CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Oil nummer beslaat ui! TWEE Bladen,
EERSTE BLAD.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Be JAARGANG
ZATERDAG 20 FEBRUARI 1926
NUMMER 1753
IDSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaali 2.50
Per week I 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
'Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
BUREAUHooigracht 35
Leiden
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiSn per regel 221/» cent
Ingezonden Mededcelingen, dubbel tariei
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage-
lij ka geplaatst ad 40 cent.
- Getrouw, ook nu!
Wat ons de naaste toekomst op po
litiek gebied zal brengen, weet nie
mand te zeggen.
De omstandigheden zijn niet gun
stig.
Tot op dit oogenblik staat de rech
terzijde, niet wat de hoofdbeginselen
betreft, maar in punten van onderge
schikten aard verdeeld, en is er niets
Wat op toenadering schijnt te wijzen.
De Roomschen houden, wat van hun
standpunt begrijpelijk is, vast aan het
gezantschap bij tien Paus en voor de
Ghr. Historischen wier woordvoerders
Jegonnen zijn met te zeggen, dat het
voor hen een gewetenskwestie is en
dat hier een der beginselen van de C.
H. Unie in het geding is, waarmede
niet getransigeerd kan worden, is bet
al evenmin gemakkelijk terug te tre
den. Wel zijn sommigen van de lei
dende figuren bereid tot een conces
sie, maar aangezien zij daarbij niet
hebben den steun van hunne volgelin
gen in de Tweede Kamer, is het niet
waarschijnlijk dat in deze richting
iets bereikt zal worden.
Oogenschijnlijk stonden de kansen
van Mr. Limburg, die, daar hij niet een
parlementair Kabinet tracht te for-
meeren, minder aan de partijen gebon
den is, niet ongunstig, maar wat zijn
kracht schijnt te zijn is zijn zwakheid
tevens. Immers geen staatsman van
beteekenis zal zich in dezen tijd van
verwarring, wagen in een Kabinet dat
niet op den steun van een meerderheid
in de volksvertegenwoordiging kan
rekenen.
Om de verwarring te vermeerderen
hebben de Sociaal-Democraten, die
niets zoozeer duchten als den terug-
keer van Colijn, een vergadering van
de Kamer aangevraagd, teneinde een
voorstel te doen H. M. de Koningin te
verzoeken de Kamer te ontbinden en
nieuwe verkiezingen uit te schrijven.
Het staat wel van te voren vast, dat
dit voorstel zal worden verworpen, om
dat er voor Kamerontbinding op dit
oogenblik geen enkele reden bestaat,
en de oplossihg van de crisis daardoor
zeker niet zal worden bevorderd.
De mogelijkheid bestaat nog altijd,
dat het Kabinet Colijn tenslotte ge
noodzaakt zal zijn aan te blijven maar
eer. begeerlijke oplossing zou dat ze
ker niet zijn en er is geen grond voor
de verwachting dat we daarmede aan
het eind van de moeilijkheden zouden
zijn. Als er niet is de hartelijke be
geerte om voor het behoud van groote
goederen samen te werken, dan zal de
verwijdering langzamerhand groot er
worden en is er op herstel van de vroe
gere verhouding niet de minste kans.
Bemoedigend is dit alles niet.
Wij zijn den strijd ingegaan met de
gedachte dat het verkrijgen van een
rechtsche meerderheid tot de vorming
van een rechtsch Kabinet zou leiden,
een Kabinet waarvan zoowel negatief
als positief veel mocht worden ver
wacht.
En nu hebben we wel een rechtsche
meerderheid gekregen, maar de recht
sche samenwerking voor een levens
krachtig Kabinet onmisbaar, is er
niet. En de kans is niet gering, dat we
terwijl God ons een rechtsche meer
derheid schonk, straks geregeerd zul
len worden door mannen die zich in
hun staatkundig leven niet laten lei
den door Gods Woord en wet, maar
door de menschelijke rade.
Geen wonder, dat hier en daar uitin
gen van teleurstelling worden verno
men.
Wat baat het, zoo wordt gevraagd,
of wij ons al inspannen bij de stem
bus?
Voor hen die zoo redeneeren en die
v misschien in stilte reeds hebben beslo
ten zich met den politieken strijd niet
meer in te laten, kan het goed zijn
herinnerd te worden aan een woord
van den stichter der Anti-revolutio
naire partij.
Mr. Groen van Prinsterer had met
teleurstellingen van veel ernstiger
aard te kampen Slag op slag zag hij
zich verlaten, niet door zijne bondge-
nooten, maar door zijne naaste vrien
den. Het aantal zijner volgelingen'was
gering en met dat kleine en zwakke
hoopske, stond hij tegenover een op-
permachtigen vijand, die hem hoonde
als een veldheer zonder leger.
En wat deed Groen toen? Adviseer
de hij om den strijd maar te staken en
de handen in den schoot te leggen?
Neen, dat deed hij niet.
Op de vraag wat hij omtrent de ge
schiktheid van het oogenblik dacht
luidde het antwoord;
„Ik houd het niet voor gunstig. IJ
dele hoop en fraaie voorspiegeling baat
niet. Onnoodig is het ook te herhalen
dat we leven in een tijd van verslap
ping; eene crisis, heilrijk voor het
kranke lichaam, hebben wij binnen
kort niet te wachten. f
Wij beloven u geen volledigen. geen
spoediger), geen lichtverkrijgenden tri-
umf. Niemand houde zich bezig met
Antirevolutionaire politiek, indien hjj
het heil des vaderlands begeert enkci
op een weg langs welken de wandelaar
voor eigen wenschen en verlangens
bevrediging vindt; maar, hebt ge van
dergelijk een kleingeestigheid afkeer,
laat ons dan opmerken wat trouwens
in het oog valt, dat het aan gelegen
heid tot plichtsvervulling niet ont
breekt.
Of is het verkondigen van beginse
len een weinig beteekenend werk? Ge
looft gij, dat er, ik zeg niet enkel in
de geschriften, maar in de gesprekken
der 18e eeuw, geringe kracht ter voor
bereiding van de revolutie lag?
Er ligt ook thans in de vrijmoedige
belijdenis onzer overtuiging een ver
mogen, waarvan de werking alleen
aan Hem. die den wasdom geeft, be
kend is.
Wij hebben lang genoeg gesproken
en geschreven, hoort men somwijlen;
de tijd van handelen is daar! Als
of spreken en schrijven geen handelen
was en alleen de zaaier niets deed.
Laat ons getrouw zijn, een iegelijk
op eigen post; laat ons bedenken dat,
zoo het ons niet gegeven wordt groote
dingen te verrichten, de ergste on
trouw in de kleinste zaken kan wor
den gepleegd; dat zoo de prediking
daad mag heeten, ook de daad pre
dikt; laat ons bij de zeer geringe op
offeringen waartoe wij voorts nog ge
roepen worden, ter plichtsbetrachting
en zelfverloochening in het oog hou
den, dat de heerschappij der waarheid
veld gewonnen heeft door getuigen,
die de kracht hadden om, waar het
noodig was, getuigen tot in den dood,
in den meest practischen zin, marte
laars te zijn."
Wanneer wij wat de stichter onzer
partij hier neerschreef in het oog hou
den, dan zal ons zeker de lust ver
gaan, om ziende op de weinige resul
taten die bereikt werden, ons uit den
strijd terug te trekken.
Onze taak is een andere.
Wij hebben te ijveren voor de ver
breiding en de toepassing van de anti
revolutionaire beginselen, onverschil
lig of wij in de meerderheid of in de
mindereid zijn of 't voor den wind gaat
of dat we met tegenwind hebben te
kampen.
Onze taak is getrouw te zijn; ge
trouw in het kleine, zoowel als in het
groote.
En als wij in getrouwheid onzen
plicht vervullen, met geen andere be
geerte dan onzen Koning te dienen,
dan mogen wij ook met vertrouwen do
uitkomst aan Hem overlaten.
V Tegen Colijn.
„Het Volk"' 'geeft thans een nadere
verklaring van het Soc. Democratische
voorstel tot Kamerontbinding.
De bedoeling, zegt het blad, is geen
andere, dan het volk over een moge
lijken terugkeer van den heer Colijn
te laten oordeelen.
Men verzoekt dus een uitspraak
van de kiezers, niet over de oorzaak
van de crisis, wat althans eenigen zin
zou hebben, maar over of liever tegen
Colijn.
Nu springt het dwaze van zulk een
voorstel al dadelijk in het oog.
Immers bij de het vorig jaar gehou
den verkiezingen, hebben de kiezers
gelegenheid gehad zich uit 'te spre
ken. En de S.D.A.P. heeft daarbij het
mogelijke gedaan om de massa tegen
den heer Colijn op te zweepen Een
meer giftige campagne is zeker wel
zelden gevoerd. Geen middel zoo schan
delijk, of het werd aangegrepen om
den heer Colijn verdacht te maken en
met nadruk werd aan den avond van
den verkiezingsdag geconstateerd dat
aan den heer Colijn een donderend
halt was toegeroepen.
Het resultaat van heel de actie is
echter geweest, dat de heer Colijn als
d e aangewezen man werd beschouwd
om een Kabinet te formeeren.
Wat de S.D.A.P. thans wenscht heeft
dus reeds plaats gehad. De kiezers
hebben reeds gesproken en het is
duidelijk, dat het de dwaasheid ge
kroond zou zijn enkele maanden later
terwijl er feitelijk niets veranderd is,
thans opnieuw een uitspraak uit te
lokken.
Maar het voorstel is ook dwaas om
dat een besluit tot Kamerontbinding
de handteekening zou moeten dragen
van den heer Colijn, die dus zelf de
kiezers zou moeten uitnoodigen zich
over zijn beleid uit te spreken, ter
wijl de crisis met dat beleid absoluut
niet in verband staat.
Intusschen heeft dit dwaze voorstel
ook zijn goede zijde. j
Men verlangt een uitspraak zeer 9pe
ciaal tegen den heer Colijn. Wanneer
dus de Kamer, zooals te verwachten
is het ontbindingsvoorstel verwerpt,
dan kan dat worden beschouwd als
een uitspraak van de Volksvertegen
woordiging, dat zij van zulk een uit
spraak niet gediend is en dat zij het
beleid van den heer Colijn goedkeurt.
Een andere conclusie is na de wijze
waarop het voorstel is aangekondigd,
niet wel mogelijk.
En zoo keert het wapen, dat in'de
roode smederij gesmeed werd, zich
tegen hen die het hanteeren.
STADSNIÈUWS.
Kunstavond Centrale Wijkarbeid.
Kuns t-Fil an tr opie
Wie heeft die combinatie gevonden?
Kan dat samengaan; zich geestelijk
opheffen door de reine schoonheid van
klanken en woorden en tegelijkertijd de
hand uitsteken om te helpen waar nood
is, geestelijke nood en maatschappe
lijke nood, zich inlaten met de werke
lijkheid van den levensstrijd?
De goed bezette Stadsgehoorzaal
heeft er gisteravond een antwoord op
gegeven, dat geen twijfel laat;. h-?t
comité voor den centrale wijkarbeid
bleek den juisten weg te hebben geko
zen om het gevoel en de beurs van zijn
talrijke vrienden te bereiken.
Ds M. J. Punselie opende met een
vloeiende speech. Het is geen gebrek
aan deferentie voor de kunst, aldus spr.
als we dezen kunstav. tevens gebruiken
om belangstelling en steun te vragen
oer-echten kunstliefhebbers nf, ,.vn
voor onzen wijkarbeid. Toch wenschen
we allen een goeden kunstavond. Den
oer-echten kunstliefhebbers zelfs een
av. van schoonheidsontroering, maar
daarnaast verdieping van de liefde vooi
anderen en een bewogen hart voor hen
in onze omgeving die in lijden verkee-
ren en door de moeilijkheden dreigen
onder te gaan. Spr. ging daarna voor
in gebed en gaf toen gelegenheid het
proarmma af te werken.
Een kunstavond is het geworden, en
een mooie ook. Fijntjes was het viool
spel van Mej. Veldhuyzen, evenals de
alt-solozang van Mej. Veenenbos en de
piano-begeleiding van Mej. de Haas
En dan de declamatie van den heer
Grondsma nog eens, het was alles
van een edel gehalte. Niet alle num
mers van het rijk voorziene program
ma behoeven we hier afzonderlijk te
noemen maar eenige moeten we toch
nog eens in herinnerig terugroepen,
zooals het glanzend gespeelde Adagio
van Max Bruch, waarmede Mej. Veld
huyzen het eerste, en het stukje van
Wieniawki waarmede zij het tweede
gedeelte van den avond opende. Een
golf van applaus kwam er los, telkens
wanneer zij weer een laatste maat
had uitgespeeld.
Als een ster van dezen avond kwam
ook Mej. Veenenbos uit. Algemeen was
de bewondering voor wat haar mooien
buitengewoon goed beheerschle Alt
stem liet hooren; zij deed er letterlijk
mede wat zij wilde, denk b.v. aan de
Alt-solo uit de 2de Symphonic van
Gustav Mahler, „les berceaux" een fijn
aanvoelend liedje van Gabriël Faurl-,
en het Friesche wiegeliedje, 't Werd
alles lief en zuiver voorgedragen. Een
aardig toegiftje gaf de Zangeres in
„Mei" van Bern. Zweers.
De dames genoten een zeer goede
pianobegeleiding van Mej. ue Haas, he
organiste der Waalsche Kerk alhier,
die weer blijk gaf van haar talent door
een warme intonatie en mooi gebon
den spel. Zangeres en violiste lieten
haar hartelijk deelen in de hulde van
de toehoorders.
De beleefdheid oordeelde (en de
kunst liet het wel toe) dat wij «de dit-
vjnes het eerst noemden. Nu iets over
oen eenigen heer-medewerker, den
heer Grondsma.
Wat zou de avond zijn geweest, als
hij niet was opgetreden met rijn inipo-
neerend voorgedragen pleidooi van Ru
ben uit het beroemde: „Jozeph in Do-
thari", van Vondel, met het „O, gul
den hoofd" en „de Zaaier", van Gezel-
Ie, en het rijke „Via Crucis, via Lucis
VI" van den jongen Frieschen a'chter
Fedde Schurer dat zoo diepen indruk
maakte? Neen ook dat was echte, ede
le kunst, de gedachten van de dichters
die in karakter zoozeer uiteenloopen,
zóó te vertolken. Geen wonder, dat ook
hem veel bijval gewerd en het publiek
niet rustte eer als toegiftje een stijlvol
stukske van Rene de Clerque was
voorgedragen.
Met enkele welgekozen woorden
dankte Ds. Punselie aan het eind Mej.
(A.) Veenenbos en den heer (G.) Grond
sma, (beiden uit Alkmaar), Mej. de
Haas en Mej. (M. M.) Veldhuyzen voor
de echte kunst, die zü ten beste badoen
gegeven. Er wordt wel eens met de
kunst gesold, zei spr., maar dit was
nu eens echte kunst, en wij gelooven
niet, dat ze zich heeft gedegradeerd
door ondergeschikt te worden aan on
zen eigen wijkarbeid, want mogelijk
zal ze zich roem en glorie hebben ver
worven doordat we met het resultaat
van dezen avond misschien leed kun
nen wegnemen en tranen drogen in de
kringen onzer arme wijkbewoners.
Ook dankte spr. Ds. Groot Enzerink
door wiens bemiddeling eenige der
medewerkers werden „ontdekt". Zoo
mede den heer H. Mens, die de vleugel
welwillend had afgestaan en den
heer v. d. Leeuw, Schelpenkade, die de
fraaie phoenixen en kentia's voor de
podiumversiering had gegeven.
Ik hoop, zoo besloot spr., dat we
hier elkaar nog eens terugzien, en dat
dan de laatste terughoudendheid van
onze Leidenaars jrerdwenen, en de
groote Stadszaal nóg voller zal zijn.
Daarna ging Z.Eerw. voor in dankge
bed.
Gedurende de pauze wandelde een
jonge dame de rijen af met een spaar
varken, dat met een welgevulde bin
nenkamer naar het comité terugkeer
de. Het was een heel mooi geslaagde
avond.
A.-R. Kiesvereeniging.
Thans kan worden medegedeeld, dat
de heer J. J. C. van Dijk, oud-minister
van Oorlog en lid van de Tweede Ka
mfer, op Maandag 1 Maart a.s. voor de
Anti-revolutionaire Kiesvereeniging
hoopt op te treden.
De heer van Dijk is een zeer be
kwaam spreker die uitnemend de
kunst verstaat zijn gehoor te boeien,
zoodat het aan belangstelling wel niei
zal ontbreken.
De vergadering wordt gehouden in
de Graanbeurs.
Kamer van Koophandel.
De Kamer van Koophandel, en 'Fa
brieken voor Rijnland te Leiden d3elt
onS mede, dat zij bericht ontvipg van
den Directeur-Generaal der Posterijen
en Telegrafie ,dat de kantoren Lisse,
Hillegom en Sassenheim in dit jaar
gedurende het tijdvak van 15 Juli tot
en met 15 September bij wijze van
proef ook des avonds van 910 uur
voor den localen en interlocalen tele
foondienst zullen worden opengesteld.
Deze beslissing werd genomen naar
aanleiding vaneen verzoek der Kamer
van Koophandel te Leiden van 8 Oc
tober .1925 om te Sassenheim tijdens de
grootste drukte in het bloembollen-
bedrijf het telefoonkantoor tot een la
ter uur open te houden.
Het ziekenhuis der Rijksuniversiteit.
Het bestuur van de faculteit der
geneeskunde vai* de Rijksuniversiteit
heeft aan het maandblad Het Zie
kenhuis het volgende stuk gezonden:
In het Januari-nummer van dit blad
laat het 'bestuur der Geneeskundige
vereeniging ter bevordering van het
ziekenhuiswezen een brief afdrukken,
welken zij gericht heeft aan Z.E. den
minister van onderwijs, kunsten en we
tenschappen. Hierin geeft het bestuur
zijn groot leedwezen te kennen over
het feit. dat tot directeur van het
ziekenhuis te Leiden een niei-genec^-
kundige is benoemd. Hoewe' n dit
protest veel eer aanvec t' a e ar u
meuten naar voren worden ;,e icnt,
zouden wij het onbesproken kunnen
laten, wanneer hierin niet enkele uitin
gen voorkwamen, welke den goeaeu
naam van het Riiksziekenhuis aantas
ten. Door deze benoeming toch, be
weert het bestuur van G. .V. t. B. v.
r. Z. W. kan de opleiding van de ver
pleegsters eenvoudig met tot haar
recht komen en volgens de meening
van dit bestuur zal dit het ziekenhuis
der Rijksuniversiteit te Leiden tot een
lager niveau neerhalen.
Er wordt in dit protest niet de mo
gelijkheid geopperd, dat de e beide on-
gewenschte oms.andigheden door deze
benoeming zouden kunnen optreden;
zij' >vórden reeds als vaststaande fei
ten meegedeeld. Ons dunkt, dat het
bestuur der G. V. t. B. v. h. Z. Wj.
zich hier wel wat voorzichtiger had
mogen uitdrukken en beter zou ge
daan hebben met eerst e.ens of te
wachten, of haar vrees werkelijk be
waarheid zal worden, alvorens zich zoo
positief te uiten. Het kan toch be
zwaarlijk tot het heil der zieken, het
uitgaïigspunt van alle ziekenhuiswezen,
strekken om op een der grootste zie
kenhuizen van ons land voorbarig en
ongegrond het stempel te drukken van
mindenvaardigheid, inzake opleiding
van verpleegsters en van een neer
halen tot een lager niveau. Door het
publiceeren van dc^en brief wordt zon
der grond wantrouwen gezaaid tus-
echen verplegend personeel en directie
van het Leidsch Ziekenhuis en dit zie
kenhuis volkomen ongemotiveerd in
een minder goed daglicht gesteld.
De faculteit van geneeskunde, te
Leiden, wil gaarne ervoor uitkomen,
dat zij een der lichamen geweest is.
die deze benoeming aangeraden heeft
Binnenland,
Het conflict bij de ia. Boot te Leiden
opgelost.
Een schrijven van de geneeskundige
facnlteit te Leiden over de leiding van
het Academisch Ziekenhuis.
Bijslag op de rente der R.V.B.
De Maas blijft wassen.
Buitenland.
De inhoud van het Fransch-Tnrkscb
accoord.
De binenlandsche toestand in Hon
garije dreigt ernstig te worden.
Mussolini protesteert tegen de rede
van den Oostenrijkschen bondskanse
lier Ramek.
De Fransche voorstellen inzake de
schuidenregeiing zijn door de Ameii-
kaansche autoriteiten verworpen.
en zij ziet de toekomst in dit opzicht
met gerustheid tegemoet.
Feestviering Oranjecomité.
Het is ons gebleken, dat het bericht
onlangs door ons geplaatst over den
herdenkingsav. door het Oranje-Comi
té georganiseerd, in verschillende
kringen een verkeerden indruk heeft
gemaakt en dat daaruit iets gehcei
anders is gelezen dan onze bedoeling
was.
Wij schreven toen het te kunnen
verstaan wanneer vele trouwe Oranje
klanten er voor bedankten op deze wij
ze het Koninklijk huwelijksfeest te
vieren en van dezen herdenkingsavond
wegbleven.
Hieruit is de conclusie getrokken,
dat wij dus van meening waren, iat
hier een feestavond werd aang boden
waarvan trouwe Oranjeklanten geen
gebruik zouden kunnen maken, wat
voor het Comité dat dezen avond orga
niseerde onaangenaam en pijnlijk
moest zijn.
Dit was echter allerminst onze be
doeling. Het is van algemeene bekend
heid, dat er zeer vele zijn a ie
tegen tooneelvoorstellingen princii-i ;e-
le bezwaren hebben, bezwaren die or
zeker niet minder op worden, nu daar
mede de Zaterdagavond besloten zou
worden. Wij hebben aan die bezwaren
uiting gegeven, en wij hebben ge
meend dat te moeten doen, maar
allerminst hebben wij bedoeld te zeg
gen, dat hier een minderwaardig pro
gramma werd aangeboden, dat op
eenigerlei wijze aanstoot zou kunnen
geven. Alleen op de principieele
bezwaren hebben wij de aandacht ge
vestigd.
Uit nadere mededeelingen blijkt ous
trouwens, dat op de op te voeren stuk
ken behoorlijke controle is geoeft»!
en dat de ernstige bedoeling heeft
voorgezeten niemands gevoelens- te
kwetsen.
Nu ons gebleken is, dat wat wij
schreven tot verkeerde gevolgtrekkin
gen heeft geleid en dat sommige i - r-
sonen meenden reden te hebben zich
gegriefd te gevoelen, stellen wij er
prijs op deze nadere verklaring te pu
bliceeren.
Het conflict bij de fa. Boot
Donderdag en Vrijdagmorgen heb
ben de besturen van de Christelijke,
de Nederl., R.K. en Alg. Ned. Metaal
bewerkersbonden een onderhoud mèt -
de Directie gehad en heeft deze voor
gesteld de volgende wïjzi ingen in de
loon- en. arbeidsvoorwaaiden te wil
len aanbrengen:
De loon en der geschoolde en ge
oefende arbeiders zullen met 2 cent
die der ongeschoolden me't 3 cent per
uur worden verhoogd;
Voor de jeugdige arbeiders zal do
periodieke vernooging worden ver
vroegd;
De uren boven de vastgestelde ar
beidsweek, zijnde 48 uur, zullen met
26 pCt. extra loon worden betaald;
Den werklieden zullen twee \-acan-
tiedagen worden gege\en, waarvan
een aag op de 3e October, is gesield.
Deze regeling gaat in 2aterda: 20
Februari.
In de gehouden, ledenvergaderingen
werd besloten, op de voorstellen van
de Directie in te gaan, zoodat Maan'
dagmorgen om zes uur de arbeid
zal woraen aangevangen.
Verlichting Pieterskerk.
In het Ned. Herv. I'red kbeurten-
blad, deelt de Gemeente-Commissie
mede dat de gasleiding in de Pieters
kerk 'door de Stedelijke Lichtfabrie
ken is afgekeurd. In verband daar
mede heeft nu de Gemeente-Commis
sie besloten inplaats van een nieuwe
dure gasleiding aan te schaften, over
te gaan tot den aanleg van een cenvou-
