CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
öit nummer bestaat uil TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
nieuws in dit Nummer.
6e JAARGANG
VR1JÖAG 23 OÓTÖBÉR 1G23
MUMMCR 14-71
NIEUWE LEFDSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 3.50
Per week I 0.19
Franco per post per kwartaal 3.90
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 221/» oent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
Het Bolsjewisme.
Wij hebben, dezer dagen een en an
der meegedeeld omtrent de houding
die de Communisten in Rusland aan
nemen tegenover het Christendom en
den Christus.
Het wordt steeds duidelijker, dat
heel de bolsjewistische beweging een
sterk uitgesproken anti-Christelijk ka
rakter draagt.
Want, en dat verdient de aan
dacht het optreden tegen het Chris
tendom is niet een van de uitwassen
van het bolsjewisme, maar het is de
rechtstreeksche vrucht van het begin
sel waaruit men leeft.
En dat is vooral daarom van betee-
kenis, omdat het bolsjewisme vol
strekt niet een uitsluitend Russische
liefhebberij is.
Onvermoeid wordt gepoogd heel de
wereld met de daar beleden en beleef
de revolutionaire beginselen te vergif
tigen.
Overal tracht het bolsjewisme zijn
invloed te doen gelden.
Geen land ter wereld of de door Mos
kou uitgezonden agenten trachten er
hun invloed te doen gelden.
Bijna geen revolutionaire beweging
heeft er plaats of de bolsjewisten heb
ben er de hand in. Overal wordt het
revolütievuur gestookt
Nu is het een feit dat het bolsjewis
me in ons land tot nu toe weinig in
vloed heeft verkregen.
Daaruit volgt echter niet, dat deze
beweging voor ons land niet van betee
kenis zou zijn.
Althans niet, zoolang de S.D.AP.
niet opeplijk en volstrekt het bolsjewis
me heeft verloochend.
En dat is juist niet het geval.
Oppervlakkig gezien is er een groot
verschil.
De Russische 'gruwelen worden ook
door de S.D.A.P. veroordeeld.
Maar dat zegt nog weinig.
Dat betreft slechts de uitwassen
en niet het beginsel.
En nu kan dit worden geconsta
teerd en wij doen verstandig daar
voor de oogen niet te sluiten dat
hoezeer men ook de Russische m e-
th o d en veroordeelt het bolsjewis
me als zoodanig doQi* de leidende man
nen van de S.D.A.P. toch niet veroor
deeld wordt
Integendeel, tal van vooraanstaan
de figuren zijn voorstanders van het
vormen van een éénheidsfront.
En vroeg of laat zal men, waar er
geen principieel vepgchil is, elkaar we
ten te vinden.
Waakzaamheid blijft dus noodig.
Waakzaamheid vooral in dien zin.
dat krachtig geijverd wordt voor de
doorwerking en de beleving van de
Christelijke beginselen.
Alleen principieeje tegenstand kan
hier haat brengen.
STADSNIEUWS.
„Armenzorg.'
Aan het jaarverslag van de Vereeni-
ging „Armenzorg" welk verslag uit be
zuinigingsoogpunt niet in druk ver
schijnt is het volgende ontleend:
Ter vermijdig van drukkosten werd
ook over het laatste werkjaar geen
verslag verspreid; in het kort worde
hier een en ander medegedeeld 45 g'e-
zinnen van alle ^gezindten waren in
behandeling, meest ouden van dagen
en weduwen met jonge kinderen, die
hulp en v.oorlichting bij de opvoeding
behoeven.
Aan jaarlijksche bijdragen werd
f977, aan giften f250.50 ontvangen,
circa f 100 minder dan in t vorige jaar.
't geen voor een kleine vereeniging nog
al wat beteekent. De uitgaven voor
'onderstand bedroegen f790.94; voor
melk en eieren aan zieken en zwakken
werd f413.18 uitgegeven, waarvan een
klein deel door particulieren werd bij
gedragen. Aan ieder gezin werd met
'Kerstmis een mud cokes verstrekt, ter
wijl, mede door de hulp der Leidsche
Katoenmaatschappij en van de Leid
sche Naaivereeniging, terzelfder tijd
een kleerenuitdeeling kon plaats heb
ben'. Onze ijverige en acurate pen-
ningmeesteresse, Mevr. J. M. Drosv.
Rhijn, moest tot ons aller leedwezen
volgens rooster aftreden en werd ver
vangen door mej. R. Driessen; Mej. M.
C. de Bruyn nam weer de opengevallen
plaats in het Bestuur in. Ook dit jaar
konden wij met de naai- en breiwerk
verschaffing doorgaan en werden in
opdracht van de Vereeniging „School-
kinderkleeding" tot wederzijdsche te
vredenheid kinderkleeren en kousen
vervaardigd ;een 20- tal vrouwen, was
hiermee ten zeerste gebaati
Zoo gaarne zouden wij ons werk
uitbreiden en meer afdoende hulp ge
ven de toestand van onze geldmid
delen maakt dit helaas onmogelijk.
Wij bevelen daarom onze Vereeniging
nogmaals in de belangstelling onzer
stadgenooten aan, met het vriendelijk
verzoek onze Pennii^meestefesse,
Breestraat 125, te verblijden met de
toezegging van een gift of een jaar
lijksche bijdrage.
Niet-stemmers.
Aanstaanden Maandag zal voor het
Kantongerecht alhier een begin wor
den gemaakt, met de vervolging van
kiezers, die bij de Kamerverkiezingen
in Juli j.l. zonder wettige reden van
de stembus zijn weggebleven. Het aan
tal dergenen, die tegen Maandag ge
dagvaard zijn, bedraagt 50. De overige
nalatig gebleven kiezers komen later
aan de beurt
W. A. Leembruggen f
Te Kreuzlingen in Zwitserland waar
hij gedurende de laatste drie jaren bij
na geregeld vertoefde voor zijn ge
zondheid is overleden de heer W. A.
Leembruggen, gedelegeerd commissa
ris van de N. V. P. Clos en Leem-
bruggeiTs textielfabrieken alhier.
Voordat de fa. Clos en Leembrug
gen werd omgezet in een naamlooze
vennootschap, had de overledene in de
leiding van de zaak reeds een groot
aandeel als patroon, in welke kwali
teit hij zich deed kennen als een uit
nemend fabrikant wat de techniek be-
treft zoowel als de verhouding tot
het personeel, dat steeds kon rekenen
op zijn medewerking wanneer die ge
vraagd werd. Zoo was de overledene
om. beschermheer van eenige uit het
fabriekspersoneelgevormde vereen in
gingen.
In hoofdzaak echter door zijn op
treden als leider van een uitgebreide
textielindustrie is hij voor den maat-
schappelijken welstand van honder
den gezinnen van veel beteeken\s ge
weest.
Het stoffelijk overschot zal op Maan
dag a.s. van Kreuzlingen naar hier
worden overgebracht en te 12 uur van
uit het Kantoorgebouw aan de Lan-
gegracht op de begraafplaats aan de
Groenesteeg ter aarde worden besteld,
waar het in het familiegraf zal worden
bijgezet.
Oplichters.
Den laatsten tijd wordt Leiden on
veilig gemaakt door een tweetal su
jetten, zich noemende Veenendaal en
van den Akker, die er hun werk vAn
maken door allerlei mooie praatjes en
het noemen van namen van vooraan
staande personen, voor veel geld slech
te sigaren aan den man te brengen.
Verschillende personen zijn van. de
ze praktijken reeds de dupe geworden.
Gewoonlijk worden de sigaren tegen
ietwat „verlaagde" prijzen aangebo
den, zoo het heet om op die manier
weer tabak vrij te kunnen krijgen voor
verdere bewerking.
Daar de mogelijkheid bestaat, dat'
de operaties hier ter stede nog niet zijn
afgeloopen en dat in omliggende plaat
sen dezelfdè practijken worden be
proefd, is een waarschuwing hier ze
ker niet misplaatst.
Een schoolspreekuur.
B. en W|. schrijven aan" den Ge
meenteraad:
De Directeur van den Gemeentelij
ken Geneeskundigen Dienst stelt voor
om over te gaan tot de instelling van
een „Schoolspreekuur".
Het geneeskundig toezicht op de,
openbare en bijzondere scholen neeft
aldus de Directeur zeer zeker
zijn nuttig effect, hetgeen o.a. blijkt
uit het feit, dat het besmettelijk hoofd
zeer (favus) bijna geheel is verdwe-
nén; voldoende is net toezicht echter
niet.
Itnmers, tal van gebreken blijven
voor den schoolarts verborgen. Ver
krommingen van den wervelkolom en
van de beenen, bij- en vèrziendheid,
breuken, afwijkingen der borstorga-
nen, huidziekten, enz., worden door
hem niet opgemerkt, eendeels, omdat
de tijd voor een volledig onderzoek
ontbreekt, anderdeels, ornaat geen ge
legenheid bestaat om de kinderen te
ontkleeden.
M/erden deze gebreken tijdig onder
de aandacht yan de ouders gebracht
en het kind onmiddellijk onder behan
deling van den huisarts gesteld, da$
zou vrij1 zeker 'in vele gevallen nog
algeheele genezing kunnen volgen. De
ouders bemerken deze gebreken echter
dikwijls te laat, óm blijvende afwijkin
gen te kunnen voorkomen.
Daarom acht de Directeur de in
stelling van eens schoolspreekuur be
slist noodzakelijk.
Voor het door hem bedoeld onder
zoek vindt hiji 'het derde leerjaar het
meest aangewezefr; het omvat de kin
deren van den 810-jarigen leeftijd;
dat zijn zij, op wier gezondheidstoe
stand de -invloed van het schoolleven
zich reeds duidelijk heeft doen gelden..
De aanmelding voor het onderzoek
Üient geheel vrijwillig te zijn, zoodat
van eenigen dwang in deze geen spra
ke is.
Het is verder de bedoeling, dit on
derzoek, voorloopig bij wijze van proef
door den Directeur zelf, met hulp van
de beide schoolvevpleegsters, te doen
verrichten en wel op twee middagen
per week (Woensdag en Zaterdag i'n
de lokalen van het Instituut voor Tro
pische Geneeskunde alhier, welke lo
kalen, benevens eenige daarin aan
wezige hulpmiddelen, door het be
stuur van het Instituut kosteloos zul
len worden beschikbaar gesteld.
Behandeling van de kinderen blijft
evenals thans uitgesloten; de Direc
teur bepaalt zich tot het geven van
advies aan 'de ouders.
Uit den aard der zaak zal dit per
soonlijk onderzoek een voorloopig ka
rakter dragen. Mocht het blijken, dat
hiermede voor den Directeur, in ver
band met diens andere werkzaamhe
den te veel tijd gemoeid is. dan kan
na afloop van een proeftijd van b.v.
twee jaar worden overwogen, of de
proef zal worden voortgezet, dan wel
zal worden gestaakt.
De aan het onderzoek verbonden
kosten zullen, blijkens des Directeurs
rapport bedragen:
Voor kosten van aanschaffing van
hulpmiddelen, de z.g. installatiekosten
f525 en voor jaarlijksch onderhoud
f 110, benevens de kosten van schoon
houden.
Het komt B. en Wi. voor en
de Commissie voor den Geneeskundi
gen Dienst deelt geheel déze mee
ning dat er alleszins reden is, om
met het door den Directeur voorge
stelde spreekuur een proef te nemenj.
Bijzonder Vervolg onderwijs.
Blijkens beschikking van 6 Oct. j.l.
hebben de Gedeputeerde Staten dezer
provincie, naar aanleiding van de be
roepen, ingesteld door de Vereeniging
tot oprichting en Instandhouding van
scholen voor lager en meer uitgebreid
lager onderwijs op gereformeerden
grondslag (Ger. Schoolvereeniging^ en
de Vereeniging voor Christelijk On
derwijs alhier, tegen het raadsbesluit
van 26 Januari 1925, waarbij 'de bij
drage in de kosten van het bijzonder
vervolgonderwijs over 1923 ola. voor
de cursussen in de scholen aan de
Hooglandsche Kerkgracht 20a., d%
Pasteurstraat 2b., en de Middelste
gracht 119, respectievelijk is bepaald
op f322.56, f 334.50V2 en f637.65y2,
besloten de bijdrage vasts te stellen op
resp, f618.30. f641.20 en f 1222U29.
In tegenstelling met het College van
Gedeputeerde Staten, dat' van oordeel
is, dat deze bijdrage moet worden be
rekend naar de ten laste der gemeente
gebleven kosten over 'hetzelfde jaar,
meenen B. en W. dat de bijdrage te
recht is gebaseerd op de gemeente
lijke uitgaven over net afgeloopen
dienstjaar (i.e. 1922'. Voorzcover hun
bekend is deze opvatting steeds alge
meen gehuldigd en is tegen die op
vatting in vorige jaren nimmer, ook
niet door de bovengenoemde vereeni-
gingen, opgekomen.
Maar ook gl zoude de opvatting
van Gedeputeerde Staten juist zijn,
dan nog meenen B. en Wi.f dat net
niet aangaat, om gelijk bij 'de ge
noemde beschikking is beslist een
gedeelte van het m 1923 voor net
openbaar vervolgonderwijs ontvangen
Rijkssubsidie bij de berekening der
gemeentelijke bijdrage voor het bij
zonder vervolgonderwijs -buiten aan
merking te laten. Dit toch druischt
h.i. in tegen art 102 der L'. O.-wet
1920, waarbij bepaald wordt, dat de
bijdrage wordt berekend naar het ten'
laste aer gemeente gebleven bedrag.
Op deze gronden geven B. en Wl.
den Raad in overweging van de be
slissing van Gedeputeerde Staten in
gevolge het bepaalde bij art. 17 der
fenoemde wet, beroep in te stellen
ij de Kroon.
Veeionds Lelden.
Onder voorzitterschap van den heer
S. v. d. Stoel, uit Wassenaar, werd
hedenmorgen in café '1 Union aan de
Stcenstraat de jaarlijksche algemeene
vergadering van het .Veefonos „Lei
den^ gehouden.
De secretaris, de heer C. Bakker
uit Oegstgeest las de notulen der vorige
jaarvergadering, welke ongewijzigd wer
den goedgekeurd.
Vervolgens bracht de heer P. P.
V e r k 1 e y uit Leiderdorp, penningmees
ter, het financieel verslag uit, dat eigen
lijk tevens het geheele jaarverslag is
daar de bemoeiingen der vereeniging
van louter financiëelen aard zijn.
Verassureerd werden:
572 runderen f 2556,
395 runderen 1570,
497. runderen 1790,
580 runderen 2006,50
Ink. vleiesch en vet 1695,83
Nieuwe leden 30,
Zegels 11,30
Totaal ontvangsten aldus f 9359,63
Uitgekeerd werd 8406,73
Batig saldo
f 892,90
Hierna kwam de vervullia^ van een
vacature aan de orde.
De Voorzitter uitte er zijn leedwezen
over, dat het bestuur afstand zou moe
ten doen van den heer A. de Jong Sr.
van Hazerswoude, die wegens hoogen
leeftijd ontslag heeft genomen. Hij
bracht dezen hartelijk dank voor het
vele, dat hij voor het fonds heeft ge
daan en hoopte, dat de eventueele op
volger hetzelfde voetspoor zou volgen.
Op voorstel van den heer M. Heyker
uit Hazerswoude, werd voorgedragen de
heer A. J. de Jong, eveneens uit die
plaats ©h zoon yan het aftredend be
stuurslid, die daarna met op één na
algemeene stemmen werd benoemd en
zijn functie ook aanvaardde.
Bij de rondvraag bracht de heer de
Jong h'et peil van de tarieven ter spra
ke, waarbij van bestuurszijde werd op-
jgemerkt, dat het veefonds Leiden met
zijn premie van f 3,50, vergeleken bij
andere plaatsen een zeer goed figuur
maakt. Wel zijn er enkele fondsen, o.a.
te Leiderdorp en te Zoeterwoude, die
voor bepaalde soorten runderen een
iets lagere premie heffen, maar dit
heeft voor hen dan ook dikwijls tot ge
volg, dat in geval van afkeuring het
aan premies ingekomen bedrag niet
toereikend is en dan ..moeten de eiget-
naren toch bijpassen, terwijl men er
hier steeds „ai" is met )de premie al
leen. Zelfs is er een flink saldo, ter
wijl vele andere fondsem zooals P;ur-
merend, Amsterdam en Zaandam veel
al op zwart zaad zitten.
De vrager toonde zich met dit" ant
woord bevredigd, waarna de "Voorzit
ter de vergadering sloot met een woord
van dank voor ae opkomst.
Werkloozensteun
Door de heeren J. B. H. Grotenhuis
en J. Slegtenhorst, resp. voorzitter en
secretaris van den Chr. Besturenbond
is aan B. en W. een adres gezonden,
waarin wordt opgemerkt:
dat zij vernomen hebben dat, als ge
volg van de door Duitschland inge
voerde verhoogde invoerrechten op
landbouwproducten, er in het land
en tuinbouwbedrijf niet onbelangrijke
werkloosheid dreigt.
dat hun reeds bekend is dat meer
dere land- en tuinbouwarbeiders ont
slag is aangezegd;
redenen waarom zij verzoeken de
crisissteunregeling weder voor de land
en tuinbouwarbeiders open te stellen
opdat den werkloozen, behoorende tot
deze categorie weder steun kan wor
den verstrekt."
Herkeuringsraad.
De aandacht van belanghebbenden
wordt gevestigd op de in deze gem.
op de daarvoor gebruikelijke plaatsen
aangeplakte openbare kennisgving
van den Burgemeester, betreffende de
zitting van den Herkeuringsraad in
November en December a.s...
Blijkens deze openbare kennisgeving
kan de voorzitter van den Herkeu
ringsraad te 's-Gravenhage (Plein no.
5) aan voor den dienstplicht ingeschre
ven personen, die nog niet bij de land-
of zeemacht zijn ingelijfd, en aan ge
wone, zoowel als aan buitengewone
dienstplichtigen, die nog niet in wer-
kelijken dienst zijn geweest, de gele
genheid geven om bij genoemden raad
een geneeskundig onderzoek naar hun
geschiktheid voor den dienstplicht te
ondergaan.
Nadere inlichtingen zijn. desge-
wenscht, te bekomen aan de afdeeling
Militaire Zaken der gemeentesecreta
rie, Breestraat no. 199 hoek Wolsteeg.
alhier.
Machinisten-examens.
Gisteren deden met goed gevolg exa
men voor het Machnistendiploma de
heeren D. M. Lafeber, B. N. Swierstra
en C. Visser, alle van Leiden en leer
lingen van de machinistencursus, ver
bonden aan de Ambachtsschool. Ook
eergisteren slaagden twee leerlingen
van den. Leidschen cursus.
Ean woord van waardeering is ze-
Binnenland.
De heer W. A Leembruggen, indus
trieel te Leidén, ie in Zwitserland
overleden.
De staking bij de ia. Wilton te Rot
terdam.
Buitenland.
Oorlogsgevaar op den Balkan Grie
kenland heeft het Buigaarsche arbi
trage-voorstel verworpen.
Caillaux' positie onzeker in verband
met de afbrokkeling van den Fran-
schen frank.
De geallieerden zijn tevreden over
den stand der Duitsche ontwapening.
De Duitsche Rijksregeerlng heeft de
houding der Duitsche delegatie te Lo
carno goedgekeurd.
ker niet misplaatst en we mogen de
leeraren: de heeren Parmentier en
Verschoor wel ^an harte gelükwen-
schen met hun succes.
Te meer, wanneer men let op het
volgende: er waren 115 candidaten,
waarvan na het schriftelijk gedeelte
van het examen 70 wegens onvoldoend
werk niet behoefden terug te komen
Onder deze 70 was geen enkele Leid
sche leerling.
Gedurende de drie dagen, dat het
mondeling gedeelte aan den gang is.
slaagden van de 36 candidaten 21,
waaronjier alle 5 Leidenaars.
Dat pleit toch wel voor het doeltref
fende vaji de opleiding.
In den afgeloopen nacht is ten. na
deel e van M. uit een weide op den
Haagweg een koe ontvreemd. In ver
band hiermee heeft de politie van
morgen op de( Veemarkt aangehóliden
J. v. G. uit Alphen a. d. Rijn, die zich
aan dezen diefstal had schuldig ge
maakt. Hij had de koe op de markt te
koop aangeboden, maar de politie
kwam tijdig genoeg om er beslag op
te leggen.
Op den Rijnsburgerweg wilde gis
termiddag omstreeks kwart over vie
ren D. v. R. die een handtvagen be
stuurde een stilstaanden wagen pas-
seeren, toen achter hem een auto aan
kwam. Denk wide, dat de bestuurder
van laatstgenoemd voertuig wel even
zou wachten zooals hij behoorde te
doen, reed v. R. door, maar ongelukkig
deed ook de auto het, zoodat er geen
voldoende ruimte overbleef en een aan
rijding onvermijdelijk was.
Persoonlijk letsel werd niet veroor*
zaakt, maar wel werd de handwagen
aanzienlijk beschadigd. De autobe
stuurder, die gewoon doorreed, is on
bekend gebleven.
Op de Haarlemmerstraat is gis
teravond weer een heerenrijwiel ont-
beheerd aangetroffen en door 'n agent
van politie meegenomen naar het bu
reau.
Gisteravond wilden twee onbe
kend gebleven personen een rijwiel
meenemen, dat onbeheerd op de Hoog
landsche Kerkgracht stond. Een derde
v. d. K. bemoeide er zich mee en waar
schuwde later een politie-agent, dier
hij op de Hoogewoerd ontmoette, en
die dan ook het rijwiel in beslag heeft
genomen.
Later bleek zekere K. de eigenaar
te zijn.
BINNENLAND.
De Tweede Kamer.
Verwacht wordt, dat de behandeling
van de begrooting van buiten landsche
zaken in de Tweede Kamer Dinsdag
10 November een aanvang zal kun
nen nemen. Het moet in de bedoeling
liggen, de begrooting in avondverge
ringen te behandelen.
De commissie der Tweede Kamer
voor de buitenland9Cbe aangelegenhe
den heeft gisterochtend vergaderd niet
den minister van buiteniandecbe 7."
ken.
Ds Eerste Kamer.
De leden van de Ketste Kamer der
Staten-Generaal zijn ter vergadering
bijeengeroepen tegen Dlnedag 10 X
vember, des avonds te hali 9 uur
Het vischverbrulk ln Nederland.
In bet jongste jaarverslag van bat
staatsvisebbavenbedrijf te IJmuMen,