CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Oil nummer bestaat üi! TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
eo JAARGANG
WOENSDAG 10 FEBRUARI !9 26
NUMMER 1744-
MANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal2.50
Per week f 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiSn per regel 22l/i cent
Ingezonden Me de deeling en, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiên bij vooruitbetaling
▼an ten boogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
V Kiezers en gekozenen.
De klacht is algemeen, niet alleen
hij de Antirevolutionaire partij, dat
door de invoering van de evenredige
vertegenwoordiging het verband tus-
schen kiezers en gekozenen vrijwel ver
broken is.
Vroeger had ieder district zijn afge
vaardigde en ieder wist wie voor een
bepaald gedeelte van het land zitting
had.
Er was een zekere band tusschen de
kiezers en den gekozene, die niet al
leen in de dagen onmiddellijk aan de
verkiezingen voorafgaande gevoeld
werd, er kwam een zekere vertrouwe
lijkheid, de afgevaardigde kende zijn
district en de kiezers wisten tot wien
zij zich in voorkomende omstandighe
den hadden te wenden.
Het teloor gaan van dezen band is
herhaaldelijk als een grief tegen de
evenredige vertegenwoordiging aange
voerd.
Terecht evenwel, naar het ons voor
komt, wordt er door den heer Vliegen,
die in ,,Het Volk" aan dit onderw. een
artikel wijdt op gewezen, dat dit niet
noodzakelijk uit het stelsel der even
redige vertegenwoordiging voortvloeit,
maar dat het ligt aan de toepassing,
die de politieke partijen er aan geven.
Gewezen wordt dan op de Antirevo
lutionaire, de Christelijk Historische
en de Vrijz. Democratisrhe partij, die
met één lijst voor het geheele land uit
kwamen, met het gevolg dat niemand
weet wie nu eigenlijk de vertegenwoor
diger van een bepaalden kieskring is
Alle gekozenen zitten voor alle kies
kringen tegelijk.
Door den heer Vliegen wordt dan
met de cijfers aangetoond, dat het al
thans voor de S.D.A.P. ook onder het
bestaande stelsel mogelijk is, daarin
verandering te brengen en den band
tusschen kiezers en gekozenen te ver
sterken.
Men zal zich herinneren dat door
ons ook meermalen op dit aambeeld is
gehamerd en dat door ons indertijd
een verdeeling aan de hand is gedaai
waardoor hei mogelijk zou zijn al
thans voor 12 kringen of kringen-groe
pen een bepaalden Antirevolutionai
ren afgevaardigde aan te wijzen.
In 1922 werd door de Antirevolutio
naire partjj een stap in de goede rich
ting gedaan.
In 192o evenwel werd het roer om
gegooid en kregen we inplaats van
meerdere lijsten één lijst voor het ge
heele land.
De Statenkring Leiden heeft daarte
gen toen bezwaar gemaakt, niet om
dat zij den heer Colijn niet gaarne als
lijstaanvoerder had voor het geheele
land, maar omdat op die wijze de na-
deelen van de evenredige vertegen
woordiging onnoodig werden vergroot
en van eenige relatie tusschen de kie
zers en den gekozene geen sprake
meer is.
Bij het tegenwoordige kiesstelsel is
het onmógelijk, (Jat iedere kieskring
op eigen gelegenheid opereert.
Maar toch schijnt het ons om meer
dan een reden gewenscht dat aan de
zelfstandigheid van die kringen zoo
weinig mogelijk wordt geraakt en dat
aan die kringen zoowel wat betreft de
candidaat'stelling als de plaatsvervan
ging. de grootst mogelijke invloed ge
schonken wordt.
Om alvast- een eersten stap in deze
richting te kunnen doen, zou het o.i.
aanbeveling verdienen, dat na ge
pleegd overleg aan ieder Kamerlid 'n
bepaalde kring of groep van kringen
als zijn district werd aangewezen.
Dit zou zijn in 't belang van de Ka
merleden die nu. voor een deel al
thans, vrijwel alle contact met de kie
zers verliezen.
'tZou zijn in 't belang van de kies
kringen, die dan steeds een adres heb
ben voor de behartiging van meer spe
ciale belangen.
En 'tzou ook zijn in 't belang van
de partij, omdat alleen op die Wijze
een behoorlijke bewerking van de kies
kringen mogelijk is.
Wanneer enkele weken voor de ver
kiezingen voor een bepaalden kring 'n
„nieuwe naam" wordt uitgeroepen,
dan kost het de grootste moeite zulk
een naam bij de massa bekend te ma
ken.
Maar wanneer een afgevaardigde
voortdurend in relatie staat met zijn
district, zich met de eigenaardige be
langen van zulk een district op de
hoogte houdt en aan de bewerking van
zulk een district zijn vplle aandacht
schenkt, dan zal het weinig moeide
kosten' bij de verkiezingen zulk een
candidaat er „in" te werken.
Ook de plaatsvervanging kan dan.
worden geregeld öp zulk een wijze,
dat onaangename ervaringen als zich
na het overlijden van den heer de
Monté verLoren voordeden, vrijwel oh
denkbaar moeten worden geacht.
V Gerehaoiliteerd.
Van verschillende kanten is onlangs
gepoogd een leelijke blaam te werpen
op het Leidsche gemeentebestuur en
meer speciaal op de Directie van de
Leidsche Lichtfabrieken.
Eerst in den Goudschen Gemeente
raad en daarna is „Het Volk" werd
het voorgesteld alsof bij de onderhan
delingen over de levering van electri-
citeit aan de gemeentet Boskoop op
zeer laakbare wijze zou zijn gehan
deld.
Het doet ons genoegen dat deze be
schuldigingen door den burgemeester
van Boskoop, den heer Colijn in de
Vrijdag gehouden raadszitting op de
meest besliste wijze konden worden
tegengesproken.
„Ik stel er prijs op, zoo zeide hij,
van deze plaats te verklaren, dat do
door Leiden aangewezen onderhan
delaars zich in elk opzicht correct
hebben gedragen en zich hebben be
toond te zijn zakenlui van de rechte
soort, met een ijver en volharding
welke bewondering afdwingt; kórt-
om personen, welke een sieraad voor
elke particuliere onderneming zou
den zijn en het dus ook zijn voor de
Leidsche Lichtfabrieken."
Deze verklaring heeft temeer waar
de, omdat door B. en W. van Boskoop
was voorgesteld een contract met Gou
da aan te gaan en een overeenkomst
met Gouda ook door hen in den Raad
werd verdedigd.
Het Gemeentebestuur van Leiden
treft geen lof, maar blaam.
Het is volkomen gerehabiliteerd.
STADSNIEUWS.
Ds. W. den Hengst.
Op de vergadering der Classis Am
sterdam van de Geref. gemeenten, wel
ke gisteren te Leiden gehouden is,
werd aan Ds. W. den Hengst, op zijn
verzoek, emeritaat verleend.
Christelijke Besturenbond.
Op Donderdag 18 Februari a.s. zal
de Christelijke Besturenbond een open
bare vergadering houden, waarin als
spreker hoopt op te treden- Ds. K.
Schilder van Oegstgeest.
De vergadering wordt gehouden in
„Prediker" en zal voor een ieder toe
gankelijk zijn. Nadere bijzonderheden
zuilen per advertentie bekend worden
gemaakt.
Christelijk Historische Unie.
De afdeeling Leiden der C. H. Unie
zal a.s. Vrijdag, 12 Februari een open
bare vergadering houden in gebouw
„Prediker" waarin als spreker hoopt
op te treden de heer J. R. Snoeck Heri-
kemans, lid der Tweede Kamer, met
het onderwerp: „Politieke moeilijkhe
den."
De vergadering is toegankelijk voor
leden en geestverwanten. Men zie de
in dit nummer voorkomende adver
tentie.
Schenking voor het Etuin. Museum.
Het Rijks Ethnographisch Museum
alhier heeft van den heer jr. E. L.
Siccama, door bemiddeling van den
heer D. de Waard Sr. te 's-Gravenhage
ten geschenke ontvangen: een medi-
cijnboek (poestaba), een zeer fraai uit
gesneden viool en een met touw om
wonden vruchtenschaal als veldflesch,
gekocht te Prapat aan 'tTobameer, 'n
bamboe-koker als veldflesch en een
doosje voor kalk, gekocht te Grastagi,®
en een Atjehsch mutsje.
De min. van Onderwijs heeft aan
den schenker den dank der Regeering
betuigd voor dit hlijk van belangstel
ling in 's Rijks verzamelingen.
Het Leidsche Universiteitsfonds.
In de vergadering van het Leidsche
Universiteitsfonds heeft de voorzitter,
mr. P. A. V. Baron van Harinxma thoe
Slooten ook herdacht de overleden le
den van den Leidschen Universiteits
raad, jhr. mr. W. Roëll en dr. Bijle-
veld. Op voorstel van de Universiteits
faculteit is de Kanaka-prijs toegekend
aan mr. Sada.
Tot nieuwe leden van den Leidschen
Universiteitsraad werden benoemd de
heeren G. G. Humme, oud-hoofdredac
teur van het „Vaderland" te Den Haag,
dr. J. C. Niemeyer, Bolsward; dr. P.
Zeeman, Amsterdam; mr. G. W. baron
van der Feltz, Assen; mr P. J. Swart,
Rotterdam; mr. K. P. v d Mandele,
Rotterdam; dr. A. A. G. Land, genees
heer te Haarlem; dr. G. Fabius, direc
teur van het ziekenhuis te Arnhem;
dr. J. Glay hoogleeraar aan de techni
sche hoogeschool te Bandoeng; dr. G.
J. Hasliüghuis te Den Haag; mr. E.
F. VM. K. baron Michiels van Verduy-
nen, oud-gezant te Praag, Wassenaar;
jhr mrj^ E. C. F. Verheyen, ambtenaar
bij het openbaar ministerie van de arr.
rechtbank te Den Bosch.
De aftredende leden van het college
van gecommitteerden, mr. P. A. V. v.
Harinxma thoe Slooten en jhr. mr. dr.
A. Roëll, werden herkozen.
De Leidscfue Winkelstand.
Het winkelpand, Hoogewoerd No.
65, waarin voorheen de lijstenwinkeJ
van den heer Kanbier gevestigd was,
heelt een andere bestemming gekre
gen. De heer P. A. de Jong, die zich
reeds in breeden kring naam maakte
als schilder, heeft het pand in exploi-,
tatie genomen en er een uitnemend
uitgeruste zaak in verfstoffen, bor
stelwerk, glaswaren, gereedschappen,
wasch- en poetsariikelen etc. in geves
tigd, die hedenmiddag werd geopend.
Naar het, ons bij de bezichtiging
voorkwam, kan de heer de Jong zich
ermede gelukwenschen, dat hij op dit
pand, dat om zijn ligging zoowel als
om zijn inrichting voor het beoogde
doel geheel geschikt is, beslag kon
leggen.
Voor de bewerking van glas, op den
kleinverkoop van welk artikel de zaak
mede is berekend is een achter gele-
gen atelier met magazijn en afzonder
lijken uitgang ter beschikking. Het
winkelgedeelte is geheel gewijd aan
den verkoop van chemicaliën, reini-
gings- en verfstoffen nevens gereed:
schappen en borstelwerk voor vakman
en huisvrouw. Wie wasschen en poet
sen wil, kan zich bij den heer de Jong
van top tot teen uitrusten.
De nieuwe zaak zal den, toepasselij-
ken naam krijgen van „de verfton
waaraan 'n voorwerp van dezen naam
aan den voorgevel zal herinneren.
Tenslotte, dat het interieur geres
taureerd en netjes opgeschilderd werd,
behoeven we zeker niet speciaal te
melden. Het laat zich genoeg denken.
Bijzonder Vervolgonderwijs.
Bij Kon. Besluit van 1 Febr. 1926 No.
24 is ongegrond verklaard het beroep
van den Gemeenteraad van Leiden te
gen de beslissing van Ged. Staten var;-
Z.-Holland van 6 Oct. 1925. waarbij
met vernietiging van de besluiten van
den gemeenteraad van 26 Jan. 1925, de
bijdragen voor het bijzonder vervolg
onderwijs over 1923 bepaald werden op
aanzienlijk hoogere bedragen. Gedep.
Stataen beslisten n.l. daarbij dat voor
de berekening der bijdrage over 1923
niet de gemeentelijke kosten over 1922
doch die over 1923 maatstaf moesten
zijn en verwierpen de door het gemeen
tebestuur daartegen aangevoerde be
zwaren, alsook de stelling van het ge
meentebestuur, dat de in het dienst
jaar 1923 over het cursusjaar 1922-23
ontvangen rijksbijdragen geheel in
mindering van de kosten der gemeen
te moesten worden gebracht. Alleen
dat deel dier rijkssubsidie, dat betrek
king had op het jaar 1923 mocht wor
den afgetrokken. Thans heeft de
Kroon het beroep van den gemeente
raad op' alle punten ongegrond ver
klaard en daarmede aan de besturen
der gereformeerde scholen en van de
Vereeniging voor Chr. onderwijs ge
lijk gegeven.
De bijdrage voor de Geref. School
aan de Hoogl. Kerkgracht door het ge
meentebestuur bepaald op f322.56, is
nu vastgesteld op f618.30, die voor
de scholen voor Christelijk onder
wijs aan de Pasteurstraat en de Mid
delstegracht resp. bepaald op f334.505
en f 637.65s is nu vastgesteld op f 641.20
en f 1222.29.
Burgerlijke Stand.
Geboren: Johanna Jacoba, d. v. J. J.
Roziar en E. Boom; Jacobus Francs.
z. v. C. v d Beng en J. M. Ouwerkerk;
Stijntje, d. v. A. Flippo en S. Zwart;
Cornelis, z. v. A. A. de Haas en M. M.
GrootenbroerTheresia, d. v. J. Calk-
hcwen en S. v. Stralen; Durk Kasper,
z. v. K. Burger en C. v. Weerlee; An-
toon Gerard, z. v. A. G. v. Leeuwen en
G. Onderwater; Henda Maria Cath.a d.
v. J. Bosman en M. E. v. Rossenberg;
Hans Petrus Marie, z. v. W. Goddijn
en C. M. Verbeek; Wilhelmus, z. v. W.
v. Steenbergen en A. Ouwehand; Jan
Willém, z. v. J. W. Planjer en L. A.
Schippen; Cath.a. Adr.a d. v. Diggelen
en T. v. Spanje; Helena, d. v. T. Stui-
venberg en A. M. de Wolf; Susanna
Sophia, d v.- A. v. Kampen en P. M.
Broomans; \yilhs. Marie, z. v. C. J.
Uitenhout en M. D. C. Barnhoorn;
Amerencia. Everd.a Marg.t d .v. H. J.
Mol en A. Fijn; Cornelia Wilh.a d. v.
J. Favier en J. v. Leeuwen; Wilhelm,
z. v. W. Keijzer en E. Visser; Simon
Hendrik, z. v. M. Corsel en J. Spaan;
Petrus, z. v. J. Giezen en E. Overdijk;
Johannes, z. v. H. F. Jagerman en M.
Bouwhout; Egbert, z. v. W. Wiggers
en N. C. Gravendijk; Johanna Maria,
d. v. J. v. d. Fliert en C'. H. v. d. Togt.
Overleden: P. Molenaar, z. 57 j; M.
v. d. Steen, m. 39 j; A. Plaizier, d. 18
j; M. Kueter, z. 25 j; W. Visser wed.
Combé, 65 j; P. J. FlippoCharité. \u\
66 j; J. L. v. d. Boog, wedr. 73 j; M.
Verschut/'wddr. 80 j; W. Gordijn, dr.
2 j; H. Haasnoot, z. 2 j; C. E. Prins, d.
2 j; M. v. Duinv. Rijn, vr. 55 j; C.
Rigteringvan Wijk, wed. 74 j; C. M.
v. d. Hoorn, dr. 2 j; J. Vijlbrief, m. 81
j; C. E. Busken Huet. wed. Huet 87 7j;
S.' S. de WitSjardin, vr. 49 j; M. v.
d. LelieFlaman, vr. 79 j.
Schaken.
Competitie N. S. B., distr. Z. Holl.
Gisteravond werd voor de 3de klasse
groep A., een wedstrijd te Voorschoten
gesjpeld met den volgenden uitslag:
Voorschotensche Schaakvereeniging
L. Schaakcl. „Philidor".
T. v. Os Jr. en W. Segaar 1 o
N. v. d. Eist' en H. I. de Nie 1 o
M. de Graaf en H. v. Duuren o 1
A. Oudshoom en T. Worst 1o
Dr. J. F. Sirks en W. F. Snieder 1 o
A. C. v. t. Tooien en v. d. Burgh V2Va
P. v. Kooy en P. T. v. d. Zeeuw 1" o
K. Waasdorp en J. de Boer 1 o
T. v. Os Sr. en B. Meijn o 1
W. Jansen en N. Schouten o 1
Totaal 61/2-3 Va
in liet voordeel van de Voorschotensche
Schaakvereeniging^ die hiermede met 3
gewonnen wedstrijden een eerste plaats
inneemt.
Ook werden buiten de partijen nog de
3 volgende partijen gespeeld:'
Th. J. Broers en J. v. d. Wilk o1
W. Bolle en H. O. de Nie 1o
J. Lekkerkerker en Nicaise 1o
Tot onderwijzer aan de Geref.
School aan de Hooglandsche Kerkgr.
(h'oofd de heer D. Meyer) is benoemd
de heer G. W. Wilschut, van Voort
huizen.
Bij den secretaris Van de Leid
sche Chr. Cïanjevereeniging, den heer
L. Boekkooi, is een dankbetuiging in
gekomen van H. M. de Koningin als
antwoord op het verleden week ver
zonden telegram van gelukwensch.
BINNENLAND^
DE KABINETSCRISIS.
Wij vernemen uit parlementairen
kring:
Volgens het hoofdartikel in het Va
derland (van 25. Januari), dat overi
gens een tamelijk juist beeld geeft van
de pogingen van Dr. de Visser, is ge--
zegd dat de A.R. Kamerclub geweigerd
zou hebben het voorgestelde compro
mis in de Kamer te verdedigen.
Dit is een misverstand. Tegen het
compromis in zake het Gezantschap,
accrediteering van den gezant te Bern,
of te Weenen, b.v. bij het Vaticaan.
had de A.R. Kamerclub geen bezwaar.
Toen zij bij schrijven van 9 Januari
zich uitsprak, had de A.R. Kamerclub
zich nog niet over dat compromis uit
gesproken, maar, gesteld dat de R. K.
Kamerclub er zich mee zou kunnen
vereenigen ,had de A. R. Kamerclub 'n
ander bezwaar. Het bezwaar was dit,
dat als het Kabinet aanbleef op de
wijze als door Dr. de Visser werd aan
bevolen, de C. H. ook nu geen grond
slag boden voor «en meerderheid
waarop het Kabinet kon steunen.
Dr. de Visser, die eerst de opdracht
gekregen had tot vorming van een par
lementair kabinet, en die reeds een
dag van te voren begonnen was met
Binnenland.
De oplossing van de Kabinetscrisis
dezer dagen verwacht.
Geruchten omtrent de oplossing van
de crisis.
Bloemententoonstelling te Sassen-
heim.
Buitenland.
Fascistische relletjes te Brussel tegen
de regeering Ponllet-Vandervelde.
Het Rijksdag debat over Mussolini's
Kamerrede.
zijn poging om op datzelfde compro
mis de samenwerking rechts te her
steilen, had daarbij instemming van
de A. R. ondervonden, maar niet van
de C. H. althans niet van de meerder
heid van de C. H. Kamerclub. Zijn po
ging tot vorming van een parlemen
tair kabinet mislukte dus, en hij ont
ving een gewijzigde opdracht, tot vor
ming van een „kabinet." Maar het ver
vuilen van die opdracht beproefde hij
in dezelfde richting; het door hem te
vormen kabinet zou zijn het demissi
onaire kabinet, en weer beproefde bij
cp den grondslag >van het compromis
de samenwerking rechts te herstellen.
Hij moest daarbij aan het bestaande
kabinet mededeelen, dat, werd de in
het compromis bedoelde oplossing
door het Kabinet aan de Kamer mede
gedeeld, de C. M Kamerclub een mo
tie van teleurstelling zou indienen.
Werd deze verworpen, dan was be
houdens nog de twijfelachtige stem
van eenige C H. Kamerleden over ver
dere voorstellen, de samenwerking
rechts hersteld en dus kon het kabinet
aanblijven.
Het kabinet zou dan moeten terug-
keeren formeel als door Dr. de Visser
geformeerd kabinet, maar in waarheid
in zijn qualiteit van parlementair ka
binet, steunende op de herstelde sa
menwerking der rechterzijde, terwijl
terstond de C. H. door het voorstellen
hunner motie van teleurstelling, zou
den doen blijken, dat de samenwer
king niet hersteld was, en tegen de
Regiering zouden stemmen. Niet het
compromis, maar deze wijze om de
crisis te beëindigen was het, waarme
de de A.R. Kamerclub hare instem
ming niet kon betuigen, en waarom
verdediging in de Kamer van haar
niet kan worden verwacht.
Hadden de C. H. verklaard, dat zij
het compromis zouden aanvaarden,
doch niet dan onder protest van te
leurstelling, en dat zij dan geen motie
tegen de Regeering in zouden voorstel
len, en ook niet kwamen er andere
voorstellen, tegen de Regeering in de
ze zouden stemmen, dan had de A.R.
Ka mere lub geen bezwaar gehad.
Een kabinet kan móeten aanblijven
als het onmogelijk blijkt een ander ka
binet te vormen; maar aanblijven op
den gorndslag van herstelde samen
werking, terwijl de samenwerking niet
hersteld was. dat kon door de A. R.
Kamerclub niet worden verdedigd.
Gemeld wordt, dat Mr. Limburg
waarschijnlijk nog deze week met de
vorming van een Kabinet gereed zal
komen.
De Haagsche briefschrijver van de
„Tijd" wist te vertellen, dat in parle
mentaire kringen de volgende namen
als toekomstige ministers worden ge
noemd:
Mr. Limburg, Justitie, Jhr. van Kar-
nebeek, Buitenlandsche Zaken, Mr.
Drooglever Fortuyn, Binnenlandsche
Zaken en Landbouw, Mr. Rutgers, on
derwijs, Kapt. ter Zee van Hengel, Ma
rine, Jhr. de Geer, Financiën. Whit
man. secr. gen. van Oorlog, Oorlog,
Jhr. de Muralt, Waterstaat, Mr. van
Schalk, Arbeid, Weiter, Koloniën.
De „Residentiebode is van meening,
dat dit bericht niet geheel juist is.
Zoo zal mr. van Schaik niet als mi
nister van arbeid optreden; wel is bij
herhaaldelijk aangezocht, maar hij
heeft als politicus gemeend, in dit ex
tra-parlementair kabinet geen minis
terzetel te moeten aanvaarden.
Mr. Limburg doet inmiddels moeite
om* een ander Katholiek als minister
te krijgen, wijl hij, naast minister Wei
ter, nog graag 'één Katholiek in het
ministerie zag.
Wat buitenlandsche zaken betreft,
deelt men nog mede. dat minister van
