Oit nummer bestaat ui! TWEE Bladen. EERSTE BLAD. CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Ja JAAftGANGT DINSDAG 24 NOVEMBER 1925 TIÜi^MËR ÏB78 NIEUWE LEIDSGHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal i 2.50 Per weeki 0.19 Franco per post per kwartaal l 2.90 Politiek op avontuur. lil „Democratie" wijdt Prof. Heeres Jen breede beschouwing» aan de Kabi netscrisis. Na eerst uitvoerig te hebben aange geven hoe vroeger de verschillende partijen tegenover het gezantschap stonden en hoe thans hunne houding .vas, stelt hij de vraag of door de ge il omen beslissing werkelijk \s iands be- ang is gediend. Op die vraag geeft hij het volgende int woord: Wat is bereikt? Dat de Coalitie voor 'toogenblik is gebroken. Velen heb ik hooren zeggen, dat nu hare voosheid *was aangetoond. Och, de heele Nederland sche wereld van den zuigeling in de w.'eg tot 't oudste besje achter het oudste spinnewiel praat over de voos heid der Coalitie, al jaren. En een der merkwaardige dingen van do co alitie is dat zij is. blijven bestaan, niettegenstaande die voosheid. En is zij door wat nu is' gebeurd, voorgoed van het tooneel verdwe nen? Dit is de groote vraag. En dat Mr. Marchant nu de coalitie gedeukt heeft, niet wetende of hij haar heeft gedood, is m i. een groote fout. Nog te* grooter, omdat hij wel wist, dat bij tien val der huidige Regeeing niet tevens gereed staat een homogene politieke constellatie, die de Regee ring op zich kan nemen. Of bestaat er thans kans op een democratisch bewind; of zelfs maar op een semi- democr. bewind, met behulp v. Ka tholieken? Gelooven wie het wil of kan. Maar voor ieder, die het njet ge looft schijnt de politiek, door 'Mr. Marchant den llen November ge voerd, een politiek op avontuur. In deze woorden is het baldadig op treden van Mr. Marchant, die daarbij van weinig politiek doorzicht blijk gaf, naar waarde geteekend. Hij sloeg de bestaande regeerings- meerderheid uiteen zonder na te gaan pf hij in staat zou zijn in de plaats daarvan een andere meerderheid te vormen. Hij liet het Kabinet duikelen, voor hij wist of hij een nieuw kabinet zou kunnen daar stellen. Hij wist de regeeringsmachinfe tot staan te brengen, maar hij vergat maatregelen te nemen om de machine weer op gang te kunnen brengen. Mr. Marchant is te fcaastig geweest. Hij is zijn doel voorbij geschoten. Hij heeft getoond te kunnen afbre ken, maar het bewijs dat hij ook zal kupnen bouwen moet nog geleverd worden. V Politieke kortzichtigheid. Onder' de vele beschouwingen over tie Kabinetscrisis en wat daarmede in verband staat, trekt vooral de aan dacht die van het .Utreclitsch Dag blad" welk orgaan enkele opmerkin gen maakt, die zeker tot nadenken kun nen stemmen. Omtrent de vraag of de Katholieken op het program van Miv Marchant zul len ingaan, schrijft het blad: „Zij zijn evenals mr. Marchant, poli tici der Werkelijkheid, maar wij kun nen toch niet aannemen, dat de Ka- tholieken eensklaps den smaad zullen vergeten, hun door het afstemmen van den gezantschapspost, mede door de vrijzinnig-democraten aangedaan. Wij blijven betwijfelen hoewel op het oogenblik alle dingen mogelijk zijn dat de Katholieken, die op het oogen blik wel zoo verstandig zullen zijn zich moeizaam te laten verbidden, door wel ke combinatie ook, aanstonds op het hun aangeboden programma van sa menwerking in zullen gaan. Maar men mag niet vergeten, in het programma van mr. Marchant komen punten voor, die de Katholieken uiter mate moeten aanlokken. Wij. doelen speciaal op de voorgestelde schrapping van art. 123 van het Indische Regee- ringsreglement, hetgeen een zaak is. welke de Protestantsche zending met leede oogen zal aanzien. En dat, even tueel vrijzinnig- en sociaal-democraten te vinden zullen zijn voor een ophef fing van het processieverbod boven den Moerdijk, lijkt ons voor geene betwis ting vatbaar. Komen de democratische groepen niet deraeliike voorstellen ter- BUREAU: Hooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 r Postbox 20 zelfder tijd waarin protestantsche heet hoofden zonder eenig politiek en na tionaal besef de processies in het Zui den willen afschaffen, dan Verschijnt het democratisch aanbod wel in een zéér gunstig licht. Zij het niet aan stonds, in de naaste toekomst krijgt, vooral voor hem die let op de sterke democratische stroomingen in de Ka tholieke partij de Roomsch-roode sa menwerking, die aan de geestelijke, de ideëele verlangens van de Katholie ken geheel tegemoet komt, alle kans. Het hangt er alleen maar van af, in hoeverre de conservatieve elementen in de Katholieke partij, de in uitzicht gestelde samenwerking kunnen tegen houden." Deze zaak heeft echter ook een an deren kant, en daaromtrent merkt het Utrechtsche orgaan het volgende op: „Maar de christelijk-historischen en de vrijheidsbonders zitten, door hun afstemmen van het gezantschap, het geen niet alleen een anti-nationale daad is geweest, maar bovendien een daad van ongelooflijke politieke kort zichtigheid, thans met de gebroken stukken. De christelijk-historischen krijgen alles wat zij niet wilden. Zij krijgen het gezantschap terug, en zij zien bo vendien katholieke wenschen ingewil ligd, waar tegen zij zich altijd met hand en tand hebben verzet] De vrijheids bond ziet definitief ën door een mach tige combinatie, de liberale oeconomie kapot gemaakt. Misschien brengt de dag van heden nog niet de verwezenlijking der wen schen van sociaal- en vrijzinnig-demo cratie De dag van morgen brengt haar zonder twijfel. Voor een reeks van jaren zal dan de verwezenlijking van liberale en chris- telijk-hist'orische wenschen zijn uitge schakeld. Omtidt de vrijheidsbondsche en christelijk-historische Kamerfrac ties, in strijd met liet inzicht dat vele liberalen en christelijk-historischen zijn toegedaan, door den steun aan het Kamervotum tegen het- gezantschap, het graf gedolven hebben voor hare eigen partijen. Zij zullen hebben wat er bij staat. Gemis aan staatkundig denken bleef nimmer zonder straf." Wat hier wordt opgemerkt, schijnt ons volkomen juist. Hier was, bij som mige partijen een gemis aan staatkun dig denken, waarvan de gevolgen voor alsnog niet zijn te overzien. Ongeloofelijke politieke kortzichtig heid heeft zooals onlangs door een propagandist van de H.G S. werd op gemerkt, het levenswerk van. mannen als Lohman en Kuyper, zooal niet ver nietigd) dan toch zeer ernstig geschaad STADSNIEUWS. Indië in beeld. Zooals reeds eerder werd meegedeeld zal op Woensdag 2 December a.s. de beroemde film van de Bataafsche Pe- troleum-Maatschappij voor de afd. Pa trimonium worden vertoond. Het is een zeldzaam mooie film, die een treffend beeld geeft van het mooie Indië in het algemeen en van de petro- leumwinning in het bijzonder. Buitengewoon interessant is een tocht door de oerwouden, het aanleg gen van wegen, het maken van pomp stations, enz. Wie een genotvollen en leerzamen avónd wil hebben verzuime niet deze voorstelling die in de Stadsgehoorzaal gegeven wordt, bij te wonen. Ned. Chr. Vrouwenbond. Onder verwijzing naar een adverten tie in ons blad van hedenavond, wek ken we belangstellenden op tot het bij wonen van de lezing van den Nederl Chr. Vrouwenbond op a.s. Vrijdag avond in de Nutszaal. Als spreker treedt op de heer Volk. middernacht zendeling, iemand, die door zijn arbeid in donker Rotterdam wel bevoegd is een onderwerp als aangekondigd wordt te behandelen en belangstelling daar voor bij zijn hoorders te wekken. De Winkelweek NI—VI-BO. Het is niet alleen aangenaam, maar ook vermakelijk te winkelen in het Centrum. Jong en oud is de 'etalages aan het bekijken, en zoekt de letters er uit. Zaterdagavond was er, zooals we reeds melddeq, haast geen doorkomen aan, zoo druk. Het is van het Bestuur RECLAME. AMSTERDAM ANIHRAC1EI M". Heerensingel 34/35, Tel. 1523. PRIMA KWALITEIT. VERZEGELDE ZAKKEN. goed gezien, deze attractie aan de win kelweek te verbinden. 't Is een heel werk, al de letters op te sporen. Er waren jongens, die er reeds 59 of 60 hadden. Wij hebben eens geinformeerd bij het Bestuur^ hoeveel er dan toch wel zijn. In totaal 61 letters, waaronder 6 hoofd letters. De zinspreuk als geheel doelt na tuurlijk op Centrum. Reeds zijn eenigc oplossingen ingezonden. Het is ook vermakelijk te zien op welk een vin dingrijke wijze sommige winkeliers hun letters hebben verborgen. Men denke er vooral aan zijn invulformu- lieren te onderteekenen, en als mcu dan eens een kijkje neemt op N. Rijn 57, alwaar de geschenken zijn geëta leerd, door de deelnemende winkeliers beschikbaar gesteld, dan weet men waarvoor men gearbeid heeft. Daar is nu letterlijk van alles, Ja- ponstoffen, Luxe Tafeltjes, Zilverwerk- ken, sigaren, enz. enz., te veel om op te noemen. Een kijkje te gaan nemen durven we bij herhaling aan te bevelen De invulformulieren, welke hij do deelnemende winkeliers verkrijgbaar zijn, zijn tot 28 November inleverbaar. Opsiellenwodsirij cl Dierenbescherming. Toen bij de najaars-actie van dieren bescherming voor de schoolklassen, die aan den opstellen-wedstrijd hadden deelgenomen, werd vertoond de film „Caesar, de geschiedenis van een hond", beloofde het bestuur van die renbescherming, dat nogmaals drie prijzen zouden worden beschikbaar ge steld voor d*e beste drie opstellen over deze film. Thans deelt het bestuur mede, dat reeds zeer veel opstellen binnen kwa men en dat de inzending tot 5 Decem ber nog kan geschieden aan de secr.sse, mevr. J.C.v. PoelgeestBrand, „Ouder zorg Leiderdorp. Daarna zullen zoo spoedig mogelijk alle inzendingen wor den beoordeeld en de prijzen worden toegekend. Het Leidsche glasraam In de St. Jans- keik ta G-óuda. Dezer dagen is de heer J. L. Schou ten ie Delft, de bekönde glasschilder, gereed gekomen met de restauratie van het beroemde glasraam, indertijd geteekend door den toenmaligen bur gemeester van Leiden, Isaac Niczn. Swapenburg en geschilderd door den Leidschen glasschilder Com. Kok, dat de gemeente in 1601 aan de St. Jans- kerk te Gouda schonk, en dat. na drie eeuwen te hebben geprijkt, in den laat- sten tijd teekenen van verval liet zien. Het raam is thans weer geheel in zijn vroegere schoonheid hersteld en zal nu a.s. Zaterdag des namiddags om half drie aan het comité van be heer worden overgedrgen door de com missie, die zich in den nazomer van dit jaar hier ter stede vormde, met het doel om de voor de restauratie be- noodigde gelden in te zamelen. Zoo als men zich herinneren zal, is de com missie, bestaande uit de heeren Prof. P. J. Blok, voorz. A. Coert Secretaris, en S. J. Ie Pcole L.Gzn penningmees ter, met haar arbeid nogal gelukkig geweest. De gemeente verleende f 1000 subsidie, een milde geefster, die onbe kend wenschte te blijven, schonk nog iets meer, wat met de andere giften der ingezetenen bijna f5000 werd en wat toen nog aan het benoodigde be drag ad f7500 ontbrak, kon uit een te Gouda nog bestaand fonds worden ver kregen. Bij de overdracht op as. Zaterdag zal Prof. Blok spreken namens de in gezetenen en misschien de burgemees ter namens het gemeentebestuur. Oranjpcollecte. Wij verwijzen naar een advertentie in dit nummer, waarin een collecte wordt aangekondigd voor het geschenk aan ons Vorstenpaar aan te bieden, ter gelegenheid van zijn zilveren huwe lijksfeest Een aanbeveling, zoo lazen we in de advertentie, acht het Comité geheel overbodig. Dat is ook ons gevoelen. Vandaar, dat wij met deze korte ver wijzing naar de advertentie volstaan. Zilveren Jubileum. Op 26 Nov. a.s. zal het 25 jaar gele den zijn, dat de heer M. Mulder, thans agent van politie 1ste klasse, in dienst trad van de gemeente. Na 9 jaar werkzaam te zijn geweest als nachtwaker bij het gesticht „En degeest" kwam de a.s. jubilaris in 1909 in dienst bij de politie, waar hij blij kens de sindsdien gemaakte vorderin gen wel goed. op zijn plaats is. Schaken. Deideche schaakclub „Philidor". In de vierde ronde werden nog' de volgende partpen gespeeld: J. die Boer wint van W. Immink, W. H. Colpa verliest van J. H. G. Botermans. De afgebroken partij J. v. d. Wilk en A. J. J. Nicaise werd re mise, J. Worst verliest van E. W. v. d. Burgh, P. J. v. d. Zeeuw wint van H. v. Duuren. A. I. M. verliest van N. N. J. J. Abspoel wint van H. C. de Nie, K. Hagemans verliest van G. Verhoeven wegens niet opkomen, P. M. J. Kemperman wint van J. C. Verhéar en w. F. Snieder wint van J. van Weeren. Gistermiddag heeft het tramver keer op het Kort Rapenburg eenige be lemmering ondervonden, doordat van een wagen van den expediteur de K. die van de Boommarkt kwam afrijden, juist hij het passeeren van de tram rails, een paar zware ijzeren platen waren afgevallen. Met eenige moeite werden de onhandige voorwerpen van de rails verwijderd, waarmede de be lemmering was opgeheven. Het was ook wel tijd, want door de drukte die er op dit punt meestal heerscht, was in korten tijd de opstopping reeds vrij groot geworden, waartoe de bekende nieuwsgierigheid der voorbijgangers nog eens flink bijdroeg. BS CHRISTELIJK HISTORISCHE SENATOREN. Naar aanleiding van het gisteren door ons overgenomen advies om de Chr. Historische Eerste-Kamerleden die het met de houding van hunne col lega's in de Tweede Kamer niet eens zouden zijn voor de vierschaar te da gen, schrijft de „Nederlander": „Ten eerste ligt het allerminst op den weg van dat" Hoofdbestuur, om. naar aanleiding van geruchten, die om trent iemand's gevoelen loopen, zonder dat deze zich zelf in het openbaar daar omtrent heeft uitgesproken, of officieel zijn gevoelen heeft toegelicht, een en- quete te gaan instellen Een dergelijke daad van het Hoofdbstuur zou ontoe laatbaar zijn. Maar ten andere eischen wij yoor alle leden der Unie, binnen de grenzen van ons beginselprogram Volkomen vrij heid op. Elke strooming in tegenover gestelde richting wenschen wij te kee- ren. De dagen, waarin er èn voor Loh man èn voor Idsinga èn voor Schok king èn voor de Visser plaats was in de Unie, moeten behouden blijven. En vooral in tijden, waarin wij opkomen voor protestantsche beginselen dienen wij afkeerig te zijn van een soort in quisitie, die herinnert aan Rome. Om die redenen heeft het advies van ,De Zuid-Hollander" ons zeer leed ge daan." Omtrent een opmerking van Mr. Ver kouteren, dat indien een protestant tot gezant bij tien Paus werd benoemd aan een der ernstigste bezwaren van pro testantsche zijde tegemoet zou zijn ge komen, schrijft hetzelfde blad: „Dit laatste is geheel onjuist. Het ernstigste bezwaar zat niet in den per soon, die gezonden werd, maar in den persoon tot wien gezonden werd en dat om het beginsel, waarvan deze de dra ger' is. Daarom zou met qen protes- tant9chen gezant aan de bezwaren, die geopperd zijn. niet zijn tegemoet geko men. Mr. Verkouteren houde ons deze opmerking ten goede." BINNENLAND. Antirev. burgemeesters en secreta rissen. Te Utrecht is, naar „De Standaard" mededeelt, een vereeniging opgericht van Antirevolutionaire Burgemeesters en Secretarissen. De heer Dommisse, burgemeester van Maassluis, besprak de vraag: Waarom is een Vereeniging noodig van Burgemeesters en Secretarissen van Christelijken huize? Na deze rede werden verschillende Gewone advertentiën per regel 22'/j cent Ingezonden Mededeelingen, dobbel tarief. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent Buitenland. Doumergne heelt Briand verzocht een Kabinet te vormen. Het Locarno-dèbat in den Doiftschen Rijksdag. De Fran sche Kamer en Senaat heb ben een voorstel tot epn nieuwe inflatie van anderhalf milliard aangenomen. BB MM vragen gesteld en opmerkingen ge maakt. Bij art. der statuten werd breedvoe rig gesproken over de vraag, of de ver eeniging zich op Calvinistisch, dan wel op Antirevolutionair, dan wel op Christelijk bedoeld als positief Chris telijk staódpunt zou stellen. Ten slotte werd het als volgt gefor muleerd: Er bestaat een vereeniging van Burgemeesters, Wethouders en Se- ceretprissen van Calvinistische levens- en wereldbeschouwing die den naam draagt van .Groen van Prinstarer. Als grojadslag werd gesteld de „er kenning van den Bijbel als het Woord Gods. Als doel „te bevorderen en voor- te staan de toepassing en ontplooiing der Antirevolutionaire beginselen als richt snoer van een positief Christelijk ge meenterecht en gemeentebeleid, welke, schoon, niet liggende op hert terrein der beginselen, gericht zijn op een juiste vervulling der gemeen+elijke taak. Als voorzitter werd gekozen de heer C. P. I Dommisse, Burgemeester- van Maassluis. De beide andere comité-le den, de heeren J. J. Talsma. burge meester van Zegveld en Kamerik en P. Doorn, burgemeester van Zwijnidrecht. werden bij acclamatie tot bestuursle den benoemd. De overeenkomst met Duitsdhland. Naar gemeld wordt, zal waarschijn lijk nog deze week de Duitsch-Neder- landsche overeenkomst inzake de in voerrechten en de crediet-regeling wor den geparafeerd. Van de zijde van Duitschland wordt voor een aantal land- en tuinbouw-producten een be langrijke verlaging der invoerrechten toegestaan, .waartegenover staat, dat het revolvingcrediet tot 1935 wordt ver lengd en de rente wordt verminderd. Wat de speciale tarieven voor de zee havens betreft, zal Nederland op den zelfden voet als België behandeld wor den. De dienstweigpringswet. Op de vragen van den heer Slote- maker de Bruine: Heeft de Minister kennis genomen van de sententie van het Hoog Mi litair Gerechtshof, d.d. 12 Juli 1925. waarin een schrijven van het Dep. van Oorlog wordt aangehaald, d.d. 27 Mei 1925. volgens hetwelk een dienst weigeraar, die zich op de Dienstwei- geringswet beroepen zou. van verre niet kan vermoeden, wanneer onge veer hij eventueel bij een anderen tak van Staatsdienst zal worden te werk gesteld? Is de Minister niet van oordeel, dat deze omstandigheid aan de toe passing der Dienstweigeringswet zeer in den weg staat? Zou de Minister bereid zijn te over wegen, welke weg moet worden in geslagen ó^i tot wegneming van dit bezwaar'te geraken en alzoo de wet meer effectief te maken? heeft de Minister van Oorlog bevesti gend geantwoord. Dp radio in de fabriek. De Heerenveensche wasch- glans- en strijkinrichting, onder directie van den heer L. A. W. de Blinde, heef naar „Het Volk" meldt, in haar inrichting een radio-toestel laten aanbrengen. De9gewenscht jvorden gedurende c.a. twee uren per dag, voor het personeel, gedurende het werk radiomuziefc; en (of) voordrachten gegeven. Behalve bii de zwaardere machines, klinkt de mu ziek overal aangenaam. Dat deze bij zondere attentie door het pl.m. 40 man sterke personeel wordt gewaardeerd, spreekt wel vanzelf. Het werk heeft er. naar de directeur constateert, niet on der te lijden; integendeel, er valt meer opgewektheid waar te nemen onder de werkers en werksters Wellicht is deze fabriek de eerste in richting in ons land, waar de arbeid

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1