ABONNEMENTSPRIJS
öii nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIEPRIJS
STADSNIEUWS.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
5© JAARGANG
MAANDAG 14 DËCËMBËR 1925
TflJMMËR 1696
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per Uwartaal I 2.50
Per weekI 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
V De nieuwe opdracht.
Dr. de Visser heeft, zooals wij reeds
•Zaterdag hebben gemeld, de hem ver
strekte opdracht tot vorming van een
parlementair Kabinet niet kunnen ver
vullen
De oorzaak is licht te bevroeden.
Er - is veel geconfereerd de laatste
dagen, tusschen de leiders van de
rechtsche groepen, de rechtsche Ka
merfracties hebben herhaaldelijk ver
gaderd, maar tot overeenstemming is
men niet kunnen komen.
De breuk in de coalitie is niet ge
heeld. Noch de Roomsch Katholieken,
noch de Christelijk Historischen. zijn
op het stuk van het gezantschap bij
het Vaticaan tot toegeven bereid ge
bleken.
Belangrijke vraagstukken roepen om
oplossing, groente belangen staan up
bet spel, een uiteengaan van de recht
sche partijen kan voor land en volk
onberekenbare gevolgen hebben, maar
al die groote dingen zinken*bij de lei
ders van de R. K. staatspartij én van
de Chr. H.st. Unie in het niet, verge
leken bij het simpele vraagstuk van
het gezantschap.
Zijn, zoo is men geneigd te vragen,
deze mannen dan met blindheid ge
slagen?
Begrijpt men idan niet, welke get-
volgen uit een crisis als wij nu bele
ven, kunnen voortvloeien?
Nederland was tot nu toe in poli
tiek opzicht een unicum.
Nergens vond men een principieele
partijgroepeering als hier het geval is
Wij hebben hier in tegenstelling
met andere panden een regeering,
die het openlijk uitspreekt, dat zij
God erkent als de bron van het gezag
en dat het haar bedoelen is, de Chris
telijke grondslagen van ons volksleven
te beveiligen en te versterken.
Vandaar, dat de linkerzijde, die in
de staatkunde met God niet wenscht
te rekenen, sinds jaren geroepen heeft
om een andere partijgroepeering,
waarbij niet de beginselen, maar de
vermeende belangen den doorslag ge
ven Het uiteenslaan van de rechtsche
partijen beschouwde zij sinds lang als
haar "eerste en voornaamste taak.
Alle aanvallen werden echter afge
slagen en ook bij de jongste verkiezin
gen werd aan de rechtsche groepen 'n
belangrijke meerderheid verzekerd en
het optreden van een Christelijk Ka
binet mogelijk gemaakt.
En nu gaat men uiteen om een zaak
van zeer ondergeschikte - beteekenis
en maakt men de baan vrij voor een
Kabinet dat met God en zijn Woord
niet wenscht te rekenen.
Want dat is natuurlijk het einde.
Ddar gaat het heen.
Er kan misschien nog wat gekramd
en gelijmd' worden, maar als de recht
sche partijen niet langer kunnen sa
menwerken, dan zal er een andere
combinatie worden gevormd, waarin
de Soc. Democraten als een der groot
ste partijen een belangrijke rol zullen
spelen.
Voor ons als Antirevolutionairen is
het een oorzaak van vreugde, dat deze
crisis buiten ons toedoen ontstond,
maar de zaak blijft er niet minder
droevig om.
Over de vraag in welke richting Dr.
de Visser nu een oplossing zal zoeken,
loopen de meeningen uiteen.
Gezien de parlementaire verhoudin
gen schijnt ons vooralsnog hetmêest
waarschijnlijk, dat getracht zal wor
den, een z.g, extra-parlementair Ka
binet te vormen, dat hoewel niet
officieel, zijn steunpunt zal vinden in
de rechtsche partijen.
De band met de* rechtsche groepen
is dan wel verbroken, maar er is dan
een zekere vriendschappelijke verhou
ding, die voortarbeiden althans moge
lijk maakt. Misschien zou het zelfs
mogelijk zijn, dat op die wijze het
tegenwoordige Ministerie gehandhaafd
bleef, maar dan als een extra-parle
mentair Kabinet.
Een ideale oplossing zou dit zeker
niet zijn.
Een krachtige en doelbewuste poli
tiek wordt op die manier niet moge
lijk.
Immers, de linkerzijde zal ook dan
geen gelegenheid laten voorbijgaan
ten. Op een loyale oppositie valt niet
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
om het Kabinet den voet dwars te zet
te rekenen.
En daar de band met de partijen,
waarop het Kabinet thans steunt ver
broken is, wordt ook het verantwoor
delijkheidsgevoel bij die partijen min
der en zal de kans op conflicten waar
van de linkerzijde gebruik kan maken,
grooter worden.
Misschien is het in de gegeven om
standigheden nog de beste oplossing.
Maar een bevredigende oplossing
zou het niet zijn.
Ds. C. Hartwigsen.
Na gedurende zes maanden door on
gesteldheid daarin verhinderd te zijn
geweest is gistermorgen in de Hopgl.
Kerk Ds. Hartwigsen, pred. der Ned.
Herv. Gemeente alhier weer opgetreden
in de bediening des Woords.
De dienst, waarvoor zeer veel belang
stelling werd getoond, werd ook bijge
woond door de ambtsbroederes van Ds.
Hartwigsen in deze gemeente, voor
zoover zij niet in een der andere kerk
gebouwen behoefden op te treden.
Alvorens tot de bediening van het
Woord over te gaan hield Z.Eerw. een
voorafspraak waarin hij gewaagde van
de btille dankbaarheid die zijn hart
vervulde, nu hij na een tijd van ver
hindering weer het voorrecht genoot
om te mogen optreden als verkondiger
van het Evangelie en als de tolk der
gemeente.
Voor pijnlijk lichaamslijden, aldus 9pr.,
heeft God mij gespaard, het was slechts
een toenemend gevoel van moeheid,
dat mij verhinderde mijn geheelen ar
beid te verrichten en mij noodzaakte
gedurende eenigen tijd gebruik te ma
ken van de welwillendheid mijner
ambtsbroeders, die zoo vriendelijk wa
ren mijn plaats in de prediking in te
nemen.
Het viel spr. niet gemakkelijk de be
diening te moeten nalaten wanneer de
kerkklokken luidden en het volk op
ging naar de godsdienstoefening. Maar
anderzijds is er toch weer geen reden
tot klagen, waar God mij, aldus spr.,
gedurende 30 jaren onafgebroken on
der u gaf te arbeiden. En in het bijzon
der is er op dit oogenblik weer rijke
stof tot danken. God heeft mij slechts
een tijd alleen willen nemen om mij
iets te zeggen en mij persoonlijk te la
ten gevoelen mijn onwaardigheid
maar ook het heil dat in Christus is
geopenbaard.
Als tekst voor' zijn predikatie koos
Z.Eerw. Jes. 59 9einde en Jes. 60 1
tot 3, terwijl gezongen werd Ps. 146 1
en 3, Ps. 1G 4 en 6, Lofzang van Zacha-
rias 4 en 5 en Ps. 89 7.
Aan het einde van den dienst zong
de gemeente Ds. Hartwigsen Ps. 119 80
toe: Ai! zie, o Heer, dat ik uw wet ue-
min; Uw Gunst vernieuw' miju leven
en mijn krachten
De predikant dankte daarna met '*ïn
kort woord de gemeente, ook voor de
liefde waarvan hem tijdens zijn r.ng -
steldheid dikwijls de bewijzen gewer
den. Ik hoop, zoo besloot Z Eerw., dat
ook gijzelf in de vervulling uwer bede
zult worden gezegend en dat mi/i ar
beid zal mogen bijdragen tot een 9teeds
inniger geloofsleven.
Ds. W. Bouwman.
Ds. W. Bouwman, predikant bij de
Geref. Kerk alhier, mocht dezer dagen,
in den huiselijken kring, zijn 30-jarige
ambtsvervulling herdenken en tevens
zijn 30-jarig huwelijksfeest vieren.
In het kerkgebouw aan de Heeren
gracht, waar gistermorgen Ds. Bouw
man vóórging in de bediening rlesj
Woords, werd door Z.Eerw. in het ge
bed aan dezen gedenkdag herinnerd
en God gedankt vopr al de ondervon
den zegeningen.
Aan het einde der samenkomst hief
de gemeente het laatste vers van Ps.
134 aan-, waarvoor de p odikan. z'n er
kentelijkheid en grooten dank betuig
de. -
Gok in de avondgodsdienstoefening
in de Kerk aan de Oude Vest waar
Ds. Bouwman het Woord b:diende,
werd hem de zegenbede uit Ps. 134
toegezongen
Prol. EamazIiAgh G:mes.
Prof. dr. H. K a me id i rah Onnes 's be
noemd tot lid van de D:-u:siTi;i Al;a h
mie der Naturforsrhcr 'I-' opoldina? ia
Halle.
Eenige Fransche bladen bevatten het
portret van prof. Kamerlingh Onnes bij
zijn benoeming tot Associé Etranger
van de Akademie van Wetenschappen
te Parijs. Onder het portret in het Jour
nal des Débats staat: Le magicien du
fioid.
Leid sche Kunstkring.
Naar men ons meldt, zijn de func
ties in het Bestuur van den Leid9chen
Kunstkring verdeeld als volgt: P. Ver
hoeven, waarn. voorzitter. H. W. Spen-
del, L. Mare 34, le secretaris, Mej. E.
M. Valk, 2e secret; L. Gerverdinck, Ka
naalstraat 2, le Penningmeester, J.
Hartkamp, 2e Penningm. A. Harmzen,
Mej. C. Oudshoorn en Mej. L. Sibbes,
Commissarissen Het ledental is mo
menteel 1187.
J. A. Verhoog.
De heer J. A. Verhoog, opzichter der
gemeente hoopt op 2 Januari a.s. den
dag te herdenken, waarop hij 25 jaar
geleden zijn tegenwoordige functie
aanvaardde
Met het oog op de vele connecties,
die er tusschen den zeer verdienstelij
ken en practischen ambtenaar gedu
rende dezen mooien diensttijd zijn ont
staan mag worden verwacht, dat de
dag van dit jubileum zal blijk geven
van veler waardeering en sympathie
jegens den jubilaris.
Burgerlijke stand.
Ondertrouwd: L. Roggeveen, jm. 27
j. en G. A. H. Bakker, jd. 20 j; R J.
Florijn, jm. 23 j. en C. Kukler, jd. 18
j; A. Faber. jm. 28 j. en M. C. Koppier,
jd. 36 j; F. H. Teegelaar, jm. 20 j, en
S. Boom_ jd. 21 j; W. F. de Bruijn, jm
21 j. en H. v. Strater, jd. 18 j; L. Ser-
dijn, jm. §2 j en M. J. v d Wijngaard,
jd. 31 j.
Wedstrijden Leidsche Burgerwacht.
De voorloopiee stalden der diverse
wedstrijden, opgemaakt tot het einde
van den vierden dag, zijn als volgt:
Korps wedstrijd Buks: 1. D. Q. B.
Voorschoten (le vijftal) 470; 2. Neder
land en Oranje, Alphen aan den Rijn
469; 3. B. W. Bodegraven 455; 4. B. W.
Alphen aan den Rijn 441; 5. B. W,
Rijnsburg (le vijftal) 412 punten.
Korpswedstrijd Marga: 1. B. W. Al
phen aan den Rijn (le vijftal) 280; 2.
Generaal Snijders (3e vijftal) 273; 3.
Nederland en Oranje, Alphen aan den
Rijn 273; 4. B. W. Voorschoten 263; 5.
B. W. Boskoop (2e vijftal) 262 punten.
Vrije Baan Buks (8 hoogste schut
ters): 1. W. Werkhoven, D. O. B. Voor
schoten 200; 2. Barthen, Willem Teil
Leiden 198—99; 3. T. J. de Vries, B. W.
Bodegraven 197—98; 4. W. Derogee,
D O. B. Voorschoten 196; 5. H. Brou
wer, Willem Teil 195 en 3 maal 96; 6.
A C. Mijs, B. W. Alphen aan den Rijn
195—96; 7. W. Meijer D. O. B. Voor
schoten 19496; 8. W. Kroon, Neder
land en Oranje, Alphen aan den Rijn
194 punten.
Vrije Baan Marga (7 hoogste schut
ters): 1. A. C. Mijs, B. W. Alphen aan
den Rijn 72 en 7 maal 36; 2. P. de Win
ter, Generaal Snijders Leiden 72 en 3
maal 36; 3. J. Worst, Generaal Snijders
Leiden 72 en 2 m. 36 4. H. Brouwer, W.
T Leiden 72—36; 5. J. v. Staveren Jr.,
Leidsche B. W. 71 en 4 maal 35; 6. L.
de Wit, Willem Teil Leiden 71 en 3
maal 35; 7. J. v. d. Eist, B. W. Voor
schoten 71 en 2 maal 35.
Personeele Baan Buks (11 hoogste
schutters): 1. W. Meijer, D. O. B. Voor
schoten 98—97; 2. A. Breedijk, B W.
Bodegraven 9796; 3. L. C. Jongenbur
ger, Nederland en Oranje Alphen aan
den Rijn 9796; 4. G. Bergshoef, iedem
9792; 5. W. Werkhoven D. O. B. Voor
schoten 9697; 6. G. v. d. Werken, Wil
lem Teil Bodegraven 96—96; 7. A. C.
Mijs, Nederland en Oranje 96—84; 8.
W. Derogee, D. O. B. Voorschoten 95
94; 9. N. C. A. v. d. Linde, B. W. Al
phen aan den Rijn 95—92: 10. Teromet-
to, B. W. D^lft 9591; 11. D. de Gunst,
B. W. Leiden 9591.
Personeele Baan Marga (12 hoogste
.schutters-: '1 N. Bos, B. W. Bodegraven
60—33, 2 Ph. v cl Drift. B. W. Leiden
-°.6; 3 A. Breedijk, B W. Bodegra
ven 58—35; 4 W B. Kroon, B. W. Ai-
p'un aan den Rijn 57—34; 5 N. C. A.
v d Linde. B W. Alphen aan den Rijn
B. van Mulligen, B. W. Voor-
('Ml 51--31; 7 K. c Bos, B. W. Bo-
von 57—Si8 E. v Waveren. Wil
iiTeil Bodegraven 56—36; 9 A. C.
- h. \V. A!p'::n aan den Ribi 56-
IJ L C ..i:-:-
Leiden 56—35; 11 T. Zaal Pzn. B.W. Bo
degraven 5634; 12 H. A. Hietbrink,
B. W. Bodegraven 5634 punten.
Dagmedailles 11 Dec.: Buks: W. B
Kroon, Nederland en Oranje, Alphen
aan den Rijn. Marga: J. Worst, Gene
raal Snijders, Leiden.
Zaterdag was het de laatste (vijfde)
dag, waarop de schietwedstrijden, uit
geschreven door de Leidsche Burger
wacht. werden gehouden.
De belangstelling voor deze wed
strijden, zoowel van de zijde der ver
schillende autoriteiten als schutters
is groot geweest. Was het Gemeente
bestuur van Leiden verhinderd bij de
opening tegenwoordig te zijn tenge
volge der behandeling van de Gemeen-
tebegrooting, welke zijn tijd in beslag
nam, Vrijdagavond en Zaterdag gaven
het door een persoonlijk bezoek blijken
van sympathie en medeleven met de
Leidsche Burgerwacht. Vrijdagavond
was wethouder Sanders geruimen tijd
de gast der wedstrijdcommissie en Za
terdag had zij het genoegen den Bur
gemeester van Leiden en wethouder
van Reimeringer in hun midden te
hebben. Ook kapitein v. Blarkom van
het 4e Reg. Infanterie gaf door een
persoonlijk bezoek blijken van sym
pathie.
Aan Mevr. Steenhauer werden Za
terdagmiddag, bij monde van' den
Commandant der Leidsche Burgerw.
namens de wedstrijdcommissie eenige
bloemen aangeboden als dank voor
het werk van haar echtgenoot als
Voorzitter der Wedstrijdcommissie
verricht, welke attentie door mevr.
Steenhauer onder dank werd. aan
vaard.
Toen Zaterdagavond de laatste scho
ten gevallen waren, nam luitenant P.
Steenhauer, als voorzitter der Wed-
strijdcommissie het woord om aan het
einde der wedstrijden eenige woorden
te spreken. Hij meende in de eerste
plaats te moeten constateeren. dat de
wedstrijden, door de Leidsche Burger
wacht van 8 tot en met 12 Dec. gehou
den, een groot succes zijn geweest,
waarop men te allen tijde met trots
mag terugzien. Spreker dankte tevens
voor de belangstelling, welke deze
wedstrijden van de zijde der autoritei
ten mochten ondervinden, waardoor
deze blijk gaven met het werk der
Leidsche Burgerwacht mede te leven,
wat vreugdevol stemt.
Dan dankt spr. de heeren Barendse,
v. d. Velden en van Staveren voor hun
diensten de Burgerwacht verleend ge
durende de wedstrijden, door hunne
belangelooze medewerking. Tevens
dankt hij de heeren onderofficieren
van het 4e Reg. Inf. voor hunne dien
sten als baangriffiers bewezen, waar
van voorzeker een groot deel van het
succes d.. wedstrijden heeft afgehangen
en hoopt bij volgende gelegenheden
wederom een beroep op hen te mogen
doen Spreker dankt de verschillende
Burgerwachten en Vereenigingen, wel
ke deelnamen aan de resp. wedstrij
den. en richt dan eenige woorden van
dank aan den heer Eng. Rap, exploi
tant der Concertzaal „'1 Union" die op
zoo'n eminente wijze de wedstrijdcom
missie ter zijde stond en alles deed
wat in zijn vermogen was om het suc
ces der wedstrijden te verzekeren.
Spreker hoopt bij volgende gelegen
heden ook op zijn medewerking te mo
gen rekenen.
Dan rest den Voorzitter der Wed
strijdcommissie nog een woord van
dank aan zijn medeleden der commis
sie voor de prettige samenwerking,
waarna hij de wedstrijden voor geëin
digd verklaart.
De eindstand der verschillende wed
strijden, gehouden door de Leidsche
Burgerwacht, zal zoo spoedig mogelijk
worden gepubliceerd.
Turnkring Leiden en Omstreken.
Zaterdagavond heeft de Turnkring
Leiden en Omstreken een grooten pro-
paganda-avond gehouden in de Stads
gehoorzaal, onder hoofdleiding van den
heer Ant. Metz en met medewerking
van het keur turnerscorps van het K.
N G. V. en de bij den kring aangeslo
ten Gymnastiekverenigingen.
Na den opmarsch van alle deelne
mers en deelneemsters opende de heer
M. A. A. Steyns de uitvoering met een
korte speech in het belang van de
turnbeoefening, waarna met de afwer
king van het programma werd aange
vangen.
De dames-leden van „Concordia" en
Gewone advertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen, dnbbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine adrertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
Binnenland.
De persstemmen over de nieuwe op
dracht aan Dr. de Visser.
Het bezoldigingsbesluit voor de
Rijksambtenaren.
Prof. Mr. J. A. van Hamel benoemd
tot Volkenbondscommissaris te Danzig.
Buitenland.
Fehrenbach heeft een opdracht tot
kabinetsvorming in Dnitschland afge
wezen.
Chamberlain heeft de documenten
betreffende het verdrag van Locarno bij
het volkenbondssecretariaat gedepo
neerd.
„Brunhilde" alhier voerden onder lei
ding van den heer P. Zuidam alg. slot
oefeningen uit. Het keurkorps gaf rnoöi
geslaagden Brug- en Hoogrekoefenin-
gen te zien; „Wilskracht en Genie al
hier staaf- en ringoefeningen; „Concor
dia" Tremplin- paard- en rhytmische
uitbeeldings(!)oefeningen; „Hou Vast"
Alphen, vrije- en knotsoefeningen j
„Brunhilde" rhytmische oefeningen;
„K. D. O.", Hillegom stokoefeningen en
standen dóór „Excelsior; terwijl onder
leiding van den heer W. Renée alge-
meene oefeningen vobr heeren werden
gehouden.
Voor zoover de uitvoering recht
streeks hetrekkig had op het zuive
re turnen, en als zoodanig trad vooral
het werk van het keurturnerscorps op
den voorgrond, kan er inderdaad pro
pagandistische invloed ten goede van
zijn uitgegaan.
De uitvoering werd gevolgd door een
bal.
Verduistering.
Als verdacht van verduistering van
circa 3000 ten nadeele van de Utr.
firma B., is aangehouden en in arrest
gesteld de 30-jarige J. D.
Schaken.
Stand der competities.
De scheidsrechter heeft de 4 afgx
broken partgen uit den wedstrijd L. S.
G. IN. Rott. sch. II beslist, eindstand
>5lVa4V2.
In dezelfde groep won de Schev. sch.
soc. op 24 Nov. met 5 Va4Va van Disc.
Disc, li en op 10 Dec. met 73 van
de Res. sch. I.
De stand in deze groep is thans de
volgende
Schev. Sch. sec. 2200 12V171-' 4
Leidsch Sch. I. 2200 12 8 4
Disc. Disc. II i o o I 4Va5Va 0
N. Rot. Sch. II. 1 o o 1 41a5 Va o
Res. Sch. I 2002 0V213V2 o
De ie rij zijn de gespi, de 2de de gew.
de 3e de gel., de 4e de verl., de 5e en
6e resp. het aantal punten voor en
tegen, terwijl de 7e de totalen der pan.
tijen aangeeft.
Het Rott. schaakgen. I speelt de een.
ste wedstrijd op 10 Dec- a.s. te Rott
terdam tegen D. D. II.
Stand 3de klasse, groep A.
Leidend. Sch. ver. 2 1 o 1 111 8 Va
Voorsch. sch. ver. 1 1 o o 51 -4Va 2
Leimuid. Sch.ct. 1 1 o o 5Va4Va 2
Leidsch sch. gen. II 1 o o 1 41251
Philidor 1 o o 1 3 7 o
De ie rg zijn de gesp., de 2de de gew.
de 3e de gel., de 4e ae verL, de 5e en
6e resp. net aantal punten voor en
tegen, terwijl de 7e de totalen der part
tijen aangeeft.
De volgende wedstrijd wordt j
op 4 Januari a.8. tusschen L.
en Philidor.
De heer A. M. Blok, alhier, tot arts
bevorderd, is bestemd tot reserve-offi-.
cier van gezondheid 2e kl. bij het reser
ve- personeel van den geneeskundigen
dienst #der landmacht.
De heqr F. W. J. Croughs, dezer
dagen alhier tot semi-arts bevorderd,
is bestemd tot officier van gezondheid
bij het leger hier te lande.
Mej. W. N. van der Weel alhier is
geslaagd voor het' examen Wiskunde
M. O.
In de Stedelijke Werkinrichting
zijn de afgeloopen week opgenomen
250 volwassen personen, 6 kinderen.
Totaal 256 personen.
Gistermiddag hebben hier weer
enkele tramontsporingen plaats gehad
oa. een 's middags om half drie op
den Rijnsburg er weg, waardoor 't tram
verkeer nogal eenige vertraging had