Oii nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
AMSTERDAMSCHE ANTHRACIET P.
Belangrijkste nieuws in dit Hummer.
Bè jaargang
dinsdag 10 november 1925
"Rummer t666
NIEDWE LEIDSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
V Valsche beschuldiging.
Ds. C. A. Lingbeek schrijft in ,.De
Gereformeerde Kerk" over de Vrije U-
niversiteit en den invloed van Dr
Kuyper.
Het refrein van zijn lied hoe kan
het anders is,dat Dr. Kuypers
groote gaven en zijn reuzenarbeid heb
ben moeten dienen om de Ned. Herv.
Kerk te verscheuren, ons volk en onze
rationale instellingen van hun Protes-
tantsch karakter te beroovey en om
Rome tot macht en invloed te brengen.
Het heeft weinig zin het tegendeel
te betoogen.
Wanneer Ds. Lingbeek voor overtui
ging vatbaar was, clan zou hij reeds
lang van het dwaze van deze beschul
diging overtuigd zijn
Maar hij is nu eenmaal niet voor
overtuiging vatbaar. Dit waandenk
beeld laat bem niet los en hij is blijk
baar niet meer in staat fantasie van
werkelijkheid te ondersche den.
Er is echter in het betoog van Ds.*
Lingbeek één zinnetje waarop wij toch
wel even de aandacht moeten vestigen,
omdat de man die zegt meer en beter
dan anderen Gods stem te liooren en
daarnaar te handelen hier met de
waarheid tocji wel wat al te sterk op
gespannen voet komt.
Betoogd wordt toch, dat de Lands-
Universiteiten met opzet aan het on
geloof werden prijsgegeven om voor de
eigen hoogeschool dezelfde rechten te
krijgen. Daarom werd 't Protestantsch
karakter van ons volk en de nationale
instellingen willig losgelaten
Wie de feiten kent en Ds. L. kent
de feiten minstens zoo goed als ieder
ander die weet dat hier brutaalweg
gelogen wordt.
•Het waren de liberalen die Ds.
Lingbeek nu nog wel in gezelschap van
een Roomsche achter de Regeeringsta-
fel wil zien die ons volk stelselma
tig hebben ontkerstend. De Universitei
ten evengoed als de lagere scholen
Maar het is de eere geweest van de
opvolgende rechtsche Kabinetten, dat
zij dit voorbeeld niet hebben gevolgd
Zij hebben niet willen meewerken
om onze openbare instellingen aan het
ongeloof prijs te geven.
Daarom werden aan de openbare
universiteiten benoemd, mannen als
Dr. Visscher, Dr. Noordtzij, Dr. v Leeu
wen, Dr. Eekhof, Dr Buytendijk en Dr.
Bouman.
Verschillende van deze benoemingen
gaven aanleiding tot scherpe critiek.
Men sprak van partijbenoemingen en
wat niet al.
Maar ondanks die critiek hebben de
rechtsche Kabinetten mannen be
noemd, die buigen voor Gods Woord.
Dat was' één van de vele vruchten
van de rechtsche meerderheid.
Wanneer Ds Lingbeek dus durft be
weren dat, om de Vrije Universiteit te
helden de openbare instellingen aan
het ongeloof werden prijsgegeven, dan
is dat een bewering, die met 'de waar
heid in lijnrechten strijd is.
Het is kortweg gelogen.
En het is zeker geen gunstig teeken
wanneer Ds. Lingbeek dergelijke on
waarheden noodig heeft om zijn stand
je te verdedigen.
STADSNIEUWS.
Levensbericht prof. dr. J. van Leeuwen
In de te Amsterdam gehouden verga^
dering van de afd. voor geschiedenis
en letterkunde der Kon. Academie van
Wetenschappen bracht Prof. V r t-
h e i m, hoogleeraar in de Grieksche
taal en letterkunde aan de Universi
teit alhier, het levensbericht uit van
prof. dr. J van Leeuwen.
Uitvoerig ging spr. Van Leeuwen's
ontwikkeling na, zoowel als jeugdig
leerling zijns vaders, als student onder
leiding van Boot, Jorissen, Land en
later van Cobet te Leiden, vervolgens
als leeraar in de klassieke talen te Am
sterdam.
In 1880 verscheen in samenwerking
met Mendes da Costa de bekende
Grieksche grammatica, die. na 45 jaj*en
nog voortleeft en zooals spr. zeide bo
ven veel ephemeers onzer dagen daar
om de sympathie der solide scholen
geniet, wijl het eigén Hollandsch werk
is zonder plagiaat. Op de Attische
Vormleer volgde een soortgelijke voor
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Homerus, waardoor de basis was ge
legd voor de uitgaven van Homerus en
Aristophanes.
In 1884 werd Van Leeuwen tot op
volger van Cobet te Leiden benoemd,
waarmee een periode aanving van uit
gebreide publicatie. In den breede be
handelde spr. Van Leeuwen's werkwij
ze, te Leiden, waaraan de geleerden
door hem gevormd nog steeds met
groote dankbaarheid en waardeering
terugdenken.
Leiden, zoo zeide spr. gaf een rus
tige. zekere basis voor voortgezette
studie in elke richting, doordien solide
kennis der beide oude talen door uit
gebreide lectuur werd aangebracht,
doordien als regel gold, dat het onder
ste steeds het meest hechte moet zijn,
doordien de andere onderdeelen der
philologie, ondanks alle gebreken, me
dewerkten tot de vorming eener unitas
classica. Deze eenheid is door 't nieu
we academische statuut uit het lood
geraakt, niet ten voordeele van de aan
staande docenten onzer gymnasia, voor
wie vertrouwdheid met de teksten en
daaruit voortvloeiende kennis van het
idioom hoofdzaak' moet blijven
Na een karakterschildering van Van
Leeuwen ging spr. in chronologische
volgorde zijn publicaties na gedurende
zijn 30-jarig professorschap. Uitvoeri
ger werd stilgestaan bij Van Leeuwens
houding in zake de Homerische quaes-
tie. Mag dan ook Holland, zoo zeide
spr. met benepenheid in waardeering
van dien arbeid zijn te kort geschoten,
met te hooger waardeering vereeren
zij den man. die het van nabij zagen,
hoe hi'j onder de schrijnendte slagen
van het lot dit werk in stille volhar
ding volbracht.
Ten slotte besprak Vürtheim Van
Leeuwen's aftreden en zijn dood op 21
Juli 1924 op 74-jarigen leeftijd.
Eenige familieleden van prof Van
Leeywen woonden de voordracht van
het levensbericht bij.
De Z.H.V.-kwestie.
Sedert, eenigen tijd scheen 'de Z
(eeuwsch) (Hollandsche) V(erzekerings
bank (gevestigd aan de Pletterijkade te
s-Gravenhage hij vele verzekerden,
voornamelijk hier in Leiden, in een
minder goed blaadje te staan.
Gedurig kon mei^ van verschillende
zijden klachten en aanmerkingen be
luisteren naar welke te oordcrlen de
administratie van de maatschappij
niet in orde, en een algeheele débacle
niet meer te vermijden zou zijn.
Deze onrustbarende geruchten had
den tot eerste gevolg dat de verzeker
den slechts aarzelend, en soms in het
geheel niet meer hun premie betaal
den, terwijl de spanning, die zich in-
tusschen best verklaren liet, dermate
steeg dat onlangs in „Zomerzorg" al
hier een vergadering werd gehouden
van ontevreden verzekerden, welke ge
leid werd door den heer J. Veltman.
Op deze vergadering ging het vrij
rumoerig toe, dank zij mede de
aanwezigheid van enkele heeren, die
vroeger als agent bij de Z H. V. in
dienst waren geweest, doch bij de re
organisatie van de zaak op straat wa
ren gezet, Dit waren de heeren A-
bramsen, Weimar, Zoutendijk en Guil
liaumse.
Naar aanleiding van de in die ver
gadering gevoerde besprekingen en de
door de ontslagen agenten tegen de
maatschappij geuite beschuldigingen
werd toen op voorstel van den heer
Oostendorp een commissie uit de ver
zekerden benoemd, die de directie der
Z. H. V. een volledige verklaring zou
vragen.
In deze commissie namen zitting de
heeren J. Veltman, F. Stöxen, en P.
A. Meyers, die zich dan ook van hun
opdracht kweten en als resultaat daar
van een rapport samenstelden, dat gis
teravond in een in café ,.1'Union" ge
houden vergadering is behandeld.
Waarschijnlijk mede door de ongun
stige weersgesteldheid was de belang
stelling piet zoo heel groot-
De leiding' berustte weer bij den
heer J. Veltman, die in het bijzonder
welkom heette den heer J. H Stigter
uit den Haag, directeur van de Z.H.V-
Tevens bracht hij een woord van
dank aan den heer Oostendorp voor
diens initiatief dat dit uitgebreid on
derzoek tot gevolg heeft gehad.
Spr. gaf nu eerst het woord aan den
heer H a r t i n g, die een overzicht gaf
van de tusschen de commissie en de
directie gevoerde correspondentie
Aanvankelijk, aldus spr. weigerde
de directie op de haar geuuuue-i ver-
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 22'/» cent
Ingezonden Mededeelingen, dobbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advert entiën bij vooruitbetaling
ran ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
RECLAME.
Heeranslngel 34/35, Tel. 1523.
PRIMA KWALITEIT. VERZEGELDE ZAKKEN.
gadering in te gaan, omdat de com
missarissen zulks niet zeiden te kun
nen toelaten. De verhouding tusschen
de verzekerden en de Z.H.V, is niet die
van de leden eener vereeniging en hun
bestuur, dat zij ter verantwoording
kunnen roepen, doch achtten zij alleen
te vergelijken met die van den koop
man, die staat tegenover zijn cliëil-
tèle.
Na eenig heen- en weergeschrijf ech
ter stond de directie een onderhoud
toe, echter niet aan de commissie, doch
aan de leden ervan, in hun kwaliteit
van. verzekerden, wien gaarne inzage
zou worden verstrekt.
Na dit overzicht deelde de heer Velt
man zijn persoonlijke indrukken mede
Dat het beheer bij de Z.H.V. slordig is,
achtte spr. niet aan te toonen. Hij roem
de de houding van den directeur, die
de heeren goed had ontvangen en hun
alle bescheiden had voorgelegd.
Spr. heeft alles in orde bevonden en
van de zaak een goeden indruk gekre
gen. Dat de balans geflatteerd zou zijn
achtte spr. niet te bewijzen. Hij kan
wel aannemen, dat het meubilair en
de geheele inventaris de waarde ver
tegenwoordigen die op de balans is
aangegeven. Ook ten opzichte van? het
verlartgde accountantsonderzoek heeft
de directeur volgens spr. een ruim
standpunt ingenomen. Nadrukkelijk
wilde hij nog even vastleggen, dat de
commissie alle beschuldigingen heeft
onderzocht, en dat ook de door het ont
slagen personeel opgestelde open brief
is ter sprake gekomen. Wat de be
schuldiging van- den heer Guillaumse
betreft, heeft spr. den indruk gekre
gen dat die een kwestie van zeer in-
tiemen aard behandelt, waarin de
heer G. den directeur leelijk heeft be
handeld door misbruik te -maken van
wat hem in vertrouwen was medege
deeld.
Persoonlijk is spr. van meening dat
men gerust zijn premie kan blijven be
talen en bij de Z.H.V. verzekerd blij
ven, al mist spr. de zaakkundige be
voegdheid om hier met zekerheid te
concludeeren, dat de Z.H.V. goed is.
Op de sociale zijde van het aan de
betreffende agenten verleende ontslag
zeide spr. niet te willen ingaan. Wan
neer daarbij door de directie, in strijd
met de democratische beginselen is ge
handeld, moeten de vakbonden dat
maar in orde maken. Hier heeft men
slechts te oordeelen als verzekerde, en
dan kan spr. het niet anders zien dan
als een blijk van goede bedrijfsleiding
wanneer op het oogenblik, »dat de zaak
topzwaar wordt en reorganisatie noo
dig blijkt, een deel van het personeel
wordt ontslagen.
Het betreft bij de Z.H.V. waarbij in
hoofdzaak arbeiders en kleine midden
standers geinteresseerd zijn, - geen re
kening van millioenen, maar dat is
geen reden om er minder vertrouwen
in te stellen, want, aldus spr. en dan
noemt hij een aantal gevallen, er zijn
tal van groote zaken waarbij de ver
zekerden en de geldbeleggers erin ge
vlogen zijn.
De heer Harting gaf hierna een kort
overzicht van de behandelde documen
ten, die de commissieleden waren voor
gelegd.
Daaruit bleek, dat de Z.H.V. inder
daad een moeilijken tijd heeft doorge
maakt.
Nadat zij in 1917 was opgericht volg
de in '18 de griep-epidemie waarbij de
maatschappij f 53000 verloor
Hiervan werden in '19 f 500 inge
haald en in '20 f 2800. In 1921 werd een
netto winst gemaakt van f 22000, in '22
een van f 3500; in 1923 een van f 6300.
waarna in 1924 werd besloten tot ai-
geheele reorganisatie. Bij deze gelegen
heid werd het personeel verkleind en
werd f30 000 aan preferente aandoe-
len in de zaak gebracht.
Achtereenvolgens las spr. hierna het
antwoord voor op éen der in de vorige
vergadering genoemde bezwaren. Zoo
bleek de verantwoording van f 100.000
aan aandeelen in portefeuille op de
balans statutair voorgeschreven te zipi
en bleken de eenige gevallen van niet-
uitbetaling. c.a. te Hengelo en te En
rchedé dcc:- c:;i uchtrvlijke uitspraak
te rijn gereclGvaard>:
De aanwezigen kregen vervolgens ge
legenheid om vragen te stellen, waar
van gebruik werd gemaakt door de
heeren Trouwee, Oostendorp en Segijn.
Zij werden door den heer Stigter, den
directeur zelf beantwoord. De laatste
wees hierbij op de vele moeilijkheden
die de Z. H. V. den laatsten tijd
ondervond door tegenactie die het
ontslagen personeel tegen haar
voerde en waardoor een gespan
nen verhouding tot de verzekerden ont
stond, die op de pre mie storting, zoo-
we! als op de uitbetaling nadeelig werk
l£. In gevallen van onvermogen zal
zij geen premie heffen, maar als die
onmacht wordt aangewend terwijl ei
genlijk wantrouwen de drijfveer is, zal
zij toonen wie zij is. Voorloopig echter
treedt zij niet hard op, in het vertrou
wen dat spoedig de atmosfeer weer
zuiver zal zijn.
Volkszangavond.
Eindelijk weer eens een Volks
zangavond.
Ja, men vergeve ons dezen ontevre
den uitval, maar is het ook niet zielig
om na zoo'n mooien avond als -yve gis
teren weer in de Kleine Stadszaal heb
ben gehad, naar huis te moeten gaan
zonder te weten of we, gedurende het
groote gedeelte van het seizoen, dat
voor ons ligt, nog twee of misschien
wel drie avonden bij den heer Oost
veen en zijn begeleidster mogen terug
komen.
Enfin, dezen avond hebben we dan
toth weer gehad-en ook ditmaal zal
hij zijn zuiverenden en opbouwenden
invloed op de beoefenaars van onzen
eenig-mooien Volkszang niet hebben
gemist.
In weerwil van het weinig aanlok
kelijke weer was de kleine Stadszaal
geheel bezet, dus bleken velen er graag
een natte plunje voor over te hebben
gehad om van het mooie pittige zang
onderwijs van den heer Oostveen te
kunnen genieten.
Er over zeggen kun je eigenlijk niet
veel. Je moet zelf de menschen hebben
hooren zingen, leeren zingen, terwijl
de heer Oostveen op''t podium het
echt-Nederlandsche of Vlaamsche lied
voordraagt. Zoo iets vergeet je niet
meer.
Nu, dit moet ook niet. De bedoeling
is, dat steeds meerderen en ook steeds
anderen er zullen komen om te leeren
zingen. Geloof ons, wie daar het Ne-
derlandsche volkslied heeft hooren zin
gen, zal bijna altijd zeggen„Wat doe
ik het eigenlijk nog stumperig".
Daarom moet het bestuur >an
„Volkszang" dat deze avonden koste
loos geeft, door wie dat kunnen, in
staat worden gesteld om dat te blijven
doen.
We zullen hopen, zoo nam gister
avond de heer Oostveen afso'heid, dat
we in December weer kunnen terug
komen, maar 'k weet het nog niet ze
ker.
Kijk, dat moest niet magge.
Een avond als dezen moesten we in
dit seizoen om de veertien dagen heb
ben, Dan schoten we op.
We hopen dan ook, dat de aandrang
in de eerste plaats die van het publiek
zelf op het bestuur van „Volkszang"
zóó groot zal worden, dat 't al het mo
gelijke zal doen om ons blij te maken
met een grootere portie van deze ge
zonde kost.
Opvoedkundige lezingen.
Ter aanvulling^van een de vorige
week geplaatst bericht kunnen we nog
melden, dat aan de onderwijzers en on
derwijzeressen hier ter stede het vol
gende rondschrijven is verzonden.
Velen uwer zullen zich nog wel her
inneren, dat 2 jaar geleden door Dr.
Oort een serie lezingen werd gehouden
over experimenteel© psychologie.
Het plan, om in 't vervolg geregeld
dergelijke lezingen te organiseeren
kwam door verschillende omstandighe
den tot dusver niet tot uitvoering.
Thans is echter door een 10-tal on-
tal onderwijzers, 5 werkzaam aan open
bare en 5 aan bijzondere scholen te de
zer stede, een vereeniging opgericht,
die bedoelt de belangstelling in denieu
we gedachten op het gebied van onder
wijs en opvoeding te bevorderen, o.a
door de vorming van een biblotheek en
het organiseeren van lezingen.
Om aan deze vereeniging meerdere
bekendheid te geven zal op Woensdag
18 November, 's avonds 8 uur in Öe
groote zaal van het „Nut" aan de
Steenschuur een vergadering worden
gehouden, waar Prof. Casimir zal op
Binnenland,
Maatregelen tegen de verzending van
pornografische stukken.
Nadere mededeelingen omtrent de
Duitsche invoerrechten.
Buitenland.
De Fransche Kamerzitting, waarin
over de financieele ontworpen zou wor
den beraadslaagd, is vooiloopig tot
heden verdaagd.
De Duitsche Rijksdag zal voorloopig
niet bijeengeroepen worden.
Er worden reeds toebereidselen ge
maakt voor de ontruiming der Keul-
sche zfone.
De Italiaansche bladen mogen alleen
officieel nieuws over den mistakten
aanslag op Mussolini publiceeren.
treden met het onderwerp: „Individu-
eele en sociale factoren in de opvoe
ding."
Bovendien kunnen we al mededee-
len, dat we reeds toezegging voor het
houden van lezingen ontvingen van
den heer G. van Veen, onderwijzer bij
het O.L. onderwijs te Amsterdam over:
„Het doel van 't geschiedenisonderwijs
en van den heer A. Janse, hoofd der
Chr. school te Biggekerke, over: „Het
kinden 'tgeschiedenisonderw." terwijl
we nog hebben uitgenoodigd Fr. S.
Rombouts. Dr. J van. der Spek en Prof
Dr. Ph. Kohnstamm.
De circulaire is onderteekend door
de heeren: A. v. Baan, J. Bredeveld,
L. G. v. Doorn, P. J Hoogendam, J.
Kalsbeek, N. F. Kooistra, D. Meijer, J.
C. v. Schaick, J. Schouten. F. W. Zee-
lenberg.
Gemeenteraad.
De eerstvolgende vergadering van|
den Gemeenteraad zal zeer waarschijn)}
lijk plaats 'hebben op Maandag 30.
jNovember a.s.
De behandeling van de gemeente-,
begrooting, dienst 1926, zal zeer waar-1
schijnlijk plaats hebben op Maandag
7 December en volgende dagen.
Schaken.
Leidsche schaakclub „Philidor".
Het tiental voor de competdtiewedstrH
den, waaraan bovengenoemde club deel
neemt is aldus samengesteld:
i. C. P. de Blauw," 2.-W. Segaar, 3.
H. I. de Nie, 4. H. v. Duuren. 5. J.
.Worst 6. W. F. Sni,eder. 7. E. W. V;
d. Burgh, 8. J. de Boer, 9. N. N., iq.
P. J. ae Zeeuw.
Reserves: W. Imm?ik en J. J. Ab*
spoel.
Uitslagen van den winterwedstrnd:
3de rondeW. "H. Colpa en P. JM.
Kemperman o1
4de rondeW. F. Smeder en W. Se
gaar o1. H. I. de Nie en E. W. v.
d. Burgh 1o (door tydso ver schrijding).
A- J. J. Nicaise en J. v. d. Wilk, afgebr.
Jpartjj. N. N. en A. M. I. 1o.
Hedennacht brachten de heeren
F. uit Leiderdorp een aantal jonge
koeien, pinken over, toen yp den H.
Rijndijk hen een auto achterop kwam
rijden. Een der begeleiders maakte er
den chauffeur opmerkzaam op, dat
de pinken niet tijdig genoeg naar de
andere zijde van den weg konden wor
de gebracht en dat het beter was, dat
de auto voor ditmaal even wachtte.
Maar de autobestuurder stoorde er,
zich echter niet aan en reed door,
waarbij hij een der pinken aanreed.
Het dier brak een rechterachterpoot en
moest worden afgemaakt.
Tusschen den eigenaar, die hierdoor
flOO schade zegt te lijden en den au
tobestuurder, die de heer M A. K. uit
Boskoop bleek te zijn, ontstond een
heftige woordenwisseling, waaibii
blijkbaar - een uitdrukking is gebruikt
die K. aanleiding gaf om aangifte te
doen van beleediging.
De politie heeft zich met de zaak
beril oeid.
Gistermiddag is in een woning in
de Lange Paradijssteeg een meisje, J.
M. K. terwijl zij alleen thuis was, ia
aanraking gekomen met de brandende
kachel, toen zij een voorwerp van den
schoorsteenmantel wilde afneiden.
Haar jurkje vatte vuur en van schrik
liep daarop hetvkind naar buiten, waar
eenige buren, F. S. en W. B. erinsj&ag*
den do vlammen te doovea.