CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN 6e JAARGANG DINSDAG 26 JANUARI 1926 NUMMER 173C ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal i 2.50 Per weekI 0.19 Franco per post per kwartaal 1 2.90 Oi! wier bestaat iiii TWEE Bladen. BUREAUHooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 22l/t cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarieL Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent. EERSTE BLAD. V Het gezantschap. De Antirevolutionairen hebben van bet gezantschap bij den Paus nooit 'n beginsel kwestie gemaakt. Het was voor ben zuiver een nuttig- heids vraag bij welker beoordeeling zij zich lieten leiden door het vertrouwen, dat zij stelden in de Regeering, die het gezantschap noodig oordeelde. Er werd naar het Vaticaan een ge zant gezonden niet'om den Paus daar mee te erkennen als het hoofd der Christelijke Kerk, die macht uitoefent over de geesten en politieke macht in de wereld, maar omdat hij nu een- jnaal krachtens de geschiedenis een positie inneemt volgens welke hij ge zanten ontvangen kan en ook inder daad ontvangt. Op het Vaticaan zijn niet minder dan 24 Staten vertegenwoordigd. Het is daardoor geworden een diplomatiek centrum, waar ons land naar het oor deel van den minister van buitenland- sche zaken zonder zijne belangen te schaden niet mocht ontbreken. Een luisterpost werd beslist noodzakelijk geacht. Op d i e gronden hebben de Antire volutionairen met een gezantschap ge noegen genomen. 't Was eenvoudig een kwestie van nuttigheid. Al het geschrijf over het protes- tantsch beginsel dat door het zenden van een gezant in gevaar zou worden gebracht, was dan ook niet ter zake dienende. 't Mag voor sommige partijen ge- wenscht zijn voor de propaganda en men mocht het noodig hebben om de A. R. partij verdacht te maken, wie de zaken objectief beziet, moet erken nen, dat dit alles weinig werkelijke be teekenis had. Nu is echter door den loop der om standigheden de zaak in een ander stadium gekomen. Bij de de laat9te weken gevoerde onderhandelingen over de oplossing van de crisis is gebleken, dat een op lossing zou te vinden zijn indien het gezantschap zou worden waargeno men door den gezant te Bern of te 'Woenen. Het is verklaarbaar cTat een oplos sing in dezen geest van B. K. zjjde als voorwaarde werd gesteld. De wijze waarop deze zaak behandeld werd, was voor hen krenkend. Maar 'dit verandert niets aan het feit. dat het karakter van het gezant schap op deze wijze geheel zou ver anderen. Ernstige bezwaren behoeven tegen •een gezantschap in dezen vorm niet te worden gemaakt. Het lands belang wordt er niet door geschaad. En het Protestantsche beginsel al even min. Maar wel komt de vraag op, of het. nu het-gezantschap blijkbaar minder noodzakelijk is dan enkele jaren gé- leden en nu ook zonder dezen luister post *s lands belangen behoorlijk kun nen worden behartigd, nog wel noo dig is, het gezantschap, in welken vorm dan ook te handhaven. Als het in 's lands belang noodzake lijk is, dan behoeft niets ons te belet ten het te steunen en dan kunnen smaad en verdachtmaking zonder meer voor kennisgeving worden aan genomen. Maar als aan dezen luisterpost geen behoefte meer bestaat, dtVi is er ook geen bezwaar dezen twistappel waarvan reeds zooveel en zoolang misbruik is gemaakt op te ruimen. STADSNIEUWS. Cbr. Vrouwenbond. In de grcoG zaal van het Nuts. gebouw hield gi t ra ond de afd. Lei. den van -den Chr. Vrouwenbond een goed bezochie vergadering, waar als spreekster optrad Mevrouw Rauws uit 's Gravenhage met het onderwerp": De gevaren van de bioscoop. De presidente, Mevr. v. Hooidonk, opend de vergadering met het laten zingen van Psalm 25 6, het lezen van Jacobus 2 en gebed. Na de aanwezigen en jn het qjjzon. der de spreekster voor d_zen avond te hebben verwelkomd, gaf spr. het woord aan Mevr. Rauws. Deze legde er in haar voorwoord den nadruk op, dat het in haar stu die niet zoozeer zou gaan over het bios coopgevaar d an wél over; Gevaren van de bioscoop. Het eerste zou veel eenvoudiger zijn. Het bioscoopgevaar als geheel zou men eenvoudig uit den weg kunnen gaan. Nu echter staat de zaak anders, Wat spr. in dezen avond wil trachten te beantwoorden is de vraag: hoe staat sedert de invoering van de bioscoop film de balans; in haar voor- of in haar nadeel r De (hoofdvraag voor ons, Christen ouders, is, of de bioscoop ais zoodanig een gevaar is voor onze kinderen. Achtereenvolgens behandelde spr. een viertal vragen, n.l.: 1. Hoe kwam de film aan baarslechte reputatie r 2. Heeft de film deugden, die haar gebruik rechtvaardigen, in weer wil van de gevaren, die eraan ver bonden zijnr 3. Van welk karakter zijn de films, die onze kinderen naar ziel en geest schade kunnen doen -r ■1. Welke gevaren brengt de film mede voor de lichamelijke gezondheid on zer kinderen-'' Op de eerste vraag ontwoordde spr. dat gebrek aan iets beters en vooral jacht op succes de film al dadelijk en niet zuinig in het teeken van ae sensatie hebben gesteld. Wat de tweede vraag betreft, kan men het eens zijn met wat de Haagu sche weth. v. Onderwijs, Dr. v. d. Meulen als voorzitter v. d. Bioscoopu commissie zeide, n.l. dat de bioscoop als zoodanig geen gevaar kan wor den genoemd. Er is sedert het optreden van de film veel ten goede veranderd,' en op haar wijze dient zij de .wetenschap. Wij moeten, met onze Hollandsche kort-aangebondenheid oppassen, dat wij met het badwater niet het kind wegwerpen. Wat de taak van de bioscoop in het algemeen betreft, zijn er veel iaealé dingen, die zij op uitnemende wijze zou kunnen dienen. Spr. noemt de films die de treu rige toestanden in Rusland en op de Friesche heide in beeld brachten en zoodoende op onverbeterlijke wijze de liefdadigheid opwekten. Dan- noemt spr. de gevangenisfilm van Dr. Rade. maker, die ons een blik geeft in het gevangenis!even en ons doet afvragen of we het recht hebben onze mede. menschen te doemen tot een levendén dood, een straf die immopeeler is 'dan de pijnbank. En zeker zou, wanneer de film eens in beeld had gebracht de vreeselijke gevolgen van de bezetting van het Ruhrgebied, een kreet van protest zijn opgegaan en doorgedron gen tot degenen, die dit onrecht kon den tegengaan. Verder noemt spr. de mooie indus trie, landbouw, nijverheids, natuurkun dige en onderwijsfilms die we ken nen. En dit betreft nog slechts de z.g. nuttigheidsfilms. Daarnevens hebben wil nog de opvoedende tendenzu.Films, zooals de ontroerend mooie Transvaal! film, die het leven van de oude ge- loofskrachiige voortrekkers in beeld brengt, en de Novem&erfilm van 1913, die de mooie huldiging van do Koj- ningin op de Maliebaan schildert. Deze, en andere films, zooals van hel Kon. Bezoek aan Zeeland, Brabant en Limburg, worden te Den Haag in de musea bewaard om de mooie momen ten uit het leven van ons Volk en Oranje voor het nageslacht te laten zien. Ten slotte besprak spr. nog enkele films, die louter vermaak ten doel heb ben en geheel onschuldig van inhoud en karakter zijn. In het tweede deel van haar le zing ging de spreekster nader in op haar eigenlijk onderwérp: Gevaren van de bioscoop. Slechts om een eenzijdige belichting te ontgaan gaf spr. eerst een idee van de goed', eigenschappen van de film.. De nadeelen zijn echter niei minder groot. De bioscoop, zoo kan men de pae. dagogen hooren zeggen, leidt tot op pervlakkigheid, tot onnatuurlijkheid. Met een kunstwerk b.v. verschilt de iflm hierin dat het eerste de samenvat ting is van een geheel, terwijl de laat ste een eeuwige repetitie is van het ma. menteele. En nu de geestelijke gevaren. Ook zonder de uitspraak van Mej. Dr. v. Dorp, als zouden mede als gevolg van de bioscoop alle loopjon gens in de omgeving van Haarlem dieven zijn, te onderschrijven, kan men zeer goed de vele bezwaren die er in dit opzicht zijn genoemd, deelén Vooral voor de jeugdige psychopa ten, die toch al zoo'n moeite hebben om tot een vaste houding te komen, kan de sensatiefilm onherstelbaiescha de veroorzaken. De bioscoop geeft onze kinderenden oniuist beeld van het leven met zijn plichten en eisentn. Op het exueeie gebied wekt de film bij de jeugd RECLAME. AMSTERDAMSCHE ANTHRACIET M«. Heerensingel 34/35. Tel. 1523. PRIMA KWALITEIT. VERZEGELDE ZAKKEN. zoo licht gevoelens op, die noodig nog moesten blijven sluimeren. Uitvoerig behandelde spr. vervolgens den inhoud van eeriige sléchte "Films, die soms wel zoo slecht zijn om het vele dat zij niet, dan om hetgeen zij wel te zien geven en aan de ongecontro leerde fantasie een allertreurigste rich ting geven. Reedde lichamelijke en zedelijke offers die geëischt woraen voor het opne men der films veroordeelen haar, ook al zou zij op zichzelf niet veel ver keerds bevatten. Of al deze nadeelen door de nieuwe bioscoopwet zullen kunnen worden on dervangen r Als antwoord noemt spr. films, die nog verleden jaar te Den Haag voor leerlingen van de Opcnb. School zijn ontrold, maar waarin spr. talrijke gevaarlijke elementenontdekte en waarin huiveringwekkend duidelijk de sfeer van misdaad werden gete'eu kend, waarin de paria's der maat schappij leven. Ook al betreft het niet direct een prikkelfilm, is het gtevaiar nog gansch niet geweken. Ernstige zenuwstoornissen, 'laat naar bed gaan, het lang vertoeven in geslo ten zalen, sloopt vooral de lichamen der jongere kinderen, terwijl volgens verklaringen van deskundigen het in gespannen aandacht volgen van de tril lende film met haar sterk afwisselend licht en donker zeer nadeelig pp het gezichtsvermogen, werkt. Een met uiterste zorg. alzijdig sa mengestelde bioscoopcommissie zal ze ker veel kwaad kunnen voorkomen, maar met keuren en herkeuren bereikt men niet spoedig dat vrouwen en jonge moeders het publiek vormen van een minderwaardige volksbioscoop. Op dit gebied ligt een groote taak voor de pers, die de ondernemers moet helpen, om een verborg voor de rendabiliteit te krijgen hl den goeden smaak van het publiek, in plaats van in de zucht naar sensatie. Willen wij een betere maatschappij!' Geef ons betere gezinnen. Te zeer is de huiselijke zin, zijn de gevoelens van plicht en liefde te loor gegaan, mede als gevolg van den oorlog. Door bin nenshuis liefde voor schoonheid, moéd en vaardigheid aan te kweeken, zullen wc net beste bolwerk vormen tegen verkeerde invloeden van buiten. Beter zal het zijn positief onze kin deren een oordeel- te helpen vormen dan den vrijwel hopeloozen Ft rijd aan te binden tegen de bioscoop als zoo danig, die zich in weerwil van haar gebreken niet meer laat terugdringen. In dit verband drong spr. aan op her stichten van een goéd bioscoop archief, dat aan de hoogste eisChen moet voldoen. Ontwikkeling, beschaving, kennis en kunst alleen mag de bioscoop dienen In die richting moeten wij blijven wer ken, zoo besloot spr. haar keurig ge stelde en rijk gedocumenteerde rede. Mevr. v. Hooidonk dankte de spreek ster met den wensch, dat aan de ge geven goede wenken gevolg zou wor den gegeven. Daarna eindigde Mevr. van de Loos- drecht met het laten zingen van Ge zang 274 1 en 2, en dankgebed. Het bezoek van de Zuid-Afrikaan- sche studenten. Vandaag heeft een groot aantal Afri kaansche studenten, dat een tournee maakt door ons land, een bezoek ge bracht aan Leiden. Zij arriveerden hedenmiddag om 2 uur aan het station, waarna ten stad- huize een officieele begroeting plaats had vanwege het gemeentebestuur. Onder de aanwezigen waren ver schillende autoriteiten en raadsleden. De burgemeester, Jhr. de Gijselaar. heette de bezoekers hartelijk welkom. Het is het Gemeentebestuur van Lei den en ook mij persoonlijk, aldus spr. bijzonder aangenaam, dat wij u hier op het historisch stadhuis van deze oude en tevens eeuwenlang beroemde Universiteitsstad mogen ontvangen en dat ik u daarbij eenige woorden kan toespreken. Nu gij eenmaal in Holland zijt, het Stamland van vele burgers van Zuid- Afrika, lijkt het mij historisch en ge past, dat ik die woorden uitspreek in de Nederlandsche taal. Het is het Gemeentebestuur bijzon der sympathiek dat gij bij uw tocht naar Europa zoo'n geruimen tijd in Holland wjlt verblijven en daarbij on ze stad niet hebt vergeten hetgeen ook overigens natuurlijk is, omdat van uit de Leidsche Hoogeschool zoo veel wetenschappelijk licht over de wereld is verspreid. En dit geldt vooral ten uwen op zichte, omdat gij of als afstammelin gen van Nederlanders en van Huge noten uit den aard der zaak eerder verband hield met de Oud-vaderland- sche beschaving en inzichten dan met die van andere naties, maar niet min der ook de Angel-Saksen, die uwe Unie bewonen. Gok de Engelschen toch hebben voor al in de vorige eeuwen onder grooten invloed gestaan van de ideeën, die uit gingen van onze Universiteit en nog meer in 't algemeen van de inzichten omtrent vrijheid en staatsrecht, die voornamelijk in de 17e eeuw in ons land werden beleden. De invloed van de ruime en groot- sche gedachten, die uitgingen van on ze beroemde Oranje-vorsten, Prins Willem I „de Zwijger" en den Koning- Stadhouder Prins Willem III hebben diepen invloed gehad op ons volk en dus ook op onze vei wanten in Zuid Afrika, maar evenzeer op het volk van Engeland, welks vrijheid op he staatkundig en religieus gebied doo hun Koning Willem III, onzen Stad houder, werd zeker gesteld." En nu hebt gij tezamen, op die basis van hetzelfde wat wij gevoelen, uwe Unie in Zuid-Arika gevestigd en even zoo uwe talrijke Universiteiten, haast m.i. te talrijk, evenals bij ons, alhoe wel uw land zoo veel grooter is dan het onze en gij dus bij minder dichte bevolking dan Nederland, in de toe komst de acht Universiteiten wellicht noodig zult hebben. Moge de geest van broederschap en saamhoorigheid, U afstammelingen van de Oud-Hollanders en van de Hu genoten, die indertijd in Hollan'd een tweede vaderland vonden en ook U, afstammelingen der Britten., die ii\ alle eeuwen in beschaving en vrij heidszin zooveel met ons gemeen had den, steeds met ons blijven verbinden, opdat onze gemeenschappelijke zin voor orde en vrijheid een krachtige hefboom moge zijn voor den vooruit gang in deze wereld. Ik wensch u verder allen hoogst aangename dagen toe in ons land en ook in onze stad, die in uwe gedach ten zullen blijven en ik hoop, dat gij thuis gekomen, de prettigste souvenirs zult houden van het oude Leiden, dat u gaarne binnen zijne muren heeft ont vangen (applaus). In de Engelsche taal voegde spr. 'daaraan het volgende toe: Ladies and Gentlemen, Only some words to add to those I have spoken in order to say, we are very happy to see you here in the Town-Hall of this ancient city of Ley- den, the seat of the renowned Ley den- University. I think we can learn much from you because your Universities have a good reputation, a world-renown. Your famous institution for astro-, nomy is known tot us and we are hap py to may interchange our learned people with yours in the service of that great science. The government of the city of Ley- den is also happy to make acquain tance with you, because we see and acknowledge in you <he daughters and sons of a people, that is of our nea rest kindred and that nearly in all ti mes has fought with us against ty ranny and prejudice. Without any presumption I think, that ?jou must also feel sympathy with us, because in former centuries bij means of our great Princes of Orange, especially William the Silent and William the third, the king of Eng land, we have given to you the ideals of liberty and also have given the rea] liberty. I think that our Stadholder, king William will be considered by all good English as the man who founded the Constitution, by which it is possible now to live as free men throughout the whole Empire. Now I wish, that never will be for gotten the high principles that con nect your country with ours, as well a9 your Universities with those, that exist here in this country especially in Leyden. Sincerely I hope you may enjoy your trip to Holland and Leyden and that it will not be the last time, that South-African Students will come óver to see this city and its Univer sity. I will conclude with these few word9, that will give an expression of Belangrijkste nieuws in dit Nummer Binnenland. De Gemeenteraad van Leiden besluit op zijn besluit inzake de verlaging van de rente voor bouwvoorschotten, ge deeltelijk terug te komen. Een interpellatie in den Leidschen Gemeenteraad over de verbetering van den Rijnsburgerweg. Een bericht betreiiende hervatting der Russisch-Nederlandsche betrek kingen. Be Generale Synode der Gezefor- meerde Kerken te Assen. Buitenland. De dreigende spoorwegstaking ii Engeland is vermeden. De Zwitsersch-Rnssische onderhan delingen over de bijlegging van he W orowski-geschi. worden voortgezet. Heden zal Dr. Luther in den Duit schen Rijksdag zijn programma-redi houden. the synjpathy, that yoü South-Afri cans and we Dutch feel for another. Long live our two sovereigns, Hi gracious Majesty King George V anc long our well beloved Queen Wilhel mina. Lang leven koning George en onz lieve koningin Wilhelmina (Instem ming). De gasten begaven zich hierna naa: de Universiteit, waar zij werden toe gesproken door den rector-magnificu Prof. W. de Sitter. Leidsche Burgerwacht. Gisteravond heeft in de groote zaa van 1' Union" aan de Steenstraat dt plechtige uitreiking plaats gehad var prijzen, behaald bij de in Decembea gehouden coinp e t i t ie_sch i et weds t rijden, Er was voor deze vergadering vee belangstelling. Uit alle p.aatsen in del omtrek waren leden van de verschil, lende burgerwachten opgekomen, die veelal vergezeld van hunne dames, eer flink auditorium vormden. De vergadering werd geopend doo' den voorzitter, Mr. P. A. Pijnacke* Hordijk. Hij verwelkomde de aanwezigen er epeciaai enkele legerautoriteiten van het pl. garnizoen. De burgemeester el de heer Steyns hadden bericht val verhindering gezonden. Spr. herinner de aan het schitterend slagen van d< gehouden schietwedstrijden en her dacht daarbij met erkentelijkheid d* medewerking van de onderofficieren die als baancommissarissen hadden gefungeerd en in het bijzonder die var sergeant Bl'otkamp die ook nu wee* blijken gaf van zijn organisatorisch tal lent in ae keurige administratie en re geling. Hem gaf spr. een extra kis tj< sigaren als een douceurtje, dat alle» dank wil vertolken. Daarna gaf spr. het woord aan Lui. tenant Steehouwer die \-ervolgens me? eenige toepasselijke woorden de pnj zon uitreikte. Zooals wij destijds reed konden mededeelen bestonden deze ui' zeer fraaie en wel' te gebruiken voor. werpen, die in menig meublement eer waardige plaats zullen innemen. De avond werd verder gezellig doo gebracht bij de muziek van een ui militairen van het 4de R. I. gevonn. de Jazz-Band en leuke voordrachter waarbij vooral de heer en Mvrouv Haverkorn en de heer v. Sta verder zich verdienstelijk maakten. Tusschen de bedrijven door genoo men nog van eenige partijen schorman een op sabel en een op degen. Het was reeds niet vroeg mee toei de voorzit U r met een woord vaci danl aan de medewerkenden de welgeslaag. de bijeenkomst sloot. Brand. Even nadat het personeel de inrich ting had verlaten is gisteravond branc ontdekt in de autogarage van den hee P. v. R., in de Genestetstraat, in ge bruik bij den autoverhuurder V. De eigenaar, v. R., die er het eers bij was, deed de deur van de garag* open en kreeg daarbij de vlam van eei brandende bus benzine in het gelaat Wonderlijk genoeg echter bekwam hi geen letsel. Gelukkig had het vuur nog geen ge legenheid gehad zich uit te breiden Een auto, die opgevijzeld stond om tt worden gerepareerd begon juist aai een der wielbanden tc branden. Eer verhuiswagen die ook in de garag* stond werd tijdig naar buiten gebracht De brandweer was spoedig ter plaat* se, doch behoefde haar geheels mate riaal niet in werking te brengen, daai de „vuurhaard" reeds was gedoold.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1