CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Be JAARGANG
MAANDA'G 16 NOVEMBER
refi
CQDBANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20 i.
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiSn per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen, dobbel tariel
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij vooroitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
De Kabinetscrisis.
A^üoiAicCocrisis is dan AA een
te±c gcwuiUvjti.
j_/c liijiioicracrisis neefc aaAiedcÜAg,
ge0wvui toe wa.i lAQA gwiiooind Ae-cic
cal KaüiiicCSiwWtiatlÖ OU ZOOAlS CLe
jaacjie cAvgwU iccuj its ver waanden vi-ei
lieci-t uJé KaUjJL^tSiCWOatie galviici
toe eoii ivcioinctscriais.
Jtuèt gciieeie ïvaoxiiat heeft titans
oms./g geviaagcl wence oAtsiagname
cioor xi. ivi. de Koóingiii in overwe
ging is genomen.
net xvciuinet gaat dus heen en we
staan weer voor de vraag: w^.t nu?
i /.ai zeker niet gemaieKehjk zijn,
hierop em antwoord te geven.
hr 'zijn alieriei mogeiijnneden maar
de kans dat in de gegeven omstan-
dignedea een parie.nentair Kabinet ge
vormd zal worden dat werkelijk m
staat is te regeei;en, schijnt ons ai
heel gering.
Van eöii rechtsch Kabinet, of het
moest zijn een rechtsch zakenkabinet,
zal zeker geen sprake kunnen zijn.
Niet omdat, zooals de N. R. Crt.
opmerkte, voor zulk een. Kabinet een
basis ontbreekt.
Zulk een basis is er wel.
Terecht werd in de Memorie van
Antwoord over Hoofdstuk I der Staats
begrooting deze basis aangegeven:
„Het gemeenschappelijk mtgangs
punt, dac van God Almachtig aüe
gezag en recht is a f te leiden,
schenkt aan de drie rechtsche frao
ties een steunpunt dat elke andere
partijgroepeenng zou missen".
En nu zijn er wel verschillen over
de toepassing van dit geloofsbe
ginsel, maar dit neemt toch niet weg,
dat zooals de heer Heemskerk de
vorige week in de Tweede Kamer be
toogde, in de Christelijke grondsla-
gen van ons volksleven nog een zeer
ruim terrein is te vinden voor ge
meenschappelijke samenwerking.
Er is aldus de heer Heems
kerk meer dan ooit in den tegen-
woordigen tijd reden voor de recht-
sche partijen om zich aaneen te
sluiten.
Ik heb daarbij'' het oog op het
geen hier in de Kamer gebeurt. Het
residu van de Fransche revolutie
was het beschermen van den Staat
als een ihstituut los van God, maar
met behoud van vele grondslagen
van de maatschappij die naar Chris
telijke traditie bestonden, zij het dan
met losmaking van den stam waar
uit zij ontsprongen waren.
Onder het régime na de Fran'
sche revolutie was de strijd nog niét
zoo fel, dikwijls meer theoretisch
dan practisch.
Maar het revolutionaire residu
van de Russische revolutie is; dat
God ten eenenmale verworpen is, en
dat een geheel nieuw leven op de
ontkenning van God gebouwd moet
moet worden. Dat roert e^ werkt
door de wereld en tracht systema
tisch in alle landen door te dringen.
Geheel en al afgescheiden van wat
de parlementaire geschiedenis van
de eerste jaren ons zal leeren is,
dat een geestelijk gevaar, waartegen
men op zij!n hoede moet Zijn en
waartegen het dure plicht is, voor
allen die vasthouden aan het Chris
telijk geloof, zich aaneen te sluiten."
Er Is dus wel een basis voor ge-
meeusciiapp ciijke samenwerking van
üe reentscne partijen, maar nu is ait
net rataie, dac die oasis uit het .oog
is verioren dac de ernstige waarscnu-
wing van Mr. HeemskerK in den wind
weru geslagen .en da,t men in plaats
van de groote hjnen in het oog te
iiouden, ondergcscAikte punten voor
nooidzaKen heeft aangezien.
Dit geidt voor mannen ars Ds. Ker
sten, die, zonder rekening te houden
met de dreigende geestelijke gevaren,
een mijn haalt geiOgd om het Ka
binet te doen sprmgen en voor de re
volutionaire partijen ruim baan te
maken.
Dit geldt voor de Christelijk His-
torischen, die, terwijl nadrukkelijk was
aangekondigd, dat men het amende-
menc zou steunen, alleen pm de rech
terzijde uit elkaar te rammen, toch
niet den moed hadden om tegen te
stemmen.
Dit geldt ook van de Roomsch-
Katholieken, die zonder rekening te
houden met de omstandigheden en met
het feit, dat het hier toch slechts
een ondergeschikt punt betrof, een
crisis uitlokten.
Er i s dus wel een basis, maar
men heeft die basis losgelaten en het
zal'in de gegeven omstandigheden vrij
wel onmogelijk zijn, daarop weer terug
te keeren.
De heer van Vuuren, een der meest
bezadigde Katholieke Kamerleden
heeft in „Ons Noorden" nadrukke
lijk aangekondigd, dat in een nieuwe
meerderheid waarop een Kabinet
steunt, voor de Katholieken geen
plaats is.
En van een z.g. rechtsch Zaken
kabinet, met tegenover zich een on
verzoenlijke oppositie, die tot alles
in staat is en voor niets terugdeinst^
kan natuurlijk al evenmin sprake zijn.
De toekomst schijnt donker.
Het eenige lichtpunt bij dit alles
is, dat de Antirevolutionaire partij
voor deze crisis geenerlei verant
woordelijkheid heeft.
Of liever, dat is een lichtpunt.
Maar het groote lichtpunt bij dit
alles is, dat wat er ook roert en werkt
door de wereld on hoe roekeloos en
onverantwoordelijk er door menschen'
ook vaak wordt gehandeld, toch dit
vast blijft staan, dat God regeert,
en dat Hij, dwars door alle mensche-
lijke dwaasheden heen, Zijn raad zal
volbrengen.
Maar dat gaat niet buiten de men
schen om.
En daarom mag het wel de bede rijn
van allen die God als Opperheer erken
nen dat het Hem moge behagen Hare
Maiesteit onze geëerbiedigde Koningin
en Hare raadslieden, wijsheid te schen'
ken en goed verstand om een oplos
sing te zoeken, waardoor de belangen
van land en volk- het bést worden
gediend.
STADSNIEUWS.
„Patrimonium."
De vorige week hield de afd. van
„Patrimomjim" een flink bezochte ver
gadering.
Nadat enkele huishoudelijke zaken wa
ren behandeld, hield de heer A. Boek
kooi van Oegstgeest een inleiding over
het onderwerp „Bedrijfsorganisatie en
medezeggenschap
Spr. wees er allereerst op, dat ieder
wel gevoelt, dat er aan de organisa
tie der maatschappij iets of veel ont
breekt; de vraag is evenwel of er, en
zoo ja, wanneer er verbetering zal
komen.
Er zijn menschen, die van directe
verbetering niets verwachten, maar in
eens, na alle ellende, plotseling geluk
willen deelachtig worden. Deze men
schen zijn, bewust of onbewust, aan
hangers hetzjj van het Marxisme, het
zij van de Manchesterschool, de idee
der vrije, onbeperkte concurrentie*.
Daarentegen is 't verschillend streven
naar medezeggenschap en een eventueel
(daarmee gepaard gaande andere orga
nisatie van het bedrijf gebaseerd op
de dubbele overtuiging, aat onze te
genwoordige sociale toestand niet deugt,
maar dat hij kan verbeterd worden.
Ontegenzeggelijk is er al voel verba
terd, men denke aan de omvangrijke
arbeidswetgeving, toch zijn we nog niet
waar we wezen moeten.
We staan thans op een punt, waarop
we ons eerst goed moeten oriënteeren
voor we verder gaan. Een verder gaan
op den ingeslagen weg zou tot staats
socialisme kunnen leiden, wat in strijd
is met het door de Prot. Chr. partijen
steeds voorgestane beginsel van desou-
vereiniteit in eigen kring.
Doch wel is noodig organisatie van
den arbeid tegenover den thans in het
maatschappelijk leven maar al te veel
iheersehenden chaos.
Medezeggenschap en bedrijfsorganisar
tie is te gebruiken resp. als middel
tot en vorm van een organisatie van
den arbeid tot herstel van den organi-
schen samenhang in rechte ontwikke
ling v^n alles, wat op de productie be
trekking [hieefk
Ze bedoelen dus, dat negatief tegen
de vrijheid van bedrijf en arbeid, ge
bracht door de Fransche revolutie, moet
gereageerd worden en positief, dat de
Wereld van den arbeid een organisme
vormt, dat alleen goed werkt als met
dien algemeenen samenhang door middel
van organen wordt gerekend.
Set gaat daarbij' niet om hoog er
loon, doch om een rechtvaardig
doen, om handhaving van den privaten
eigendom, maar daarbij om hem een
rechtvaardigen grondslag te geven.
Voor den socialist daarentegen is me
idezeggenschap slechts middel om te ko
men tot de ladleenzeggenschap van het
(proletariaat, het is voor hem bevor
dering van het klassebelang, terwijl het
naar onze meening ontwikkeling van het
rechtsbewustzijn, van het geheelevolk
tot resultaat heeft.
Ten slotte ging spr. na op welke wijze
dit ideaal zou kunnen verwezenlijkt wor
den.
Het herstel van den organischen sa
menhang, de productie, speciaal met
het oog op den voomaamsten productie
factor,' arbeid, kan het best bevorderd
worden door de invoering van oollec-
tief-gilden. Het adviseerend lichaam blij-
ve eenigszins gewijzigd de Hooge Raad
van Arbeid, de wetgevende macht be
ruste b. d. regeering en 'n economisch
parlement, de uitvoerende macht drage
men zoo mogelijk over aan de bedrijfs-
raden.
Deze inleiding werd door een drukke
bespreking gevolgd, waaraan tal van
leden deelnamen en waarbij de inleider
nog gelegenheid vond zijne denkbeel
den nog nader toe te lichten.
Philips als menschenredder.
Dat de Philips radiolamp populair
was, dat wisten we. Dat zij het leeuwen
aandeel had in de waardeering van
alle radio-beoefenaars het was bekend.
Maar dat de Philipslamp den door al
lerlei teleurstelling wanhopig gewor
den constructeur van een amateurs-
ontvangtoestel zelfs kon terughouden
van Het laatste, dat een mensch doen
kan dat hadden we nooit durven
(denken.
De heer Hartmann in de Diefoteeg
vertegenwoordiger van Philips echter
laat geen gelegenheid voorbij gaan om
lom ons op de hoogte te brengen met de
i'ongst gebleken kwaliteiten van de Phi
ips radio-ontvanglamp en heeft ons voor
deze reddende eigenschap de oogen ge
opend met een.' aanschouwelijke voor-
Stelling in de etalage, die uit dit leer
zame radiodrama het voornaamste laat
zien.
Met een bewonderenswaardige vol
harding en 'n energie waarvan men paf
staat heeft papa Pimpel uit alle denk
bare en ondenkbare attributen, die voor
het meerendeel oorspronkelijk als keu
kengereedschap dienden, een uiterst ge
compliceerd en omvangrijk toestel op
gebouwd. De voltooiing is een feit ge
worden. De corpulente mama, die ijve
rig heeft meegeholpen, zit Au, even
als drie spruiten nevens haar, vol
zelfvertrouwen de eerste radio-muziek-
tonen af te wachten. Edoch de con
densator draait hij om en om... de
telefonen blijven stom.
Dit wordt den armen Pimpel toch
te machtig, en juist als hij op net punt
staat om in den afgrond der vertwij
feling zich neer te stoo^en, komt hem
een bode achterop gesneld, die hem
de Philips ontvanglamp voorstelt. Pim-
pel's hoop herleeft. De lamp wordt in
geschakeld, en ziedaar de heele in
stallatie werkt.
Men kan zich voorstellen, dat deze
gratis-voorstelling in de Diefsteeg veel
belangstelling heeft 't Is wel 'de moei
te waard.
De Kaasmarkt.
Het bericht in ons blad van 'Zater
dag, betreffende de kaasmarkt behoeft
eenige rectificatie.
Deze vergadering is niet toegankelijk
voor allen, die b\j Ide kaasmarkt be
lang hebben, doch het betreft hier een
vergadering van de Commissie voor het
Marktwezen, waartoe ook enkele ver
tegenwoordigers van den kaashandel
zijn uitgenoodigd, doch (Me voorts een
vertrouwelijk karakter draagt.
40-Jarig Ambtsjubileum
W. F. K. de Kievit.
Zooals onlangs reeds medegedeeld,
herdenkt de heer -W. F. K de Kievit,
Adjunct-boekhouder aan de Stedelijke
Fabrieken van Gas en Electriciteit, al
hier (heden den dag, waarop hij voor
40 jaren alhier in dienst trad.
Als klerk 2de klasse in November
1885 bij de Gasfabriek in dienst getre
den, wist hij door ijver en nauwgezet
heid 't vertrouwen zijner superieuren
te verwerven. Hij heeft de verschillen
de ontwikkelingsstadia van het bedrijf
medegemaakt en de administratie van
bescheiden en vaak primitieven om
vang zien groeien tot een, in overeen
stemming met.de hooger gestelde ei-
schen.
Toen in 1907 de Electriciteitsfabriek
was opgericht, werd de heer Kievit
speciaal belast met het inrichten van
de afzonderlijke boekhouding; ook het
verdere administratieve beheer van
dit nog jonge bedrijf was grootend'eels
aan zijn zorgen toevertrouwd.
Bij gelegenheid van zijn 25-jarig ju
bileum in 1910 vonden de comissaris-
sen der Fabrieken aanleiding als be
wijs van waardeering voor de toen
reeds door hem bewezen diensten den
heer Kievit den titel van Adjunct-
Boekhouder te verleenen.
Bij de verdere reorganisatie der Ad
ministratie, die door den snellen,
groei der bedrijven noodzakelijk bleek
bleef de heer de Kievit een belangrijk
aandeel in de werkzaamheden behou
den. Met jeugdige frischheid past hij
zich in zijn huidige functie telkens op
nieuw aan de eischen, de het admini
stratieve beheer van een omvangrijk
bedrijf als dat der Lichtfabrieken bij
voortduring stelt, aan; zijn adviezen
worden gaarne gehoord en met zijn
jarenlange ervaring in de administra
tie der bedrijven dient hij velen van
Voorlichting.
En zoo zeggen wij niet te veel als wij
verklaren, dat de jubilaris op een eer
volle loopbaan bij de administratie der
Lichtfabrieken kan tern '1 en zich!
daarbij in de algemeene syi athie van
superieuren en personeel mag verheu
gen.
Geen wonder dan ook, dat zijn me
de-ambtenaren met volle instemming
van de Directie, rich hadden opge
maakt om den jubilaris op dezen dag
van hunne gevoelens jegens hem te
doen blijken en te trachten hem een
aangename herinnering aan (dezen
feestdag te schenken.
Eene commissie, daartoe uit de ge
zamenlijke ambtenaren gevormd, kon,
dank zij de groote medewerking van
het geheele ambtenaarspersoneel, zoo
wel administratie als technisch, al
Spoedig aan haar plannen vasten vorm
geven om vandaag met de tastbare re
sultaten van haar werk voor den dag
te komen.
Toen te ca. 10 uur de jubilaris, daar
toe met zijn familie van huis gehaald,
het administratielokaal, waar hij zijn
dagelijksche bezigheden pleegt te ver
richten, werd binnengeleid, vond hij
dit herschapen in een feestzaal
Teneinde van hunne belangstelling
blijk te geven, waren aldaar tegen
woordig de Burgemeester, de Voor
zitter van Commissarissen der Fa
brieken, de Wjethouder. alsmede het
Commissielid den heer Spcndel en de
Directie, terwijl zich voorts een groot
aantal ambtenaren, zoowel van den ad
ministratieven als van techniscben
dienst daarbij hadden, gevoegd.
Nadat de jubilaris met zijn familie
de voor hen bestemde zitplaatsen te
midden van een fraaie palmengroep
hadden ingenomen, trad allereerst de
Voorzitter van Commisarissen naar
voren om den jubilaris toe te spreken.
Hij had zich afgevraagd, waarin de
verdienste van den jubilaris bestond
en dat was naar zijn meening niet ge
legen in het blooie feit, dat de heer
De Kievit jarenlang zijn werk had kun
nen verrichten en ock niet, omdat hij
het, populair gezegd, zoolang heeft
volgehouden, maar uitsluitend in de
wijze, waarop hij gedurende zoovele
jaren zijn taak had verricht.
Het is dan ook daarom, dat spr. het
zich een voorrecht achtte den heer De
Kievit namens de Commissie van Be
heer id er Fabrieken met dit voor hem.
zoo heugelijke feit te kunnen f 'ïcitee-
reu en hem dank te zeggen voor de ve
le diensten aan bet bedrijf bewezen.
Hierop volgde een hartelijk applaus
Vervolgens nam de Burgemeester het
FEUILLETON.
Het geheim van Colde Feil.
94 -
„Wat bedoelt u met voor het werk
zijn uitverkoren?" vroeg de vreemde
linge.
Monica Grey glimlachte. Weinigen
heel weinigen begrepen dat.
„Om voor ons werk te zijn uitver
koren is veel vereischt" zei zij. „Ten
eerste moet iemand, die bij ons komt
wonen, in 9taa,t zijn zichzelf geheel
te verloochenen. Wij hebben geen ei
gen wenschen en leven geheel voor
anderen."
„Dat zou ik. geloof ik wel kunnen.
Mijn eigen ik is lang genoeg iets ge
weest, dat 'ik liever zou willen verge
ten. Ik zal blij zijn, daarvan afstand
te doen en g- heel voor anderen te le
ven." Zij keek Monica Grey recht in
het edele gelaat. „U neemt geen zon
daressen op?" vroeg zij.
Monica glimlachte.
„Zijn wij niet allen zondaressen?"
antwoordde zij. „Als u mij wenscfrt te
vragen of wij onder ons vrouwen toe
laten, die op de een of andere wijze
haar eer of goeden naam hebben ver
speeld. dan moet ik zeggen: Neen, die
nemen wij niet op."
„Gesteld" ging de vreemdelinge
voort, „dat er iemand tot u kwam, die
door de wereld was gebrandmerkt en
beschuldigd van een vreeselijke mis
daad, en die toch onschuldig was in
de oogen van God. Zoudt gij zoo ie
mand opnemen?"
„Ik weet het niet" zei Monica Grey
treurig. „Ik ben hier lange jaren ge
weest, maar zulk een geval heeft zich
nog nooit voorgedaan."
„Het doet zich thans voor" zei Lady
Arden. „Ik ben gekomen, om alles wat
ik heb in uw dienst aan te bieden,
mijn lichaam om te werken, mijn ver
stand om te denken, mijn hart om lief
te hebben. Ik zou u een vei haal kun
nen doen, dat u aannemelijk zou schij
nen en toch niet buiten de waarheid
zou zijn. U zou het gelooven, maar dat
wil ik niet doen. U heeft een gelaat,
dat vertrouwen inboezemt. Wilt u
naar mijn geschiedenis luisteren; En
oordeel dan voor uzelf. Zeg of ik schul
dig ben of onschuldig. Neem mij aan
of wijs mij af, zooals u wilt.'
Toen woord voor woord, met al de
bijzonderheden, zonder zichzelf te spa
ren, verteldp Lady Arden aan Monica
Grey heel naar levensgeschiedenis.
Ket verhaal duurde lang en de di
rectrice van de vredezusters luisterde
aandachtig. Zelfs waar zij het meest
viel te laken, door met Lord Arden
te trouwen, zonder hem de volle waar
beid te zeggen, daar bekende zij alles
openlijk en eerlijk en zij wist, dat dit
de ergste misstap was, dien zij had be
gaan.
Toen zij geëindigd was, keek zij ver
langend op naar de vrouw, die stil
had toegeluisterd.
„Heeft u ooit een levensgeschiede
nis gehoord als de mijne?" vroeg zij.
En Monica Grey antwoordde een
voudig: „Neen".
Toen zeide Lady Arden, langzaam:
„Wilt u thans uw oordeel over mij
•uitspreken?*'
„Ik heb u in mijn hart al geoor
deeld", antwoordde Monica Grey.
„En u houdt mij voor schuldig?"
vroeg Lady Arden.
„Neen, met mijn geheele hart en
uit het diepst van mijn ziel geloof ik.
dat ge onschuldig zijt", zei Monica
Grey.
Het volgende oogenblik lag Lady
Arden aan hare voeten, en dankbaar
opstaande greep zij h^nr handen, die
zij met hartstochten ku9sen en
vreugdetranen bed<-
„U gelooft duo i.i. ...<j riep zij uit,
„u gelooft, dat ik onschuldig ben! U
heeft alles gehoord en nog vertrouwt
11 mij?"
Monica Grey boog het hoofd over de
snikkende vrouw en kuste haar. „Ik
ben overtuigd van je onschuld lieve",
zei zij op zachten toon
„En hij de man, dien ik liefhad
met heel mijn hart mijn man, die
ook mij eens beminde hij hield mij
hij hield mij voor scliuldig".
„Ja, maar je moet hem geen on
recht doen. Je moet bedenken, dat hij
alles reeds had gelezen en er over na
had gedacht en de hoofdpersoon in
deze zaak had' veroordeeld. En een
man van geizonld oordeel en van een
scherp verstand verandert niet zoo ge
makkelijk van overtuiging. Je moet
alles in aanmerking nemen, zijn woe
de, zijn gekrenkte trots, zijn gewonde
liefde. Ik zou zeggen, dat van de twee
hrj misschien nog het zwaarst lijdt.
O kind! Als je het hem maar had ge
zegd!"
,.Dan zou ik hem hebben verloren"
snikte Lady Arden.
„Nu heb je hem verloren" was het
ernstige antwoord, „voor zoover ik "kan
zien voor heel het leven. En nu ik
alles gehoord heb geloof ik, dat het
verborgen houden van je levensge-
geschiedenis voor hem je grootste foot
is geweest".
„De hemel zegene n voor die woor
den", riep Lady Arden uit. ,.U geeft
mij nieuwen levensmoed. U gelooft in
mij, u vertrouwt mij en u wilt mij dus
toestaan u te helpen bij uw werk?"
„Ja", antwoordde Monica Grey. ZU
vervolgde vriendelijk: „Ik zeg wel ja,'
wat mij betreft, maar voor ik iets kan
beslissen, moet ik er met den bisschop
over spreken. U bent een getrouwde
vrouw en ofschoon u hier onder ons be
schutting en werk moogt zoeken en
vinden, kunt u toch nooit een van de
zusters zijn
„Neen, dat begrijp ik," antwoordde
Lady Arden.
„Ik ben er zeker van dat de bisschop
zijn toestemming zal geven/' ging Mo
nica Grey voort. „Hoe meer ik er over
denk, hoe zekerder ik er van ben. Li
chamelijke noodon lenigen is ten slot
te nog niet zulk een dringend werk der
barmhartigheid als het troosten efn
steunen van een benarde ziel".
„Denkt u, dat hij geen teg enwerp
gen zal maken?" zei Lady Arden.
„Noen, maar ik moet enkele d^gen
tijd hebben om er .over na te dei ik .-mi
er met den bisschop over te prat ;i
(Wordt vervoifd
