CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Dil Rü»r fceslaa! ail TWEE Slao'en.
6e JAARGANG
DONDERDAG 28 JANUARI 1926
NUMMER 1732
COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
Ia Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal f 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 22*/* cent,
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke rednctie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten Hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
EERSTE BLAD.
Een waarschuwend woord.
Nu verschillende reclitsclie bla
den bun ingenomenheid hebben uitge
sproken met de aan Mr. Limburg ver
leende opdracht tot Kabinetsformatie,
acht het liberale „Utrechtsch Dag
blad" het noodig een ernstige waar
schuwing te laten hooren.
„Wij zijn van oordeel, aldus dit libe
rale orgaan, dat er door een deel der
rechterzijde gevaarlijk spel wordt ge
speeld, en dat men zich daar herou
wen zal over het huidig onverstand,
een kabinet voortbengend dat b.v. in
de huwelijkswetgeving een doorwer
king zal te aanschouwen geven van
het vrijzinnig-democratisch beginsel.
Dat men aldaar, wanneer het te laat
is, tot. het inzicht zal komen: wij heb
ben roekeloos gehandeld, door de ele
menten van links kans te geven, die
aan onze beginselen diametraal zijn
tegengesteld, en andere elementen van
links, die onze beginselen niet zijn toe
gedaan, maar toch door hunne ethi
sche levenshouding meer begrip heb
ben van hetgeen wij bedoelen, te dis-
qualificeeren.
En ook de christelijk-historischen.
die van het kabinet-Limburg het ge
zantschap zullen ten geschenke krij
gen tot straf voor hun verbreken der
coalitie, zullen als haren op hun hoofd
spijt krijgen, wanneer'zij zoowel hun
christelijke als hun protestantsche be
ginselen door in dit kabinet zitting te
nemen, zullen zien overboord gegooid.
En eindelijk de Vrijheidsbond, die,
dwars tegen mr. Knottenbelt's vorde
ring in, het Nederlandsch-Belgische
verdrag door een kabinet-Limburg zal
zien bevorderd, in strijd met de belan
gen van Rotterdam, zal zich berouwen
over zijn onberaden politiek.
Alleen mr, Marchant zal verschijnen
als de eenige eerlijke, de eenlge „ke
rel" te midden van al deze politieke
tournooien. Hij zegt. en van zijn stand
punt is dat volmaakt juist: ik wil hee-
le en geen halve democratie. Ik wil
vechten voor mijn denkbeelden, met
open vizier, en niet democratische
wenschen cadeau krijgen onder een
roze servetje.
Wij zijn op de coalitie veel minder
verliefd dan de Tijd op het kabinet-
Limburg. Wij zouden van ons stand
punt de zaak bekijkend, wenschen dat
er 'n krachtige liberale partij was, om
het land te redden uit zijn tegenwoor-
digen nood. Maar nu dat niet mogelijk
is, verkiezen wij den heelen Colijn bo
ven de halve politiek, die thans wordt
ingeleid."
Met ingenomenheid maken wij nu
er zooveel blijken van politiek onver
stand worden gegeven, van deze zeer
verstandige opmerkingen van dit libe
rale orgaan melding.
Het is toch wel merkwaardig.
Terwijl tal van Christelijke staats
lieden met een zekere luchthartigheid
over het verdwijnen van h.et tegen
woordige Kabinet heenstappen en het
optreden van, een onder vrijzinnige
leiding stdand kabinet met ingenomen
heid begroeten, komt hier eèn liberaal
orgaan met klem waarschuwen tegen
de ernstige gevolgen die dit alles zal
kunnen hebben ,niet het minst voorde
handhaving en 'de doorwerking van de
Christelijke beginselen.
Terecht wordt er op gewezen, dat
van een Kabinet onder Vrijz. Democra
tische leiding te verwachten is een
ontwrichting van onze huwelijkswet
geving, en eën overboord werpen van
de protestantsche beginselen,-die ve
len, door hunne sjarre houding mee-
nen te bevorderen.
Wij zijn nu van twee kanten gewaar
schuwd.
Aan de eene zijde heeft men kunnen
hooren de juichkreten van de vrijzin
nige en socialistische pers, omdat nu
eindelijk aan het Christelijk bewind
een einde zal komen en de baan wordt
vrijgemaakt voor de toepassing van de
revolutionaire beginselen.
En aan den anderen kant wordt hier
nu en nog wel door een liberaal or
gaan met nadruk gewezen op Ue nood
lottige gevolgen, die het verbreken
van de rechtsche samenwerking kan
hebben.
Of naar deze waarschuwingen zal
worden geluisterd?
i Wij vreezen met groote vreeze.
STADSNIEUWS.
Dr. Verhagen over Solo.
Op uitnoodiging van de Zendings
commissie der Geref. Kerk alhier heeft
gisteravond Dr. A. Verhagen, die met
Dr. K. P. Groot als zendeling-arts is
verhonden aan hel zendings-zieken-
huis te Solo, in het Volkshuis aan den
Apotliekersdijk gesproken over het
werk van de Medische Zending, speci
aal te Solo.
Zeer velen hadden aan den oproep
van de zendingscommissie gevolg ge
geven en vulden de voor dit doel zeer
geschikte zaal tot achterin.
Dr. J. G. van Es opende als voorzit
ter der Z.C. de vergadering met het la
ten zingen van Ps. G8:14, het lezen
van Marcus 16 en gebed.
In zijn openingswoord constateerde
spr. met voldoening de goede opkomst.
Wanneer het waar is dat het medele
ven met de zending de thermometer is
voör het geestelijk peil der gemeente,
zou men te Leiden wel eens tot een
minder gunstige conclusie komen.
Maar gelukkig blijkt op een avond .als
deze weer dat er wel een kring van
vaste en trouwe zendingsvrienden is,
die voortdurend belangstelling blijft
toonen. Hen heette spr. hartelijk wei-
kom, en in het bijzonder Dr. Verhagen
die" zelf deelneemt aan het werk der
zending, dat, zooals spr. het noemt, de
laatste wilsbeschikking is geweest van
onzen Heiland.
Spr. gaf daarna het woord aan dr.
Verhagen, die begon- met er zijn
voldoening over te uiten dat ook Lei
den, evenals andere gemeenten het ver
langen had te kennen gegeven om na
der over de zending, speciaal de medi
sche zending, te worden ingelicht.
Het voorrecht, om voor de zending
te mogen arbeiden is wel heel groot,
en dat niet alleen voor hen die er zelf
in werkzaam zijn, maar voor de ge-
heele gemeente.
Het Evangelie is thans in 850 talen
overgezet en zoodoende is men over de
geheele wereld bezig te voldoen aan
het zendingsbevel van den Heiland.
De Gereformeerde Kerken, die niet
door middel van corporaties, doch in
gevolge het besluit van de Syonde van
Middelburg in 1896 zuiver kerkelijk
zending drijven, arbeiden^ in hoofd
zaak op Midden Java ten Zuiden en
op het eiland Soemba. Daarvan heb
ben de kerk van Delft en de andere
kerken in Z.-Holland ten Noorden, dus
ook de classis Leiden, de residentie
Soerakarta en Wonosobo voor haar
rekening.
Dit arbeidsveld omvat een bevolking
van ruim 3 millioen zielen.
Uitvoerig beschreef spr de beteeke-
riis van de stad Solo, als een econo
misch en wetenschappelijk centrum.
Spr. memoreerde de vestiging van
Dr. J. G. Scheurer in 1895, die echter
zooals men weet. van het Gouverne
ment toch geen toestemming kon krij
gen en na twee jaar moest vertrekken.
5 jaar later echter slaagde Ds. Rakker
eiyn zich er blijvend te vestigen. Hij
werd gevolgd door eenige anderen, w.
o. eenige medische zendelingen, en
Ds. en Mevr. van Andel. Verder ging
spr. hierop voor dit oogenblik niet in,
om meer speciaal te kunnen stilstaan
bij het resultaat dat dit kleine begin
heeft gehad.
Achtereenvolgens besprak spr. de 3
hoofdtakken, waarin 't zendingswerk
•gewoonlijk wordt onderscheiden, n.l.
de Hoofddienst, de Missionaire Dienst,
en Je Schooldienst.
Onder den hoofddienst ressorteeren
ook de Evangelische, hoofdzakelijk
door middel van lectuurverspreiding,
en de opleiding van Javaansche die
naren .les Woords (pandita's). In dit
verband herinnerde spr. ook 't mooie
werk van de opleidingsschool te Djoc-
jacarta aan het hoofd waarvan sinds
verleden jaar Dr. Bakker staat. Reeds
ontstonden op verschillende plaatsen
zelfstandige gemeenten, die slechts
aanvankelijk eenigen moreelen en fi-
nancieelen steun behoefden, doch later
geheel zelfstandig zijn gaan werken.
De colportage-arbeid ontwikkelt zich
zeer voorspoedig. De colporteurs zijn
eenvoudige mannen uit het volk, doch
hebben tevens de gave om de hoofd
waarheden van den Chr. godsdienst
voor het volk uiteen te zetten.
Belangwekkend was ook het over
zicht dat spr. daarna gaf van den
schooldienst, die zich verbazend heeft
uitgebreid en veel invloed heeft. Spr.
deelde o.m. mede dat er op Solo thans
19 lag. scholen zijn, w.o. 15 gewone des
sa- en 4 z.g. standaard-scholen. Het
onderwijs van de laatste sluit via de
schakelscholen aan op dat van de H-
Indische scholen. En zelfs ook een M.
UL.O. Verder zijn er 10 Holl.-Chinee-
sche scholen, met 2000 leerlingen, en
de bekende meisjesschool voor Javaan
sche meisjes uit den hoogen stand,
van mej. Hemmes.
De derde categorie scholen, die voor
de algemeene opleiding van goeroe's
gaat uit van het college van zendings-
deputaten der Geref. Kerken. Deze
scholen b.v. die van Dr. Meijering lei
den op voor alle zendingsterreinen en
niet alleen voor die der Geref. Kerk,
doch ook voor de Rheinische Mission,
de Minahassa-zending enz. De jonge
lui die hier studeeren zijn bij de lee
raren intern en staan zoo onder den
gezegenden invloed van het Chr. ge
zinsleven. Aangaande bet onderwijs op
de gewone scholen vertelde spr. ver
schillende treffende bijzonderheden,
die een indruk gaven van de groote
beteekenis van dit werk.
Het andere gedeelte van zijn lezing
wijdde spr..geheel aan den Medischen
hulpdienst, hetgeen hij echter meer in
causerie-vorm deed, aan de hand van
lichtbeelden.
Zoowel het uitwendigè als het inte
rieur van het groote zendings-zieken-
huis te Solo werd geheel in beeld ge
bracht en duidelijk toegelicht. Terecht
kon spr. opmerken, toen hij eerst de
platte grond liet zien: het is een heel
bezit dat ge daar hebt, en moeilijk kan
men zich bij het zien van dat gewel
dige gebouwen-complex indenken dat
daar Dr. Vogelesang eerst in 1912 is
begonnen met de zaal, die thans als
zusterhuis deel uitmaakt van het ge
heel.
De practische inrichting voldoet aan
de strengste eischen en kan met de
beste Europee sche inrichtingen wed-ij
veren. Dit geldt zelfs voor het labora
torium en de mooie inrichting voor
microscopisch onderzoek. Niet minder
dan 230 patiënten vinden er tegelijk
een zeer goede verpleging, terwijl de
bevolking bestaat uit het bijna 100
personen bestaande personeel. Verder
heeft het ziekenhuis een eigen water
leiding, een eigen boerderij met zuivel
bereiding, een waschinrichting enz!
enz.
De patiënten gorden, zonder dat er
ooit eenige dwang wordt geoefend,
geestelijk bearbeid door den helper
van Ds. van Andel, die naast het zie
kenhuis woont, en iederen morgen 2
maal een „morgenandacht" leidt en
er zijn geheele werk vindt.
Verder heeft het ziekenhuis nog een
viertal dependances, op verschillende
plaatsen in den omtrek, w.o. er zijn die
40 patiënten kunnen opnemen en die
ook geregeld door de beide artsen be
zocht worden.
In zijn slotwoord gewaagde spr. van
groeiende waardeering bij de zenden
de kerken voor het zendingswerk.
Toch moet het nog beter worden. On
bekend maakt onbemind, maar daar
uit volgt dat wie eenmaal kennis
neemt van den zendingsarbeid, ook
met liefde ervoor wordt vervuld.
Dr. v. Es dankte Dr. Verhagen har
telijk. Gij hebt. zei hij, Solo vanavond
weer dichter bij ons gebracht. Geve
God u, als ge straks weer naar Indiö
gaat een voorspoedige reis, en stelle
hij u tot zegen voor de velen die nog
gebracht moeten worden aan den voet
van het kruis.
Dr. Verhagen eindigde met het laten
zingen van Ps. 72:11 en dankgebed.
„Mijn zoon geef Mij uw hart."
Gisteravond hielden de beide afdee-
li.ngen van de Geref. Knapenvereeni-
ging Mijn zoon geef Mij uw hart" :n
het Evangelisatiegebouw aan den
Morschweg hun jaarvergadering, die
een feestelijk karakter droeg.
De vergadering 9tond onder leiding
van den heer Abr. v. Weeren Hz. die
na de gebruikelijke opening een ope
ningswoord sprak, waarin hij in 't bij
zonder de afgevaardigden van den
kerkeraaid welkom heette.
Nadat de heer P. v. Weeren nafnens
den Kerkeraad had gesproken, werd
een begin gemaakt met'de afwerking
van dit rijk voorziene programma.
Voordrachten en samenspraken in
ernst en luim wisselden elkaar in bon
te verscheidenheid af. De jongelui ble
ken zich terdege te hebben ingespan
nen. In de plaats van de vroegere sa
menspraken werden nu een aantal
films afgedraaid, dtie zeer in den
smaak vielen en waarbij de heer C. de
Bruyn zijne welwillende medewerking
verleende.
Eenige dames zorgden voor de noo-
dige versnaperingen. Zij hadden een
dankbare taak.
Het was reeds vrij laat geworden
toen de uitslag van de wedstrijden in
het makeh van opstellen en het hou
den van voordrachten bekend kon ge
maakt worden.
Nadat de voorzitter nog een kort
slotwoord had gesproken, werd de uit
stekend geslaafde feestavond met
dankzegging gesloten.
Ghr. Jongel. Vereen. „Pred. XII la
Elk jaar beter dit is zeker van
toepassing op de Propaganda-avonden
die bovengenoemde vereeniging orga
niseert. Was verleden jaar de gehou
den avond uitnemend geslaagd, *die
van gisteren heeft hem nog overtrof
fen. Het beste bewijs, dat er nog fut en
energie zit in cle bijna 65-jarige, met
name de Jopgelingsvereen., want de
spelers van dien avond hebben zich
bijzonder van hun taak gekweten.
Te even acht uur opende de le voor
zitter, de hoer L. Questroo Jr. het sa
menzijn door het laten zingen van Ps.
84 3 en ging daarna voor in gebed.
Spr. heette -vervolgens allen harte
lijk welkom, zoowel jongen als oude
ren.
In de eerste plaats was het dezen
avond om de eerste categorie van men-
schen te doen, maar ook kunnen we
niet buiten den steun der ouderen,want
zij toch kunnen onze vereeniging op
dragen in gebed tot Hetn van Wien
alle goede gaven en volmaakte giften
zijn.
Nadat spr. ook het strijkje, dat zoo
welwillend was dezen avond zijn
medewerking te verleenen, welkom
geheeten had, eindigde hij zijn speech
door het meteen maar de gelegenheid
te geven eenige nummers ten gehoore
te brengen, waarna een der propagan
disten een zeer mooi opstel over de
ervaringen der Prop.-Comm. in het af-
geloopen jaar, hield, waarin naar vo
ren kwam welke ontmoetingen een
propagandist van een Jongel.vereen.
wel eens heeft.
De samenspraak: „De Jodenerfenis
bracht hierna de lachspieren dermate
in beweging, dat het noodig bleek even
op verhaal te komen, wat dan ook ge
beurde, terwijl het strijkje zich ander
maal liet hooren. De aandacht werd nu
gevraagd voor een stukje getiteld:
„Vreeselijke oogenblikken in een
luchtballon". Vol spanning zit liet pu
bliek te luisteren en misschien sommi
gen ook wel vol vrees. Maar dan komt
de ontnuchtering. Hij wordt uit de bal
lon gegooid enzit in zijn bed.
Hierna werd eenige minuten gepau
zeerd, waarin een collecte gehouden
werd voor onkosten en Bouwfond
wélke 12.09 opbracht.
Na de pauze gaf nog een der leden
een stukje over „humor" in den goe
den zin van het woord, welke als van
zelf op een Jongelingsvereen. niet mag
en kan ontbreken. Het hoogtepunt van
den avond was de opvoering van het
Kamerstukje „De Ommekeer", wat een
propaganda voor de vereeniging ten
doel had. Een rijke, fatterige baron
haalt een „zwakkeling" over tot kaart
spelen, die dat doet ondanks waar
schuwingen zijner vrienden.
De jongen verliest een groote som,
welke zijn moeder onmogelijk kan be
talen. Gelukkig komen nu de twee
oud-vrienden binnen en vernemen den
toestand waarin zijn moeder verkeert.
Zij betalen zijn schuld, en de zwakke
ling ziet het verkeerde van zijn daden
in, en dat de omgang met den baron
heel slecht was. Hij besluit dan ook lid
te worden hunner vereeniging en zich
met hart en ziel er voor te geven.
Nadat de voorzitter allen, die tot het
welslagen van den avond meegewerkt
hadden dank gebracht had, werd het
samenzijn na het zingen van den
Avondzang metN dankgebed gesloten.
Prediker kan'op een welgeslaagden
Propaganda-avond terug zien.
Watersnood-Comité.
Bij het Watersnood-Comité zijn
wederom de volgende giften ingeko
men:
A. D. V. 2 bijdragen f 25; C. H..f 2;
Oranje Comité Leimuiden f 50; Dirk
R. f 1; N. N. f 1.25.
Gisteren stond in de verantwoording
A. D. V. 2de bijdrage f 25; C. H. f2;
Dr. J. A. S. f 5, dit moet zijn: Dr. A.
J. S.
Giften worden nog gaarne ingewacht
bij den Penningmeester, den heer F.
Muys van de Moer, Plantsoen 40, Lei
den, postgironummer 57471.
Ned. Ver. tot Bescherming van Dieren.
De afdeeling van bovenstaande ver
eeniging zal a.s. Woensdagavond een
ledenvergadering houden.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
Dr. J. C. de Moor Gerei. pred. te
Utrecht is gisteren te Assen plotseling
overleden.
De Generale Synode van de Geref.
Kerken te Assen is tot nader order ge
schorst.
Buitenland.
De inhoud der Engelsch-Italiaansche
schuldregeling.
Luther eischt van den Rijksdag een
positieve motie van vertrouwen.
Na de jaarverslagen van de secreta
resse en den penningmeester zal aan
de orde komen bestuursverkiezing.
Aan de beurt van aftreden zijn Mevr.
C. S. Vosmaer-Roell en Mr. G. H. E.
Nord Thomson, die beiden herkies^
ljaar zijn.
Ten slotte zal een bespreking plaats
hebben over het program van werk
zaamheid der afdeeling in 1926 en de
vormjhg van een Comité van actie.
a.s. Maandag 1 Februari zal in het
Volkshuis een lezing met lichtbeelden
worden gehouden door de dames Arnt
zenius uit Deii Haag.
Onderwerp: Waarnemingen van in
het wild levende dieren in Amerika
en dressuur van filmdieren.
De dames Arntzenius zullen dan
vertellen en in lichtbeelden laten aan
schouwen velerlei uit haar persoonlij
ke rijke ervaringen als wereldreizig
sters.
Schaken.
Leidsch Schaakgenootschap.
Na de vorige opgave werden nog de
volgende partijen beslist:
Groep A. W. A. A. v. Otterlo en Ir.
H. N. Francois io.
Groep C. Dr. C. H. Hins en D. de
Jong (afgebr. partij) io. D. Note boom
en M. M. Segaar (algebr. partij VaVa-
W. H. Bosscna en Noteboom (afgebr. p.)
Va—Va-
Groep D. Ir. J. J. G. v. Hoek en G.
Schoppen oi. G. Bol en A. Th. Ca-
hen, afgebr. partjj.
Groep E. Th. A. M. Couwenberg en
C. Jv v. Goor oi. Van Goor en J. J.
Swaan jr. oi.
Stand groep A. Demmendal 9 uit 10,
v. d. Nat 6 uit 8, Ir. Francois 4 uit 10,
.Nieuwold 1 uit 9, van Otterlo 5 uit 7,
en Karnin 1 uit 8.
Stand groep C. Dr .Hins 4Va uit 7.
en 1 afgebr. partij, M. M. Segaar 5
uit 8, De Jong 1 uit 7, W. H. Bosscha
3 uit 6 on 1 axge-r. partij sn Notoeooom
41 2 uit 8.
SlaiKi i,roep «P. Bol 4 uit j en 1 af
gebr. partp. De Bruin o uit 4 en 2
afgebr. j artijen. Schoppen 4* uit
en 1 afgebr. pai'uj, I .1. Rijnenberg Va
uit 6 en Ir. van Hoek 7, uit 10.
Stand groep E. Swaaii 4 uit 8, P. C.
Segaar 7 uit 10, M. C. Hofman 2 Va uit
7, Kapt. G. Kuyper 3 uit 3. Couwenberg
3 Va uit 10, 'Dtriessen 2 uitt 8 en vajp Goor
6 uit 10.
In deze wedstrijden zijn in elke gro&p
sterke en minder sterke spelers ge
plaatst. Men zou ze j>unnen noemen:
voorwedstrijden. De nieuwe wedstrijd,
waarin de deelnemers in drie groepen
naar speelsterkte zijn geplaatst, vangt
aan op Dinsdag 2 Febr. a.3. De deelT
nemers zijn de volgende:
Eerste groep. 1. Ir. J. J. G. van Hoek
2. W. H. v. q. Nat [r. 3. W. A A van
Otterlo. 4. G. Bosscha. 5. Dr. C. H.
Hins. 6. W. Demmendal. 7. G. Bol. 8,
B. Vies. 9. C. Drossaart v. Dusseldorp»
10. M. M. Segaar.
Tweede groep. 1. W. H. Bosscha. 2.
J. J. Swaan Jr. 3. W. de Bruin. 4. M.
Bloem. 5. A. Th. Gaken. 6. D. de Jong.
7. J. C. v. Goor. 8. Ir. H. N Francoih
8. G. Schoppen. 10. D. Noteboom.
.Derde groep. 1. H. G. Hofman. 2. M.
J. Dieben. 3. Th. A. M. Couwenbere.
4. M. B. Hofman. 5. P. C. Segaar. 6
F. Niewold. 7. Ds. C. R. Rijnenberg.
8 N. N.
Elke speler heeft het nurfime" verkre
gen door loting. Er wordt éen ronde
gespeeld.
BINNENLAND."
Crisisgemchten.
Naar aanleiding van een bericht in
de „Telgr.", dat in geen geval een so-
siaal-democraat in een extra-parle
mentair kabinet zitting zou nemen,
acht „Het Volk" zich verplicht mede
te deelen, dat het Partijbestuur hier
omtrent zelfs nog niet beraadslaagd
heeft. Trouwens heeft mr. Limburg
ook geen enkel sociaal-democraat ge«
polst.
De nieuwe minister van Onderwijs.
In parlementaire kringen worden ge
noemd als minister van onderwijs in
