NIEUWE LEIDSCHE COURANT VAN ZATERDAG 21 NOVEMBER 1925 Aan het einde der Week Het Verdrag van Locarno staat de laatste weken in het centrum der publieke belangstelling. In ver schillende landen hebben de laatste dagen de regeeringen en de parlemen ten alsmede de partijdagen der politie ke partijen het voor en tegen van deze zaak overwogen. In Frankrijk is men nog niet aan een debat over Locarno toe. In de Fransche Kamer moet eerst over Pain- 'levé's financieele voorstèllen, en daar mee over het lot van het huidige mi nisterie, beslist worden. De toestand van den Franschen Staat, die om en bij de 10 schommelt, is uiterst precair. In dit opzicht vormt België wel een gunstige tegenstelling tot zijn grooten broer. De Belgische frank is de laatste weken vrijwel stabiel, wat in hoofd zaak aan de volgende oorzaken is toe te schrijven: de mogelijkheid eener lee ning in Amerika, de steunpolitiek der regeering, de geleidelijke inkrimping der circulatie door de Nationale Bank en de afwezigheid van buitenlandsche speculatiei De Belgische Kamer was het eerste parlement, dat het verdrag van Locar no in behandeling heeft genomen. Het debat was in één dag afgeloopen en er bleek een overweldigende meerderheid vóór het pact te bestaan. In het Britsche Lagerhuis ging het al niet veel anders. Chamberlain, die een te practisch man is om aan allerlei idealistische bespiegelingen los van de werkelijkheid voet te geven, heeft zeer naar waarheid er den nadruk op ge legd, dat het tractaat van Locarno den oorlog „niet onmogelijk", maar hem „oneindig moeilijker" maakt. Met bijna algemeene stemmen werd door het Lagerhuis besloten tot de ra tificatie van het verdrag. In Duitschland gaat het niet zoo ge makkelijk als in de geallfeerde landen. Wel heeft het Duitsche Rijkskabinet tot onderteekening van het verdrag be sloten, maar dit besluit is de rijksre- geerin „niet licht" gevallen, zulks opa- dat de gekoesterde verwachtingen met betrekking tot.de door de geallieerde toegestane concessies niet in allen dee- le vervuld zijn. Men heeft evenwel genoeg vertrou wen in wat men tegenwoordig noemt 1 den „geest van Locarno", dan dat men de toekomst niet hoopvol tegemoèt zou gaan. De in de afgeloopen week gehouden partijdag van het Centrum heeft zich gelijk te verwachten was, unaniem voor aanvaarding van het verdrag uit gesproken, zulks in tegenstelling met den Duitsch-Nationalen partijdag. Het is evenwel de vraag, wat de Duitsch-Nationale Rijksdagfractie zal doen. Meerderen, tot deze groep behoo- rende, zijn vóór teekening, doch an deren de meerderheid is er tegen. Zij zijn klaarblijkelijk nie^geneigd, het nationale belang boven het partijbe lang te stellen. Dit laatste is iets, wat in een land de ergste gevolgen met zich kan brengen, gelijk ook gebleken is bij de huidige kabinetscrisis in ons land. Doordat een der partijen, met voor bijzien van het landsbelang, zijn spe ciale wenschen zoo naar voren schoof, dat zij tot geen opoffering bereid was, beeft zij het den tegenstanders moge lijk gemaakt, het Christelijk bewind omver te gooien en wellicht voor gerui- men tijd een Christelijke regeering on mogelijk ie maken. De Koningin heeft de afgeloopen Leidsche Penkrassen. Amice, Er zijn al weer tal van verschijnse len, die er op duiden, dat het Kerst feest in aantocht is. We hebben om te beginnen nu weer de spreekwoorde lijke donkere dagen voor Kerstmis, hoewel we over die ^donkerheid in na tuurlijken zin, niet veel te klagen heb ben. 'tls een menschelijke eigenschap om altijd over t'weer te mopperen, maar de laatste dagen is het zoo mooi. dat de mqest verstokte mopperaars het wel moeten opgeven. Een ander verschijnsel, dat op het naderende kerstfeest wijst, vindt men in de vele inteekenlijsten, die in deze dagen worden gepresenteerd Er schijnt geen eind aan te komen. Geen Zon dagschool is er of het bestuur is in de weer om giften voor het a.s. Kerst feest te verzamelen en daarbij komen dan nog de vele andere lijsten, die vooral in den wintertijd worden gepre senteerd. Als men daarbij dan nog let op de collecten, die op straat en langs de huizen worden gehouden, dan kan ik me begrijpen, dat er weieens min der vriendelijk over de lijsten-aanbie- ders wordt gesproken en dat de sym pathie voor de dingen waarvoor gecol lecteerd wordt er niet op vermeerdert. Nu neem ik den broeders en zus tors, die ook niet voor hun pleizier de jsten aanbieden, dit werk volstrekt niet kwalijk. Zij doen het niet voor hun eigen genoegen of om er zelf iets mee te bereiken, maar alleen om den kinderen die ze Zondag aan Zondag oui «Joh been verzamelen, eenige pret- wf»ek met de leiders der verschillende fracties geconfereerd, maar er is nog geen teekening in den toestand geko men Het is niemand duidelijk op welke wijze we uit de impasse, waarin ons iand geraakt is, zullen uitkomen. Uit het grijs verleden. DE EERSTE WERKSTAKING. Er is niets nieuws onder de zon, zoo zegt do Prediker. Is er eenig ding waar van men zoude kunnen zeggen: Zie dat, het is nieuw? Het is alreeds ge weest in de eeuwen die vóór ons ge weest zijn. Zelfs geldt dit van een verschijnsel als werkstaking; dat zoo nauw schijnt samen te hangen met de moderne maatschappij in haar huidige ontwik- kelingsphase. En als wij dan spreken van de eer ste werkstaking, vergeestelijken wij dit woord niet, zoodat we Adam den eersten werkstaker noemen, die van God het bevel had gekregen, den hof in Eden te bouwen en dien te bewa ren, maar zoo schromelijk in zijn roe ping te kort schoot. En we zeggen ook niet, zooals Worm ser op het eerste Christelijk-sociaal congres, dat God aan -een heel volk van zeshonderd duizend man bevel gaf den arbeid neer te leggen. Ook dit is geen werkstaking in den eigenlijken zin des woords, want staking is slechts een t ij d e 1 ij k onderbreken van den arbeid, waarbij de bedoeling voorzit zoodra zekere voorwaarden vervuld zijn het werk weer te hervatten; Jiet dienstverhand wordt door staking niet verbroken. Het is derhalve duidelijk, dat de uittocht der kinderen Israels uit Egypte geen werkstaking was. Doch de staking, die wij bedoelen en die de oudste is. waarvan de geschie denis gewag maakt, had plaats in het jaar 1450 vóór Christus te Thebe, do hoofdstad van Opper-Egypte en de re sidentie van den toenmaals regeeren den pharao Ramses III. Fharao liet een nieuwen tempel bou wen voor de godin Moet, de echtge noot© van den Thebaanschen hoofdgod Amon. De metselaars, die dezen arbeid verrichtten, ontvingen een loon dat slechts voor een zeer gering gedeelte in klinkende munt uitbetaald werd, doch in hoofdzaak bestond in een hoe veelheid koren en andere levensmid delen, die aan het begin der maand verstrekt werd. Daarvan moesten zii dan zien tot den eersten der volgende maand rond te komen. Doch zooals het meer gaat met ar beiders, die een karig maandloon ver dienen, het was: tien.dagen iets, tien dagen niets, tien iagen krom en dan is de maand pas oip. Het was de 10de van de maand en de metselaars, die reeds gebrek had den aan alles, weigerden nog langer te arbeiden. Zij verlieten het werk en begaven zich naar den tempel van Ttu etmoses III, die in deze streek was zeggend: „Wij hebben honger, en er zijn nog 18 dagen tot aan de volgende maand." Was de betaling, die deze arbeiders ontvingen, inderdaad onvoldoende of haddon zij hun leeftocht te snel opge geten? De werklieden zeiden, dat de ambte naren hen bedrogen hadden met val- sebe gewichten, dat er te veel aan den strijkstok was blijven hangen enz., al- tige uren te bereiden, op die manier den onderlingen band te versterken en tevens gelegenheid te hebben het E- vangeliezaad naar alle kanten uit te •strooien. Toch mocht weieens de vraag onder de oogen worden gezien of het niet mogelijk zou zijn, die ik erken het onontbeerlijke feestjes op een an dere wijze te financieren, 't Wordt nu zoo langzamerhand al te erg en wan neer dat zoo doorgaat, dan acht ik het gevaar niet denkbeeldig, dat de ook door mij zeer gewaardeerde Zon dagschool-arbeid daardoor in miscre- diet zal raken. Ik zou zeggen, laten zij wien 't aan gaat er eens over nadenken, en laat in afwachting van wat op dit gebied ge daan kan worden, een ieder althans nog dit jaar, naar vermogen onze Zon dagscholen steunen, 't Betreft hier een arbeid, dié vooral in dezen tijd, nu van alle kanten, zelfs door de Communis tische jeugdorganisaties wordt ge tracht op de jeugd beslag te leggen, voor het heden zoowel als voor de toe komst van het grootste belang moet worden geacht. Het doel van onze Zon dagscholen is toch geen ander dan om tie blijde boodschap der zaligheid, op kinderlijke wijze aan de kinderen over te brengen en door middel van het Evangeliezout van on- en bijgeloof een dierb're jeugd te behouden. Voor onze winkeliers is het nu weer een drukke tijd. De St. Nicolaas is in aantocht, wat altijd voor den winkel stand een groote bedrijvigheid mee brengt, Iedere winkelier zet dan zijn beste beentje voor en tracht door lemaal klachten, die ook in onze da gen wel vermanen* worden, wanneer een deel van het loon in natura uit betaald wordt. De ambtenaren daarentegen waren van meening, dat de arbeiders te» zor geloos geleefd hadden; zij hadden zui niger moeten wezen! De aannemer van het werk tracht te de metselaars te overreden weer aan den arbeid te gaan. Hij beloofde hun, dat hij hun gelegenheid zou ge ven, hun klachten bij Pharao zeiven die juist de werken zou komen bezien, in te dienen. Twee 'dagen later kwam Pharao wer kelijk; toen hij gehoord had wat er gaande was. zond hij een der schrij vers die hij bij zich had, alsmede ee- nige priesters naar de arbeiders, ten einde met hen te onderhandelen. De zen gaven op de volgende wijze uiting aan hun grieven: „'Wij komen, ver volgd door den honger, vervolgd door den dorst; wij hebben geen kleeren meer, wij hebben geen olie meer, wij hebben geen visscben meer, wij heb ben geen groenten meer. Meldt dit aan Pharao onzen meester, meldt dit aan Pharao onzen soeverein, opdat men ons leeftocht verschaffe." Pharao, getroffen door hun ellende, liet 50 zakken koren onder hen ver- deelen en dank zij dit onverwachte buitenkansje konden zij zonder te veel bezwaar het einde der maand halen. De eerste dagen der volgende maand gingen eveneens rustig voorbij, maar den 15den was er weer gebrek aan le vensmiddelen en opnieuw ontstond er ontevredenheid. Den 16den, 17den, 18- den en 19den Epiphi (zoo heette die maand) werd er gestaakt; de gevoerde onderhandelingen hadden geen resul taat. De arbeiders wilden niet aan het werk gaan alvorens zij een toeslag in koren hadden ontvangen en de aanne mer weigerde dezen eisch in te wil ligen. Ten slotte besloten de stakers naar den gouverneur der stad te gaan en dezen om gerechtigheid te vragen. Hij deed al zijn best hen te kalmeeren. doch tevergeefs. Aan woorden hadden zij niet genoeg, zij wilden daden, zoo riepen zij. Op dit oogenblik kwam haastig een slaaf aangeloopen, die aan Psaroe. den gouverneur op fluisterenden toon mee deelde, dat Pharao een kwartier gele den uit het paleis vertrokken was, dat hij op weg was naar den tempel van Amon, dat hij weldra het huis zou voorbijgaan en dat zijn stoet reeds vlakbij was. Dat kah toch niét, dat Pharao getuige zou zijn van dit op roer! Snel wendde Psaroe zich tot zijn op zichter Khamoïsit 'en gaf dezen bevel aan het volk koren te verstrekken uit de stedelijke voorraadschuren en zich tot dé menigte richtend, deelde hij hun mede, dat Khamoïsit hun1 graan zou verschaffen uit de voorraadschu ren. De stakers, die het motief van dit plotselinge besluit niet kenden en het toeschreven aan 's mans natuur lijke edelmoedigheid, braken uit in betuigingen van dankbaarheid: „Gj'l zijt onze vader en wij zijn uw zonen! Gij zijt de staf van den grijsaard, de voedstervader van het kind, de pleit bezorger van den ellendige. Gij zijt de schuilplaats, die verwarmt hen die koud zijn in Thebe! Gif zijt het brood der bedroefden, dat nooit ontbreekt aan de lieden van ons land!" Vijf minuten later waren alle sta- mooie etalages en het maken van re clame het koopend publiek tot zich te trekken. Dit jaar wordt een zeer bijzondere bedrijvigheid aan den dag gelegd. De winkeliers in het centrum van de stad zijn n.l. op de gedachte gekomen, spe ciaal voor dit stadsgedeelte een Sint Nicolaas-winkelweek te organiseeren en ze worden daarin gevolgd door de winkeliers van de Breestraat en en kele aangrenzende straten. Het komt mij voor, dat dit pogen moet worden toegejuicht. Er wordt nu eenmaal veel gekocht in dezen tijd* maar er zijn niet weinigen, die als ze hun inkoopen gaan doen, niet in de eerste plaats aan de eigen stadgenoo- ten denken, maar liever een tramme tje nemen naar Den Haag om daar hun geld uit te geven. Onze winkeliers hebben groot gelijk, dat ze daartegenover alle geoorloofde middelen aanwenden om de koopers te lokken en op de hier aanwezige ar tikelen de aandacht te vestigen. Over de vraag of het noodig is en gewenscht den kooplust van het pu bliek te prikkelen door naar fouten in de etalages te raden of meer andere dergelijke middelen, kan verschillend worden «geoordeeld. Ik voor mij ben van oordeel, dat men van die dingen altijd teveel verwacht. Een winkelier wordt er toch niet heter van dat het publiek zich, voor 'de ruiten verdringt om naar woorden te zoeken en op eventueele fouten in die woorden te letten, maar de mensclien moeien zijn artikelen zi^n en ze moeten ze zoo zien. dat ze daardoor tot koopen wor kers verdwenen en had de straat weer haar gewoon aanzien: Pharao kon komen. En de eerste werkstaking, die de historie vermeldt, was door de arbei ders gewonnen. BINNENLAND. De radio-verbinding Indië-Nederland. Sedert verscheidene weken, zegt de N. R. Ct. onderhoudt de kortegolfzen- der van Bandoeng een geregeld ver keer met ons land en verwerkt naast den grooten MalabaVzender de Indi sche telegrammen. Indertijd is van, Indië het initiatief uitgegaan om te trachten^fhet de moderne korte golven in verbinding met Nederland te ko men. Eerst daarna is men hier te lan de aan den slag gegaan, en namen de korte-golfzenders van het technisch bureau van Koloniën en de Nederland- sche Seintoestellenfabriek te Hilver sum proeven om Indië te bereiken. Zoowel van Indischen als vs(n Hol- landschen kant zijn successen geboekt. Om redenen van internen aard kon later het laboratorium der rijkstele graaf te 's-Gravenhage beginnen, waar de zender gehuisvest is, die thans het verkeer op de korte golf onderhoudt. De eerste proefseinen, werden door Indië op een vrij groote golflengte ge geven, maar men is gedaald in lengte en toen bleek, dat op 32 M. een behoor lijk verkeer mogelijk was. De seintee- kens van Bandoeng worden in Meyen- del nabij 's-Gravenhage opgevangen en per lijn, na versterking, doorge stuurd naar het hoofdkantoor der- rij kstelegraaf te Amsterdam waar ook de seinteekens van den Malabar heen gedirigeerd worden en waar tevens de bediening zetelt van de heide Neder- landsche zendstations. Op die manier is de heele radio-dienst van en naar Indië gecentraliseerd. In de practijk is gebleken, dat de ver binding op de korte golf, zoowel heen als terug, het heel aardig doet, al ko men er nog verrassingen bij voor, aan gename en onaangename. De korte golven over zulke ontzet tend groote afstanden worden nog te veel door onbekende en onberekenbare factoren beheerscht, zoodat we op het oogenblik den heelen korte-golfdienst van en naai' Indië nog moeten beschou wen als te verkeeren in een stadium van proefnemingen. Maar en_dit be hoort er onmiddellijk achter te volgen waarvan de resultaten aan de hand van de statistiek hoogst bevredigend zijn. Hoe het zij, op het oogenblik zijn beide korte-golfzenders1 in heide rich tingen een belangrijke hulp voor Koot wijk en Malabar. Het belang van die hulp komt naast h£t overgebracht woordenaantal tot uiting in de werktijden in de avond uren. Hoewel beide typen zenders in Nederland op die uren ongeveer even lang hoorbaar zijn, wil Jiet vaak voor komen, dat de korte-golfzender vroe ger genomen kan worden, dan de lan ge, Het meest komt dit verschil tot uiting in de richting IndiëNederland Ook in dit opzicht schijnen de korte golven niet in het nadeel bij de lange. Dat men met proeven voor aangena me verrassingen kan komen te staan, 'bleek dezer dagen, toen de tweede lcorte-golfzender van het laboratorium der rijkstelegraaf op een morgen aan het seinen was en door Indië, dat toe valligerwijze luisterde, gehoord wérd. Bij navraag in den avond bleek geen den geprikkeld. Bovendien, men moet toch niet mee- nen, dat ik zeg niet 't „betere" publiek, maar het kapitaalkrachtige publiek, dat in staat is belangrijke inkoopen te doen, lust zal hebben in 't gedrang te gaan staan en de eene etalage na de andere te bestudeeren om een fou tief woord te ontdekken. Ik verwacht eerder dat men de winkels, waaraan in verband met dergelijke dingen veel aandacht wordt besteed, zullen mijden om in een andere meer rustige om geving hunne inkoopen te dopn. De pogingen om door het organisee ren van winkelweken e.d. wat leven in de brouwerij te brengen en den koop lust van het publiek te prikkelen, kan ik wel toejuichen, maar ik vind -het jammer, dat dergelijke zaken buurts- gewijze worden aangepakt. Opzichzelf. dat geef ik toe, is het niet zoo heel erg, maar ik zie hier een verschijnsel van de groote kwaal, die onzen mid denstand al zoo onnoemelijk veel kwaad heeft berokkend, n.l. het ei kaar beconcurreeren en vliegen af te vangen, inplaats van samen te werken en door eendrachtig op te treden de middenstandsbelangen te behartigen en tevens de belangen van het publiek in het oog te houden. We hebben nu op dit oogenblik al twee winkelweek-comité's (zullen er nog meerdere volgjen?) en hoever de h.h. winkeliers onderling van elkaar af staan, blijkt wel uit wat in een verga dering van de Breestraters werd op gemerkt, n.l. dat men de zaak zoo aan moest pakken, dat het Haarlemmer- straatpubliek geweerd werd. vergissing mogelijk, zoodat met een golf van 38 M. op klaarlichten dag In dië gehaald was. Hierbij bleek gewone tekst, éénmaal, en code, tweemaal ge seind, uitstekend over te komen. Proe ven gedurende 24 uren met den eer sten zender, doch. op 26 M. hadden overdag geen of weinig resultaat op geleverd. Of ep in hoeverre deze toe vallige verbinding voor de practijk waarde heeft, zal de naaste toekomst moeten leeren. Want, al lezen we in verschillende radio-vakh laden, dat amateurs met een minimum aan ener gie maximale afstanden overbruggen, dan wil dat nog heelemaal niet zeg gen, dat een geregeld verkeer mogelijk is. En dit nu hebben wij juist noodig. Alcoholgebruik door autobestuurders. De Bond van Bedrijfsautohouders in Nederland heeft een adres gericht tot den minister van Waterstaat in ver band met een bespreking door de Na tionale Commissie tegen het alcoholis me, waarbij o.m. ter sprake kwamen de zeer bijzondere gevaren, uit een oogpunt van algemeene veiligheid op den openbaren - weg, door het gebruik van alcohol door bestuurders van au to's kort vóór het rijden of gedurende het rijden. Verwijzende naar de desbetreffende bepalingen, t.a.v. het personeel en met diens volle medewerking door de Ne- derlandsche Spoorwegen vastgesteld, verklaart adr. dat wellicht op grond van art. 15 sub 5 van het nieuwe Mo tor- en Rijwielreglement bepalingen waren op te nemen waarhij aan de wenschen ten deze zooveel mogelijk wordt tegemoet gekomen, doordat geen rijbewijs wordt verstrekt aan 'n persoon, waarvan redelijkerwijze te verwachten is. dat hij geen voldoen den weerstand kan bieden aan den drang tot gebruiken van alcoholhou dende dranken 'onmiddellijk vóór het besturen of tusschen twee korte, op el kaar volgende perioden waarin hij 'n motorrijtuig bestuurt. Adr. verzoekt den minister, in het Motor- en Rijwielreglement een zoo danige wijziging op te nemen. Aanprijzing van middelen tegen ziekte. De Middenstandsraad heeft een aanvang gemaakt met de bespreking van het wetsontwerp betreffende het met openbare aanprijzing in het ver keer brengen van middelen tegen ziek ten. De desbetreffende vergadering, voor zoover aan dit punt gewijd, werd ook bijgewoond door prof. ar. Vervaart «en mr. Van Walsum, resp. als voor zitter en secretaris vdn ae z.g. con trolecommissie op het advertentiewe- zen van patent-geneesmiddelen, ten einde dien Raad van voorlichting te dienen betreffende de gevolgen, weikei de wet voor, fabrikanten en hande laren in verpakte geneesmiddelen zou kunnen hebben, alsmede omtrent de» vraag, in hoever particulier initiatief •een regeling zou kunnen treffen, ten gevolge waarvan ingrijpen van den wetgever achterwege zou kunnen blij ven. Woningbouw. Naar het „H. Volk" verneemt, heb ben Gedeputeerde Staten van Zuid- Holland geweigerd hun goedkeuring te hechten aan het besluit van den Haags chen Gemeenteraad tot den ■bouw van een complex gemeentewo ningen van lage huurwaarden De wei gering is gegrond op het feit, dat de van rijkswege officieus beloofde bij drage, waarmee in het besluit is re kening gehouden, tot nog toe niet officieel is toegezegd. Het blad herinnert eraan, dat de bouw van deze woningen reeds was aanbesteed en dat spoedig met den bouw zou worden begonnen. Erg prettig voor het publiek, dat ook in de Haarlemmerstraat wel zijn in koopen doet en niet minder voor de collega's in de Haarlemmerstraat, die in vele opzichten met de winkeliers uit andere straten zeer goed concur- reeren, zoowel wat waren als wat prij zen betreft, en wier belangen door der gelijke qualification allerminst worden gediend. Eigenaardig was 't zeker wel dat zulk een uitdrukking gebezigd werd door een vooraanstaand sociaal-demo craat, die in de politiek gaarne als de arbeidersvriend hij uitnemendheid po seert en idie volgens zijn beginsel ge lijkheid en broederschap heeft te pre diken. Hij vinidt blijkbaar gelijkheid en broederschap mooie dingen, mits .£et Haarlemmerstraat-publiek* wier stemmen hij hoog respecteert, maar niet te dicht bij bem in de buurt komt. Zoo ziet ge alweer amice, dat woor den goe'dkoop zijn, maar dat de daden mét de ©ogenschijnlijk mooie woorden niet altijd in overeenstemming zijn. VERITAS. P. S. Onlangs heb ik enkele opmer kingen gemaakt over de feestviering van „Kennis is Macht." Van bevoegde zijde verneem ik thans dat het niet in de bedoeling ligt de herdenking op Zaterdag te vieren, en dat om de deel name van Katholieken mogelijk te ma ken, waarschijnlijk ook niet de eigen lijke herdenkingsdag, 4 Maart, zal ge kozen worden. Als nu ook nog het hal. waarmee de feestviering besloten zou worden geschrapt wordt, dan zijn on- getwijfeld heel wat bezwaren van- vele ouders vervallen. -V.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1925 | | pagina 6