CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Belanorijkste nieuws in dit Nummer.
6e JAARGANG
WOENSDAG 27 JANUARI 1926
NUMMER 1731
ODRANT
ABONNEMENTSPRIJS
Is Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal1 2.50
Per weekI 6.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen, dobbel tarieL
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage-
lij ka geplaatst ad 40 cant.
Oil nummer heslaa! uil TWEE Blagen.
EERSTE BLAD.
Op een keerpunt.
Wanneer niet alle voorteekenen be
driegen, dan is het met de coalitie
voorloopig en misschfen wel voorgoed
gedaan.
Zeker, de mogelijkheid bestaat dat
ook de poging van Mr. Limburg om
een Kabinet te formeeren mislukt en
dat als uiterste noodzaak1' het Kabi
net-Col ijn terugkeert op ongeveer de
zelfde wijze als in 1924 het Kabinet
Ruys de Beerenbrouck terugkeerde.
Maar dit lijkt ons niet waarschijn
lijk. En het is ook zeer de vraag of het
gewenscht moet worden geacht.
Als er tusschen de partijen waarop
een Kabinet steunt niet is een harte
lijke samenwerking, als er inplaats
van een zoeken naar wat vereenigt
een op de spits drijven komt van wat
verdeelt, dan is er weinig grond om
een vruchtbare samenwerking te ver
wachten.
Het blijft dan een krammen en lij
men en kuntselen zonder eind, terwijl
men tot het voeren van een krachtige
doelbewuste politiek niet in staat is.
En de kans dat als eerst een extra
parlementair Kabinet getracht heeft
de zaken voort te zetten, de rechtsche
partijen elkaar weer zullen vinden
omdat hunne beginselen hen naar el
kaar toe zullen drijven, schijnt ons me
de onwaarschijnlijk.
Immers, zoolang men samenwerkt,
is er een zoeken naar wat vereenigt
en een pogen om de verschillen die er
nu eenmaal zijn en die er ook zullen
blijven, niet noodeloos toe te spitsen
Er is wederzijds een zich voegen
naar den gang des werks.
Maar dat wordt anders wanneer
men niet alleen los naast elkaar, maar
zelfs tegenover elkaar komt te staan.
De laatste weken hebben dat wel af
doende bewezen. Er zijn over en wee''
scherpe uitdrukkingen gebezigd, die
wel kunnen verbitteren, maar die
nooit iets goeds tot gevolg zullen heb
ben.
Het gedeelde optreden zal er onge
twijfeld toe leiden, dat de antipapis
tische elementen in de Christel. Hist.
Unie het hoogste woord gaan voeren.
Menschen, die een man als Lohman
niet hebben gekend en althans nooit
hebben begrepen. Kortzichtige politici,
die meer letten op een zeker deel der
kiezers, dan op het groote doel van de
politieke worsteling.
Ook bij de R.K. Staatspartij zal de
invloed van het uiteengaan worden
gevoeld. Tot nu toe hebben daarprin-
cipieele mannen als Mr. v. Wijnbergen
den toon aangegeven en de leiding ge
had. Het principe is door de volgelin
gen van Dr. Schaepman altijd meer
op den voorgrond gesteld en de in
vloed daarvoor is in het politieke le
ven jarenlang kenbaar geweest.
Maar de kans is niet gering, dat 'na
het verbreken der samenwerking an
dere elementen de leiding krijgen of
althans meer tot invloed komen.
Zoo groeit men van elkaar af. Zoo
wordt de afstand steeds grooter en de
kans op hernieuwde aaneensluiting
steeds geringer.
Wij staan dus niet onwaarschijnlijk
op een keerpunt in onze politieke ge
schiedenis.
Wat zoolang van vrijzinnige zijde is
gewenscht, staat nu werkelijkheid te
worden, n.l. dat de scheidslijn p.nders
wordt getrokken.
Wat met veel moeite door bekwame
voorgangers werd gebouwd, staat nu
vernietigd te worden.
Dat is geen geringe zaak.
Zien we slechts terug naar den tijd
toen de rechtsche partijen ook In he
land wel de meerderheid hadden maar
het liberalisme, dank zij de kunstma
tige districtsindeeling de lakens kon
uitdeelen.
Wat werd er toen gedaan ten op
zich te van de toepassing van de Chris
telijke beginselen, het onderwijs, de
sociale wetgeving enz?
Met de Christelijke beginselen werd
steeds minder gerekend, het Christe
lijk onderwijs werd achteruitgezet en
In den hoek geduwd, op sociaal gebied
werd niets gedaan om de tegenstellin
gen te verzachten, maar wel werd ge
zorgd, dat op iederen post van beteeke-
nis vrijzinnige mannen werden ge
plaatst om daar hun invloed te doen
gelden.
Daarin is verandering gekomen. We
hebben gekregen gelijk recht voor al
len. Niet in woorden, maar in werke
lijkheid. Aan de systematische achter
uitzetting van de Chrfistusbelijders is
een einde gekomen. Op sociaal gebied
is het recht betracht. Er is misgetast,
zeer zeker, er zijn fouten gemaakt, on
getwijfeld, maar toch er is op sociaal
gebied zeer veel verbeterd. Niemand
die 't zal kunnen ontkennen. Aan het
Christelijk onderwijs is de vrijheid ge
schonken die 't noodig had en door die
vrijheid is het tot bloei en ontwikke
ling gekomen. Allerlei maatregelen
zijn voorts genomen om de Christelij
ke grondslagen te beveiligen.
En nu wordt aan het Christelijk be
wind een einde gemaakt.
Wat dat voor ons land en volk be-
teekent is niet in enkele woorden uit
te drukken.
Er zijn er die nog steeds jubelen
over de 7^g. overwinning die op 11 No
vember met de hulp van Communis
ten en Socialisten, met den steun van
de verklaarde vijanden van God en
den Christus werd behaald en die zich
voor de geVolgen geen óogenblik be
zorgd maken.
Maar er zijn ook anderen, die den
toestand donker inzien.
Wij weten niet wat de toekomst zal
brengen.
Het gaat menigmaal anders dan wij
verwachten. Maar regel is, dat er ver
band is tusschen wat gemaaid en wat
gezaaid wordt. En als dat ook nu het
geval is, dan is er zeker reden tot be
zorgdheid.
Temeer als wij letten op de houding
van de tegenpartij.
Er zijn helaas partijen in ons land
die zich met de meeste beslistheid van
God en Zijn Woord afwenden. Die het
openlijk uitspreken, dat zij Jezus Chris
tus niet als Koning erkennen, dat zij
Hem als Redder en Zaligmaker niet
begeeren, omdat de mensch zichzelf
wel kan redden en verlossen.
En nu zien we het merkwaardige
feit, dat er bij die partijen slechts één
vrees is, n.l. dat de rechtsche samen
werking toch nog weer zal worden
hersteld.
Zij z,ien het uiteengaan van de recht
sche partijen als een triumf voor de
revolutionaire- en een beletsel voor de
doorwerking der Christelijke begin
selen.
In de tenten van hen die den Chris
tus gram zijn is er gejuich.
Een gejuich dat ons zeker wel iets
heeft te zeggen en dat ons tot ernstig
nadenken kan stemmen.
STADSNIEUWS.
Het bezoek van de Zuid-Airikaansche
Studenten.
De rede van den burgemeester ten
stadhuize werd beantwoord door pref.
dr. Rinde uit Bloemfontein, die in her
innering bracht, welke groote mannen
Leiden voortgebracht heeft. Het deed
spr. zeer veel genoegen Leiden te kun
nen bezoeken en hij bracht den dank
der gasten over voor de ontvangst.
Nadat ververschingen waren aange
boden, werd het stadhuis bezichtigd en
verdeelde het gezelschap, dat uit ruim
150 studenten bestond, zich in ver
schillende groepen. De Pieterskerk,
Hoogl. kerk en vooral het stedelijk
museum De Lakenhal werden druk he^
zocht Anderen begaven zich naar de
studentensociëteit Minerva.
Om kwart voor vijf kwamen de gas
ten weer bijeen in het Academiege
bouw, waar zij de aula geheel vulden.
Ook een groot aantal professoren gaf
door tegenwoordigheid blijk van be
langstelling. Nadat allen plaats had
den genomen, hield de rector-magnifi-
cus, Prof. Dr. W. de Sitter, de volgende
rede:
Van harte heet ik u welkom in deze
oude universiteit. Ik behoef u niet te
verzekeren, dat in Nederland vele har
ten warm kloppen voor Zuid-Afrika,
gij hebt dit op uw trek door ons land
wel ondervonden. Speciaal voor mijzelf
beschouw ik het als een groot voor-
voorrecht u heden te mogen toespre
ken, want vele banden verbinden mij
met Zuid-Afrika.
Maar laat ik niet over mijzelf spre
ken. De liefde voor Zuid-Afrika die in
mijn hart gloeit, leeft in ons aller har
ten hier in Nederland. Wij voelen den
band der bloedverwantschap, die er
bestaat tusschen ons volk en het uwe.
Wat is het eigenlijk, dat een volk
een volk maakt? Niet alleen de staat
kundige saamhoorigheid en onafhan
kelijkheid. Niet ook de taal, zooals zoo
dikwijls gezegd wordt: immers er zijn
naties, die meer dan een taal spreken
en er zijn talen, die door meer dan een
natie worden gesproken.
Een volk wordt geboren uit gemeen
schappelijk lijden en gemeenschappe
lijk streven.
Daarom is er thans een Zuid-Afri-
kaansche natie „van Kaap tot over
Vaal, van Oos tot Wes, van strand tot
strand: Daar is vir ons maar ène t huis
ons skoon Suid-Afrika", zooals uw
Unie-lied zegt, een nationaliteitsgevoel
dat thans heel Zuid-Afrika omvat en
dat 30 jaar geleden nog slechts bij en
kelen der besten zoowel van Afri-
kaansch-Hollandsche als van Engel-
sche afkomst begon te ontwaken.
Ook onze natie is in strijd geboren, en
het was juist hier in Leiden, dat de
hachelijkste strijd werd gestreden en
het was hier, dat het eerste licht gloor
de: „Leiden ontzet, Holland gered'En
zoodra er maar een glimpje van licht
was, is de eerste daad van het nieuw
geboren volk geweest, de stichting van
onze universiteit.
Napoleon, die toch zeker de kracht
van het zwaard niet onderschatte,
heeft gezegd: er zijn twee machten
hier op aarde, die van het zwaard en
die van den geest, en de tweede over
wint altijd op den langen duur.
De Zuid-Afrikaansche natie is thans
haar kinderschoenen ontwassen en
gaat als volwassene haar eigen weg.
Maar ieder kind heeft twee ouders,
en een van de ouders van het Afrikaan
sche volk, is het Hollandsche volk. De
liefde der ouders houdt niet op ais de
kinderen volwassen zijn en nog gaarne
mogen ouders goeden raad geven, ook
als de kinderen die niet meer n -*vlig
hebben.
Laat dan onze wenscli voor u zijn,
dat het toekomstig lot van uwe natie
meer zal worden bestuurd door de
macht van den geest dan door die van
het zwaard. Kleine geschenken onder
houden de vriendschap. Daarom wen-
sclien wij u een klein geschenk mede
te geven, dat u aan Holland en aan
Leiden zal kunnen herinneren. Het js
een hoekje met voordrachten gehou
den voor Amerikaansche studenten
bij een dergelijk bezoek als gij ons
thans breYigt.
Ik hoop, dat de indruk, dien gij van
hier medeneemt is, dat in Nederland
en speciaaf in Leiden en in onze Uni
versiteit, vele harten warm kloppen
voor Zuid-Afrika, en ik hoop ook, dat
de banden tusschen uwje universi
teiten en de onze in de toekomst nog
nauwer en inniger zullen zijn
De rede, die vaak door applaus on
derbroken werd, werd aan het slot
luide toegejuicht.
Het boekje, dat den studenten werd
aangeboden, is getiteld: Lectures on
Holland, in Juli 1924 door A. W. Sythof
uitgegeven.
Hierna begaven de heeren studenten
zich naar sociëteit Minerva, terwijl de
vrouwelijke bezoeksters ontvangen
werden door de Vereeniging van vrou
welijke studenten. Na deze zeer geani
meerde recepties vereenigden zich
gasten en gastheeren te half zeven aan
een gemeenschappelijken maaltijd in
de Stadsgehoorzaal.
Ruim half negen begaf het gezel
schap zich naar de Stadsschouwburg
waar de Folkloristische film „Neer-
lands Volksleven in den Zomer" van
J. D. v. d. Ven, vertoond werd, opge
luisterd door muziek van prof. Julius
Röntgen.
Per extra tram om 11 uur keerden de
bezoekers gisteravod naar de residen
tie terug. De dag van heden was ge
wijd aan een bezichtiging van de resi
dentie.
Dnderdag vertrekken de bezoekers
naar Delft, vanwaar zij te 4.25 naar
Den Haag terugkeeren. Daarmee is de
excursie geëindigd.
Leidsche Zwemclub.
Gisteravond heeft de Leidsche Zwem
club, in hoofdzaak om de plannen te
bespreken voor de a.s. viering van het
40-jarig jubileum, een algemeene le
denvergadering gehouden.
Na de aanwezigen verwelkomd en
den secretaris, den heer H. Planjer ge
legenheid gegeven te hebben voor het
lezen der notulen, die ongewijzigd wer
den goedgekeurd, opende de voorzit
ter, de heer E. Ydo de bespreking
van de feestplannen met de me-
dedeeling dat de Provinciale Water
staat officieus vergunning heeft ver
leend voor het houden van zwemwed
strijden in het Rijn- en Schiekanaal.
De bedoeling is n.l. zooals de voor
zitter verder uiteenzette, om het jubi
leum te vieren met het organiseeren
van wedstrijden, op 3, 10 en 11 Juli
a.s. Daarvoor zou een baan worden ge
reserveerd van 1500 M. lengte, tus
schen de Wilhelminabrug en Crone-
steyn. Met een keerpunt in de baan
kan deze dan dienen voor het houden
van 3 K.M. wedstrijden.
De eerste dag, 3 Juli, zal gewijd zijn
aan een Polo-wedstrijd en een demon
stratie in het red din gz wemmen.
Op Zaterdag 10 Juli d.a.v. zullen
weer op groote schaal school wedstrij
den worden gehouden, waarmede bij
vorige gelegenheid zooveel succes ver
kregen werd. Op het programma staan
in de eerste plaats estafette-wedstrij
den en touwtrekken, en voorts een on
derlinge polo-Wedstrijd voor de junio
res van de L.Z. III.
Den laatsten dag, 11 Juli, zullen groo
te Nationale wedstrijden worden geor
ganiseerd, indien mogelijk, en waar
schijnlijk zal het bestuur van de N. Z.
B. daarvoor wel toestemming geven,
verbonden aan de kampioenwedstrij
den N.Z.B. Van de programmanum
mers werden reeds genoemd 4 x 50^1.
wisselslag, estafette, waterpolo, club
drie kamp enz.
Na afloop van de wedstrijden op 3
en 11 Juli zullen bestuur, deelnemers
en jury zich aan een diner vereenigen.
Het ligt vender in de bedoeling, om
het publiek tot tal van wedstrijden,
die op de groote baan gehouden wor
den, gratis toegang te geven.
De nieuwe leden, die gelijk met de
reddingsbrigade zijn overgekomen,
zullen ook tot de wedstrijden in de
zweminrichting toegang hebben tegen
betaling van de belastingkosten, onge
veer 10 cent.
Voor het organiseeren dezer wed
strijden heeft de L-Z.C. natuurlijk vee';
geld noodig. Gelukkig kon de voorzit
ter mededeelen, dat de gemeente dit
jaar zal subsidieeren met f150. Maar
toch is er veel en veel meer noodig.
Het bestuur stelde daarom voor, de
contributie van de leden, die thans
slechts f2 bedraagt, te brengen op f3
per jaar. Voor de jongere leden, die
voorheen met het bereiken van den
16-jarigen leeftijd lid werden, zou een
tusschenkTas kunnen worden gemaakt
waardoor zij tot hun 18e jaar slechts
f2 blijven betalen.
De vergadering nam dit voorstel
zonder bespreking aan.
De voorzitter deelde verder mede,
dat de L.Z.C. dit jaar wil uitkomen
met een eigen medaille, vervaardigd
naar het ontwerp van den heer H.
Planjer. Spr. merkte hierbij op, dat
het bestuur eenparig den voorkeur ge
geven had aan dit ontwerp, boven de
in den» handel zijnde modellen. Vol
gens deskundigen die het in de Voor-
schotensche Zilverfabriek hebben ge
zien, is het van hoog artistiek gehalte
De heer Visser merkte hierbij op,
dat hij het wel de moeite waard vond
om het ontwerp, alvorens tot de ver
vaardiging der medailles opdracht té
geven, ook door de leden te laten be
zichtigen. Hem werd geantwoord, dat
wanneer de uerstt: afdruk ontvangen
zal zijn, daaraan gaarne gelegenheid
zal worden gegeven.
In verband met het jubileum zal
voorts een fraai uitgevoerd jubileum
boekje worden uitgegeven, dat niet
zoozeer ten doel heeft den lof van dc
L.Z.C. te bezingen, dan wel om propa
ganda te maken voor de edele zwem
kunst. Verschillende vooraanstaande
personen op het gebied van zwem-
sport en -onderwijs hebben reeds bij
dragen toegezegd. Als nu de leden de
financieele zijde maar willen helpen
verzorgen door advertenties bijeen te
brengen.
Om ook met betrekking tot dewed-
strijdprijzen uit te komen met iets
aparts zal bij „de porseleyne fles" of
een andere bekende fabriek van kunst
aardewerk een collectie fraaie herin
neringsbordjes worden besteld, die
voor ieder van veel waarde zijn.
Ook aan deze voorstellen hechtte de
vergadering eenstemmig haar goed
keuring.
Bij de rondvraag vroeg de heer Vink
of er reeds iets gedaan was aan den
springtoren in de zweminrichting om
ongelukken, zooals dezen zomer ge
beurde met een meisje, dat achter een
ijzeren richel bleef steken, te voor
komen.
De voorzitter zei daarop, dat Inder
daad alles is gedaan om de veiligheid
grooter te maken. Over de betreffende
U-balk is een getimmerte gemaakt,
hoewel het eigenlijk niet noodig was
daar bij verstandig gebruik ongeluk
ken zijn uitgesloten.
Nadat ook nog een vraag van den
heer Post-Uiterweert was beantwoord
Binnenland.
Geruchten omtrent de vermoedelijke
oplossing van de Kabinetscrisis en de
personen, die in het Kabinet znllen
zitting nemen.
Mr. Marchant veroordeelt scherp het
optreden van Mr. Limburg.
De Generale Synode der Gerefor
meerde Kerken te Assen.
Buitenland.
De nagedachtenis van Kardinaal
Mercier in het Belgische parlement
gehuldigd.
De ontvangst der regeeringsverkia-
ring van Dr. Luther in den Rijksdag.
wek|9 de 'voonttter op tot propaganda
voor de L.Z.C. Vooral het aantal juni
ores kan veel grooter worden; de ver
hooging van de contributie geldt voor
hen niet. Ook het aantal gewone leden
dat thans 261 bedraagt, kan veel groo
ter worden.
Met dank voor de getoonde belang
stelling sloot de voorzitter daarna de
vergadering.
R. K. Middenstandsver. „de Hanze."
Maandagavond werd de jaarverga
dering van de Hanze gehouden onder
presidium van den heer H^ Simonis.
Het jaarverslag van den secretaris,
den heer G. v. Deene, vermeldde een
teruggang van het ledental van 236
tot 196. Het vergaderingbezoek was
in het afgeloopen jaar slecht. Gemid
deld bezocht slechts 15 pet. der leden
de vergaderingen. Hartelijke woorden
worden gewijd aan den scheidenden
voorzitter, die zich niet meer beschik
baar stelde.
Het jaarverslag van den penning
meester, den heer Th. Perquin gaf aan
inkomsten en uitgaven een bedrag van
f2705.60, waarbij een batig saldo van
f 188.36.
De begrooting 1926 werd vastgesteld
op een bedrag aan inkomsten en uit
gaven van f 2240.56.
Hierna was de bestuursverkiezing
'aan de orde.- Tot vooriztter werd bij
derde stemming gekozen de heer V. v
Noort. Deze aanvaardde deze benoe
ming tot de eerstvolgende bestuurs
vergadering.
De heer N. G. Zandvliet werd herko
zen, terwijl in de plaats van de heeren
J. A. Kohschulte en W. J. Thoolen be
noemd werden de heeren Th. Bergera
en B. Feld.
Class. Bestuur v. Leiden der Ned.
Herv. Kerk.
Door de benoeming van Dr. D. Plooi;
tot buitengewoon hoogleeraar te Am
sterdam, wordt Dr. J. C. S. Locher, tol
dusver secundus-lid, nu primus-lid
van het provinciaal Kerkbestuur van
Zuid-Holland en zal de a.s. Classical*
Vergadering van de Classis Leiden 'n
nieuw secun'dus-lid dienen te benoe
men.
Wafersnood-Comitó.
Bij het Watersnood-Comité zijD
wederom de volgende giften ingeko
men:
G. W. Z. f 5; Dr. J. A. G. f 5; S. K
Leiderdorp f 2,50; Mevrouw R. f 10-
N. N. f 100; Mej. M. v. d. E. f 1,50; Van
een werkman f 1; Onder vriendinnen
f 2.25.
de dames H. en K. fl.50, gecollect
op het bal masqué f28.07; J. R. f2.50
Giften worden ong gaarne ingewacht
bij den Penningmeester, den heer F
Muys van de Moer, Plantsoen 40, Lel
den, postgironummer 57471.
Schaken.
Maandagavond hield de Leidsche
Schaakclub „Philidor" in café „Neuf'
Breestraat, haar jaarvergadering.
De voorzitter, de heer P. v. d.
Zeeuw, verwelkomde de leden, daarna
las de secretaris de notulen en bracht
het jaarverslag uit. Uitvoerig weiden
de lotgevallen der vereeniging hierin ge
memoreerd. De kas sloot met een batig
saldo. Een commissi-^ van twee leden
kreeg inzage van alle bescheiden van
den penningmeester en vond alles keu
rig in orde.
Bjj de bestuursverkiezing werden de
aftredende leden, de heeren H. I. de
Nie en W. F. Smeder, respectievelijk
secretaris en tweede commissaris, bij
acclamatie herkozen. De heer E. W.
v. d. Burgh werd tot penningmeester
gekozen in de plaats van d n aftre
dendon functionaris, dc hern- J. J. Ab-
spoel, die zich niet herkk-sbaj steil
Alsnu verden verschillende voorsteil n
van het bestuur aangenomen.
