Oit iraw iiestan! t TWEE Bladen. CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN advertentie-prijs Belanerijkste nieuws in dit Hummer., JAARGANG VRIJDAG 5 FEBRUARI 1926 NUMMER 1740 «WE LEIDSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS In' Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f 2.50 Per weeki 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 EERSTE BLAD. Zonderlinge inconsequentie. Een der redenen waarom door de S.D.P.A. op socialisatie, d.i. „doelbe wuste vermaatschappelijking der voortbrenging", wordt aangedrongen is de verspilling van productieve kracht. Er is, zoo heet het, geen spilzieker stelsel dan het kapitalistische, geen stelsel, dat op meer onverantwoorde lijke wijze morst met de productieve kracht. Om aan te toonen welk een onzinni ge verspilling vooral ook in de win kelnering heerscht, waarvan in één zelfden bedrijfstak in één stad honder den winkels bestaan, terwijl men bij doelmatige organisatie met enkele tientallen zou kunnen volstaan, wordt in het bekende socialisatierapport ge wezen op Amsterdam met zijn 1200 groentenhandelaren en 1400 aardap pelhandelaren. „Er zijn 250 schoenwinkels, 2800 kruidenierswinkels, 270 bakkerijen ni broodfabrieken, 40 melkinrichtingèn met bezorgerspersoneel en bovendiea 1200 melkslijters. Op ongeveer 52 ge zinnen dus is er een kruidenierswinkel en op ongeveer 55 gezinnen een groen tewinkel of aardappel winkel. Een tien de gedeelte van deze aantallen zcu voor een economische inrichting nog te veel zijn". Met het oog op deze verspilling, 2 00 wordt dan geconcludeerd, is vccril ?n de huidige verarmde wereld so' ialisa- tie een dringende noodzakelijkheid. Zoo is de socialistische theorie Maar nu komt cte practijk. Er zijn helaas tallooze v1 ooze handels- en kantoorbedienden. En onder hen zijn er betrekke Hik' velen van wie het wel zoo goed als vaststaat, dat ze, ook in verband met hun leeftijd geen emplooi meer zullen worden. Maar deze menschen moeten toch leven. En daarom kopit nu de socialisti sche Ned. Algemeene Bond van Kan toorbedienden met de navolgende op lossing: „Zij kunnen geholpen worden, indien de hun te verschaffen crisissteun tot hoogere bedragen en over langere ter mijnen worden verstrekt. Beter echter komt het ons voor, indien zij zouden trachten als kleine zelfstandigen we der in hun onderhoud te kunnen voor zien. Hiervoor is dikwijls het bezit van of de beschikking over een geldsom vereischt, die deze bedienden niet tot hunne beschikking hebben. Het is daarom dat wij meenen de medewerking der Landsregeering te moeten inroepen, om in de hierboven aangegeven richting de betrokken be dienden te hulp te komen. Ons bestuur denkt hierbij met na me aan het verschaffen van handels kapitaal, om een eigen winkel te ope nen, dan wel om te dienen als to *g- stelling voor het verkrijgen eener func tie van filiaalhouder, of aan de gelden die noodig zijn om bijv. een verzeke- ringsportefeille te koopen en dergelij ke meer". Dat is vooral van die zijde al een heel zonderlinge voorslag. Vooreerst toch zal het zeer de vraag zijn of de sommen op deze wijze uit gegeven ooit productief gemaakt zul len worden. Het lijkt wel heel eenvoudig de thans werklooze bedienden met kunst en vliegwerk tot „kleine zelfstandigen" te promoveeren, maar daarmee is vol strekt nog niet gezegd, dat de betrok kenen op deze wijze een boterham zullen kunnen verdienen. Er is voor het openen van een eigen winkel en het drijven van een eigen zaak toch nog iets meer noodig dan een zeker handelskapitaal of een borg stelling. Er is alle reden om te vreezen, dat een dergelijke maatregel uitzonde ringen daargelaten op niets dan te leurstelling zou uitloopen. Maar dan is er ook nog, althans voor sociaal-democraten, het principieele bezwaar, dat een economisch bezwaar Is tevens Als het toch waar is, dat er nu reeds is een onzinnige verspilling van pro ductieve kracht, hoe kan men dan van de Overheid eischen, dat zij die ver spilling nog kunstmatig zal vergroo- ten? Wij willen over deze inconsequen tie niet al te hard oordeelen. Het werkloosheidsvraagstuk is van diep ingrijpende beteekenis en het is te verstaan, dat men bij het zoeken van een oplossing weieens grijpt naar middelen, die bij nadere beschouwing ondeugdelijk blijken te zijn. Maar toch blijft het merkwaardig, BUREAUHooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 dat van die zijde een dergelijke oplos sing aan de hand wordt gedaan. Het is een zonderlinge inconsequen tie. STADSNIEUWS. Leidsche Chr. Oranje-vereeniging. Christelijk Leiden heeft gisteravond op waarlijk feestelijke wijze het zil veren Huwelijks-Jubileum van H. M. de Koningin en Z. K. H. den Prins der Nederlanden gevierd, een feestvie ring, die wie zou het anders ver wacht hebben? georganiseerd was door de Leidsche Chr. Oranjevereeni- ging en waarbij' ook dit zal' nie mand verwonderen als feestrede naar optrad Ds. H. Thomas. De groote Stadsgehoorzaal was zoo wel- beneden als op de galerij tot in alle hoeken gevuld, en de stemming zat er van 't begin af aan goed 'in, ge tuige het applaus, dat niet van de lucht was. De voorzitter, Ds. H. Thomas, opende.de vergadering, liet zingen Ps. 77 :7, ging voor in gebed en heette daarna de aanwezigen welkom, in 't bijzonder Z. Exc. Minister Schokking, wien hij toevvenschte, dat liii nog Tang zijn zetel moge bezetten; het Dage- lijksch Bestuur der gemeente, dat ver tegenwoordigd was door weth. Reime- ringer (de burgemeester had bericht van verhindering gezonden in verband met den rouw over zijn moeder), den secr. der gem. Mr. v. Strijen en den Commandant van de Kustwacht; de afgevaardigden van het bestuur der 3 October-vereeniging en van het Mi litair Tehuis; de afgevaardigden der Chr. Onderofficïereri-vereenigïng en van ,,Pro Rege", burgerlijk en militair; voorts degenen, die een "bijzonder aan deel' zouden hebben 'Tn de feestélijk- heden van' hedenavond: den heer Kools van Rotterdam en de Chr. Zangvereeniging ,.Ex Animo", den heer Feijten van Utrecht, den voor drachtkunstenaar, den heer Koupne en het Chr. Muziekkorps „Polyhym nia", ten slotte de gasten in ons mid den: de weezen van het Ned. Herv. Weeshuis. Den feestredenaar welkom te hee- ten, ging spr.'s krachten te boven Nadat spr. de aanwezigen een ge zegend en en genotvollen avond had toegewenscht, speelde het muziekkorps het Wilhelmus, waarbij de aanwezigen zich van hun zitplaatsen verhieven. Vervolgens zong „Ex Animo" een tweetal liederen („Op een Bededag" en „Nationaal Loflied"), waarna de heer Breebaart het podium be klom teneinde den spreker tot zijn feestrede in te leiden, er zijn blijd schap over uitsprekende, aai Ds. Thomas na, ernstige krankheid zijn oude plaats weer heeft kunnen m- pemen. Ds. Thomas had tot onderwerp van zijn rede: „Een gezegend huwe lijk". Het was niet spr.'s bedoeling, zijn gehoor allerlei persoonlijke dingen •uit het huwelijksleven van dé Koningin en den Prins mee te deelen, want de intimiteitssfeer van ieders huis moet als een heiligdom ontzien en geëer biedigd worden. Doch behalve dit behooren de vor stelijke personen ook aan ons, aan het Nederlandsche volk; daarom mo gen wij allen hun zilveren huwelijks- teest meevieren. In schoone en enthousiaste taal, schetste spr. het leven der Koningin; haar kroning in de Nieqwe kerk te Amsterdam, haar verloving met Prins Hendrik van Mecklenburg, daarna haar huwelijk in de St. Jacobskerk te 's-Gravenhage, ten slotte het bange j&ar 1902 en hei gelukkige jaar 1909. Spr. teekende den kring, waaruit de Prins-gemaal i§ voortgekomen; hij had een godsdienstige opvoeding ge noten, waarbij we evenwel in aanmer king moeten nemen, dat de Luther- sche opvatting van vroomheid des le vens eenigszins anders is dan de pu- riteinsche ten onzent, en we moeten er niet al te zeer van overtuigd zijn, dat wij alleen de wijsheid in pacht hebben En de Prins werd door ons volk, overeenkomstig zijn landaard, rustig en welwillend ontvangen. Spr. bracht in herinnering de ont roerende huwelijksplechtigheid, waar bij de hofprediker Dr. v. d. Flier, sprak naar aanleiding van Ps. 4: „Ver hef Gij over ons het licht Uws aan- sohijns, o Heer!" Kort daarna maakte ons volk een tijd van angstige spanning door, toen de Koningin ernstig ziek was, doch God heeft de voor haar herstel opge zonden gebeden verhoord. Acht jaren lang werd in "hutten en paleizen gebeden om een troonopvol ger en in 1909 werd onze Prinses Ju liana geboren; groot was de vreugde allerwegen. Er zijn menschen, die al deze din gen zeer nuchter zien; die waardee ring hebben voor de Koningin, in wie zii zien de eerste burgeres, of ook de eerste a.mbtenares; die het in de huidige verhoudingen het meest ge- wenscht achten dat er hier een Oranje op den troon zit. Maar dezulken begrijpen niets van het mysterie van Oranje en Neder land, die elkaar gevonden hebben op het veld van eer, in den strijd om de vrijheid. Het was in ons land niet noodig, zooals in een naburig land, dat het koninklijk echtpaar zijn zilveren hu welijksfeest vierde in het buitenland, om onaangenaamheden te vermijden: dat is schandelijk, waar deze Koning en Koningin in den oorlog zooveel voor hun volk gedaan hebben. En heeft H. M. den wensch uitge sproken, dat haar feest in stilheid zou herdacht worden, wij zullen dien wensch eerbiedigen, doch indien het anders geweest ware, dan zouden we de poppen hebben laten dansen, indien anti-monarchistische elementen in de regeering ons zouden willen beletten, onze liefde tot Oranje te uiten. Spr. eindigde met een vurige pero ratie, waarin hij nogmaals in schoone taal de groote mannen en vrouwen van ons geliefd Oranjehuis de revue deed passeeren. Op deze rede volgde een daverend applaus, waarna op voorstel van Ds. Thomas het volgende telegram ver zonden werd „De Leidsche Chr. Oranjevereeni- ging met haar gasten heden in ver gadering bijeen, om God te danken voor den rijken zegen van het huwe lijk van Uwe Majesteit en Uwe Ko ninklijke Hoogheid, biedt - -rbiedigst met groote liefde U en H. K. H.. Prinses Tuliana en H. M. de Konin- gin-Moeaer haar vurige gelukwen- schen aan. U zeeg'ne God, Hij steil' U to: een zegen, Gezegend zij 'Uw hoofd, Uw'hart, Uw wegen,'Uw a'ardsch, Uw eeuwig lot". Hierna was het woord aan den heer F e ij t e n, den voordracht-kunstenaar en ten slotte kwamen we te weten, wat wel de bijzondere tractatie was. De heer van Tongeren, die naar Ds. Thomas meedeelde op verschil lende plaatsen in onze stad zcete brood jes bakt, had zakjes bruidsuikers be schikbaar gesteld (dit hoort immers bij een bruiloft) die uitgereikt werden aan de gasten terwijl de resteerende zakjes werden meegegeven voor hen, die door ziekte aan de feestviering geen deel hadden kunnen nemen. Na de pauze was allereerst het. woord aan den vcordracht-kunstenaar die met grooi succes Huygens' Scheeps- praet en .enkele luimige stukjes de clameerde. Nadat „Ex Animo" nog eenige zeer mooie liederen had gezongen, werd de samenkomst door Ds. Thomas op de gebruikelijke wijze gesloten. Het was een feestviering gewee3t in den vollen zin des wooras, en zoo als dat van een Chr. Oranjevereeni- ging is te verwachten. Het 50-jarig jubileum der Chr. Zang vereeniging „Zingt den Heer." In de feestelijk versiei'de zaal van t Wijkgebouw „Levendaal" werd het 50- jarig bestaan van bovengenqemde ver- eeniging op gezellige wijze gevierd. Van den Ring van Chr. Zangvereni gingen was een prachtige bloemen mand als huldeblijk voor de jubilee- rende vereniging gekomen. De voorzitter, de heer Flaman, ver zocht ile aanwezigen te zingen Ps. 14 i vs. 1 en 2 en opende de bijeenkomst op de gebruikelijke wijze, waarna hij voer las Ps. 103. Vervolgens heette hij alle •aanwezigen van harte welkom, in hei bijzonder de leden van het Wijkbest. w.o. Ds. Punselie, den heer v. d Keur, directeur der vereniging en de afge vaardigden'van andere verenigingen Daarna sprak hij nog een woord tot eenige leden, die zich bijzonder ver dienstelijk hadden gemaakt. Aan het uitvoerige verslag van den penningmeester, den heer v Bemmel, over de geschiedenis der vereniging in de afgeloopen 50 jaren ontleenen we, dat Ds. Wolff in het toen nïeuwo wijkgebouw deze eerste zangvereni ging hier ter stede heeft opgericht, hoofdzakelijk met een evangeliseerend doel. Na een kort directeurschap van den heer Labruyère, werd de heer de Lan ge de leider der vereeniging, die in.35 jaar de vereeniging tot grooten bloei bracht. Was tot 1887 de zangvereeni ging, die van het Wijkbestuur uitgaat, uitsluitend bestemd voor „Levenda lers" daarna werd het door een statu tenwijziging mogelijk, dat ook „niet- Levendalers" lid konden worden. Door de medewerking van den heer van Wijk, als bestuurslid der wijk, werd het mogelijk een piano te koopen waarna een tijdperk van groote activi teit kwam en waarin groote koorwer ken als de „Schöpfung" en de „Jahres- zeiten" van Haydn .werden uitgevoerd. Het ledental was zeer verschillend, nu eens bedroeg het 8090, dan weer telde de vereeniging nauwelijks zes tien leden. „Zingt den Heer" was een van de eerste vereenigingen, die zich hij den „Ring Leiden en Omstreken van Chr, Zangvereenigingen aansloten. In 1918 was de heer de Lange wegens hoogen leeftijd genoodzaakt zijn directeurs- functie neer te leggen. Thans is directeur de heer v. d. Keur Uit het verslag van den penningmees ter, den heer Keizer, bleek dat de fi nanciën er niet al te best bij staan, doch zooals Ds. Punselie later, opmerk te was dat een bewijs van de kunst zinnigheid der vereeniging. Vervolgens bracht Ds Punselie de wenschen van het Wijkbestuur over en wees er op, dat 't hoogste doel moet zijn voor een Chr. Zangvereeniging he devies: „Zingt den Heer." Spr. wees er nog op hoe 't karakter der vereeniging in den loop der jaren veranderd was, maar dat dit doel toch wel 't zelfde blijft. Nog voerde het woord de heer van der Zeeuw namens den ring Leiden, de heer Questroo namens de Christe lijke Jongelingver. „Dient den Heer' en de heer Gijsman als secr. der zang vereeniging Halleluja." Een gezellig strijkje en tractaties wisselden de verschillende program manummers af. Ook deed het zang koor zich nog eenige malen hooren. De lieer de Lange, die zooals we al vermeldden 35 jaar directeur geweest is, kwam nog even de jubileerende ver eeniging begroeten. De avond werd verder bij muziek en zang gezellig doorgebracht en het was reeds zeer laat toen de voorzitter de bijeenkomst sloot. Ond-Hollaudsche Liederavond. Op Maandag 15 Februari a.s. zal in de Stadsgehoorzaal een 'Oud-Holland- sche Liederavond worden gegeven door een klein gemengd a-capella- koor onder leiding van den heer J. Hovy alhier en met medewerking van Mevr. J. GazenbeekDen Hartog, so praan, Den Haag: Mej. C. M. de Haas, piano, alhier en den heer W. A. Seg- boer, bariton, Den Haag. De bedoeling van den heer Hovy is propaganda te maken voor het Oud- Hollandsche lied. De heer Hovy heeft zich sinds Jang voor deze mooie liederen geïnteres seerd. Hij is tot de ontdekking geko men, dat hier groote schatten begra ven liggen en vergeten. Wij kennen enkele Oud-Hollandsche liederen en wij vonden ze mooi, genieten er van, maar verder bekommeren wij ons daarover als regel niet. We zijn arm aan werkelijk mooie liederen maar het is een vrijwillige ar moede: De schatten liggen voor het grijpen. De bedoeling van den heer Hooij is nu van die verborgen schatten, van dien nationalen rijkdom, iets te laten zien. Een keur van liederen is bijeenge bracht en zal straks ten aanhoore van een aantal geinviteerden worden ge zongen, met de bedoeling naar wij meenen om straks in uitgebreiden kring deze liederen ten gehoore te brengen. Moge de georganiseerde lieder avond aan de verwachting beantwoor den en de moeite", die de organisator, de heer Hovy zich heeft willen ge troosten worden beloond door de op komst van een groot en belangstellend gehoor. Restauratie Orgel in de Kerk Heeren gracht. Men deelt ons mede: Deze week zijn de werkzaamheden tot algeheele restauratie van het orgei in het kerkgebouw der Geref. Kerk aan de Heerengracht, weder ter hand genomen. Circa vijf maanden heeft het werk stil gelegen doordat verschillende on- derdeelen, welke uit Duitschland be trokken moesten worden, niet afkwa men. Thans zijn deze gearriveerd en is met spoed het werk aangevangen. Tegen Paschen hoopt men het orgel in gebruik te kunnen nemen. Nederl. Natuurhistorische Vereeoiging De afd. Leiden van bovengenoemde vereeniging zal ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan der afdeeling op 10 Febr. e.k. 's avonds te 8 uur een feestvergadering houden in het Insti tuut voor Tropische Geneeskunde aan het Rapenburg. Deze zal worden op geluisterd door de vertooning der „Ma Gewone advertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Me de dee ling en, dobbel tarief. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine adTertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent Binnenland. De Koningin heeft opnieuw f 10.000 voor de slachtoffers van den water snood gegeven. Het gevaar voor nieuwe overstroo- mingen geheel geweken. Buitenland De Droezen hebben rechtstreeksche onderhandelingen met Frankrijk ge vraagd. De te volgen procedure inzake Duitschlands toetreding tot den Vol kenbond. Coolidge zou voornemens zijn, in 1927 te Washington een ontwapenings conferentie bijeen te roepen. lariafilm met toelichting door den vervaardiger, Dr. W. H. van Soters, alhier. De bijeenkomst is met het oog op Te beperkte ruimte alleen toegankelijk voor leden en genoodigden. Gemeenteraad De Gemeenteraad van Leiden zal waarschijnlijk op Maandag 22 Febru ari weer vergaderen. Schaken. Winterwedstrijd Leidsch Schaakgenootschap. Van de voprwedstrijden vermelden we 1102 de volgende uitslagen: (Groep E.). Kapt. G. Kuypcr en L. Hessen 1 Driessen en Kart. Kuyper 1/2Ve in den nieuwen een-iv idewedstrnd werden de volgende partijen gespeeld ie groep: W. Demmcndal en Dr. C. H. Hins 1o. G. Bosscha en W. A. A. v. Otterlo 1o. M. M. Segaar en C. Drossaart v. Dusseldorp 1o. Dross, v. Dusseldorp en B. Vies, afgebroken partij. 2e groep. J. J. Swaan Jr. en W. H. Bosscha V2a/2- V". de Bruin en A. Th. Cahen 1o. Al. Bloem "en D. de Jong 1o. Ir. H. N. Francois en C. J-. v. Goor, afgebr. partij. D. Net-boom en G. Schoppen afgebr. partij 3e groep. M. 7^ Bieben en H. G. Hofman o1. M. B. Hofman en Ds. O. R. Rijnenberg 1o. F. Niewoli en P. C. Segaar o—1. Uitfelag van den wedstrijd, gister avond alhier in „Minerva" gespeeld: L. Stud. Sch.v. „Morphy". L. Sch.gen. E. W. Hóllcman en G. Bosscha 1 o W. G. Belinfante en v. d. Nat Ir. 1 o P. ten Cate en W. de Bruin o1 H. ten Kate en Kapt. G. Kuyper o1 D. Fleischer en Al. M. Segaar 1/2V2 S. j. v. d. Hoeven en Ir. hr. ncois o1 A. "Klein en M. Bloem 1 o J. v. d..Velde en J. J. Swaan Jr. o1 E. J. Roelisema en G. Schoppen o1 M. de Groot en P, C. Segaar V2V* Totaal 4 7 Het Leidsgch Schaakgenootsc aap wint met 7 punten tegen 4 punten. BINNENLAND. Het Zilveren jubileum van het Koninklijk Echtpaar. In verband met de groote plaats ruimte zal voor de samenkomst in de Groote Kerk te s-Gravenhage, ter ge legenheid van het zilveren jubileum van het Koninklijk Echtpaar, op Maan dag 15 Februari, het aantal uitnoodi- gingen zeer moeten worden beperkt, daar het anders niet mogelijk zal zijn, de besturen van de ongeveer 250 ver eenigingen en organisaties, welke zich hebben aangesloten, de gelegenheid te geven, zich bij de plechtigheid te doen vertegenwoordigne. Intusschen zullen duizenden draad loos de uitvoering kunnen hooren. Reeds werd medegedeeld, dat het voor nemen bestaat, om den avond van den 15en Februari in het gezantschapsge bouw te Brussel de Nederlandsche ko lonie te ontvangen en dat bij die gele genheid aldaar de muziek, welke in de Groote Kerk wordt uitgevoerd, zou worden opgevangen. Naar het Corr.- Bur. van hel comité verneemt, zijn uit verschillende plaatsen in de provin cies ook reeds verzoeken ontvangen om inlichtingen, met de bedoeling de leden van de Oranjevereenigingen in staat te stellen, de gebeurtenis uit de verte mede te leven. Gelet op dit plan wordt de aandacht er op gvestiga, dat de uitvoering om halfnepen zal aan vangen. Met het oog op de tegenwoor digheid der vorstelijke personen zal den genoodigden intusschen wor den verzocht^reeds te kwart over acht in de kerk aanwezig te zijn. De Chineesche Kamer van Koop handel te Batavia schenkt het Kon.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1