CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Oil nummer iiestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Beiaegrijkste nieuws in dit Nummer.
6e JAARGANG
WOENSDAG 30 SEPTEMBER 1925
NUMMER 1632
NIEUWE LEIDSCHE COUKANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.SCT
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal i 190
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone cdvertentiën per regol 22V» cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarieL
Bij contract* belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten boogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
Y Een dompers wet?
De aanstaande behandeling van -het
ontwerp-Bioscoopwet belooft alweer
niet veel' goeds'.
Men kan er nu wel vast op rekenen
dat heel de linkerzijde in 't geweer zal
komen om de totstandkoming van dit
ontwerp te verhinderen.
Dat blijkt wel uit de behandeling
van liet vorige ontwerp en 't blijkt ook
uit wat nu reeds in de vrijzinnige pers
wordt geschreven.
Zoo b.v. de liberale „Zutphensche
Courant."
Het blad geeft toe dat de film mis
bruikt wordt voor allerlei rommel,
voor prikkelende drama's enz.
Maar dat mag toch volgeps dit li
berale orgaan geen reden zijn om hier
dwang uit te oefenen.
„Dat is dwingelandij, anti-liberaal
en even ongemotiveerd als wanneer
men zou willen verbieden tooneeluit-
voeringen te geven of, sterker nog, zou
willen reage'eren tegen de drukpers
en vergadervrijheid, terwijl wij de eer
ste zijn om toe te geven dat ook daar
van lang niet altijd een goed gebruik
wordt gemaakt. Hier is echter geen
keuze: óf men late een ieder (behou
dens ieders verantwoordelijkheid voor
de wet) schrijven en zeggen wat hij
wenscht, óf men vervalt in de erger
lijkste domperij en dwingelandij door
een toevallige meerderheid. En zoo
staat het ook met den bioscoop. Be
palingen om de jeugd te beschermen
tegen al te vroegtijdig bewonderen
van niet voor de jeugd geschikte films
stuiten nergens op tegenstand (al treft
het ons telkens, dat degenen, die bij
andere gelegenheden het ouderrecht
zoo onaantastbaar achten, hier de ou
ders volkomen uitschakelen en vreem
den laten uitmaken wat hun kinderen
wel en niet mogen' zien). Tegen het
weren van onzedelijke vertooningen
is natuurlijk ook niemand en de wet
geeft hier reeds voldoende macht tot
optreden
Waar wij tegen opkomen en tegen
zullen blijven opkomen, is de zucht
om te verbieden, is de geneigdheid
om wat men zelf voor ,,de" waarheid
houdt aan anderen, zelfstandig den
kende wezens, op te leggen of hun vrij
heid aan handen te leggen. Kortom,
de geest, die velen in meerdere of min
dere mate bezielt en die den bekenden
ds. Kersten er toe bracht, in een mo
tie de regeering een verbod van open
bare bioscoop-voorstellingen te vragen,
omdat deze in strijd zouden zijn met
het zedelijk belang van het volk, d.w.z.
wat hij, ds. Kersten, als zoodanig be
schouwt."
En na dan een overzicht te hebben
gegeven van bet nieuwe ontwerp ver
volgt bet blad:
..Trouwens, de heele geest van deze
wet is onvrijheidlievend. Men heeft
niet gezocht naar middelen om zoo
min mogelijk in te grijpen, maar in
een algemeene reglementeering en cen
suur heil gezocht. Wat zegt men b.v
van een bepaling, dat vergunning ge
weigerd wordt, wanneer te duchten
is, dat de 'aanvrager de bepalingen, bij
of krachtens de Bioscoopwet vastge
steld), niet zal nakomen? En welke on
dernemer in een achterlijk stadje is
een dag zijn leven zeker, wanneer (ar
tikel 12) B. en W. zijn vergunning kun
nen intrekken, „indien omstandighe
den zich voordoen op grond waarvan
indien zij vroeger bekend of te duch
ten waren geweest, de vergunning zou
zijn geweigerd?"
Hoofdzaak blijft voor ons, dat hier
de toepassing van een nuttige uitvin
ding noodeloos aan banden wordt ge
legd en tegengewerkt door een com
binatie van overheids- en andere or
ganen: B. en W. de gemeenteraad,
plaatselijke commissies van toezicht
op de bioscopen of de z.g. erkende in
stellingen of vereenigingen (welke de
zedelijke en maatschappelijke gevaren
van bioscoopvoorstellingen i willen be
strijden en voorkomen), de centrale
Rijkscommissie voor de keuring van
films, terwijl zelfs door de keurings
commissie toegelaten films door de
burgemeesters nog kunnen worden ver
boden uit vrees voor stoornis van de
openbare orde.
Geen liberaal-voelend mensch kan
meegaan met het opleggen van zulk
een serie dwingende bepalingen aan
volwassen menschen, die niet door 'n
wet beter kunnen worden gemaakt.
Ook op de Bioscoopwet in haar nieuw-
sten vorm past de oude qualificatie:
een domper s,w et."
Hiermede Is de zaak beslist.
Het ontwerp heeft het karakter van
een dompetswet waarom het voor
geen liberaal-voelend mensch accep
tabel is.
De bioscoop mag dan nog zooveel
slachtoffers maken en nog zoovele gees
telijke en zedelijke verwoestingen aan
richten, heel de linkerzijde zal zich er
tegen verklaren.
N u is dat hoe betreurenswaard,
overigens ook niet de hoofdzaak.
Van veel meer belang is of de recht-
sche partijen, die enkele jaren geleden
het ontwerp lieten stranden nu elkaar
weten te vinden en tot eenstemmig
heid weten te komen.
STADSNIEUWS.
Ned. Chr. Vrouwenbond.
,Wie herinneren er onze lezers aan,
dat morgenavond 8 uur in de Nuts-
zaal voor de afd. Leiden van den
Ned. Chr. Vrouwenbond hopen op te
treden Gravin van Limburg Stirum
en Mevr. van Deth, van Brussel, die
een lezing met lichtbeelden zullen hou
den, getiteld:
„Historische bijzonderheden uit het
leven der Hugenoten van voorheen
en thans'.'.
Deze lezing, die met lichtbeelden
zal worden verduidelijkt, is toeganke
lijk voor de leden van oen N. C. V.
op de lidmaatschapskaart, en dus zoo
als van zelf spreekt, kosteloos.
Voor niet-leaen bedraagt de entvée.
50 cents.
Het belooft een mooie avond te wor
den; laat daarom ieder, dié gelegen
heid heeft, deze vergadering bijwonen.
Jubileum.
1 Oct. zal 't 25 jaar geleden zijn, dat
de heer L, Bienen benoemd werd tot
directeur van de sociëteit Minerva.
Van half vijf tot zes uur za] hij in de
sociëteit recipiéeren, en daarna zal
hem door de commissies van orde en
beheer der sociëteit en vele oud-cgm-
missieleden een* diner worden aange
boden.
Naar Londen.
De commissie voor winteravond-
voordrachten in de Hollandsche kolo
nie te Londen heeft voor winteravond
voordrachten uitgenoodigd op 25 Janu
ari Prof. Dr. H. T. Colenbrander, over
„Britsche en Nederlandsche Koloniale
Politiek" in het gebouw van de Dutch
Club, op 22 Maart Prof. J. Boeke over
„De afstamming van den Mensch" in
Essex Hall, Essex Street.
Het Nederlandsch-Belgisch Verdrag
Evenals in verschillende andere
plaatsen heeft zich cok hier ter stede
een afdeeling geconstitueerd van het
Nationaal Comité van Actie tot wijzi
ging van het verdrag met België
Prof. Dr. H. T. Colenbrander heeft
het voorzitterschap der afdeeling aan
vaard.
Als algemeen voorzitter van het Na
tionaal Comité treedt op de heer Mr.
J. Luden, president-commissaris van
de Nederlandsche Bank, terwijl het al
gemeen secretariaat wordt waargeno
men door den heer Ir. A. A. Mussert
c.i., Kerkstraat 24, Baarn.
De 3 October feesten.
Wij vestigen de aandacht onzer le
zers op de beide, in dit no. voorkomen
de advertenties der 3 Octobervereeni-
ging. De eene betreft een wijziging van
den optochtweg, de andere vraagt, dat
de winkeliers hun zaken den gehee-
len dag zullen sluiten.
Bij dit laatste verzoek sluiten wij ons
gaarne aan: laat men in dezen de goe
de traditie bandhaven!
Zangconcouxs.
Reeds geruimen tijd had het Ring-
bestuur voor Leiden en omstreken van
Chr. Gem. Zangvereen. het plan opge
vat, om een concours te houden, uit
sluitend voor Chr. zangvereenigingen.
Enkele weken geleden werd daar
voor een Uitvoerend Coryité benoemd,
om met plannen naar voren te komen
en besloten, om dit concours te doen
houden op Hemelvaartsdag 1926 te
Koudekerk, welke plaats voor zeer
vele vereenigingen gemakkelijk te be
reiken is.
Voor dit doel werd een prachtig ter
rein welwillend aangeboden door den
heer G. J. B. Corts, Raadslid der Ge
meente Koudekerk.
Gisteravond kwam het Uitvoerend
Comité weder bijeen en werden de func
ties verdeeld als volgt:
C. B. v. d. Zeeuw, Voorzitter, G. J.
Corts, (Koudekerk a. d. Rijn) 1ste se
cretaris, J. J. v. d. Kamp, 2e seer; C.
Moene, Penningmeester.
Er zullen zijn vier afdeelingen, een
afdeeling Uitmuntendheid en een af
deeling Kinderkoren.
Zeer spoedig zullen diverse Vereeni
gingen een uitnoödiging krijgen met
nadere gegevens.
Chr. Middenstand.
Gisteravond werd in 't Nutsgebouw
een zeer belangrijke vergadering ge
houden van de Vereen, van den Chr.
Handeldr. en industr. Middenstand, af
deeling Leiden.
De vergadering werd door den voor
zitter op de gebruikelijke wijze geo
pend, waarna hij de leden welkom
heette en voorstelde maar dadelijk
over te gaan tot de afhandeling van
het vele werk dat Jachtte.
De notulen werdeii gelezen en onver
anderd vastgesteld, waarna verschil
lende ingekomen stukken werden be
sproken en mededeelingen gedaan.
Onder aydere werd bekend gemaakt
dat in 1926 de Bondsvergadering in
.Leiden zal worden gehouden, hetgeen
met vreugde door de leden werd ver
nomen. Ook werd een te houden open
bare propaganda vergadering in uit
zicht gesteld, waarin een bekend spre
ker zal optreden.
Hierna kwam in bespreking het
wetsontwerp tot bindendverklaring
van het collectief arbeidscontract. Het
hoodhestuur vroeg het oordeel van de
Leidsche afdeeling te mogen vernemen
Een commissie van twee personen
had deze zaak in studie genomen, en
het bleek uit de conclusie van genoem
de commissie dat één der heeren stérk
vóór het wetsontwerp was en de an
der zich er even sterk tégen verklaar
de. Het gaat hier om een wetsontwerp
waarbij de Minister een coll. arbeids
contract in sommige gevallen bindend
kan verklaren. Bij de bespreking die
volgde, waaraan zeer velen der aanwe
zigen deelnamen belek, dat allen het
belang der zaak inzagen; het voor en
tegen werd dan ook zeer breedvoerig
besproken
Ten slotte werd gestemd en verklaar-
d eongeveer 80 pet. der aanwezigen
zich tegen het wetsontwerp, zoodat 't
hoofdbestuur zal worden geadviseerd
het wetsontwerp te ontraden.
Vervolgens kwam in bespreking de
ziekte- en ongevallenwet, welke reeds
meer een punt van bespreking had
uitgemaakt. Er werd besloten 't hoofd
bestuur te verzoeken wanneer het zoo
ver is, te zorgen gereed te zijn met een
voor den Middenstand passende orga
nisatie, waarbij de Middenstanders
hun ziekte- en ongevallen verzekerin
gen zullen kunnen afsluiten.
Hierop werd verslag uitgebracht over
het Middenstands-bureau. De resulta
ten van dit eerste.jaar zijn boven ver
wachting. Het bureau behandelde het
incasseeren van ^osten bij slechte be
talers en verstrekte informaties, ter
wijl ook adviezen werden gegeven. Van
de oprichtingskosten werd twee derde
terug verdiend, terwijl natuurlijk eerst
aile gewone onkosten waren afgeschre
ven. Enkele leden gaven* nog een voor
beeld van resultaten die het bureau
hen gebracht had en toonden zich zeer
tevreden over de behandeling van za
ken. Besloten werd de leden, die van
het bureau nog geen gebruik maketi
nog eens ernstig te wijzen op de voor
deden die het bureau hun bieden kan.
Hierna werden bij de rondvraag nog
enkele vragen naar voren gebracht,
waarna de vergadering met dankzeg
ging werd gesloten.
Uitbetaling Pensioenen.
tUit een circulaire van d_n Pensioen
raad, gericht aan de Gemeentebestu
ren, nemen wij het volgende over:
Aanvangende met de pensioenbeta
ling over het 4e kwartaal 1925 zul
len de pensioenen van oud-gemeente
ambtenaren en die va.* weduwen en
weezen van gemeenteambtenaren niet
meer op den voet van de Koninklijke
Besluiten d.d. 1 en 15 December 1913
((Staatsbladen nos. 420 en 442) door
tusschenkomst van de gemeen, eb es tu
ren worden uitbetaald. Ook zal de
tot dusverre gevolgde wijze van be
taalbaarstelling ten kantore van de
betaalmeesters voor de overige ten
laste van het Algemeen Burgerlijk
Pensioenfonds komende pensioenen
niet meer worden toegepast.
Voor zoover de pensioenen niet op
de girorekening van belanghebbenden
worden bijgeschreven, zal voor het
eerst in de tweede helft van Novem
ber 1925 en vervolgens telkenmale om
de 3 maanden aan belanghebbenden
worden gezonden een postchèque op
naam tot het bedrag van het verschul
digd pensioen, waarop dit ten kantore
op het stuk aangegeven, kan Worden
geïnd.
Attestatiën de vita met quitantiën
zullen door de hier te lanae woon
achtige gepensionneerden niet mieer
behoeven te worden overgelegd.
De coupons over het 5e kwartaal
1925, die van Sept. 1925 en die betref
fende vroegere termijnen, welke nog
niet verjaard zijn, kunnen tot 1 De
cember 1925 nog op den ouden voet
ter betaling worden aangeboden. Een
gepensionneerde kan dan, onder over
legging van zijn pensioenboekje, schrif
telijk verzoeken' een terwijn dien hij'
niet voor laatstgenoemd'n datum ge
ïnd heeft opnieuw betaalbaar te stellen.
De betaling geschiedt dan per giro.
Burgerlijke stand.
Geb. Joseph, z. v. L. Neuteboom en
E. v. d. Born. Theodora Johanna, doch
ter van J. Kooien en T. G. J. Vink.
Johanna Adriana, dochter van H. v. d.
Wen en G. P. v. d. Peefce. Elisabeth,
dochter van k. Stikkelorum en E. Bret.
Bieter Johannes jacobus, zoon van P.
de Kü en G. ZaalDerg. Adnanus Gerar-
dus, zoon van P. Werner en A. de ivler.
Elisabeth Jaeoba, dochter van B. J.
Ntoile en P. j. nane. Alaria, dochter van
G. H. Tekamp en G. J. beij. jacobus,
zoon van j. klein en G. ni. Hciverda.
vv liiieimus, zoon van E. J. v'eidnuyzen
en L. A. Uuwenanu. uatnarina Liamia,
'üochter van j. v. ihiei en L. 0. Gor
dijn. Gcrneiis, zoon van C. Hendriks
en J. tilippo. cOhannes Jacobus, zoon
van R. ciainer en I. dtoi. Emma
oonanna Arana, dochter van j. B. A.
brand en j. h. M. van Aipnen. Hendriü
bastiaan, zoon van A. a. de Keuzel
en A. v. Voenen. junsaoetn, dochter van
j. B. v. Geiaer en G. Grama, nendnca
j onamia, aocnter van il. rvoozenuaai en
JtL. j. Veidjiuyze.il. .vVimeimus Gorneiis
johannes, zoon van T. H. Bontanus
en K. G. bergman. Rudoii Alexander,
der, zoon van li. Varekamp en M. G.
btamm. Hans Ludo, zoon van J. H.
Senti en PL. b. Becking. Johan Gerardus
zoon van j. best en m. W. S. baert.
Overleden: A. Schouten, rn. 03 jaar.
S. P. Noest-v. êtaden, wede 78jaar.
D. ALegcneise, m. 84 jaar. J_>. v. buist,
m. 02 jaar. G. C. bouses, d. 5 jaar. J.
W'. Gtten, hl 54 jaar. p. kulier, wear.
51 jaar. P. v. brjn, m. 58 jaar. Ai. J. Sil
vester, m. 72 jaar. W. v er0erne, wedr
02 jaar. VV. Bergsma, zoon 3 jaar. A.
krap-bink, vr. 07 j. E. v. Sciiooten,
dr. ió jaar. J. Buis, m. 74 jaar. S. iiey-
mans, dr. 17 mnd. G. Dorrepaal-v. d.
Nouwland, wede. 83 jaar. L. Gressie,
dr. 4 jaar. N. H. M. v. Houwelingen,
dr. 7 weken. W. C. v. Rooyeu, wedr
80 jaar.
Gisteravond om 8 uur is uit de por
tiek van den winkel van den heer Z.
in de Haarleminerstr. van den heer V.
een fiets ontvreemd.
De politie werd onmiddellijk met het
feit in kennis gesteld en om 10 uur
reeds had, de eigenaar zijn rijwiel
terug. Een woord van hulde aan de
scherpzinnigheid der politie is hier
wel op zijn plaats.
Misschien een goede les voor den
eigenaar om zijn fiets niet meer onbe
heerd te laten 9taan?
Op 3 October zullen, naar gelang
van behoefte, de electrische treinen tus
schen den HaagLeiden in dienst ge
steld worden voor het reizigersvervoer.
Gisterenmiddag om 4 uur ontstond
in het in aanbouw zijnd perceel Leen-
dertstraat 19 een begin van brand.
Over een rijwiel waren 2 jassen ge
legd en in een van de zakken van een
jas zat een brandende sigaret. De jas
sen raakten in brand en ook de voor
band van de fiets verbrandde.
De autobrandspuit was uitgerukt,
maar behoefde geen water te geven.
BINNENLAND.
H. Schoonejongpn.
Te 's-Gravenhage is te zijnen woon-
huize, op 81-jarigen leeftijd overleden,
de heer H. Schoonejongen, in leven
Directeur van het Provinciaal Gere
formeerd Weeshuis, te Middelharnis,
Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
De overledene was gedurende tien
tallen van jaren een zeer vooraan
staande figuur op christelijk levens
terrein, zoodat gezegd moet worden,
dat met hem gewestelijk weer een van
de oude garde is heengegaan.
Op Flakkee was hij de baanbreker
voor de a.r. Partij oprichter der Chr.
school Middelharnis, vurig Pro tec-
Binnenland.
De heer Weiter benoemd tot minis
ter van Koloniën.
Dreigend meikconilict in Zuid-Hol
land.
Buitenland.
Lóón Bourgeois, de „vadea- van den
Volkenbond" is overleden.
Ete Britsche Arbeiderspartij heelt
zich met groote meerderheid tegen aan
sluiting der communisten uitgespro
ken.
De Britsche Minister van Koloniën
heelt verklaard, dat Engeland, als Tor
kije de beslissing van den Volkenbond
niet aanvaardt, Mosoel niet zal ont
ruimen.
tionist, waarom de Zeeuwen hem een
maal candidaat stelden voor de Twee
de Kamer der Staten-Generaal.
Zoowel te Middelharnis als te Zeist
was hij ouderling der Geref Kerk.
Tegen het Alcoholisme.
De Nationale Commissie tegen het
Alcoholisme hield Zaterdag j.l. haar
zomervergadering onder voorzitterscli.
van prof. dr. J. R. Slotemaker de Brui
ne. in hotel Pomona te Utrecht.
In zijn openingswoord maakte spr.
met voldoening gewag van de groote
aandacht, die op den 3en Katholieken
dag te 's-Gravenhage, bij de kérken-
bijeenkomst te Stockholm en nu weer
te Genève voor het alcoholvraagstuk
aan den dag werd gelegd. In Genève
werd het zeer gewaardeerd, dat jhr.
mr. Ch. Ruys de Beerenhrouck, dade
lijk na beëindiging van, zijn minister
schap zich weer een actief drankbe
strijder betoonde N
De vergadering besloot aan het bios
coopvraagstuk en het rapport-Van der
Lande haar eerstvolgende vergadering
te wijden.
De commissie voor een ideale drank
wet zal vragen of haar rapport, vroe
ger aan minister Aalberse aangeboden,
herziening behoeft.
De vergadering wijdde ook haar aan
dacht aan de kwestie „een jeneverfa-
briek in Indië'N en hoopt, dat daarte
gen nog iets kan worden gedaan.
Aan den afgertreden penningmees
ter, ir. M. A. Zoetmulder te Heerlen,
werd hulde gebracht voor zijn veelja
rigen uitnemen den arbeid.
Tot zijn opvolger verkoos de verga
dering den heer J. G. Suring te Maars-
sen, voorzitter van de R.K. drankbe-
strijdersvereeniging „Sobriëtas" en lid
van de Tweede Kamer.
I>3 school zonder leeraren.
Het gemeentebestuur te Enschedé
heeft officieel bericht uit Den Haag
ontvangen, dat minister Rutgers het
gemeentebestuur vrijheid geeft om 'n
toeslag te geven op de salarissen der
leeraren aan de Textielavondschool
aldaar.
Het gemeentebestuur heeft de lee
raren van deze officieele mededeeling
in kennis gesteld en om antwoord ver
zocht. De leeraren zullen spoedig hun
beslissing laten weten.
„Mercurius" geroyeerd.
In de zitting van j.l. Maandag van
het Internationaal Kongres van Han
dels- en Kantoorbedienden te Kopen
hagen werd met algemeene stemmen
besloten „Mercurius" te royeeren in
gaande jnet het einde van het jaar
wegens zijn weigering tot fusie met
den Algemeenen Bond van Handels-
en Kantoorbedienden.
Een voorstel om de Russische orga
nisatie niet toe te laten voor overeen
stemming is verkregen tusschen het
I.V.V. en de Russische vakcentrale
werd aangenomen met de stemmen
van België en Engeland tegen.
Het werkloosheidsvraagstuk
Onder het hoofd „Wonderdokters"
geeft De Ned. Nijverheid ook een be
spreking van de brieven, die bet Ned.
Verb. v. Vakvereen. (soc. en de Ne
derlandsche Werkloosheidsraad aan
de regeering hebben gericht over maat
regelen tegen werkloosheid. De eenzij
digheid van het NV.V. heeft de redac
tie niet verwonderd. Anders staat hei
met het advies van den werklooshei i»-
raad. Hieromtrent lezen wij o.m..
De biief bestaat uit een aantal oiiaT"