CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
6e JAARGANG
MAANDAG 26 OCTOBER 1925
NUMMER 1473
NIEUWE LEIDSCHE CODBANT
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal 2.90
V Het parlementaire stelsel.
In het algemeen kan het als een
verblijdend verschijnsel worden aan
gemerkt, wanneer in de kringen van
de SDAP pogingen worden gedaan het
parlementaire stelsel hoog te houden.
Daaruit blijkt dat men het anti-par
lementair optreden van mannen als
Troelstra en Stenhuis afkeurt.
Eigenaardig is echter de wijze waar
op men dat doet.
Kort na de verkiezingen werd be
toogd dat in geen geval een Kablnet-
Colijn mocht optreden. Dat zou men
niet dulden. De samenwerking van de
rechtscbe partijen moest een einde ne
men, teneinde het optreden van Socia
listische ministers mogelijk te maken.
Dit optreden was kort na de verkie
zingen, toen men nog in den overwin
ningsroes verkeerde verklaarbaar.
Men had nu eenmaal den kiezers voor
gehouden dat Minister Colijn in geen
geval zou terugkeeren, men had zwart
op wit geschreven dat aan Colijn een
donderend halt was toegeroepen en
dus lag het voor de hand, dat men zich
ontstemd toonde dat het socialistische
commando niet werd uitgevoerd.
Minder voor de hand liggend is ech
ter, dat men nu nog, bij de algemeene
beschouwingen over de staatsbegroo-
ting komt aandragen met de bewe
ring. dat door het optreden van het
Kabinet-Colijn aan het parlementaire
stelsel afbreuk zou zijn gedaan.
Immers de oplossing van de crisis
was geheel naar constitutioneelen
regel.
Terecht merkt dan ook de politieke
redacteur van het „Vaderland" hierbij
op: ,,'VVie ter wereld had de drie frac
ties van^Rechts kuünen, mogen of moe
ten dwingen, nadat zij, alle bezwaren
daartegen gewikt en gewogen hebben
de, per slot van rekening toch maar
liever bij elkaar bleven dan een andere
combinatie te probeeren, het laatste
toch te doen.
Het zal toch wel geen betoog behoe
ven, dat zoowel de heer Nolens, als de
heer Rutgers en Schokking, de drie
voorzitters van de Kamerclubs van
Rechts unisono aan de Kroon hebben
geadviseerd aan den heer Colijn de
opdracht te geven een Kabinet samen
te stellen uit de Rechterzijde, en dat
de adviseurs vanLinks hebben aan
geraden tot andere combinatie te ko
men, al zal dan ook omtrent den aard
dezer combinatie het advies niet het
zelfde geweeest zijn.
Had de S.D.A.P. verlangd dat de
Kroon het advies der minderheid en
niet der meerderheid had gevolgd? 't
Blijkt thans weer van ja. maar daar
mee is dan ook meteen gezegd, dat
de S.D.A.P. gewenscht zou hebben dat
de Kroon de meest inconstitutioneele
daad zou verricht hebben, die wel in
een fascistisch-parlememtairen Staat
thuis behoort, een daad, waarvoor wij.
zoolang de Kroon, ten onzent aan het
Huis van Oranje verblijft, gelukkig
nooit behoeven te vreezen."
Dit^is volkomen juist opgemerkt.
En daarom maakt de bezorgdheid
waarvan in het Voorl. Verslag uiting
wordt gegeveh, dat aan het parlemen
taire stelsel afbreuk zou zijn gedaafl,
op ons weinig indruk.
FEUILLETON.
Het geheim van Colde Feil.
76)
Lady Arden legde den brief neer en
glimlachte vergenoegd.
De volgende was van Lady Heieen
Gordon en bevatte een uitnoodiging
voor een picnic naar Virginia Water.
„Dat zal heerlijk zijn" zei Lady Ar
den bij zichzelf, vals het weer zoo
mooi blijft."
De derde was van madame Elise,
zeggende dat zij een paar prachtige
costuums van Worth had ontvangen
en dat zij ze het eerst aan Lady Arden
wilde laten zien.
De vierde was een koninklijke uit
noodiging voor een hofconcert.
.,We zullen genoeg kunnen uitgaan"
zei Lady Arden.
De vijfde was niets dan een reclame,
circulaire, de zesde meer had zij
niet.
De zesde was een brief, waarvan de
buitenzijde haar verbaasde. De enve
loppe was niet schoon en de brief rook
naar ta^k.
Tabak! Wie durfde haar toch zulk
•een brie| te gaadoa?.
Immers terwijl men schijnbaar het
parlementaire stelsel verdedigt, doet
men feitelijk niet anders dan Mr.
Troelstra, die in 1918 de minderheid
over de meerderheid wilde doen heer-
schen.
STADSNIEUWS.
10-jarig bestaan Tuinstadswijk."
Het 10-jarig bestaan van de woning
bouwvereniging „Tuinstadswijk" is
Zaterdagavond in de concertzaal van
„Zomerzorg" met veel luister gevierd.
Onder de vele aanwezigen, die de
zaal geheel vulden, werden o.m. opge
merkt de burgemeester Jhr. de Gijse-
laar en wethouder Sanders. Verder de
besturen van de woningbouwvereen.
„Ons Doel", ..Eensgezindheid", „Ons
Belang" en „de Eendracht", de mod.-
timmerliedenveren. en de Bestuurders
bonden, de directeur van „Bouw- en
Woningtoezicht; de heer Kiers, de ar
chitect, de heer v. d. Heijde met zijn
opzichters en verder het bestuur en de
commissarissen.
De voorzitter van de feestcommissie,
de heer A. Mulder opende, nadat zich
ter inleiding een uitnemend strijkje
had laten hooren, de feestvergadering
met een hartelijk woord van welkom,
tot de aanwezigen, in het bijzonder tot
den burgemeester, dien hij geluk-
wenschte met de huldiging in de af-
geloopen week, met den wensch ook
namens „Tuinstadswijk" dat het hem
gegeven zou zijn nog vele jaren in het
belang der gemeente werkzaam te zijn
(applaus). Verder heette spr. ook den
wethouder van financiën "welkom,
wiens medewerking als beheerder van
de dubbeltjes dikwijls noodig was en
ook werd verkregen.
Spr. eindigde met den wensch, dat
deze avond zou medewerken aan een
opbloeien van de belangstelling voor
het werk van de vereeniging en tot
meer waardeering voor den arbeid van
het bestuur.
Nadat nogmaals het strijkje een mu
zieknummer had ten gehoore gebracht
betrad c|© voorzitter van de bouwver-
een. de heer Jac. Tjalsma het podium.
Hij begon met te verklaren wat het be
stuur reden had gegeven om dezen
feestavond te houden. Dat scheen wel
noodig, want er waren er verscheidene
die gevraagd hadden of liedenavond
misschien moest worden getoost op de
hooge huren van „Tuinstadswijk."
Om dezen feestavond te verklaren,
wilde spr. het jubileum van Tuinstads
wijk niet op zchzelf beschouwen, maar
als een deel van de vele zegenrijke ge
volgen de de woningwet, waaronder
wij leven heeft gebracht.
Om de beteekenis daarvan duidelijk
te laten zien gaf spr. een terugblik in
de historie, daarbij de sociale toestan
den met die van heden vergelijkende.
De tot stand gekomen verbeteringen op
sociaal gebied, waarvan de verbeterde
woningwetgeving er één is, werden-
door den spreker echter uitsluitend
toegeschreven aan het optreden van
de socialistische voorgangers, om ten
slotte allen op te wekken pal te staan
tegen iedere eventueele poging van de
overheid om zich van het terrein van
den woningbouw terug te trekken en
Het schrift was niet heel duidelijk
en er was een vlek op het adres. Zij
opende, ded brief, met even weinig ver
moeden van den inhoud als een spe
lend kind. Zij boog het vuile blaadje
wat door, om het gemakkelijker te le
zen. De brief begon aldus:
„Lady Arden."
„Blijkbaar een bedelbrief" zei zij bij
zichzelf.
„Lady Arden, Ik ken u. Ik zag u
gisteren in de Nieuwe Bondstraat. Ik
heb u een poosje strak aangekeken en
ik ken u ik herken u! De heele we
reld moge gelooven, dat u dood bent,
ik weet, dat u leeft. Ik zou u overal
en in elke vermomming herkend heb^
ben. Het kan wel zijn, dat uw schoone
oogen nooit op mij hebben gerust, zóó,
dat u zich mij zult herinneren, maar
ik, ofschoon oneindig ver beneden u
staande, durfde u lief te hebben. U ver
blindde en £etooverde mij, als de zon,
maar ik had u lief en ik weet uw
geheim.
Toen ik hoorde van uw veronderstel
den dood, toen men mij zeide, dat u
zich onder den naam van Annie Mal
colm naar Amerika had ingescheept
en was verdronken op zee, viel ik be
wusteloos neer. Sindsdien ben ik het
tegen iedere reactie die zou wijzen in
de richting van het oud-liberale „lais
ser faire, laisser aller."
Ieder deelnemer in het productie
proces, aldus spr. heeft recht op geluk,
en van dat geluk is de goed ingerichte
woning een belangrijk bestanddeel.
Na dus eerst een algemeen overzicht
te hebben gegeven, ging spr. de ge
schiedenis van den plaatselijken wo
ningbouw na, als het begin waarvan
zou te beschouwen zijn het werk van
de bouwvereen. „de Goede 'Woning"
welke zusterorganisatie van dezeplaats
hulde wil brengen voor haar initiatief.
Vervolgens memoreerde spr. de po
gingen door den architect Kuyper uit
Heemstede aangewend om hier eenwo
ningstichtng te beginnen, naar het
door een combinatie van democrati
sche architecten bekroond plan. Die
pogingen zijn niet geslaagd toen, en de
heer K trok zich terUg, maar niet de
inmiddels in 1914 voorloopig gevormde
bouwvereeniging met als leiders de
heeren Kooistra, Martens, Segaar,
Hoeps en de Jong en spr. bracht voor
al hulde aan het eerstgenoemde drie
tal,, dat voor „Tuinstadswijk" veel ge
daan heeft.
Spr. bracht tevens hulde aan den ar
chitect, den heer v. d. Heijde. Zijn werk
toonde steeds de gewenschte afwisse
ling en een mooien degelijken opzet.
Ook hem is Tuinstadswijk veel ver
schuldigd. Verder wilde spr. in 'tbijzon
der dank brengen aan het gemeente
bestuur, dat ook reeds in zijn vorige
samenstelling de bouwvereeniging ter
wille was en aan de uitvoering va*i
haar plannen medewerkte. Uit de aan
wezigheid van B. en W. vanavond mag
spr. concludeeren, dat het die mede
werking niet noodgedwongen, maar
met volle toewijding heeft gegeven.
Na ook de medewerking van de hee
ren Kiers, directeur van bouw- en wo-
ningtoezcht en van den advocaat der
vereeniging, Mr. Vrijberghe de Co-
ningh, te hebbemgememoreerd,. besloot
spr. met allen een prettigen avond toe
te wenschen en hen nogmaals op te
wekken tot trouw medeleven in de wo
ningstichting ten behoeve van de ar-
beiders-„klasse."
Hierna boden de afgevaardigden
van' verschillende zustervereenigingen
de jubileerende organisatie hun geluk-
wenschen en hulde aan.
Namens de bouwvereejniging „de
Eendracht" sprak de heer G. B. v. d.
Zeeuw namens „Ons Belang", de heer
Gerritsen, namens de federatie van
woningbouwvereen. de heer Kooistra
en namens „Ons Doel" de heer K.
West, die allen hun toespraken lieten
vergezeld gaan van de aanbieding van
prachtige bloemstukken, waarna ten
slotte de architect, de heer v .d. Heijde
nog 't bestuur complimenteerde, even
eens onder aanbieding van een fraaie
bloemenhulde. De laatste spreker me
moreerde benevens de verdiensten van
eenige personen die in het officeel ge
deelte nog niet waren genoemd, Jr.
Driessen, dir. v. Gemeentewerken en
den heer v. Boven, architect te 's-Gra-
venhage, bij welke woorden zich later
de voorzitter, de heer Tjalsma in zijn
dankwoord tot de verschillende afge
vaardigden aansloot.
En hiermede had tevens het offici-
slechte pad opgegaan, maar ik ken Hes
ter Blair trotsch, koninklijk, schoon
ik ken u!
„Ik heb bij mijzelf gezworen, dat ik
in uw gelaat wil zien, dat ik uw han
den in de mijne wil houden. Ik heb het
gezworen en zal mijn eed houden!
„iHester Blair, als u een wijze vrouw
bent, zult u mijn verzoek toestaan. U
zult mij ontmoeten waar en wanneer
u wilt. U kunt uw eigen voorwaarden
stellen voor het bewaren van uw ge
heim, ik koester geen wensch om uw
geheim te openbaren. Het zal in de toe
komst zoo veilig zijn, als het in het
verleden geweest is, maar u moet niet
met mij spotten. U moet mij een ont
moeting toestaan.
U kunt mijn brieven beantwoorden
aan het adres: Adam Ramsay, De Scha
kerskroeg Clerkenwell." Ik zal dat
huis niet verlaten, tot ik iets van u
gehoord heb. Schrijf dadelijk. U be
hoeft niet bang te zijn. Ik heb vol
strekt geen plan uw geheim te verra
den, het zal met mij in het graf gaan.
maar ik verlang den prijs ervoor!
Ik ben, mevrouw; uw gehoorzame die
naar: Adam Ramsay."
Indien deze brief een puntige slang
>vas geweest met een tweepuntige
eele gedeelte een einde genomen en
kwam de feestviering geheel boven.
Het bleek dat de feestcommissie
volkomen was geslaagd met zijn-taak.
De gezellige aankleeding van de zaal,
de jazz-band muziek van het Noorda-
nus-ensipeble en wel het meest het
optreden, van het duo Helman—Florijn
werkten als om strijd mede om er de
stemnflng in te houden.
Nadat tegen middernacht het gewo
ne programma was afgewerkt, werd
de feestviering besloten met een bal.
Kamer van Koophandel.
Op Donderdag 26 November a.s zal
de verkiezing plaats hebben van leden
van de Kamer van Koophandel.
Aftredend zijn de heeren P. Boot Sr.
Leiderdorp, D. ten Cate Brouwer, Al
phen a. d. Rijn, N. C. T. van Ginkel,
Leiden, P. A. de Gooyer, Leiden, A. L.
Smits Leiden en J. Sprey, Alphen a.
d. Rijn voor het groot bedrijf en voor,
het klein bedrijf de heeren E. G. J. Al
kemade, Noordwijk, G. J. M. J. Mol-
kenboer, Leiden. R. Ouwehand, Kat
wijk a. Zee, C. van Schie, Katwijk a.
Zee en J. van der- Steen, Leiden.
Postzegelbeurs.
Te beginnen met morgenavond zal
voortaan iederen Dinsdag des avonds
van 710 uur in het gebouw Mij. tot
Nut van 't Algemeen, ingang Lange-
brug Postzegelbeurs worden gehouden
Vooral de laatste jaren neemt het ver
zamelen van Postzegels een zeer hoo
ge vlucht en wordt bijna overal beoeo-
fend. De oprichting eener beurs waar
geruild kan worden zal ook zeer zeker
te Leiden door zeer vele Philatelisten
met vreugde' worden begroet, temeer
daar het blijkt dat in andere plaatsen
te lande dergelijke inrichtingen met
succes werken.
Ter voorkoming van misverstand zij
medegedeeld, dat deze beurs niet uit
gaat van Postzegelhandelaren.
Leidsche Chr. Oranjever.
De Leidsche Chr. Oranjevereeniging
heeft in haar laatst gehouden bestuurs
vergadering j.l. 23 October benoemd
tot Secretaris den heer L. Boekkooi.
Noordeinde No. 41A en tot penning
meester den heer A. Bogaart, Heeren
straat No. 4.
Voorts is besloten op den verjaardag
der Vereeniging op 30 November as.
voor haar leden een feestavond te ge
ven.
Begrafenis van den heer W. A. Leem
bruggen.
Onder een groote belangstelling had
hedenmiddag 12 uur op de begraaf
plaats Groene steegs de begr'afenlsplaats
van het stoffelijk overschot van den
heer 'W. A. Leembruggen,, industrieel
alhier.
Vertegenwoordigd waren o.m. de
Maatschappij van Nijverheid door den
heer de Koster ;de Ver. van Leidsche
Industrieelen door Mr. F. J. J. Trap
man en den heer van Ginkel; de La
kenhal dóór de heeren Reimeringer en
van Overvoorde, resp. voorzitter en di
recteur; Commissarissen en Directie
van de N.V. Hartevelt Zn. waarvan
de heer Leembruggen commissaris
was; Gerzon's modemagazijnen* waar
van de overledene eveneens commis-
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 22'/j cent
Ingezonden Mede deelingen, dobbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling 1
van ten hoogst* 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
saris was. door den heer Bd. Gerzon;
voorts was een groote schare van be*
langstellenden rondom de groeve ver-»
gaderd. Ook de burgemeester en de se
cretaris waren tegenwoordig.
Het eerst werd het woord gevoerd
door den heer Binnendijk, die uiting
gaf aan 'n gevoel van droefheid, maar
ook van onuitsprekelijke daakbapr-
heid voor wat God in Üen overledene
heeft geschonken. Meer dan 30 jaar
heeft de heer Leembruggen zijh beste
krachten aan de zaak van Clos en
Leembruggen gewijd. De groote be
langstelling bij deze groeve getuigt van
de droefheid, die er bij velen is om dit-
gemis.
Beste vriend Leembruggen, aldus Se
heer Binnendijk, gij zijt van ons heen
gegaan, maar gij zult steeds blijven
voortleven in onze harten.
Spr. richtte zich vervolgens tot de fit
milie en sprak eenige woorden van
troost.
De heer Ed. Gerzon bracht eenige
herinneringen naar voren en wees er
op. hoe de heer Leembruggen, met de
goedheid die hem eigen was», bereid
werd gevonden, zijn medewerking te
verleenep als deze gevraagd werd.
Steeds zal de voornaamheid van de-
ze persoonlijkheid in herinnering Ï)H|-
ven.
Uit naam van de ver. „Centraal Be
heer" en „Wetrisiro" sprak de heer
Croesen 'n woord van dankbaarheid en
waardeering voor 'tgeen de overleden©
voor de genoemde vereenigingen ge
daan helft. Spr. heeft een groote be
wondering gekregen voor de onbaat
zuchtigheid en onpartijdigheid, die de
heer Leembruggen steeds aan den dag
beeft gelegd bij de behandeling van al
lerlei sociale vraagstukken.
Uit naam van bijna 1000 werklieden
en weduwen en weezen sprak een der
werklieden, de heer Spaa een woord
van dank, uit naam van het admini
stratief personeel de heer Steenbergen.
De zoon van den overledene dankte
uit naam van de familie voor de be
toonde belangstelling
De Stormramp.
Bij den Penningmeester van het
Stormramp-Comité zijn weder de vol
gende giften ingekomen:
N. N. f5, N. N. f2.50, Van Officieren
van het 4de Regiment Infanterie, bi>-
eengebracht tijdens de vervolgoefenin-
gen te Ede f 17.50.
Giften worden nog gaarne inge
wacht bij den Penningmeester, den
heer S. Muys van de Moer, Plantsoen
49, Gironummer 57471.
Burgerlijke stand.
Ondertrouwd: F .L. Pracht, jm. 30
j. en M. C. S. Verpoorte, jd. 26 j; P.
Pijnakker, jm. 20 j. en M. Vermont, jd.
19 j; H. H. Haverkort, jm. 28 j. en H.
M Sneeboer. jd. 27 j; J. J. Hdtt, jm.
32 j. en C. G. Venneer, jd. 26 j; A. J.
Hoffman, jm. 27 j. en E. M. C v d Meel
jd. 30 j; H. Honders, jnnj&l j. en D.
Hoogkanjer, jd. 22 j
Schaken.
Leidsche studentenschaakclub.
A.s. WoensdagavondUe 8 uur Z^l JhTi
H. Strick van Linschoten, Hoofdredac
teur van het Tijdschrift van den Ned
Schaakbond voor de leden v. de Leid,"
tong, die gereed was op haar toe te
springen, kon zij er niet met meer ver
schrikte oogeif naar hebben gekeken.
Zij was doodeüjk bleek geworden, haar
hart sloeg in haar keel tot stikkens
toe.'
„O God!" riep zij uit de diepte van
haar hart „Help mij! Red mij nu ook
ditmaal."
De slag was zoo plotseling, zoo vree-
selijk, dat 'zij er de volle zwaarte niet
van besefte. Het was als een donder
slag, die 'gevallen was te midden van
den heidereten zonneschijn, gevallen
op een oogenblik, dat zij het het minst
verwachtte, er het minst op rekende,
nu zij het toppunt van liefde, geluk en
voorspoed bereikt had. Koude zweet
droppels parelden op haar voorhoofd.
In één ondeelbaar oogenblih was de
glans van haar schoonheid verdwenen
De liefelijkeLady Arden had plaats
gemaakt voor een wanhopige, ellen
dige, hulpelooze vrouw, die in mach
teloos gebaar de handen uitstrekte en
neerzonk in de kussens, als getroffen
door een feilen bliksemstraal.
De vrouw, die opstond van de rust
bank en rusteloos de kamer op en neer
liep, was niets dan een treurig beeld
van radelooze ellende. Haar kreten
hulp en redding stegen op naar den
hemel.
Plotseling greep zij weer haar den
brief en haar oogen bleven staren op
de onderteekening ,A.dam Ram
say." Wie was Adam Ramsay? Zij had
dien naam nooit gehoord. Wie was hij,
die haar Hester Blair durfde noemen
die zijn vermetele oogen naar haar
durfde opslaan en zeggen* dat hij haar
leifhad? Wie durfde haar een vuileq
brief te zenden, die stonk naar tabaks
rook en die afgezonden werd uit een
gemeene plaats als de Schakerskroeg?
Wat kon een man, die in zulk een oord
woonde van haar weten?
Zou zij hem een ontmoeting toe*
staan? Haar gelaat gloeide van ver
ontwaardiging. Zij, de gravin van AT-
den, de teerbeminde vrouw van de eer*
ste edelen van het land, zou een af
spraak maken met een man van De
Schakerskroeg, Clerkenwell!!
En toch was zij in zijn macht, hij
hield haar geheim en daarmee haar
levensgeluk in zijn hand!
Wat moest zij doen? Zij wierp zicH
op de knieën en hief de weenende
oogen op naar den hemel, zij bad en
smeekte om hulp. Wat moest zij doen
wat kon Bg.doea?
