CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Khmer ftssfaat ail TWEE Msn. Belangrijkste nieuws in dit Hummer. 6e JAARGANG VRIJDAG 15 JANUARI 1926 NUMMER 1721 ABONNEMENTSPRIJS la Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal i 2.50 Per week .......l 0.19 Franco per post per kwartaal 1 2.90 BUREAU: Hooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 30 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen, dobbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie. Kleine adrertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage- Ifjks geplaatst ad 40 cent. EERSTE BLAD. Pessimistische klanken. Toen wij onlangs melding maakten van de rede door den voorzitter van de Amsterdamsche Kamer van Koophan del uitgesproken, konden wij de aan dacht vestigen op de optimistische klanken die daarin werden beluisterd. Gewezen werd op het langzame her stel van de lijn van onzen voorspoed, op de verbeterde hahdelsbalans en op de gunstige berichten uit nijverheids kringen. Ook de voorzitter van de Rotterdam- sche Kamer sprak wel van zorgelijke elementen,die tot ernst stemmen,maar om daarnaast de aandacht te vestigen op het langzaam vorderen uit den doolhof van moeilijkheden en gevaren. Minder opwekkend is het geluid dat vandaag de voorzitter van de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Rijnland deed hooren. Er is hier alle aanleiding om te spreken van pessimistische klanken. Over het algemeen, zoo verklaarde hij, is de toestand dn ons district o n - gunsti g. De toestand is nog steeds abnormaal en in sommige bedrijven hëérscht een sterke depressie, terwijl ér weinig uitzicht is op verbetering. En dit geldt van zoo ongeveer alle bedrijven. Voorheen goede exportmarkten zoo als b.v. die der Katoenindustrie in de Nederlandsché, Fransche en Engelsche Koloniën zijn als afzetgebied sterk in beteekenis verminderd, en daarte genover staat in sofhmige bedrijven een sterk vermeerderde, invoer uit het ouitenland. Zoo komt het kwaad dus van twee kanten. Van andere industrieën gel'dt al zoo ongeveer hetzelfde. Het afzetgebied gaat verloren, terwijl de import toe neemt. En daarbij komt dan nog, dat onze öloembollen-export door de maatrege len van Amerika in niet geringe mate eal worden geschaad. Het gevolg van een en ander is, hechte bedrijfs-resultaten, lage loonen, groote werkloosheid en voor den han- deldrijvenden middenst. allerlei moei lijkheden, die naar met nadruk betoogd werd, beperking van de privé-uitgaven maar ook versobering in den opzet van de zaak noodzakelijk maken. Het is geen opwekkend beeld, dat ons hier wordt geteekend en clat toch naar wij vreezen overeenkomt met de werkelijkheid. En de toestand is te ernstiger, omdat wij hier te doen hebben met de gevol gen van internationale verhoudingen, die weinig hqop geven op verbetering, en van een sirids jaren gevoerde han delspolitiek die verweer tegen de bui- tenlandsche maatregelen vrijwel on mogelijk maakt. STADSNIEUWS. Zangersavond. De Ring Leiden en Omstreken van Christelijke Zangvereepjgingen voor Gemengd koor heeft gisterenavond in de Groote Stadsgehoorzaal zij'n zool. veelsten zangersavond gehouden. Hoewel deze avonden uit den aard der zaak een wat meer eenvormig ka. rakter dragen dan dit in den regel van een 'gewone zanguitvoering kan gezegd worden, nemen zij verbazend goed op, en- groeit de animo ervoor nog steeds. Ook gisterenavond was de Stadsgehoorzaal weer beneden zoo wel als boven geheel bezet. De heer G. Goedhart, Zoeterwoude opende als Ringvoorzitter den avond met het gemeenschappelijk laten zingen van de twee coupletten van het Bonds lied, met gebed en een kort openings woord, waarin, hij den wensch uitsprak dat deze avond zou bijdragen tot ver sterking van de liefde voor de chris telijke beoefening van de Zangkunst en tot verhooging van het peil der deelnemende vereenigingen. De uitbreiding van den Ring heeft bewezen dat hij in een behoefte voor zag. Waren bij de oprichting 6 ver eenigingen aangesloten, thans bedraagt haar 'aantal reeds 15, en het is te wenschen en te verwachten dat nog meerdere zullenvolgen. Spr. heette in het bijzonder mej. Zandvoort welkom die zich bereid had verklaard, het programma aan te vul len met solozang, en opende, na nog enkele mededeelingen van huishoude. lijken aard (t(e hebben gedaan, den avond. „Soli Deo Gloria' uit Noord wijk aan Zee voerde onder leiding van den lieer Jac. Smit liet eerste nummer uit, Psalm 148.. getoonzet door PI. J. den Hertog. De mooi Bewerkte Psalm werd heel goed gezongen. Door gemakkelijk nuanceeren kwam de bedoeling van elk gedeelte tot zijn recht. De voor dracht was levendig en het klank- gehalte goed op peil. Ook Advendo" uit Noordwijk Bin nen, dat denzelfden directeur heeft, wist haar zeer goede reputatie te handL haven. Beschaafd en doorzichtig hel der zong het koor in „De stille Wa1- terlelie" van Fr. Abt en „Zomeravond, lied" van C. Lanner. Vooral het eer ste muntte uit door buitengewone hel derheid. „Excelsior", onder leiding van den heer G. de Wolf, liet in een kerstliedje van Mozart en het welbekende, mis schien voor een gelegenheid als deze, te bekende „Avondrust" van denzelf den componist hooren, dat uit War mond zeer wel iets goeds kan komen en dat ook daar de Christelijke zang een goede beoefening vindt. Beide stuk jes mochten worden gehoord.. In het optreden van de Leidsche vereeniging „Halleluja" waarover mej. Tilly Leening den scepter zwaaide, trof de goede bezetting der heerenpartijen, die uitkwam in de massiviteit, waar mede het mooie „Rustig ondergaan" van G. Hamm werd gezongen, even als trouwens het „Ontwaakt Gij die slaapt", dat daaraan voorafging. In het eerstgenoemde liet de „eagn" so liste bescheiden, maar fijntjes, de schoonheid van de door haar te ver tolken regels gevoelen, waarbij hei- koor zich uitnemend aansloot. Voordat de pauze intrajd, en direct nadat ze geëindigd was, gaf mej. Zand voort een zeer gewenschte en gewaar deerde .afwisseling door enkele solo. stukjes, op de piano door mej. Tilly Leening- begeleid. Wij 'behoeven, voor de velen die reeds eerder het genoegen hadden, deze zangeres in haar meestal karak ter is t iek-Hollandsoh e liederen te hoo ren, zeker niet het vijftal nummers, dat zij zong afzonderlijk te noemen om duidelijk te maken hoe mooi het was. Haar rustige klare stem ontlokte het gehoor een stormachtig applaus, terwijl tevens bloemen werden aange boden. De accompagnatrice. deelde in de hulde. „Zang en Vriendschap" uit Hazers. •vvoude bracht onder leiding van den heer Nic. v. d. Keur „Ijs" en „In 't Groene Woud" respect van Leo Mens en W. W. Würfel ten gehöore en wel op een wijze die goed bevredi gen kon. De stukjes waren goed gekou zen. Minder welluidend was het, nu tra gisch klinkend „Bemoediging" van J. S. Bacli, dat door „Excelsior" uit Lei. muiden onder dezelfde leiding ten ge_ hoorewerd gehracht. Deze vereeni ging, hebben we wel eens heel wat beter gehoord, 't Was jammer voor de goede sopraantjes die to the bitter end volhielden dat eenige heerenstena. men buiten alle leiding verkozen te blijven. Met wat goed-a wil kon het tweede, „Op bergen en in dalen...." iets beter worden genoemd. „Hosanna"- uit Boskoop-, directeur de 'heer J. A. Deys, voerde „O Jezus mijn troostvan Each uit, waar bij vocaal het gehalte goed was, maar techniscü, naar het ons voorkwam, te veel getrokken werd. Ben vrijere voor dracht zou daarin ook meer warmte hebben kunnen brengen. „Alzoo lief heeft God de wereld gehad", van P.a_ lestrina, was heel goed. Laatste* maar niet minst goede was „Zang zij onze leus", uit Leiden. Het koor is goed bezet, ook wat de hee renpartijen 'betreft, en kon daardoor een veeleischend stukské als Oude jaarsavond", getoonzet door B. G. Meijer,' binnen zijn bereik nemen. Het riuanceeren waarop het zoozeer aan kwam kon bewondering wekken, even als de maatvastheid en het mooie diepe geluid der bassen en tenoren. Veel schoons was er dezen avond ten gehoore gegeven, waartegenover slechts weinig stond dat den toets der billijke criiiek niet geheel kon door staan.' in elk. geval viel er voor alle deelnemers te lieeren en zal ook deze avond wel aan zij'n doel beantwoor den. Met den wensch, dat dit laatste het geval zou zijn eindigde de voorzitter, tevens dank brengend aan de soliste, directrice, directeuren, zangeressen en zangers, die hadden medegewerkt, om ten slotte te eindigen met dankgebed. De regeling was ditmaal in han den van „Zang zij onze leus", die zich goed v,an haar taak kweet, en er in slaagde om, een enkele uitzondering, zooals een keer tijdens den zang van mej. Zandvoort en het eerste nummer van „Zang zij onze leus" zelve, daar gelaten, voor de gewenschte stilte in de zaal te zorgen. Aan de uitgang werd een collecte gehouden voor den Watersnood, die het mooie bedrag van f 68.68 opbracht Jubileum Ds. Jöh. W. Groei Enserink. Het is gisteravond nog heel druk ge worden in „Irene". Tegen'7 uur kwamen de cai:elkaarLn van Ds. Groot E use rink het vrL-im olijk ingerichte boneionzaaltje van het wiik- ■.gebouw vullen. Als hun woordvoerder traid ouderling T. Lekkerkerker op. Hij drukte er zijn blijdschap over uit, dat Ds. en mevrouw G. E. gehoor hadden willen geven aan de uitnoodigiing om hier te komen. Ook de catieehisan- isanten mogen dat wel zeer op prijs stel len. Gelukkig, aldus spr., dat de gezond heidstoestand van mevrouw van dien aard was, dat ook zij aanwezig kan zjijn. Spr. dankte Ds. G. E. voor zijn pret tig en belangrijk catechetisch onderwijs en sprak den wensch uit, dat Z. Eerw. onder Gods zegen nog lang in staat zou zijn, om pok dezen tak van jzpn arbeid te blijven verzorgen, De catechisanten hebben echter ook door een tastbaar bewijs hun dankbaar heid willen toohein. Zij hebben een be drag bijeengebracht, dit gevoegd bij het „restje" van het comité en daarvoor een prachtigen ets v. d. Hooglandsch© Kerk gekocht, vervaardigd door den tee-ke naar J. C. Roodeiiburg. Van een restje dat ook daarna nog overbleef, meenden we, aldus spr., iets te moeten koop en voor Mevrouw en als zoodanig bood spr. een fraai vloerkleed aan. Ds. Groot En ze rink dankte har telijk. Ik heb, aldus spr., al heel wat toespraken moeten beantwoorden, maar toch wordt ik er niet beu van1, omdat pok hierin weer het werk Gods tot uitdrukking komt De catechisatie is het meest verant woordelijke werk. Nog telkens heeft spr. er ©enigen tegenzin in, maar eenmaal' bezig, zei hij, vind ik het buitengewoon heerlijk, en ik geloof, dat ook de cate chisanten het heerlijk vinden, want de opkomst is werkeljjk heel goed. 't is wei een heeie wandeling, ietderen avond naar de Haven, maar eenmaal be- Zigj geeft het werk groote voldoening. Hartelijk dankte spr. voor de mooie ets, en ook voor het mooie „restje" voor mevrouw. Dat was goed gezien om ook haar te bedenken, want jullie houdt mij iederen avond van haar weg, zei hjj. Tenslotte uitte spr. den wensch, dat ook het Catechetisch onderwijs vruch ten zou mogen dragen voor de eeuwig heid. Verrassend is".het, zooals spr. mt alle doelen van het land brieven krijgt van oud-leerlingen, die, schoon reeds gehuwd, zich nog de catechisatie her inneren en hun dank 'betuigen. Een mensch is nooit te oud om te leeren, en daarom hoopt spr., dat hij ook nog eens zal' leeren, dat hij niet tegen de catechisatie moet opzien, maar dit werk met al de liefde yaivzijn hart moet doen. De kinderen zongen daarna Ds. G. E. en mevrouw Psalm 121:4 toe: De Heer zal u s|teeds gadeslaan. Namens de Zondagsschool „De Graan korrel", onderafd. van d. Chr. Nat. Werkmansbond kwam een deputatie, be staande uit de hoeren J. Zitman, P. v. der Reyden en J. Brouwer den jubilaris igelukwenschen en- liem bij monde van eerstgenoemde danken voor hetgeen hij voor de Zondagsschool heeft gedaan. Ds. G. E. dankte voer de gelukwen- sclieii en ook voor het prachtige bloem stuk van de Zondagsschool. Tenslotte sprak nog de heer P. A. van Aggiele 11 als secretaris van de wrjkvereeniging, die den jubilaris tee- kende als vi ede maker in den. eigen kring Spr. zei. dit uit dé notulen van de be stuursvergadering te kunnen aantoonen. Als wijkouiderling sprak ook de heer T. Lek k er teer k e r nog een enkel woord. Als penningmeester van het co mité had het hem getroffen, hoe blij moedig de menschen offeren voor het huldeblijk. Dat bewijst, dat Ds. G. E. zich in den korten tijd van zijn ver blijf alhier reeds vele vrienden heeft, gemaakt. Spr. dankte ook mevrouw. De pastorie is gelijk een duiventil, waar alles in- en uitvliegt, en dan is de taak van een vriendelijke gastvrouw niet ge makkelijk. Nog velen kwamen hierna den jubi laris persoonlijk geluk wensch en ©11 het was reeds laat, toen de receptie over ging in een gezellig samenzijn. Na4. Chr. Geïi. Oulh. Vereeniging. De afdeeling „Leiden" van boven genoemde vereeniging had gisteravond in de foyer van de Stadsgehoorzaal een propagaiida-feestavond, die onder lei ding stond van Ds. J. G. Ww Goed hard. Deze opende de vergadering met ge bed en heette vervolgens de aanwezigen welkom, in 't bijzonder de spreekster freule L. S. van Hania van Weidum. I11 zijn openingswoord deelde spr. den korten' inhoud mede van een onlangs in Duitschland verschenen zeer inte ressant boek van Prof. Schmidt: „War- um haben wir den Krieg verloren?" (Waarom hebben wij den oorlog verlo ren?), welk geschrift is samengesteld uit authentieke gegevens en gedekt wordt door het gezag van niemand min der dan Generaal Ludendorff. I11 het voorjaar van 1918 heeft Duitschland driemaal gepoogd door een krach lig offensief den oorlog tot een beslissing te brengen. De eerste maal was in Maart, toten bet, nog voor de Amerikaansohe hulp er was, bij Amiens wilde, doorbreken en dit zou gelukt zijn, indien er in het Duitsche leger geen alcoholisme was ge weest. Maar te St. Albert, een paar uur van Amiens, lag de Marine Divisie, die naar Amiens moest oprukken, dronken in de Fransche wijnkelders. Deze zelfde geschiedenis herhaalde zich, ondanks alle voorzorgsmaatregelen bij de volgende offensieven in April en in het laatst van Mei. Zoo is de Duitsche nederlaag aan het alcoholisme te danken, hetgeen wel een bewijs is, dat de drinkgewoonte funest is voor een volk. Spr. eindigde met eed woord van op wekking tof den strijd tegen den voor ons volksleven zoo verderfelijken alco hol. Nadat de muziek e,en tweetal stukjes (Priestermarsch en Ontwaken dieir Len te) op verdienstelijke wijze had ten gehoore gebracht, hield freule L. S. Van Ha.nfia van We idum? de pre sidente der Afdeeling Den Haag, een propagandarede, getiteld: „Het pro bleem van het lijden". Spr. ging in het kort een drietal vra gen "na: Wat is eein probleem, wat is lijden, en hoe' kunnen wij er toe bijdra gen, het probleem van Het lijden op te lossen? Een probleem is een vraagstuk, dat om oplossing roept; lijden is het onder gaan van smart. Van de vroegste tijden af heeft de menschheid het lijden gekend en wel steeds in de drieheid van offer, zonde en lijden. Lijden is er in de kinder wereld, lijden kent de opgroeiende jeugd de man en vrouw van middelbaren leef tijd, ook de oude van dagen. Veel van dit lijden is een gevolg van het alcoholisme. Alcoholisme leidt tot misdadigheid; het veroorzaakt voorbe- schiktheid tot zielsziekten 'en lichame lijke ziekten; erfelijkheid speelt een groote rol en vele kinderen zijn krank zinnig of idioot tengevolge van het feit, dat hun vader of grootvader zich aan den idrank te buiten ging. Het lijden heeft velé oorzaken; een der voornaamste oorzaken is de -alcor hol. Spr. gelooft niet, dat alle aanwezi gen geheelonthouders zijn, doch wel zijn zij drankbestrijders (of zijn zij er soms voor een vereeniging tot bevordering van dronkenschap op te richten?) Het probleem van het lijdein is heel moeilijk op te lossen, doch er is met betrekking tot het alcoholisme wel ver betering op te merken. Wat men vroe ger heel gewoon vond, voelt men thans als iets verkeerds aan. Hoe is het lijden in de wereld fe rij men met het bestaan van eien liefdevol God? Wat God geschapen heeft was goed en een der wetten, die God aan de natuur voorschreef, is de wet van (oorzaak en gevolg. Zoo is de zonde de [.oorzaak van het lijden. Ook gaf God den mensch h.et verstand cm na te denken over de gedachten Gods en God wil' niet, dat wij onzen naaste leed veroorzaken. Door het 'drankmisbruik, dat 'de oor zaak is, te bestrijden, kunnen wij mede helpen, de ellende, die daarvan het ge volg is, op te heffen. Spr. eindigde met de opwekking tot den strijd voor een draiikvrij Neder land (applaus). Hierna werd gepauzeerd; na de pau ze werd. door de afd. Leiden van den J. 0. G. 0. B. opgevoerd een samen spraak in 3 bedrijven, waaraan door 12 personen werd deelgenomen en die ge titeld was; „De eerste klant". Het was een mooi stukje van propa gandistische strekking. Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Rijnland te Leiden. I13 de heden gehouden vergadering van de Kamer van Koophandel, hield de voorzitter, de heer ten Cate Brou wer, een zeer uitvoerige rede, waar aan het volgende is ontleend. Van harte heet ik U allen welkom in deze eerste vergadering van het nieuwe jaar. Niemand kan zeggen, wat 1926 het district onzer Kamer brengen zal, maar, al zie ik niet voor bij, dat de pogingen om de financiën van Europa op orde te brengen en te houden, onafscheidelijk een crisistoe stand in de. betrokken landen moet te weeg brengen, toch kan ik niet nala ten als mijn verwachting uit te spre ken, dat, zij het op lager niveau, een meer geconsolideerde toestand, ook in Nederland zijn vooral op den duur ze genrijke werking niet zal missen. Na vervolgens een woord van deer nis te hebben gesproken met de door den watersnood getroffenen, vervolg de spr.: Over het algemeen genomen was de toestand in het afgeloopen jaar in ons district ongunstig. In eenige bedrijven heerschte zelfs, vooral in het laatste kwartaal van 1925, een sterke econo mische depressie. Voor de verschillende takken lagen hieraan meestal verschillende faci#- ren ten grondslag. Algemeen kan ecff Binnenland. De Kabinetscrisis duurt nog steeds De Nieuwjaarsrede van den Voorzit ter van de Kamer van Koophandel en Fabrieken te Leiden. De toestand in sommige overstroom de gebieden zeer critiek. Buitenland. De Belgische minister van nationale verdediging heeft ontslag genomen. De financieele commissie der Fran sche Kamer- heeft de belasilng op de betalingen verworpen. Het Oostenrijksche kabinet is afge treden. Volgens den Berlijnschen meteoroio- gischen dienst heeft de koude-golf in Enropa haar hoogtepunt bereikt. ter worden aangenomen, dat de regel maat in productie en consumptie, ook thans, na 7 jaar vrede, zich niet heeft kunnen herstellen, waardoor de toe stand in nagenoeg geen enkelen tak van handel of nijverheid in ons dis trict onverschilig of zij thans tijden van voorspoed of malaise meemaakt, voorloopig nog als normaal kan wor den aangemerkt. Voorheen goede exportmarkten, zoo als b.v. die dei* katoenindustrie in de Nederlan'dsche, Fransche en Engelsche Koloniën, zijn als afzetge-» bied, alhoewel nog belangrijk, toch in' sterke mate in beteekenis verminderd. De uitvoer van be.drukte en geverf de katoenen goederen en weefsels' naar Nederlandsch-Indië bedroeg in 1913 circa f 1.638.000 k.g. terwijl deze uitvoer in 1924 slechts 747.000 K.g. be droeg. Voor den oorlog in 1912 en 1913 ex porteerde deze industrie uit Neder land voor circa rond f 40,000.000, ter wijl dit cijfer thans niet hooger i9, dan pl.ni. f25.000.000 of in K.g. pl.m 35 pet. van den export van voor den oorlog. De toestand van dezen tak van nij verheid in ons district is, evenals ver- Ie den jaar onbevredigend. Bij de wollengar enfabrieken liet de afzet in het binnenland gedurende 1025 veel te wenschen over. De uitvoer van wollen garens, wel ke in 1924 zeer belangrijk was toege nomen, onderging wederom eene ver mindering. De slechte financieele toestand van Duitschland, welks prövincie Westfa- len, altijd een goed afzetgebied is ge weest, was van deze vermindering de hoofdoorzaak. De minder bevredigende resultaten in dit bedrijf verkregen, zijn buiten de hierboven genoemde oorzaak mede toe te schrijven aan de belangrijke import van wollengarens uit België en Frankrijk. De invoer van meer dan 2 draads getwijnde garens, hoofdzakelijk het product der Leidsche industrie, be droeg in 1925 niet minder dan 668.000 K.g. met een waarde van f2.764.000, De cijfers voor 1925 zijn door het Centraal Bureau voor de Statistiek verstrekt, maar moeten als voorloopig beschouwd worden. Deze invoer bedroeg in 1924 77,0.000 K.g. met-een waarde van - f3,000.00, en in 1913, dus voor den oorlog, een waarde van slechts f 500.000. De sterke prijsdaling, ^velke sin het afgeloopen jaar plaats had in de no teering van ruwe wol, beinfluenoeerde de balans dezer industrie mede on gunstig. Bij de Kon. Nederl. Grofsmederij waren de meeste afdeelingen van het bedrijf in 1925 tamelijk van werk voor zien. Het in den loop van het jaar bij gekomen werk was echter .van zooda nig geringe beteekenis, dat, nu de vo renbedoelde opdrachten de voltooiing naderen, de vooruitzichten z 0 r g w ek kend zijn De afdeelingen Kettingfabriek en An kersmederij maakten hierop een uit zondering, deze "waren gedurende hot getheele jaar ruimschoots van bestel lingen voorzien en zijn ook voor do naaste toekomst goed bezet. De te bedingen prijzen waren over, het algemeen gedurende het goheele

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1