwacht mogen wor
den, dat aan de practische en zeer
klemmende argumenten aandacht zou
zijn geschonken en dat men zich. waar
het hier toch om het belang van het
onderwijs ging, niet zonder meer QP
doctrinair standpunt zou plaatsen.
Men bleek echter niet voor overtui
ging vatbaar.
Men had besloten tegen te stemmer^
en men deed het.
Dat daardoor aan het onderwijs in
het algemeen en de openbare school
in het bijzonder een slechte dienst
werd bewezen, scheen den heeren en
dames niet te deren.
Gelukkig, dat de rechterzijde blijk
gaf beter het belang, zoowel van het
onderwijs als van het gezinsleven te
verstaan.
Aanneming van bouwwerken
Door de fabrikanten en handelaren
van bouwmaterialen wordt ernstig
geklaagd over de enorme verliezen wel
ke deze leveranciers leden door leve
ringen aan aannemers van bouwwer
ken, die voor een te laag cijfer in
schreven en daardoor te gronde gingen
Het schijnt meermalen voor te ko
men, dat aan aannemers zonder het
geringste persoonlijk bezit belangrijke
bouwwerken tegen te lage prijzen
worden opgedragen, wat dan in ue
practijk tot allerlei moeilijkheden
aanleiding geeft.
Door den Voorzitter van de Kamer
van Koophandel in het district Rijn
land 'werd hieromtrent onlangs het
volgende opgemerkt
„Wenscht men in het algemeen,
alvorens men een opdracht geeft voor
het leveren of daarstellen van kostba
re voorwerpen voor eigen gebruik
bestemd, alle mogelijke inlichtingen
over den leverancier, over zijn mora
liteit, zijn vakkennis, benevens refe
rentiën over reeds gedane leveringen,
bij het aanbesteden van bouwwerken
schijnt men algemeen deze zekerheid
niet noodig te vinden en draagt men
aan dikwijls onervaren en daarbij
soms geheel onbemiddelde personen de
uitvoering van omvangrijke bouwwer
ken op, omdat het inschrijvingscijfer,
dat wil zeggen het cijfer, waarvoor
men „bëweert" het te kunnen uitvoe
ren, het laagst i9.
De soliede, bekwame, gevestigde
aannemer, wiens inschrijvingaciKsf
den werkeiijVtn kostprijs nadert,
wordt als te duui ter zijde geschoven.
Gemeei ten en ook andere officieel*
lichamen werken deze misstandeu m
de hand, ofschoon juist zij de eerstge-
roepenen zouden zijn om deze tegen
te gaan.
De verliezen door fabrikanten en
kooplieden in bouwmaterialen alleen
in on9 district Rijnland hierdoor gele-
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden-
den, gedurende 1924 en 1925 kunnen,
blijkens de gegevens waarover de Ka
mer beschikt op ongeveer I 200.000 ge
schat worden."
Dat zijn geen geringe verliezen en
het is zeker te hopen, zoowel in het
belang van de aannemers in het alge
meen als van de bouwmaterialen-nij
verheid dat de door de Kamer benoem
de commissie er in mag slagen practi
sche middelen aan te wijzen om in de
zen wantoestand verbetering te bren
gen.
Gemakkelijk zal dit allicht niet gaan
Het feit dat iemand weinig kapitaal
krachtig is en nog geen groote werken
uitvoerde, zegt toch betrekkelijk wei
nig. Tal van bekwame ondernemers
zijn klein begonnen en hebben zich
met veel inspanning omhoog gewerkt.
Gevraagd kan ook worden of de so
liede, bekwame, gevestigdp aannemers
hier wel geheel zonder schuld zijn.
Dat een klein bedrag boven de aan-
neemsom wordt gesteld om daardoor
de gemaakte onkosten van inschrij
vers te bestrijden, schijnt ons niet ge
heel ontoelaatbaar. Serieuze inschrij
vers hebben soms niet onbelangrijke
kosten te maken en het kan niet on
billijk worden geacht, dat getracht
wordt daarvoor eenige vergoeding te
krijgen.
Wanneer er echter reden is voor het
vermoeden dat hiervan misbruik ge
maakt wordt, dan is het verklaarbaar,
dat meer dan in het algemeen mis
schien gewenscht is, aan het bedrag
waarvoor wordt ingeschreven, aan
dacht wordt geschonken.
Als de borgen soliede zijn en de aan
nemer staat als betrouwbaar bekend,
dan is het met name in publieke col
leges niet te misduiden, dat voor be
paalde werken niet meer wordt uitge
geven dan strikt noodzakelijk is.
Het ideaal zou ongetwijfeld zijn ia-
dien de uitvoering van een bepaald
werk aan een bekwamen aannemer,
wiens inschrijvingscijfer het dichtst
den kostprijs nadert, kon worden op
gedragen.
Daar het echter onmogelijk is den
kostprijs met eenige zekerheid vast te
stellen, men lette slechts op het vaak
groote verschil tusschen ramingen en
de bedragen waarvoor ook door wer
kelijk soliede aannemers wordt inge
schreven, zal het wel niet gemakkelijk
gaan hier practische resultaten te be
reiken.
Intusschen kan worden toegegeven
dat hier een misstand, heerscht, waar
aan in het algemeen belang een einde
moge worden gemaakt.
TeL 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
Gewone edrertentiën per regel 22% cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel UrieL
Bij contract, belangrijke reductie^
Kleine advertentiin bij vooruitbetaling
ran ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
STADSNIEUWS.
L.A.W.E.T.
In een bovenzaal van de Harmonie
hield gisteravond 'de vereeniging L.A.
W.E.T. een algemeene ledenvergade
ring onder leiding van den voorzitter,
den heer H. W. C a h e n.
De vergadering was heel goed be
zocht.
In zijn openingswoord heette de
heer Cahen allen welkom, en bood hij
namens het bestuur zijn verontschul
diging aan voor het feit, dat deze ver
gadering in afwijking van de Statuten
-'et voor 1 Febr. was uitgeschreven.
De tijd daarvoor had ontbroken.
Spr. uitte zijn dank jegens de leden
en vooral jegens den heer Cor A. Mul
der, die als waarnemend voorzitter
optrad, voor de welwillendheid waar
mede men hem in de gelegenheid had
gesteld zich gedurende eenigen tijd
aan de L.A.W.E.T. te onttrekken, om
zich aan de reorganisatie van zijn
zaak te wijden. Intusschen heeft de
gang der vereenigingszaken en vooral
de tentoonstelling wel getoond, dat
ook ook zonder dat er de voorzitter
persoonlijk altijd bij was,.de zaken be
hoorlijk voortgang konden hebben.
Spr. herinnerde aan de welgeslaagde
sei?.oensopening, die met medewerking
van de 3 midden9tandsvereenigingen
in het voorjaar van 1925 werd gehou
den, alsmede aan de welgeslaagde ten
toonstelling, die nog versch in ons ge
heugen ligt.
Met waardeering gewaagde spr. van
de ruime medewerking, die het be
stuur bij het organiseeren daarvan ge
noot van de leden en van verschillen
de commissies uit de vereeniging, en
hij voegde er den wensch aan toe, dat
ook bij volgende gelegenheden die me
dewerking van de leden zal worden on
dervonden.
De 2e secretaris, de heer J. G. P u 1 le
las vervolgens de notulen der twee vo
rige vergaderingen, die ongewijzigd
werden goedgekeurd.
De heer W. Brouwer vroeg naar
aanleiding van het in een der notulen
vermelde besluit om aan de LAWET
geen cabaret meer te verbinden, wat
het bestuur aanleiding heeft gegeven
om in afwijking hiervan toch een ca
baret te houden. Hem werd antwoord
RECLAME.
AMSTERDAMSCHE ANTHRACIET M".
Heerensingel 34/35. Tel. 1523.
PRIMA KWALITEIT. VERZEGELDE ZAKKEM.
toegezegd, doch bij de bespreking van
de huishoudelijke zaken.
De le secretaris, de heer T. F. Vlie
land Jr. bracht daarna het jaarver
slag uit, waarin uitvoerig de werk
zaamheden van het afgeloopen jaar
werden gememoriseerd. Behalve met
het organiseeren van een voorjaars-
seizoensopening en een tentoonstelling
in allé zalen van de Stadsgehoorzaal
hield de vereeniging zich bezig met het
werven van nieuwe leden. Met voldoe
ning kon worden vermeld, dat de ver
eeniging op 1 Jan. 1926 76 leden telde
en 3 donateurs. Er werden 16 bestuurs
vergaderingen gehouden, die telkens
werden bijgewoond door de vertegen
woordigers der drie middenstandsver-
eenigingen.
In verband met de laatste tentoon
stelling memoreerde het verslag in ge
voelvolle woorden het plotseling ver
scheiden van den jeugdigen W. H. v.
d. Nat, die zijn medewerking verleende
bij het aanbrengen der decoratie, en
tijdens dat werk werd weggenomen.
Het verslag werd onder applaus
goedgekeurd.
Naar aanleiding van de verdeeling
der standen op de laatstgehouden LA
WET maakten eenige leden opmerkin
gen, die door den secretaris werden
b pant woord.
De penningmeester, de beer W. 'War-
necke, bracht financieel verslag uit,
van de tentoonstelling zoowel als van
de huishouding der vereeniging. Wat
de eerste rekening betreft, deze be
loopt een bedrag aan beide z,ijden van
f8046.22. Onder de ontvangsten zijn
aan plaatsenhuur f2332 van leden,
f 1388.50 van niet-leden; totaal f3720.50
Aan entrees werden ontvangen: ten
toonstelling f3183,08, cabaret f38125
en dancing f274.02.
Cm':- de uitgaven is f1140 voorzaal
huur. Voor de verlichting f 368.12; re
ceptie f 155.30; advertenties f677.48;
programma's f 222;.cabaret f920, muz.
f988.50; auteursrecht f 106.85; piano's
f 100.10; regenverzekering f 478. Het ca
baret werd bezocht door 8876 perso
nen, de dancing door 455 personen.
De rekening van de gewone huis
houding wees een eindbedrag aan van
f 1430.96. Er is een kassaldo van f 458.
De kascommissie, bestaande uit de
heeren v. Rossum du Chattel en van
Noort bracht bij monde van laatstge
noemde verslag uit en adviseerde, on
der dank voor het gevoerde beheer,
den penningmeester te dechargeeren,
daar alle bescheiden in orde werden
bevonden.
Echter^ had de commissie in het al
gemeen "wel critlek. Zij had den in
druk gekregen, dat er wel wat royaal
met het geld is omgesprongen.
De commissie betreurde het houden
van de dancing, waartoe niet officieel
besloten was, en waarop men ruim
f400 heeft moeten bijpassen. Voorts
had de commissie bezwaar tegen de
Tegenverzekering, die f 478 kostte.
Deze achtte zij bij een tentoonstel
ling in een besloten ruimte niet noo
dig. Zij meende zelfs dat de verzeke
ring het karakter krijgt van gokken.
De vorige maal is er f 1000 aan ver
diend, maar nu heeft het geld gekost.
Namens het bestuur trachtte de
voorzitter de bezwaren te ontze
nuwen. Met kracht kwam spr. op te
gen de voorstelling alsof het bestuur
zou hebben willen gokken. De regen
is nu niet nadeelig geweest voor het
bezoek, maar dit kan het bestuur
van tevoren niet weten. Ook is er niet
royaal met het geld omgegaan. De kas
commissie had maar eens de rekening
van de vorige LAWET moeten inzien,
dan zou zij tot de conclusie zijn geko
men, dat deze LAWET veel minder
heeft gekost.
De cabaret-kwestie, waarover ook
het woord^werd gevoerd door de hee
ren Brouwer en Slegtenhorst, werd toe
gelicht door den heer C. A. Muld«r
Aanvankelijk zou de Foyer doorstands
zijn ingenomen, maar toen dit niet mo
gelijk bleek, moest iets anders worden
bedacht. De comm. v. reclame advi
seerde dancing en opera-avonden,
maar het bestuur kreeg van het gezel
schap-Sistermans zoo'n voordeelige
aanbieding, dat 't deze niet meende te
moeten afwijzen.
De heer Pulle deelde als voorzitter
van de reclame- commissie mede, dat
hij aanvankelijk tegen dancing was,
omdat hij rekening wenschte te hou
den met de gevoelens van vele bezoe
kers. Maar ten slotte heeft hij erin toe
gestemd, teneinde toch iets te vinden,
een cabaret-„je" te houden
De heer Brouwer zei principieel
niet tAaen een dancing te zijn, maar.
volgens hem hoort zoo'n gelegenheid
absoluut niet thuis op de LAWET om
dat" zij de enkele kapitaalkrachtige be
zoekers die er nog komen, aftrekt van
het bezoeken der stands.
Aan het eind van de discussie con
stateerde de voorzitter, dat derge
lijke attracties voor de LAWET geen
goede beteekenis hebben en dat zij in
't vervolg gevoegelijk kunnen worden
gemist.
De heer v. Noort merkte nog op
dat het niet ging over opera of cabaret
maar om 't weren van een feestavond
in het algemeen, als niet-beboorende
bij de LAWET. De vergadering zal
voortaan een bindende uitspraak van
het bestuur moeten vragen.
Hierna werd de discussie gesloten
en besloten den penningmeester onder
dank voor zijn beheer te dechargeeren.
Tot leden van de nieuwe kascommis
sie voor 1926 werden bij acclamatie
benoemid de heeren J. v. Zijp, W. Brou
wer en Joh. Geytenbeek.
Vervolgens had ballotage plaats van
een nieuw lid, de fa. C. Kort, Breestr.
ltl, die als oud-lid zonder stemming
werd toegelaten.
Bij de bestuursverkiezing werden de
aftredende heeren, J. G. Pulle en C. A.
Mulder herkozen. Voorts werd het be
stuur uitgebreid met twee leden, als
hoedanig benoemd werden de heeren
J. P. Slegtenhorst en P. J. Eeman.
Beide heeren namen hun benoeming
aan.
Met het oog op eventueel© bestuurs-
wisseling en uitbreiding had het bc
stuur, aldus de voorzitter, gemeend
nog geen definitieve actie-voorstellen
voor het volgend jaar te moeten voor
leggen. De gelegenheid werd nu aan
alle aanwezigen gegeven om initiatief
voorstellen in te dienen en zich uit ie
spreken over het al of niet houden van
een seizoensopening.
D© heer v. R o s s u m-d u-C h a 11 e 1
gaf uiting aan zijn vrees, dat het be
stuur aan eventueele wenschen toch
geen gevolg zou geven, gezien dat het
ook voor de winkeliers, die niet bij de
textiel-branche betrokken zijn, geen
November-actie heeft gevoerd, doch
dit heeft overgelaten aan een buurt-
vereeniging, waarin zelfs een bestuurs
lid zitting had.
De voorzitter merkte op. dat het
bestuur niet aan alle wenken gevolg
behoeft te geven.
D© heer Slegtenhorst zag juist
liever zoo veel mogelijk steun ver
leend aan de buurtcommissies.
De heer Mulder pleitte voor her
haling van de seizoenopening. Er zit
toekomst in, maar het publiek moet
daarin opgevoed worden.
De heer Geytenbeek tyeek 'tmet
de beide vorige sprekers niet een
Iets anders zou het zijn als alle leden
trouw medewerkten. Spr. trok zelfs
het succes van de Centrum-winkel
week in twijfel, waarop hij evenwel fel
bestreden werd door den heer Slee
tenhorst, die den heer G. op dit
punt tot oordeelen onbevoegd ver
klaarde.
De heer Levi ontraadde splitsing
in buurtvereenigingen. Alleen bij cen
tralisatie zou een seizoenopening kans
van slagen hebben.
De heer Pulle achtte den tijd van
voorbereiding voor een seizoenopening
te kort. Spr. gaf in overweging een na
der bestuursvoorstel af te wachten.
De voorzitter toonde zich voor
het handhaven van de seizoenopening
Als de winkeliers maar medewerken
en dat kan zonder veel kosten, is de
kans op slagen groot genoeg.
Bij de hoofdelijke stemming werden
12 stemmen voor, en 4 st. tegen het
houden van een seizoensopening uit
gebracht. 4 stemden blanco.
De voorzifter zegde toe, dat het
bestuur met deze uitspraak zal reke
nen. De medewerking der drie midden
standsvereenigingen zal weer worden
gevraagd.
De heer v. R. du Chattel gaf in
overweging bij de seizoensopening te
laten uitkomen dat het daarbij speci
aal de textielbranche geldt.
De heer v. Noort zag gaarne on
derscheid gemaakt tusschen de „groo
te" winkelweek en deze voorjaars
reclameweek, om den indruk van de
eerste niet te verzwakken.
In verband hiermede werd toegezegd
dat de opzet zoo algemeen mogelijk
zal worden gesteld, om de deelname
zoo groot mogelijk te maken.
Naar aanleiding van het oprichten
van verschillende buurtvereenigingen
werd bij de rondvraag het bestaans
recht van de LAWET besproken. De
voorzitter zei den invloed van dat
gescheiden optreden fnuikend te ach
ten voor den bloei van den eenen Leid
schen winkelstand. Alleen eendracht
maakt macht. Het is reeds zoo jam
mer, dat de oprichting van de LAWE
indertijd niet is geschied op iniliaiu
van de drie middenstandsver ui,
gen en dat deze ten aanzien van het
doel der LAWET noa- steeds niet tot
Belangrijkste nieuws in dit Hommer.
Binnenland.
De Leidsche gemeenteraad besluit
aan de huwende onderwijzeressen
ontslag te geven.
Jaarvergadering van het Nederl.
Werkl. Verbond „Patrimonium".
Buitenland.
Morgen beginnen in den Franschen
Senaat de debatten over hat financieel
ontwerp.
Het Roemeensche kabinet Brotlanu
moet voornemen^ zijn, in verband met
den uitslag der jongste verkiezingen
a! te treden.
voldoende samenwerking zijn geko
men.
Spr. raadde aan het oprichten van
meerdere vereenigingen niet in de
hand te werken. Zij kunnen doel heb
ben om speciale buur tb ©langen, als
licht- en verkeersverbetering te ver
krijgen maar zeker niet om winkel
weken te organiseeren.
De heer Brouwer zei den winke
liers van den Nieuwe Rijn minder dan
dien van d< Breestraat. die reeds veel
„loop" hadden zelfstandig optreden
kwalijk te kunnen nemen.
De heer Slegtenhorst Achtte
het bestaansrecht der hoofdvercenigin
gen als LAWET en middenstandsver-
eenigingen niet aangetast door de op
richting van buurtvereenigigen. Zij
kunnen zeer goed samenwerken.
De heer Lev i ging tegen het laatste
lijnrecht in. De buurtvereenigingen
zullen er juist spoedig toe komen het
belang van de hoofd vereenigingen te
onderschatten.
De heer Vlieland deelde mede,
dat het centrum met 76 winkeliers zal
deelnemen aan de a.s. seizoenopening.
De V o o r z. was van meening, da!
het vraagstuk vau verkeersverbetering
enz. niet urgent is voor slechts enkele
buurten, maar voor de geheéle 9tad.
Verbetering is overal noodig. Daar
om is locaal optreden niet gewenscht.
De heer Slechtenhorst schreef
de splitsing in buurtvereenigingen toe
aan de nalatigheid van de midden-
standsvereenigingen, die zelf tijdig ze
kere beangen hadden moeten verde
digen.
De discussie werd hier beëindigd
(het was 5 minuten voor 12) om in 'n
volgende vergadering te worden voort
gezot
De heer van Noort drong bij de
rondvraag aan op statutenwijziging,
waardoor niet leden der middenstands
vereenigingen toch lid van de L. A.
W. E. T. zouden kunen zijn.
De V o o r z. herinnerde eraan, dat
een bestuursvoorstel in dien geest in
dertijd is verworpen, zoodat nu het
initiatief van de leden moet uitgaan.
De vergadering werd, nadat de voor
zitter bedankt had voor de belang
stelling. gesloten.
Christelijke Besturenbond.
De Leidsche Christelijke Besturen
bond zal Woensdag 's avonds 8 uur in
„Prediker" zijn jaarvergadering hou
den. Aan de beurt van aftreden zijn de
bestuursleden Ph. J. de Leeuw, J. Sleg
tenhorst. J. Wassenaar en J. E. Ouwee
len. De heer Ouweelen stelt zich niet
herkiesbaar. In zijn plaat9 zijn de vol
gende candidaten gesteld: Joh. Bon,
H. v. Bostelen, A. Bui9, H. v. Clttert en
A. Knetsch.
Inaugnreele rede Prof Dr. D. Plooy.
Maandag den len Maart 1926 dë9 na
middags 3 uur zal de hooggeleerde
heer Dr. D. Plooij, predikant bij de
Ned. Herv. Gem. alhier, benoemd tot
buitengewoon hoogleeraar in de uit
legging van het Nieuwe Testament en
in de Oud-Christelijke letterkunde zijn
hoogleeraarsambt aanvaarden door 't
uitspreken eener rede in de aula der
universiteit te Amsterdam.
Zendiings-commissies in de olasse
Lelden.
Op initiatief en uitnoodiging van de
Zendingscommissie t© Hillegom werd
op Woensdag 17 Febr. j.l. in de consis
torie der Geref. Kerk aan de Hooi
gracht te Leiden daartoe welwillend
door den Kerkeraad afgestaan, een
vergadering gehouden van Zendings
commissies in de classe Leiden. De
heer De Koning van Hillegom opende
de vergadering en heette de afgevaar
digden, de onderscheiden commissies
welkom. Tien gemeenten waren ver
tegenwoordigd. Het doel der vergade
ring was, eikaars werkwijze te leeren
kennen en elkaar aan te vuren in den
jter voor de zendingszaak. De voorziW
ter deelde Hillegoms werkwijze mee,
waarna ieder der afgevaardigden ver
lag deed van de gevolgde methode.