CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Oii nummer beslaat TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
6©JAARGANG
NUMMER 1681
UWE LEIDSCHE COURANT
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
AB ONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week,1 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
Protestantsche coalitie?
Het ideaal van Ds. Lingbeek c.s. is
naar men weet, de vorm.ng van een
groote protestantsche coalitie, tenein
de op die wijze de macht van Rome te
breken
In verband daarmede maakt het li
berale „Handelsblad" enkele verstan
dige opmerkingen, die door allen die
door Rome-vrees bezield zijn en daar-
aan soms op -een allerwonderlijkste
wijze uiting geven, ter harte mogen
worden genomen
Na eerst gewezen te hebben op de
onmogelijkheid van een „politiek pa
radijsvisioen" waarin Anti-revolutio
nairen en Clir. Historischen met libe
ralen, vrijzinnig-democraten en socia
listen broederlijk zouden samenwer
ken, betoogt het blad, dat als men den
wasdom van Rome wil tegengaan, niet
het politieke, maar bet religi
euze pad moet worden betreden.
Men moet zich hoeden, zegt dit or
gaan, voor bet verwarren van wat w e-
z e n 1 ij k is in de macht van Rome en
wat daarin slechts verschijnse
len zijn.
„Waardoor is de Protestantsche
agitatie gewekt? Door de innerlijke
realiteit van Rome's invloedsgroei?
Neen, door de uiterlijke verschijnse
len daarvan.
Dat Eerste en Tweede Kamer eeD
Roomschen voorzitter hebben, dat de
eerste;minister zeven jaar lang een
Roomsche was dat er een Roomsche
universiteit in ons land werd geo
pend, dat bet gezantschap bij den
Paus werd bestendigd, dat er in
Amsterdam een Eucharistisch Con
gres werd gehouden dat beeft de
Protestanten in beroering gebracht
Wij hebben echter reeds toen er
een Roomsche Minister-President
kwam, opgemerkt dat daardoor (en
door dergelijke verschijnselen) de in
vloed van Rome niet werd vergroot,
doch dat het slechts een teeken was
(evenals die andere) van de hoogte
waartoe die invloed was gestegen.'
„Al die dingen, van de Roomsche
Presidenten af tot dé Roomsche Uni
versiteit en het Eucharistisch Con
gres, zijn geen Roomsche machtsfac
toren, maar machtsverschijnselen.
En het Protestantsche gejubel over
het aannemen van het amendement-
Kersten is even dwaas, als een vic-
toriegroep zou wezen van den eenen
staat over den anderen, wanneer in
den eersten het wapenschild van des
anderen consulaat zou zijn afgerukt.
Rome's geestelijke macht is er geen
haar minder om geworden nu het
Nederlandsche gezantschap bij Men
Paus is afgeschaft.
Wanneer onze Protestanten iets
wezenlijks willen uitrichten tot we-
ring van den Roomschen was, dan
moeten zij zich niet werpen op de
uiterlijke verschijnselen van Rome's
macht, doch op die macht zelve.
Wat men nu deed, zoo besluit hot
blad. h^t aannemen van het amende
ment-Kersten, was alsof men een bis
schop den mijter van het hoofd zou
slaan, wanend dat hij dan geen bis
schop meer zou wezen.
Uit deze beschouwingen blijkt, dat
men in sommige liberale kringen de
dingen beter ziet en zuiverder dan in
sommige protestantsche kringen.
Een z.g. protestantsche coalitie is in
derdaad niet alleen een onmogelijk-
beid, maar ze zou ook volkomen nut
teloos zijn.
Welk een invloed zou er nu van zulk
een beginselloos en dies krachteloos
allegaartje uitgaan.
Neen, wanneer men de macht van
Rome wil bestrijden, dan zal dat op
een andere manier moeten gebeuren.
Dan zullen Ds Lingbeek en zijne
vrienden moeten ijveren om van de
kansels der Ned. Herv. Kerk te weren
predikanten als Ds. Borger, die het be
staan van den Christus loochenen.
Een besluit om zulk een predikant
te handhaven is voor Home van veel
meer beteekenis, d&n tien gezantschap
pen.
Men kan Rome geen grooter dienst
bewijzen dan door, zooals het ..Han
delsblad'' het uitdrukt tegen de machts
v e r 8 c h ii n s e 1 en te ageeren en een
z.üi protesjintsche coalitie te vormen.
die zelfs geen negatieve waarde heeft
.en waarin het protestantsch beginsel
vermoord wordt.
Trouwens het is een wonderlijk pro
testantisme, dat zich meer verwant ge
voelt met hen die het openlijk uitspre
ken, dat zij God uit het staatsleven wil
len bannen, die met God en zijn Woord
niet willen rekenen, dan met hen die
met ons een zijn in de belijdenis, dat
alle gezag van God afdaalt en die met
ons willen ijveren voor de handhaving
en de beveiliging van de Christelijke
grondslagen van ons volksleven.
STADSNIEUWS.
Gemeenteraad.
De Raad dezer gemeente zal a. s.
Maandag de9 nam. te 2 uur vergaderen,
ter behandeling van de volgende pun
ten:
1. Benoeming van een tijdelijk leer-
aar in de JNatuurkunde aan het Gym
nasium, voor den cursus 11 September
19251 September 1926.
2. Voorstel om den heer J. J. Valken
burg, leeraar in de schei- en natuur
kunde aan het Gymnasium alhier, voor
den cursus 19251926, tevens te belas
ten met het geven van onderwijs in de
iskunde.
3. Benoeming van een tijdelijk leer
aar in de Wiskunde aan het Gymna
sium.
4. Benoeming twee leden van het
Burgerlijk Armbestuur.
5. Praeadvies op het verzoek van Dr.
J. J. E. Hondius, om eervol ontslag als
leeraar in de oude talen aan het Gym
nasium.
6. Rekening over '24 .van het Leidsch
Muziekkorps.
7. Suppletoire begrooting, dienst '24,
van het Gereformeerde Minne- of Ar
me Oude mannen- en Vrouwenhuis.
8. Rekening over 1924 van die instel
ling.
9. Staat van af- en overschrijvingen
op de begrooting voor 1924 van het
Heilige Geest of Arme Wees- en Kin
derhuis.
10. Suppletoire begrooting, dienst '24,
van die instelling.
11. Begrooting over 1924 van die in
stelling.
12. Begrooting voor 1926 van die in
stelling.
13. Staat van af- en overschrijvingen
op de begrooting voor 1924 van het
College van Vrouwen-Kraammoeders.
14. Rekening over 1924 van dat Col
lege.
15. Begrooting voor 1926 van dat Col
lege.
16. Rekening over 1924 van de Ge
zondheidscommissie.
17. Rekening, dienst 1924, van de
Vereeniging tot Bevordering van den
Bouw van Werkmanswoningen.
18. Voorstel tot opheffing van de ze
kerheid gesteld ten behoeve van wijlen
den heer G. H. Kokxhoorn en van den
heer J. W. Lau, respect, als Gemeente-
Ontvanger en waarnemend Gemeente
ontvanger.
19. Voorstel tot verhuring van het
huis „Zuiderzicht" met schuur en tuin,
gelegen ten Zuiden van den Zoeter-
woudschen Singel, aan Dr. D. Plooy.
20. Voorstel tot overname in eigen
dom en onderhoud bij de gemeente
van: a. de voor straat bestemde per-
ceelen grond en water, bezuiden en be
noorden den Rijnsburgerweg, Sectie P.
Nis. 160, 169, 888, 890, 892, 987 en 949;
h. de voor straat bestemde perceelen
grond aan- en nabij de Wasstraat, deel
uitmakende van de perceelen Sectie
M. Nis. 4257, 4259, 797, 4140 en 795.
22. Voorstel: a. om een strook wa
ter van den Ouden Rijn, groot plm. 15
M.2 niet meer voor den openbaren
dienst bestemd te verklaren; 1). om de
sub a. bedoelde strook grond te ver-
koopen aan J. Mechelse.
23. Voorstel: a. om de strook grond,
c'.eel uitmakende van het perceel Sec
tie D. No. 1658 (Korevaarstraat) niet
meer voor den openbaren dienst be
stemd te verklaren; h. om de sub abe
doelde strook grond te verkoopen aan
N.V. Leidsche Exploitatie Maat
schappij voor Onroerende Goederen te
Leiden.
24. Voorstel om aan de N.V. Leidsche
Exploitatie Maatschappij van Onroe
rende Goederen toestemming te verlee-
nen tot het overschrijden van de voor
geschreven maximum-hoogte ten aan
zien van den achtergevel van liet op
den hoek xvorevaarstraatBarb rast.
te bouwen en ten aanzien van
de borstwering van dat gebouw,
25. Voorstel tot aanvaarding van de
voorwaarden, waarander door Gedepu-^
teerde Staten vergunning is verleend
voor den aanleg en de exploitatie van
een hoogspanningslijn ten behoeve van
de electriciteitsvoorziening der ge
meente Warmond.
26. Voorstel tot wijziging der begroo
ting, dienst 1925, in verband met de
door particulieren gestorte bedragen
ten behoeve van de kosten van straat-
aanleg.
27. Verordening, houdende wijziging
van de verordening van 8 Augustus '21
(Gemeenteblad No. 14), regelende de
beffing van eene plaatselijke belasting
voor het gebruik van openbare ge
meentewerken en bezittingen te Lei
den en voor diensten door de gemeente
bewezen.
28. Voorstel tot het doen rooien en
verkoopen van boomen.
29. Voorstelt a. tot het aangaan van
een overeenkomst betreffende de leve
ring van electriciteit aan de gemeente
Voorschoten door de Stedelijke Elec-
triciteitsf&briek te Leiden; b. tot het
aangaan van een overeenkomst betref
fende de levering van gas aan die ge
meente door de Stedelijke Gasfabriek
ie Leiden.
30. Voorstel: a. tot nadere vaststel
ling van den prijs van het gas; b. tot
vaststelling van de verordening, hou
dende wijziging van de verordening
van 17 December 1914 (Gemeenteblad
No. 37), betreffende de levering van
electriciteit door de Stedelijke Fabrie
ken van Gas en Electriciteit.
31. Voorstel: a. om tot II M. de Ko
ningin het verzoek te richten het maxi
mum-aantal vergunningen voor den
verkoop van sterken drank in het klein
tc verlagen; b. om het verzoek van het
Leidsch'Drankweer Comité, in zake
toepassing van art. 4,2e lid, der Drank
wet, als afgedaan te beschouwen.
32. Praeadvies op het voorstel van
den heer Van Eek, in zake het vormen
van een reservefonds voor elk der ge
meentebedrijven en voorstel in zake
het overbrengen van een gedeelte van
de te verwachten batige saldi van de
rekening 1925 en 1926 op den kapitaal-
dienst.
33 Voorstel tot het instellen van be
roep bij de Kroomvan de beslissing
van Gedeputeerde Staten op de beroe
pen van een 3-tal schoolbesturen tegen
het Raadsbesluit van 10 November '24,
betreffende de vaststelling van de ver
goeding, bedoeld in art. 101 der Lager
Onderwijswet 1920, over 1922.
34. Voorstel: a. tot vaststelling van
de verordening, houdende regeling van
de jaarwedden der leeraren aan het
Gymnasium, de Hoogere Burgerschool
met vijfjarigen cursus en de Hoogere
Burgerschool voor meisjes te Leiden;
b. tot vaststelling van de verordening,
houdende regeling van de jaarwedden
aor leeraren aan de Kweekschool voor
Onderwijzers en Onderwijzeressen te
l eiden en aan de aan die Kweekschool
verbonden afzonderlijke cursussen; c.
tot vaststelling van de verorden, hou
dende wijziging van de verordening
van den 2en September 1924 voor de
Kweekschool voor onderwijzers en on
derwijzeressen te Leiden en voor de
aan die Kweekschool verbonden cur
sussen (Gem.blad No. 23); d. tot intrek
king van het raadsbesluit van 19 Mei
1924 (Ingek. Stukken No. 130); e. tot
intrekking van bet raadsbesluit van 23
September 1924 (Ingek. Stukken Nó.
242.; f. tot verhuring van huis met erf
en tuin aan de Pieterskerkgracht No.
5, aan M. A. A. Steyns; g. om het voor
stel van den heer Verweij, in zake het
treffen van voorzieningen ter voorko
ming van verdere verlaging van de sa
larissen der leeraren aan het Gymna
sium, de Hoogere Burgerscholen en de
Kweekschooe voor Onderwijzers, als
afgedaan te beschouwen.
De nitkeeringen aan het Bijzonder
Onderwijs.
Gedeputeerde Staten dezer provin
cie hebben, naar aanleiding van de be
roepen, ingesteld door het bestuur der
vereeniging tot oprichting en instand
houding van scholen voor lager en
meer uitgebreid lager onderwijs op Ge
reformeerden grondslag, het bestuur
der R. K. Parochiale Jongensscholen
staande onder R.K. Parochial kerkbe
stuur en het bestuur der Inrichting
van Liefdadigheid voor Roomsch Ka
tholieken (meisjesscholen der Eerw.
Zusters in de Pelikaanstraat) alhier,
tegen het besluit van B. en W. van 10
November 1924, waarbij de gemeente
lijke vergoeding, bedoeld in artikel
101 clT ocp.r Onderwijswet 1920 over
1922 werd vastgesteld volgens den
grondslag van 16.99 per leerling van
de gewone lagere scholen en van 22.42
per leerling van scholen voor u. 1. o.
met vernietiging van dat besluit, bet
bedrag van die vergoeding nader be
paald op respectievelijk 28.50 en
40.80.
Kennisneming van den inhoud dier
beschikking zal U doen zien, aldus B.
en W. aan den Raad, dat Gedeputeer
de Staten de bezwaren der schoolbe
sturen in acht punten verdeelen en
dat die besturen in drie van de acht
punten in bet gelijk zijn gesteld.
Ter toelichting van de beschikking
^an Gedeputeerde Staten vermelden
B. en W., dat deze drie punten betref
fen het niet in de berekening voor de
vergoeding opnemen van: a. de kosten
voor salariëering van de vakonderwij
zers, b. de kosten wegens salarissen,
verzekering tegen ongevallen, renteze
gels en pensioenkosten van in dienst
der gemeente zijnde personen, die op
eenigerlei wijze directen of indirecten
arbeid verrichten ten behoeve van de
openbare scholen, waaronder begrepen
ambtenaren ter secretarie en c. de kos
ten wegens brandassurantie van de
schoolgebouwen. Wij merken hierbij
op, aldus B. en W., dat de sub a, b en
c genoemde kosten niet bij de bereke
ning der vergoeding zijn medegeteld,
aangezien op het tijdstip waarop het
bovengeoemd besluit werd genomen,
reeds in hoogste instantie was Tieslist,
dat die kosten niet in aanmerking mo
gen komen.
Naar onze meening, zoo verklaren B.
en W., behoeft het derhalve geen be
toog, dat in de beslissing van Gedepu
teerde Staten niet behoort te worden
berust. Te minder bestaat daartoe aan
leiding hu door de Kroon nog geene
beslissing is genomen in zake bet be
roep tegen het besluit van hetzelfde
College, betreffende het gemeentelijk
voorschot op de vergoeding aan de
schoolbesturen over 1923, bij welk be
roep het eveneens gaat om de vraag
of de kosten 9ub b en c genoemd al dan
niet bij de uitkeering aan het school
bestuur moeten medetellen.
Het rooien van boomen.
B. en W. leggen «den Raad een lijst
van boomen over, welke na raadple
ging van de Commissie van Fabricage,
door hen om verschillende redenen, ter
rooiing worden voorgedragen.
Ten aanzien van de boomen op den
Rijnsburgerweg tusschen de Poelbrug
en den Warmonderweg kunnen zij den
Raad mededeelen, dat bet bun voorne
men is deze te vervangen door gewone
iepen van ©enigen wasdom.
Een -groot gedeelte van de bestaan
de boomen toch is ziek; vele zijn in
den kop reeds dood, terwijl bovendien
van bijna alle boomen wegens het leg
gen van den nieuwen hoofdbuis der
gasleiding, een deel der wortels is door
gehakt, ten gevolge waarvan zij een
kwijnend bestaan zullen gaan lijden en
gevaar voor omwaaien niet denkbeel
dig is.
Indien nu deze boomenrij vervangen
wordt door een nieuwe, aansluitende
aan die van bet Oegstgeester gedeelte
van den weg en gelijk aan de boomen
rij aan de Zuid-Westelijke zijde, dan
zal een fraai geheel worden verkregen,
terwijl bij behoud van de thans ter
rooiing voorgedragen boomen zich aan
de Noord-Oostelijke zijde ,van den weg
een rij zieke en scheefgegroeide boo
men zal bevinden, met een hiaat over
een lengte van ruim 100 M. en gevolgd
door een rij mooie boomen op het ter
ritoir der gemeente Oegstgeest, aldus
B. en W.
De kenbaarheid Gods.
Alvorens voort te gaan, op het punt
waar hij de vorige week was geëindigd
wil spr. nog een opmerking maken om
misverstand te voorkomen. Natuurlijk
mag men in de toen genoemde, proe
van van Jennings en Kohier geen be-
w ij zen zien voor de door spr. verde
digde opvattingen. Zij zijn slechts ge
noemd als voorbeelden, illustraties
van de methode volgens welke de mo
derne dierpsychologie te wrerk gaat om
het wezensverschil tusschen dier en
plant eenerzijd9, dier en mensch an
derzijds voor haar deel te helpen vast
leggen.
Uit deze beschouwingen, gesteund
door die van de psychologie van den
normalen eri abnormalen mensch, en
door de kinderpsychologie, blijkt nu
echter naar spr.'s meening wèl, dat
men de plaats van den mensch in na
tuur en maatschappij niet kan, b$pa-
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 227i cent
Ingezonden Mededeelingen, dobbel tarieL
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
Binnenland.
Het partijbestuur van de S.D.AP.
heeft zich in principe bereid verklaard
met Mr. Mar chant mee te werken tot
de vorming van een Kabinet
Op de Zuiderzee is een schip met
man en muis vergaan.
Buitenland.
Het staat thane vast, dat de meeste
ministers, die te Locarno hun paraaf
onder het tractaat gezpt hebben, dit
ook te Londen zullen komen teekenen.
Herriot is er niet in geslaagd een ka
binet te vormen. Donmergne heeft na
opnieuw Briand met de kabinetsforma
tie belast.
De Duifsche rijksdag heeft het wets
ontwerp tot goedkeuring van het Lo-
carno-verdrag in tweede lezing aange
nomen. Heden derde lezing.
De plannen tot reorganisatie van het
Belgische leger.
len zonder gebruik te maken van be
grippen als persoon" en „persoonlijk
heid." Met „persoon" is dus een cate
gorie gegeven, zonder welke wii
mensch en maatschappij niet naar bo
bo oren kunnen beschrijven. Maar nu
rijst de vraag of wij ook het recht heb
ben dien categorialen vorm toe te pas
sen op den oergrond van alle werke
lijkheid, waaruit $.lle empirische wer
kelijkheid „naar haren aard" voort
vloeit. waaraan zij haar wezen ont
leent?
Er zijn drie antwoorden op deze
vraag te geven. Men kan met het ide
alisme het geheel" der dingen beschou
wen als zuivere Idee in Kantiaanschen
zin, d.w.z. als oneindige taak voor die
wij ons gesteld zien, maar die wij uib
sluitend als richtpunt vóór ons zien»
zonder ooit met baar in een wezenlijk
contact te kunnen komen. De totaliteit
waarvoor men dan staat is dan echter
niet de oergrond, waaruit alle werke
lijkheid opwelt, maar een noodzakelij
ke ordeningsvorm van den geest. Tot
die totaliteit in een vertrouwens-rela-
tie te treden is natuurlijk onmogelijk".
Van kenbaarheid Gods kan men op dit
standpunt natuurlijk niet spreken, ei
genlijk behoorde men ook den term
,,God te vermijden om misverstand te
voorkomen. De dialectische „theologie'
die tegenwoordig ook in ons land veel
wordt genoemd, vindt haar wortels in
deze wijsbegeerte.
In de tweede plaats kan men het
idealisme loslaten. De nieuwere wijsbe
geerte gaat, speciaal onder den invloed
van wat men phaenomenologische be
schouwingen noemt, meer en meer in
die richting (Husserl, Scheler. Nicolai
Hartmann). Er kan dus worden gespro
ken van een oer grond, die aan alle
empirische werkelijkheid tan gronJ-
slag ligt. Maar wij moeten ods ervan
doordringen^, jdartl alle spreken daar
over stamelen, alle weten inadaequaat
en beidend is. Toch kunnen wij dat
sprekeu en denken niet la len en wij
mogen het niet, als wij eenheid willen
brengen in ons leven, ons denken en
hand* len.
De vorm nu, waarin wij over die
diepste werkelijkheid spreken kan
weer tweeërlei zijn, n.l. impersonalis-
tisch of personalistisch. De eerste
wordt gekozen als men de persoonlijk
heid, die als kategorie der empirische
werkelijkheid niet geloochend kan
worden, beschouwt als een te overwin
nen kwaad, althans onvolmaaktheid.
Alle vereenigings- en vereenzelvi
gingsmystiek leeft uit deze gedachten.
Door de vernietiging der persoonlijk
heid, dus de opheffing der subject-ob
ject splitsing hoopt men te krijgen ver
lossing van den mensch uit zijn eindi
gen kreatuurlijken stant, vervloeiing
van den mensch in het groote Eene.
Met Eckehart bijv zegt men, dat alle9
wat gestalte heeft, overwonnen en ach
tergelaten moet worden. Alle histori
sche Openbaring wordt afgewezen, of
zij krijgt een voorbereidend of onder
geschikt karakter.
In de derde opvatting, cbie den diep-
sten wezensgrond als Persoon, dus all
Schepper erkent, wordt de subject-ob
ject splitsing vereeuwigd. Reed9 de go
dachte aan gelijkworden en ineenvloei
