Oit iraw iiestan! t TWEE Bladen.
CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN advertentie-prijs
Belanerijkste nieuws in dit Hummer.,
JAARGANG
VRIJDAG 5 FEBRUARI 1926
NUMMER 1740
«WE LEIDSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In' Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal f 2.50
Per weeki 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
EERSTE BLAD.
Zonderlinge inconsequentie.
Een der redenen waarom door de
S.D.P.A. op socialisatie, d.i. „doelbe
wuste vermaatschappelijking der
voortbrenging", wordt aangedrongen is
de verspilling van productieve kracht.
Er is, zoo heet het, geen spilzieker
stelsel dan het kapitalistische, geen
stelsel, dat op meer onverantwoorde
lijke wijze morst met de productieve
kracht.
Om aan te toonen welk een onzinni
ge verspilling vooral ook in de win
kelnering heerscht, waarvan in één
zelfden bedrijfstak in één stad honder
den winkels bestaan, terwijl men bij
doelmatige organisatie met enkele
tientallen zou kunnen volstaan, wordt
in het bekende socialisatierapport ge
wezen op Amsterdam met zijn 1200
groentenhandelaren en 1400 aardap
pelhandelaren.
„Er zijn 250 schoenwinkels, 2800
kruidenierswinkels, 270 bakkerijen ni
broodfabrieken, 40 melkinrichtingèn
met bezorgerspersoneel en bovendiea
1200 melkslijters. Op ongeveer 52 ge
zinnen dus is er een kruidenierswinkel
en op ongeveer 55 gezinnen een groen
tewinkel of aardappel winkel. Een tien
de gedeelte van deze aantallen zcu
voor een economische inrichting nog
te veel zijn".
Met het oog op deze verspilling, 2 00
wordt dan geconcludeerd, is vccril ?n
de huidige verarmde wereld so' ialisa-
tie een dringende noodzakelijkheid.
Zoo is de socialistische theorie
Maar nu komt cte practijk.
Er zijn helaas tallooze v1 ooze
handels- en kantoorbedienden.
En onder hen zijn er betrekke Hik'
velen van wie het wel zoo goed als
vaststaat, dat ze, ook in verband met
hun leeftijd geen emplooi meer zullen
worden.
Maar deze menschen moeten toch
leven.
En daarom kopit nu de socialisti
sche Ned. Algemeene Bond van Kan
toorbedienden met de navolgende op
lossing:
„Zij kunnen geholpen worden, indien
de hun te verschaffen crisissteun tot
hoogere bedragen en over langere ter
mijnen worden verstrekt. Beter echter
komt het ons voor, indien zij zouden
trachten als kleine zelfstandigen we
der in hun onderhoud te kunnen voor
zien. Hiervoor is dikwijls het bezit van
of de beschikking over een geldsom
vereischt, die deze bedienden niet tot
hunne beschikking hebben.
Het is daarom dat wij meenen de
medewerking der Landsregeering te
moeten inroepen, om in de hierboven
aangegeven richting de betrokken be
dienden te hulp te komen.
Ons bestuur denkt hierbij met na
me aan het verschaffen van handels
kapitaal, om een eigen winkel te ope
nen, dan wel om te dienen als to *g-
stelling voor het verkrijgen eener func
tie van filiaalhouder, of aan de gelden
die noodig zijn om bijv. een verzeke-
ringsportefeille te koopen en dergelij
ke meer".
Dat is vooral van die zijde al een
heel zonderlinge voorslag.
Vooreerst toch zal het zeer de vraag
zijn of de sommen op deze wijze uit
gegeven ooit productief gemaakt zul
len worden.
Het lijkt wel heel eenvoudig de
thans werklooze bedienden met kunst
en vliegwerk tot „kleine zelfstandigen"
te promoveeren, maar daarmee is vol
strekt nog niet gezegd, dat de betrok
kenen op deze wijze een boterham
zullen kunnen verdienen.
Er is voor het openen van een eigen
winkel en het drijven van een eigen
zaak toch nog iets meer noodig dan
een zeker handelskapitaal of een borg
stelling.
Er is alle reden om te vreezen, dat
een dergelijke maatregel uitzonde
ringen daargelaten op niets dan te
leurstelling zou uitloopen.
Maar dan is er ook nog, althans voor
sociaal-democraten, het principieele
bezwaar, dat een economisch bezwaar
Is tevens
Als het toch waar is, dat er nu reeds
is een onzinnige verspilling van pro
ductieve kracht, hoe kan men dan van
de Overheid eischen, dat zij die ver
spilling nog kunstmatig zal vergroo-
ten?
Wij willen over deze inconsequen
tie niet al te hard oordeelen.
Het werkloosheidsvraagstuk is van
diep ingrijpende beteekenis en het is
te verstaan, dat men bij het zoeken
van een oplossing weieens grijpt naar
middelen, die bij nadere beschouwing
ondeugdelijk blijken te zijn.
Maar toch blijft het merkwaardig,
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
dat van die zijde een dergelijke oplos
sing aan de hand wordt gedaan.
Het is een zonderlinge inconsequen
tie.
STADSNIEUWS.
Leidsche Chr. Oranje-vereeniging.
Christelijk Leiden heeft gisteravond
op waarlijk feestelijke wijze het zil
veren Huwelijks-Jubileum van H. M.
de Koningin en Z. K. H. den Prins
der Nederlanden gevierd, een feestvie
ring, die wie zou het anders ver
wacht hebben? georganiseerd was
door de Leidsche Chr. Oranjevereeni-
ging en waarbij' ook dit zal' nie
mand verwonderen als feestrede
naar optrad Ds. H. Thomas.
De groote Stadsgehoorzaal was zoo
wel- beneden als op de galerij tot in
alle hoeken gevuld, en de stemming
zat er van 't begin af aan goed 'in, ge
tuige het applaus, dat niet van de
lucht was.
De voorzitter, Ds. H. Thomas,
opende.de vergadering, liet zingen Ps.
77 :7, ging voor in gebed en heette
daarna de aanwezigen welkom, in 't
bijzonder Z. Exc. Minister Schokking,
wien hij toevvenschte, dat liii nog Tang
zijn zetel moge bezetten; het Dage-
lijksch Bestuur der gemeente, dat ver
tegenwoordigd was door weth. Reime-
ringer (de burgemeester had bericht
van verhindering gezonden in verband
met den rouw over zijn moeder), den
secr. der gem. Mr. v. Strijen en den
Commandant van de Kustwacht; de
afgevaardigden van het bestuur der
3 October-vereeniging en van het Mi
litair Tehuis; de afgevaardigden der
Chr. Onderofficïereri-vereenigïng en
van ,,Pro Rege", burgerlijk en militair;
voorts degenen, die een "bijzonder aan
deel' zouden hebben 'Tn de feestélijk-
heden van' hedenavond: den heer
Kools van Rotterdam en de Chr.
Zangvereeniging ,.Ex Animo", den
heer Feijten van Utrecht, den voor
drachtkunstenaar, den heer Koupne
en het Chr. Muziekkorps „Polyhym
nia", ten slotte de gasten in ons mid
den: de weezen van het Ned. Herv.
Weeshuis.
Den feestredenaar welkom te hee-
ten, ging spr.'s krachten te boven
Nadat spr. de aanwezigen een ge
zegend en en genotvollen avond had
toegewenscht, speelde het muziekkorps
het Wilhelmus, waarbij de aanwezigen
zich van hun zitplaatsen verhieven.
Vervolgens zong „Ex Animo" een
tweetal liederen („Op een Bededag"
en „Nationaal Loflied"), waarna de
heer Breebaart het podium be
klom teneinde den spreker tot zijn
feestrede in te leiden, er zijn blijd
schap over uitsprekende, aai Ds.
Thomas na, ernstige krankheid zijn
oude plaats weer heeft kunnen m-
pemen.
Ds. Thomas had tot onderwerp
van zijn rede: „Een gezegend huwe
lijk". Het was niet spr.'s bedoeling,
zijn gehoor allerlei persoonlijke dingen
•uit het huwelijksleven van dé Koningin
en den Prins mee te deelen, want de
intimiteitssfeer van ieders huis moet
als een heiligdom ontzien en geëer
biedigd worden.
Doch behalve dit behooren de vor
stelijke personen ook aan ons, aan
het Nederlandsche volk; daarom mo
gen wij allen hun zilveren huwelijks-
teest meevieren.
In schoone en enthousiaste taal,
schetste spr. het leven der Koningin;
haar kroning in de Nieqwe kerk te
Amsterdam, haar verloving met Prins
Hendrik van Mecklenburg, daarna
haar huwelijk in de St. Jacobskerk te
's-Gravenhage, ten slotte het bange
j&ar 1902 en hei gelukkige jaar 1909.
Spr. teekende den kring, waaruit
de Prins-gemaal i§ voortgekomen; hij
had een godsdienstige opvoeding ge
noten, waarbij we evenwel in aanmer
king moeten nemen, dat de Luther-
sche opvatting van vroomheid des le
vens eenigszins anders is dan de pu-
riteinsche ten onzent, en we moeten
er niet al te zeer van overtuigd zijn,
dat wij alleen de wijsheid in pacht
hebben
En de Prins werd door ons volk,
overeenkomstig zijn landaard, rustig
en welwillend ontvangen.
Spr. bracht in herinnering de ont
roerende huwelijksplechtigheid, waar
bij de hofprediker Dr. v. d. Flier,
sprak naar aanleiding van Ps. 4: „Ver
hef Gij over ons het licht Uws aan-
sohijns, o Heer!"
Kort daarna maakte ons volk een
tijd van angstige spanning door, toen
de Koningin ernstig ziek was, doch
God heeft de voor haar herstel opge
zonden gebeden verhoord.
Acht jaren lang werd in "hutten en
paleizen gebeden om een troonopvol
ger en in 1909 werd onze Prinses Ju
liana geboren; groot was de vreugde
allerwegen.
Er zijn menschen, die al deze din
gen zeer nuchter zien; die waardee
ring hebben voor de Koningin, in wie
zii zien de eerste burgeres, of ook
de eerste a.mbtenares; die het in de
huidige verhoudingen het meest ge-
wenscht achten dat er hier een Oranje
op den troon zit.
Maar dezulken begrijpen niets van
het mysterie van Oranje en Neder
land, die elkaar gevonden hebben op
het veld van eer, in den strijd om de
vrijheid.
Het was in ons land niet noodig,
zooals in een naburig land, dat het
koninklijk echtpaar zijn zilveren hu
welijksfeest vierde in het buitenland,
om onaangenaamheden te vermijden:
dat is schandelijk, waar deze Koning
en Koningin in den oorlog zooveel
voor hun volk gedaan hebben.
En heeft H. M. den wensch uitge
sproken, dat haar feest in stilheid zou
herdacht worden, wij zullen dien
wensch eerbiedigen, doch indien het
anders geweest ware, dan zouden we
de poppen hebben laten dansen, indien
anti-monarchistische elementen in de
regeering ons zouden willen beletten,
onze liefde tot Oranje te uiten.
Spr. eindigde met een vurige pero
ratie, waarin hij nogmaals in schoone
taal de groote mannen en vrouwen
van ons geliefd Oranjehuis de revue
deed passeeren.
Op deze rede volgde een daverend
applaus, waarna op voorstel van Ds.
Thomas het volgende telegram ver
zonden werd
„De Leidsche Chr. Oranjevereeni-
ging met haar gasten heden in ver
gadering bijeen, om God te danken
voor den rijken zegen van het huwe
lijk van Uwe Majesteit en Uwe Ko
ninklijke Hoogheid, biedt - -rbiedigst
met groote liefde U en H. K. H..
Prinses Tuliana en H. M. de Konin-
gin-Moeaer haar vurige gelukwen-
schen aan.
U zeeg'ne God, Hij steil' U to:
een zegen, Gezegend zij 'Uw hoofd,
Uw'hart, Uw wegen,'Uw a'ardsch, Uw
eeuwig lot".
Hierna was het woord aan den heer
F e ij t e n, den voordracht-kunstenaar
en ten slotte kwamen we te weten,
wat wel de bijzondere tractatie was.
De heer van Tongeren, die naar
Ds. Thomas meedeelde op verschil
lende plaatsen in onze stad zcete brood
jes bakt, had zakjes bruidsuikers be
schikbaar gesteld (dit hoort immers
bij een bruiloft) die uitgereikt werden
aan de gasten terwijl de resteerende
zakjes werden meegegeven voor hen,
die door ziekte aan de feestviering
geen deel hadden kunnen nemen.
Na de pauze was allereerst het.
woord aan den vcordracht-kunstenaar
die met grooi succes Huygens' Scheeps-
praet en .enkele luimige stukjes de
clameerde.
Nadat „Ex Animo" nog eenige zeer
mooie liederen had gezongen, werd de
samenkomst door Ds. Thomas op de
gebruikelijke wijze gesloten.
Het was een feestviering gewee3t
in den vollen zin des wooras, en zoo
als dat van een Chr. Oranjevereeni-
ging is te verwachten.
Het 50-jarig jubileum der Chr. Zang
vereeniging „Zingt den Heer."
In de feestelijk versiei'de zaal van t
Wijkgebouw „Levendaal" werd het 50-
jarig bestaan van bovengenqemde ver-
eeniging op gezellige wijze gevierd.
Van den Ring van Chr. Zangvereni
gingen was een prachtige bloemen
mand als huldeblijk voor de jubilee-
rende vereniging gekomen.
De voorzitter, de heer Flaman, ver
zocht ile aanwezigen te zingen Ps. 14 i
vs. 1 en 2 en opende de bijeenkomst op
de gebruikelijke wijze, waarna hij voer
las Ps. 103. Vervolgens heette hij alle
•aanwezigen van harte welkom, in hei
bijzonder de leden van het Wijkbest.
w.o. Ds. Punselie, den heer v. d Keur,
directeur der vereniging en de afge
vaardigden'van andere verenigingen
Daarna sprak hij nog een woord tot
eenige leden, die zich bijzonder ver
dienstelijk hadden gemaakt.
Aan het uitvoerige verslag van den
penningmeester, den heer v Bemmel,
over de geschiedenis der vereniging
in de afgeloopen 50 jaren ontleenen
we, dat Ds. Wolff in het toen nïeuwo
wijkgebouw deze eerste zangvereni
ging hier ter stede heeft opgericht,
hoofdzakelijk met een evangeliseerend
doel.
Na een kort directeurschap van den
heer Labruyère, werd de heer de Lan
ge de leider der vereeniging, die in.35
jaar de vereeniging tot grooten bloei
bracht. Was tot 1887 de zangvereeni
ging, die van het Wijkbestuur uitgaat,
uitsluitend bestemd voor „Levenda
lers" daarna werd het door een statu
tenwijziging mogelijk, dat ook „niet-
Levendalers" lid konden worden. Door
de medewerking van den heer van
Wijk, als bestuurslid der wijk, werd
het mogelijk een piano te koopen
waarna een tijdperk van groote activi
teit kwam en waarin groote koorwer
ken als de „Schöpfung" en de „Jahres-
zeiten" van Haydn .werden uitgevoerd.
Het ledental was zeer verschillend,
nu eens bedroeg het 8090, dan weer
telde de vereeniging nauwelijks zes
tien leden.
„Zingt den Heer" was een van de
eerste vereenigingen, die zich hij den
„Ring Leiden en Omstreken van Chr,
Zangvereenigingen aansloten. In 1918
was de heer de Lange wegens hoogen
leeftijd genoodzaakt zijn directeurs-
functie neer te leggen.
Thans is directeur de heer v. d. Keur
Uit het verslag van den penningmees
ter, den heer Keizer, bleek dat de fi
nanciën er niet al te best bij staan,
doch zooals Ds. Punselie later, opmerk
te was dat een bewijs van de kunst
zinnigheid der vereeniging.
Vervolgens bracht Ds Punselie de
wenschen van het Wijkbestuur over
en wees er op, dat 't hoogste doel moet
zijn voor een Chr. Zangvereeniging he
devies: „Zingt den Heer."
Spr. wees er nog op hoe 't karakter
der vereeniging in den loop der jaren
veranderd was, maar dat dit doel toch
wel 't zelfde blijft.
Nog voerde het woord de heer van
der Zeeuw namens den ring Leiden,
de heer Questroo namens de Christe
lijke Jongelingver. „Dient den Heer'
en de heer Gijsman als secr. der zang
vereeniging Halleluja."
Een gezellig strijkje en tractaties
wisselden de verschillende program
manummers af. Ook deed het zang
koor zich nog eenige malen hooren.
De lieer de Lange, die zooals we al
vermeldden 35 jaar directeur geweest
is, kwam nog even de jubileerende ver
eeniging begroeten.
De avond werd verder bij muziek en
zang gezellig doorgebracht en het was
reeds zeer laat toen de voorzitter de
bijeenkomst sloot.
Ond-Hollaudsche Liederavond.
Op Maandag 15 Februari a.s. zal in
de Stadsgehoorzaal een 'Oud-Holland-
sche Liederavond worden gegeven
door een klein gemengd a-capella-
koor onder leiding van den heer J.
Hovy alhier en met medewerking van
Mevr. J. GazenbeekDen Hartog, so
praan, Den Haag: Mej. C. M. de Haas,
piano, alhier en den heer W. A. Seg-
boer, bariton, Den Haag.
De bedoeling van den heer Hovy is
propaganda te maken voor het Oud-
Hollandsche lied.
De heer Hovy heeft zich sinds Jang
voor deze mooie liederen geïnteres
seerd. Hij is tot de ontdekking geko
men, dat hier groote schatten begra
ven liggen en vergeten. Wij kennen
enkele Oud-Hollandsche liederen en
wij vonden ze mooi, genieten er van,
maar verder bekommeren wij ons
daarover als regel niet.
We zijn arm aan werkelijk mooie
liederen maar het is een vrijwillige ar
moede: De schatten liggen voor het
grijpen.
De bedoeling van den heer Hooij is
nu van die verborgen schatten, van
dien nationalen rijkdom, iets te laten
zien.
Een keur van liederen is bijeenge
bracht en zal straks ten aanhoore van
een aantal geinviteerden worden ge
zongen, met de bedoeling naar wij
meenen om straks in uitgebreiden
kring deze liederen ten gehoore te
brengen.
Moge de georganiseerde lieder
avond aan de verwachting beantwoor
den en de moeite", die de organisator,
de heer Hovy zich heeft willen ge
troosten worden beloond door de op
komst van een groot en belangstellend
gehoor.
Restauratie Orgel in de Kerk Heeren
gracht.
Men deelt ons mede:
Deze week zijn de werkzaamheden
tot algeheele restauratie van het orgei
in het kerkgebouw der Geref. Kerk
aan de Heerengracht, weder ter hand
genomen.
Circa vijf maanden heeft het werk
stil gelegen doordat verschillende on-
derdeelen, welke uit Duitschland be
trokken moesten worden, niet afkwa
men. Thans zijn deze gearriveerd en
is met spoed het werk aangevangen.
Tegen Paschen hoopt men het orgel
in gebruik te kunnen nemen.
Nederl. Natuurhistorische Vereeoiging
De afd. Leiden van bovengenoemde
vereeniging zal ter gelegenheid van
het 25-jarig bestaan der afdeeling op
10 Febr. e.k. 's avonds te 8 uur een
feestvergadering houden in het Insti
tuut voor Tropische Geneeskunde aan
het Rapenburg. Deze zal worden op
geluisterd door de vertooning der „Ma
Gewone advertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Me de dee ling en, dobbel tarief.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine adTertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
Binnenland.
De Koningin heeft opnieuw f 10.000
voor de slachtoffers van den water
snood gegeven.
Het gevaar voor nieuwe overstroo-
mingen geheel geweken.
Buitenland
De Droezen hebben rechtstreeksche
onderhandelingen met Frankrijk ge
vraagd.
De te volgen procedure inzake
Duitschlands toetreding tot den Vol
kenbond.
Coolidge zou voornemens zijn, in
1927 te Washington een ontwapenings
conferentie bijeen te roepen.
lariafilm met toelichting door den
vervaardiger, Dr. W. H. van Soters,
alhier.
De bijeenkomst is met het oog op Te
beperkte ruimte alleen toegankelijk
voor leden en genoodigden.
Gemeenteraad
De Gemeenteraad van Leiden zal
waarschijnlijk op Maandag 22 Febru
ari weer vergaderen.
Schaken.
Winterwedstrijd
Leidsch Schaakgenootschap.
Van de voprwedstrijden vermelden we
1102 de volgende uitslagen: (Groep E.).
Kapt. G. Kuypcr en L. Hessen 1
Driessen en Kart. Kuyper 1/2Ve
in den nieuwen een-iv idewedstrnd
werden de volgende partijen gespeeld
ie groep: W. Demmcndal en Dr. C.
H. Hins 1o. G. Bosscha en W. A. A.
v. Otterlo 1o. M. M. Segaar en C.
Drossaart v. Dusseldorp 1o. Dross,
v. Dusseldorp en B. Vies, afgebroken
partij.
2e groep. J. J. Swaan Jr. en W. H.
Bosscha V2a/2- V". de Bruin en A. Th.
Cahen 1o. Al. Bloem "en D. de Jong
1o. Ir. H. N. Francois en C. J-. v.
Goor, afgebr. partij. D. Net-boom en G.
Schoppen afgebr. partij
3e groep. M. 7^ Bieben en H. G.
Hofman o1. M. B. Hofman en Ds. O.
R. Rijnenberg 1o. F. Niewoli en P.
C. Segaar o—1.
Uitfelag van den wedstrijd, gister
avond alhier in „Minerva" gespeeld:
L. Stud. Sch.v. „Morphy". L. Sch.gen.
E. W. Hóllcman en G. Bosscha 1 o
W. G. Belinfante en v. d. Nat Ir. 1 o
P. ten Cate en W. de Bruin o1
H. ten Kate en Kapt. G. Kuyper o1
D. Fleischer en Al. M. Segaar 1/2V2
S. j. v. d. Hoeven en Ir. hr. ncois o1
A. "Klein en M. Bloem 1 o
J. v. d..Velde en J. J. Swaan Jr. o1
E. J. Roelisema en G. Schoppen o1
M. de Groot en P, C. Segaar V2V*
Totaal 4 7
Het Leidsgch Schaakgenootsc aap wint
met 7 punten tegen 4 punten.
BINNENLAND.
Het Zilveren jubileum van het
Koninklijk Echtpaar.
In verband met de groote plaats
ruimte zal voor de samenkomst in de
Groote Kerk te s-Gravenhage, ter ge
legenheid van het zilveren jubileum
van het Koninklijk Echtpaar, op Maan
dag 15 Februari, het aantal uitnoodi-
gingen zeer moeten worden beperkt,
daar het anders niet mogelijk zal zijn,
de besturen van de ongeveer 250 ver
eenigingen en organisaties, welke zich
hebben aangesloten, de gelegenheid te
geven, zich bij de plechtigheid te doen
vertegenwoordigne.
Intusschen zullen duizenden draad
loos de uitvoering kunnen hooren.
Reeds werd medegedeeld, dat het voor
nemen bestaat, om den avond van den
15en Februari in het gezantschapsge
bouw te Brussel de Nederlandsche ko
lonie te ontvangen en dat bij die gele
genheid aldaar de muziek, welke in de
Groote Kerk wordt uitgevoerd, zou
worden opgevangen. Naar het Corr.-
Bur. van hel comité verneemt, zijn uit
verschillende plaatsen in de provin
cies ook reeds verzoeken ontvangen
om inlichtingen, met de bedoeling de
leden van de Oranjevereenigingen in
staat te stellen, de gebeurtenis uit de
verte mede te leven. Gelet op dit plan
wordt de aandacht er op gvestiga, dat
de uitvoering om halfnepen zal aan
vangen. Met het oog op de tegenwoor
digheid der vorstelijke personen
zal den genoodigden intusschen wor
den verzocht^reeds te kwart over acht
in de kerk aanwezig te zijn.
De Chineesche Kamer van Koop
handel te Batavia schenkt het Kon.