CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Se JAARGANG
WOENSDAG 23 DECEMBER 1925
NUMMER 170*
LEfflSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
BUREAUHooigracht 35 Tel. 1278, Postgiro 58936
T.pidpn I. - Postboy 2D
ADVERTENTIE-PRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per weekI 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
Gewone advertentien per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentien bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
Oit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V Woninghurcn.
De vraag hoe te komen tot verlaging
van de huren der woningen de laatste
jaren gebouwd met steun van Rijk en
(cf) gemeente, begint steeds meer de
aandacht te trekken.
De huren van deze woningen zijn
meestal zoo hoog, dat het voor vele be
woners vrijwel onmogelijk is aan limi
ne verplichtingen ten dezen te voldoen.
Komt hierin geen verandering, dan
zal het gevolg zijn, dat zij voor wie
deze woningen in de eerste plaats be
stemd zijn, trachten ergens anders een
onderkomen te zoeken, tot schade Van
de bouwvereenigingen of liever van de
gemeenten, die bij het Rijk garantzijn
voor de richtige'betalingen der annuï
teiten.
Het staat- daarom wel vast, dat er
vroeger of later maatregelen genomen
zullen moeten worden om tot huurver-
laging te komen.
De groote vraag is echter hoe dit doel
moet wordep bereikt.
De gedachte om den looptijd der vooiv
schotten te verlagen teneinde op die
wijze tot verlaging der annuiteiten te
komen, wordt steeds meer losgelaten.
Zoo schreef b.v. het bestuur van het
C.N.V. aan den Raad van Ministers
omtrent deze zaak:
„Niet zoozeer wegens het geringe ver
schil komt ons een verlaging van den
looptijd der bouwvoorschotten onge-
weüscht <yoor, doch voornamelijk op
grond van de omstandigheid, dat wel
licht vele der woningen, na een levens
duur van 50 jaren, niet meer in een
dergelijken goeden staat zullen verkee-
en, dat de exploitatie ervan de' volle
huuropbrengst waarborgt. De druk der
annuiteit van het bouwvoorschot dient
na 50 jaren op te houden, opdat eenige
vernieuwingen kunnen plaats hebben,
en de huur wegens de minderwaardig
heid der woning in verhouding tot
nieuwe kan worden verlaagd".
Deze opmerkingen schijnen ons vol
komen juist.
De 'oplossing zal dan ook in andere
richting moeten worden gezocht.
Door aflossing van de voorschotten
en het aangaan van leeningen met een
lager rente-type, zal in spmmige geval
len althans iets bereikt kunnen wor
den, maar daar staat tegenover dit be
zwaar, dat de risico Van de Gemeenten
die dan geheel los van het Rijk kómen
*te staan, aanmerkelijk wordt vergroot
Wordt toch te eeniger tijd tot af
schrijving overgegaan en dat zal
toch de eenig afdoende maatregel zijn
s— dan spreekt het vanzelf, dat het Rijk
als de voorschotten eenmaal zijn afge
lost zich daarover verder niet zal be
kommeren: De volle last blijft dan rus
ten op de Gemeenten een last die in
verreweg de meeste gevallen te zwaar
zal zijn.
Alleen door samenwerking van Rijk
en gemeenten zal op dit gebied iets be
reikt kunnen worden.
En het is zeker gewenscht, dat met
het nemen van maatregelen eenige
spoed wordt betracht.
Ook in verband daarmede is het jam
mer, dat het Kabinet reeds zoo langen
tijd tot werkeloosheid werd gedoemd.
STADSNIEUWS.
Gemeenteraad.
De Raad dezer gemeente is tot een
sj. >edelschende vergadering opgeroe
pen tegen Donderdag 24 December des
voormiddags te elf uur.
Te behandelen onderwerp:
Voorstel: a. tot beschikbaarstelling
van gelden voor het verleenen van een
extra-ondersteuning van 25 pet. op de
gewone uitkeeringen in de Kerstweek
an gehuwden, kostwinners en alleen
staande personen, die, hetzij door het
Burgerlijk ^rmbestuur, hetzij door de
Crisiscommissie, worden ondersteund;
b. om de sub a bedoelde uitgave te
doen plaats hebben, zonder vooraf
gaande machtiging van Gedeputeerde
Staten.
Ter toelichting merken B. en W. op,
datzij bij de overweging van deze mo
tie totde conclusie kwaï -vdat hel. nu
de motie met zoo groote meerderheid
(24 tegen 7 stemmen) is aangenomen
aanbeveling verdiende, zoo eenigszins
mogelijk, aan den daarin uitgesproken
wensch gevolg te geven.
Intusschen is het met het oog op den
nog beschikbaren tijd vóór de Kerstda
gen absoluut onmogelijk eene uitkee-
ring naar behoefte te doen plaats heb
ben, zooals blijkens de woorden „tot ten
hoogste 25 pet" de bedoeling van den
voorsteller schijnt te zijn. Een onder
zoek naar de behoefte kan" niet meer
worden ingestelaen aan alle in de mo
tie genoemde personen zal dus nood
zakelijkerwijs een toeslag van 25 pet.
op de gewone uitkeeringen worden ver
strekt.
Voor een massale uitkeering komt
echter geen post op de begrooting voor,
waaruit de daarvoor vereischte gelden
ten bedrage van 2000 2500 door
ons college kunnen worden betaald.
Deze gelden dienen derhalve bij spe
ciaal raadsbesluit te worden toegestaan
^ngevolge artikel 213 der Gemeentewet
kan utve vergadering dan tevens be
sluiten, dat de uitgaaf zal plaats heb
ben zonder voorafgaande machtiging
van Gedeputeerde Staten. Op deze
machtiging kan toch uit den aard der
zaak niet worden gewacht, aangezien
alsdan de uitkeering niet meer in de
Kerstweek zou kunnen geschieden.
Wij geven uwe vergadering mitsdien
in overweging:
a. door vaststelling van den hierbij
overgelégden begrootingsstaat een be
drag van 2500 te onzerNjeschikking te
stellen voor het verleenen van een ex
tra-ondersteuning van 25 pet. op de ge
wone uitkeeringen dn de Kerstweek
aan gehuwden, kostwimiers en alleen
staande personen, die hetzij door het
Burgerlijk Armbestuur, hetzij door de
crisiscommissie worden ondersteund,
en dat bedrag van 2500 te vinden door
afschrijving van den post „onvoorzie
ne uitgaven".
b. te besluiten, dat de sub a bedoel
de uitgave zal plaats hebben zonder
voorafgaande machtiging van Gedepu-
teerde. Statén, aangezien het wachten
op die machtiging eene tijdige uitkee
ring onmogelijk zou maken.
Bij aanneming van dit voorstel zul
len wij het Burgerlijk Armbestuur ver
zoeken, wel hare medewerking te wil
len verleeen aan de uitvoering voor-
zooveel de door dat bestuur onder
steunde personen betreft.
Mij. van Ned. LetfdI'knnde.
De eerstvolgende maandvergadering
van de Mij. van Ned. Letterkunde zal
plaats hebben op 8 Jan. 1926. Als spre
ker zal dan optreden Mr. Dr. C. J. Over-
voorde, gemeente-archivaris alhier,
met het onderwerp: „De Hollanders
op Spitsbergen".
Burgerlijk Armbestuur.
In de gisteravond, onder leiding van
den heer Sanders, Wethouder, ge
houden vergadering van het B. A. is
besloten, naar aanleiding van de aan
neming in den gemeenteraad van de
motie Heemskerk, aan de door dit col
lege ondersteunden, 25 pet. extra uit
te keeren.
Hoewel het Burgerlijk armbestuur
van oorde'el is, dat een extra Kerst-
uitdeeling niet behoort te geschieden
door het Burgerlijk Armbestuur, maar
door de kerkelijke en particuliere lief
dadigheid, was het toch van meening,
dat waar de motie-Heemskerk met
zulk een groote meerderheid van stem
men werd aangenomen, op royale wij
ze het in die motie uitgesproken ver
langen, moest worden uitgevoerd.
Aan het einde der vergadering, wel
ke de laatste was in dit jaar, richtte
de voorzitter een hartelijk woord van
afscheid tot het aftredende, doch niet
herkozen lid, den heer M. F. Oostveen.
De voorzitter dankte den heer Oost
veen voor alles wat hij voor de Burger
lijke armenzorg in de gemeente Leiden
heeft willen doen en voor de bewijzen
van vriendschap welke hij steeds tot
alle leden betoond heeft.
Met den wensch, dat het hem verder
goed mag gaan en hij nog veel tot leni
ging van nood, mócht tot stand bren
gen, besloot de voorzitter dit afscheids
woord.
De, heer Oostveen bedankte den voor
zitter voor zijn vriendelijk afscheids
woord en betuigde ann alle |eden zijn
hartelijker* da.-k voor de w. willciiu-
heid en waardeering welke hij steeds
•heeft mogen ondervinden.
De jaren, dat hij als lid van het B.
A. heeft zitting gehad, zullen bij hem
de aangenaamste herinneringen leven
dig houden.
Stormramp-comité Leiden.
Gistermiddag had ten Raadhuize de
eindvergadering van bovengenoemd
Comité plaats.
De vergadering was slechts matig
bezet.
Na een woord van welkom van den
Voorzitter, den heer A. L. Reimeringer,
en van dank aan hen, die zich voor de
inzameling van gelden bijzonder ge-
interesseerd hebben, werden de heeren
E. Levie en H. M. Pierrot uitgenoodigd
om met den Penningmeester, den heer
F. Muys van de Moer, diens rekening
en verantwoording na te zien. Daarbij
bleek, dat de opbrengst van de collecte
en de verschillende giften heeft bedra
gen 16070.375 en dat, na aftrek van de
onvermijdelijke kosten, een bedrag van
f15923.03 aan het „Nationaal Steunco
mité 10 Augustus 25" kon worden over
gemaakt.
Bij monde van den heer Pierrot werd
rapport uitgebracht en voorgesteld om
den Penningmeester, onder dankzeg
ging voor zijn accuraat beheer, te de-
chargeeren, welk voorstel met algemee-
ne instemming werd aangenomen.
Nadat de heer Sanders den Voorzit-
zer namens de leden had dank gezegd
voor zijn uitnemende en aangename
leiding en gewezen op het schitterend
resultaat, verklaarde de voorzitter het
Comité ontbonden.
3 Ootober-vereeniging.
De jaaflijksch-e algemeene ledénver-
gadering van dc 3 Getober-vereeniging
ia gisterav*. nri gehouden in „In den
Vergulden Turk Ditmaal was de be-
beangsie.'iing nierYoo groot als in ion
laatsten tijd weieens het geval was.
wat de voorzitter, de heer W. v. d.
Laan in zijn openingswoord toe
schreef aan de meerdere feestelijkhe
den, die op hetzelfde uur plaats von
den.
De voorzitter herinnerde in zijn ope
ningswoord aan de belangrijkste fei
ten die zich in het afgeloopen vereeni-
gingsjaar voltrokken, zooals de prach
tig geslaagde feestviering op 3 October
en het vertrek van een der bestuurs
leden, den heer J. van Hoolwerff, Spr
bracht hem hartelijk dank voor de toe
wijding waarmede hij zijn bestuurs
taak heeft verricht, vooral ten op
zichte van de regeling der feestelijk
heden op het Schuttersveld, die bij
hem steeds in goede handen bleek te
zijn
De vereeniging gaat een belangrijk
jaar tegemoet. Een •lustrum-jaar, want
op 13 Mei a.s. zal het 40 jaar geleden
zijn dat zij werd opgericht. Vaste feest
plannen zijn er nog niet. Te hopen is,
dat men erin zal. slagen dit feit te
berdenken met een feest dat overeen
stemt met zijn beteekenis. Of die hoop
in vervulling zal gaan hangt af van
de deelname aan de feestviering. Wij
hebben 300 menschen noodig die elk
voor hun taak weten te staan Spr
vertrouwt echter, dat die er zullen ko
men.
Hiermede verklaarde spr. de verga
dering voor geopend.
De heer P. Boot Jr. tweede secre
taris, las vervolgens de notulen der
vorige vergadering die enge wijzig J.
met ank voor de redactie, werden
goedgekeurd.
De 1ste secretaris, de heer N C.
f! j. a a r g 'r.e rcanigc
ir v"ankbe-
ti g vc..ï c
1. liuïde, en een ...c de-
deeling van. den heer Suringer, dat
hij zich ter gelegenheid van het 40-ja-
rig bestaan verbindt als lid voor het
leven en een bedrag van f100 onder
het hoofd der vereeniging op het groot
hoeken der Nationale schuld zal laten
overschrijven, (applaus).
Dezelfde bracht vervolgens het jaar
verslag der vereeniging uit over -'24
tot '25. Gelukkig kon ook ditmaal het
verslag in opgewekten toon worden
gesteld en geconstateerd, dat clit jaar
kon worden gevoegd bij de vele voor-
i gaande eervolle jaren. De feestviering
i'cn vooral liet hoofdnummer de natio-
j ai.? leclame-optockt. slaagde schitte-
l .ui, dank rij de goedo mede-.- erking
I -ii dank zij vcr.ra 1 v*#. schoen- v-
waarover we zelf niet kunnen beschik
ken.
Met veel waardeering gewaagde het
verslag van de reeds in het openings
woord geschetste werkzaamheid van
het afgetreden bestuurslid van Hool
werff.
In korte trekken werd dan het schit
terend verloop geschetst van de groo
te feestviering op 3 October j.l. waar
bij de toon der voldoening domineer
de en ruimschoots jiank werd gebracht
aan de autoriteiten, personen, corpora
ties. die ditmaal hebben medegewerkt
speciaal aan de deelnemers en de ju
ry van den reclame-optocht. Een aan
tal foto's van den optocht zullen waar
genomen worden.*'
Het geestdriftig gestemde verslag,
werd meermalen met applaus door de
vergadering beantwoord.
Nadrukkelijk verklaarde ten slotte
de secretaris dat het bestuur prijs stelt
op aller tevredenheid over de feestvie
ring. Zooveel mogelijk zal worden ge
tracht in het vervolg rekening te kou
met ditmaal gemaakte opmerkingen,,
naar aanleiding van het cabaret en de
regeling van de toegangen tot bat
avondfeest een volgend jaar zal ook
het laatste wel van fouten zijn gezui
verd
De laatste woorden van het verslag
werden gevolgd door een langdurig ap
plaus.
De Voorzitter maakte zich tot tolk
van de vergadering toen hij, weder on
der luiden bijval, den heer Spaargaren
dank bracht voor liet geweldige werk,
dat hij ook dit jaar heeft verricht voor
de 3-0ct. vereeniging, vooral in de om
vangrijke correspondentie voor den re
clame-optocht.
De penningmeester, de heer R. de
Wilde, hield hierna zijn „Millioe-
nen"-rede, die hij kon aanvangen met
de mededeeling, dat het tekort van ver
leden jaar, hoewel niet geheel wegge
werkt, toch zéér beduidend geslonken
was. Het daalde ri.l. van 1184.tot
745. Normaal zou er een batig salcfo
hebben kunnen zijn van plm. 600.
De ontvangsten bedroegen dit jaar
20.627.81, de uitgaven 21.373.51.
Uitgegeven werd, voor het Ochtend-
feest 1093.45; voor het MiddagfeeSt
4640.52; voor het Avondfeest 5448.94;
voor de muziek 2479; aan belasting
1202.51; aan drukwerk 1487.37; aan
diversen, w.o. het nadeelig sajdo 1924
3938.38\
Ontvangen werd aan contributies
8709.50; aan entree-gelden Schutters
veld 3527.25; idem H. Rijndijk 303;
idem gehoorzaal 1213.10; standplaat
sen Schuttersveld 5342.40; subsidie
gemeente Leiden 1000.
Het aantal dona.turs kwam van 103
op 107, maar daartegenover stond he
laas, dat niet minder dan 1100 perso
nen in gebreke bleven hun contributie
te voldoen. Onder deze menschen zijn
verschillende vooraanstaande perso
nen, aldus de penningmeester, van
wie mén anders mocht hebben ver
wacht.
Overeenkomstig het door een lid der
vcrige kascommissie uitgesproken ver
langen werden ditmaal de boeken ge
controleerd door een rijks-accountant,
den heer R. Yntema, wiens rapport
gunstig luidt en adviseert den penning
meester voor zijn gevoerd beheer te
dechargeeren (applaus).
Namens de kascommissie rapporteer
de de heer Wilmink dat boeken, kas en
bescheiden in de uitnemendste orde
waren aangetroffen en dat de commis
sie onder den indruk was gekomen
voor de zeer omvangrijke taak waar
van zich de penningmeester heeft ge
kweten. Op deze woorden volgde ap
plaus evenals op de woorden van dank,
die de voorzitter tot de heer De Wilde
richtte.
Vervolgens werd overgegaan tot de
verkiezing van bestuursleden. Aftre
dend waren de heeren W. v. d. Laan,
die alle met bijna algemeene stemmen
B. de Koning* P. Boot Jr. en E. Levie,
werden herbenoemd en onder applaus
verklaarden daarmede accoord te gaan
De vergadering stemde in met den
voorslag van het bestuur om in*, de va-
cature-v. Hoolwerff, niet te voorzien.
Twee jaar geleden is het bestuur uitge
breid met 2 leden, in verband met de
aanstaande 350-jarig herdenking van
het ontzet en de daarmede te verwach
te n hiizondere w?^V:za?.mheden. du®
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
Een ernstig mijnongeluk in Limburg.
Buitenland.
Briand heeft verklaard, den bemidde
laar van Abd-el-Krim niei ie willen
ontvangen.
Het verluidt, dat in het Fransche ka
binet overeenstemming is bereikt over
de financieele voorstellen.
Te Sjanghai is een „anti-Christelijk#
week" aangekondigd.
het niet erg wanneer daarvan nu één
lid afvalt.
Jubileum.
De heer F. G. Rosier, referendaris
chef van algemeene zaken ter Gemeen-
te-secretairie alhier, zal op 1 Jan. a.s.
den dag herdenken, waarop hij voor 45
jaar in dienst der gemeente trad.
BINNENLAND.
dB kabinetscrisis.
De onderhandelingen worden voortge
zet.
Naar in parlementaire kringen ver
luidt, zou door de vier Katholieke mi
nisters aan den kabinetsformateur een
tegenvoorstel gedaan zijn met betrek
king tot het gezantschap bij den Paus.
Zij zouden er zich mee kunnen ver
eenigen, dat de gezantschappen bij liefc
Vaticaan en -te Bern in één pe» sooni
vereenigd zouden worden, mi t9 dezen
dan Rome als standplaats zou worden
aaligewezen. Dit voorstel ^ou or :u9
op neerkomen dat het gezantschap te
Bern zou worden opgeheven, en de ge
zant te Rome bij de Zwitsersche regee
ring zou worden geaccrediteerd
De Nederlander zegt dat deze
mededeeling in hoofdzaak juist is en
voegt daaraan toe:
„Hieruit blijkt dan, dat dr. De Via-'
se?- zoowel bij zijn pogingen tot vor
ming van een parlementair Kabinet
als bij zijne latere poging, tot vorming
van -een Kabinet, zicht plaatste op het
zelfde standpunt. Hij ging daarbij uit
van de gedachte dat 's lands belang
eischt, dat de Roomsch-kathol., die
ruim 30 pet. der bevolking vertegen-
v. oord)gen, verantwoordelijk voor het
Regeeringsbeleid blijven dragen :n
samenwerking met andere groepen ter
rechterzijde.
Zijn voorstel: aanvaarding van de
beslissing der Tweede Kamer, ophef
fing van den gezantschapspost bij hot
Vaticaan,, accrediteer ing van den Ne-
derlandschen Gezant bij een der Euro-
pecsche regeeringen ook bij den Heili
gen Stoel niet aangenomen door rie
Christelijk-historische Tweede Kamer
fractie (bij de eerste poging van dr.
De Visser) schijnt later verzet te
hebben ontmoet (bij de tweede poging)
bij de Roomsch-Katholieke ministers
Slechts tweeërlei mogen wij opmer
ken.
Ten eerste, dat wij het volkomen ver
staan, dat de gedachte van dr. De V is-
aer bij de beide partijen, die hare be
zwaren handhaafden op verzet is
gestuit
Onze tweede opmerking is een woord
van blijdschap, dat uit het medege
deelde blijkt, dat dr. De Visser, moch
ten de Roomsche Ministers bij hunne
bezwaren volharden, geen stap verder
zal gaan in de tegemoetkomende rich
ting, dan waartoe hij weken geleden,
na ernstig innerlijk beraad, besloot
Voor velen onzer vrienden," be
sluit het blad, „die zelfs den eersleu
stap niet begrijpen, zal de zekerheid,
dat een tweede niet zal volgen, tot
grooie geruststelling zijn".
De Maasbode maakt nog mel
ding van een vergadering van «ie R -
K. Ie Kamerfractie. Over het behandel
«ie werd c'en leden geheimhouding op
gelegd, maar we meenen, zegt het
blad. wei te mogen vermelden, dat de
algemeene indruk, dien wij na afloop
kregen, deze is, dat de R.K. Eerste
Kamerfractie met belangstelling het
verloop van de crisis volgt. Dit voor
al 1 et bet oog op de moeilijkheden,
die een Kabinet, ook al zou het met
de Tw#a.1a Kamer tot een vergelijk ko-
