CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS
Ce JAARGANG
ZATERDAG 19 SEPTEMBER 1923
NUMMER 1©22
AB ONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week f 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
Gewone advertentiën per regel M'/i oent
Ingezonden Mededeelingen, dnbbel tarief.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten boogate 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
Dit nummer hestaai uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Een ieder op zijn plaats
Met blijdschap en voldoening zal
door velen, ook al behooren ze niet tot
de allernaaste geestverwanten van dit
Kabinet, kennis zijn genomen yan d9
besliste uitspraak in de Troonrede
dat bet streven in bestuur en wetgo-
kving er op gericht zal zijn de Christe
lijke grondslagen van ons volksleven
te handhaven.
Daarom gaat bet bij ons toch in den
poJitieken strijd. Dat is toch de hoofd
zaak. Dat is de reden waarom de
Christelijke partijen zich zelfstandig
hebben georganiseerd en dat is ook de
reden waarom sommigen die do hand
having van die grondslagen bij de be
staande partijen niet veilig achtten, af
zonderlijke partijen hebben gevormd,
die beter in stadt zouden zijn voor de
Christelijke bë'ginselen op te komen.
En nauwgezet zal door velen nage
gaan worden of de daden van het
Kabinet met deze woorden wel in
overeenstemming zijn.
En als men tegenspraak ontdekt dan
zal men niet nalaten daarvan gebruik
te maken en aan te toonen dat het
met de Christelijkheid van dit Kabinet,
toch maar zoo zoo gesteld is
Aan critiek, scherpe critiek zal het
dan niet ontbreken. En in die critiek
zullen dan ook deelen de volksverte
genwoordigers die dit Kabinet steunen
en die misschien het verwijt zullen te
hooren krijgen dat ze meer op de prac-
tijk dan op het beginsel hebben gelet.
Nu is dat opzichzelf niet af te keuren
'tMoet zelfs worden toegejuicht dat
er belangstelling is voor wat Regeering
en Volksvertegenwoordiging doen of
ook niet doen en dat nauwlettend ge
waakt wordt, dat van het goede spoor
niet wordt afgeweken.
Voor één ding willen we hierbij ech
ter waarschuwen.
Het gevaar bestaat dat we teveel van
Regeering en Parlement zouden ver
wachten en dat we zouden vergeten,
naar ons zelf en onze naaste omgeving
te zien.
Dat we van anderen zouden ei-
schen, wat we zelf niet verlangen te
doen. Dat we onze eigen gebreken en
tekortkomingen over 't hoofd zouden
zien, om alleen op de fouten en gebre
ken van anderen te letten.
En dat zou in hooge mate onbillijk
zijn, niet alleen, maar ook onlogisch.
Hier is toch een onlosmakelijk ver
band.
Regeering en volk staan niet los
naast elkaar en de Regeering zal niets
kunnen hereiken, wanneer ze, bij de
maatregelen die ze neemt geen steun
vindt in de volksovertuiging.
De Regeering kan door wetgeving
en bestuur ongetwijfeld veel invloed
ten goede uitoefenen en veel doen om
de Christelijke grondslagen van het
volksleven te behouden en te verster
ken. En hetzelfde geldt ook van de
volksvertegenwoordiging.
Maar we mogen nimmer uit het oog
verliezen dat deze invloed toch altijd
slechts beperkt is. En ook niet, dat
wetten en besluiten al bitter weinig
beteekenis hebben indien ze geen steun
vinden in de volksconscientie.
'Wat de Regeering kan doen blijft
altijd een werken aan den buitenkant.
Zij kan niet tot het innerlijke leven,
tot den wortel doordringen.
Zij kan behouden en bewaren en
versterken, maar als de volksovertul*
ging ln andere richting wordt omge
zet, dan zal ze op den duur machte
loos staan.
Als er een tegenstelling komt tus-
schen wetten en zeden, dan zullen de
mooiste wetten en de beste besluiten
ons niet kunnen helpen.
Daarom moet ons streven er aller
eerst op gericht zijn om eigen leven
in overeenstemming te brengen met
Gods Woord, de goede zeden die in
overeenstemming zijn met de wet Gods
te bevorderen en wair noodig de ze
den te veranderen en om te zetten.
Op die wijze wordt een basis verkre
gen, waarop door Regeering en Volks
vertegenwoordiging verder kan worden
gebouwd.
Wij verlangen beveiliging van het
gezin en versterking van den huwe
lijksband.
En dat is een rechtvaardige wensch.
Een Regeering die het tegenoverge
stelde doet schiet tekort in haar taak
en een Volksvertegenwoordiging die
het huwelijks- en het gezinsleven on
dermijnt kan door ons niet als verte
genwoordigster worden erkend.
Maar de eerste en de grootste taak
ligt hier toch niet bij Regeering en
parlement, maar hij het volk zelf, 'lat
zich heeft te richten naar de eischen
van Gods Woord en dat de beginselen
die daarin gegeven, wordt heeft toe te
passen en te propageeren.
Precies hetzelfde geldt van de Zon
dagsrust, de heiliging van Gods Naam
en zooveel andere dingen meer.
Een mooie Zondagswet zal weinig
baten indien de wet van God geen be
slag meer heeft op het leven van het
volk.
Indien ons volk God den Heere den
rug toekeert en zich, inplaats van voor
Hem te buigen zijn Naam en Dag ont
heiligt, dan kunnen wetten en beslui
ten het doorbreken van het kwaad
ecnigermate tegenhouden, maar dan
zullen ze toch betrekkelij'k weinig in
vloed hebben.
Als de zeden verslappen en el* zijn
verschijnselen die daarop wijzen
zoodat er bij ons steeds meer op door
kan, als de wereldgelijkvormigheid on
der do belijders hand over hand toe
neemt, hoe kunnen we dan verwachten
dat de Overheid door hare maatregelen
het volksleven in goede banen zal we
ten te leiden?
Op de Overheid rust hier ongetwij
feld een zware taak.
Zij heeft in eerbied voor Gods wet
voor te gaan.
Een uitspraak dat handhaving van
de Christelijke grondslagen voor haar
richtsnoer is, moet meer zijn dan woor
den
En ons volk heeft het recht en den
plicht toe te zien of de daden van
straks met deze woorden in overeen
stemming zijn.
Maar daarmee zijn we niet klaar.
Dat is niet onze eenige taak.
Wij hebben allen getrouw te zijneen
ieder op zijn plaats en op alle belijders
rust Je taak om in de eerste plaats
zelf mee te werken om de volksover
tuiging te bewerken en zoo noodig
om te zetten en daardoor de handha
ving van de Christelijke grondslagen
mogelijk te maken.
V Late wijsheid.
In „Het Volk" geeft de nieuwe voor
zitter van de Soc. Dem Kamerfractie
een beschouwing over het deelnemen
van Soc. Dem. Kamerleden aan de ope
ningsplechtigheid der Staten^Generaal.
Hij ontpopt zich daarin als een voor
stander van deelneming en komt reeds
bij voorbaat op tegen het verwijt dat
daarin eenige verandering of verflau
wing van beginsel gezien zou moeten
worden.
Immers zoo betoogt hij, het zijn niet
de volksvertegenwoordigers die zich
naar de Kopingin begeven, maar het
is de Koningin die tot de Volksverte
genwoordigers komt, die zich daarbij
pleit van een grondwettelijke plicht en
die daarmee dan ook de rechten van
de Volksvertegenwoordiging erkent.
In den grond der zaak draagt deze
plechtigheid dus niet een monarchis
tisch, maar alsof dit een tegenstel
ling wasl een democratisch karak
ter. Dat de socialistische kamerleden
zich tot nu toe afzijdig hielden ge
schiedde dan ook in hoofdzaak om aan
oppervlakkige zièlen geen aanstoot te
geven.
'tls wel eigenaardig dat dit geluid
eerst nu wordt vernomen.
Meer dan een kwart eeuw heeft men
althans officieel deze plechtig
heid geschuwd en bij Jan de Kiezer
den indruk gewekt, alsof het hier niets
anders gold dan een „vertooning'
waaraan geen sociaal-democraat die
zichzelf en zijn beginsel respecteerde,
kon deelnemen.
Nu echter werden plotseling de bord
jes omgehangen en komt men tot de
ontdekking, dat men feitelijk ondemo
cratisch heeft gehandeld door zich op
den achtergrond te houden.
Ze komt wel wat laat deze wijsheid.
Intusschen, het lag voor de hand,
dat het hiertoe moest komen.
Een partij wier voormannen bij offi-
cieele plechtigheden met de vorstelijke
personen aanzitten en met hen het
„Wilhelmus" staande aanhooren en
die hunkeren naar het oogenblik dat ze
achter de Ministertafels kunnen plaats
nemen, zal zich ook over dergelijke
gevoeligheden dienen heen te zetten.
V Geen overleg.
Het verloop van de presidentsverkie
zing voor de Tweede Kamer kan moei
lijk bevredigend worden genoemd.
De beschuldiging van „De Nederlan
der" dat hier een „kunstig, gewrochte
samenwerking" van R. Katholieken,
Antirevolutionairen en Sociaal-Demo
craten was tot stand gebracht, is na
tuurlijk onjuist.
De stemmencijfers wijzen dit afdoen
de uit.
Was dat het geval geweest, dan zou
niet Dr. de Visser bij eerste stemming
met groote meerderheid tot tweeden
candidaat zijn aangewezen.
De zaak opzichzelf is niet van zoo
groote beteekenis.
Dr de Visser zou ongetwijfeld een
uitnemend Kamerpresident zijn ge
weest
Maar ditzelfde geldt ook daarom
trent bestaat geen verschil van mee
ning van Mr. Ruys de Beerenbrouck.
Wat hier aanleiding tot ontstemming
geeft -is dit, dat de rechtsche partijen
het bij deze toch niet onbelangrijke be
noeming niet noodig hebben geacht ook
maar eenig overleg te plegen.
De Christelijk-Historischen hadden
gaarne Dr. de Visser gekozen gezien,
maar zij achtten het niet noodig daar
voor steun te zoeken bij de andere
rechtsche groepen.
En hetzelfde geldt ook van de R.
Katholieken.
Met het gevolg dat. nog voor de eigen
lijke werkzaamheden zijn begonnen,
reeds ontstemming werd gewekt en de
verhoudingen reeds eenigermate zijn
gespannen.
Wij hopen, dat de fout die Woensdag
gemaakt werd, niet zal worden her
haald.
Ons kiezersvolk heeft met ontzag
lijke inspanning het zoover weten te
brengen dat een rechtsche meerderheid
"verkregen werd.
Maar nu mag het ook verwachten,
dat de resultaten die daarvan het ge
volg kunnen zijn, niet roekeloos in de
waagschaal worden gesteld en dat bij
belangrijke kwesties althans overleg
wordt gepleegd.
STADSNIEUWS.
Mathesis Scientiarum Gene fris.
De vereeniging van oud-leden van
dit Genootschap, hield Donderdag
avond haar jaarlijksche algemeeme
vergadering.
Tot bestuursleden werden herbe
noemd met vrijwel algemeen© stem
men) de hoeren O. S. Knotnerus, H. I.
Planejr en D. van Lith en tot leden'
der kascomïnissie voor het volgend
jaar aangewezen de heer en H. Kors-
wagen, H. J. M. Rosdorff en Hl
'Ossevoort.
In verband met de a.s. herdenking
van het 140-jarig bestaan van het M.
S. G., werd door het bestuur voor
gesteld een bedrag van f'150 te stor
ten in het in 1910 door de oud-leer
lingen gestichte fonds, uit de rente)
waarvan jaarlijks het uitschrijven van,
leenige prijsvragen wordt bekostigd.
Na eenige discussie werd besloten,
om indien de stand der geldmid
delen zulks toeliet, dit bedrag te ver-
hoogen tot f200 en dan f 100 daarvan!
af te zonderen voor de versterking
van het fonds zelve.
Dit jaar zullen vier prijsvragen wor
den uitgeschreven, betrekking hebben!
de op handteekenen, boetseeren, bouw!
kunae en electro-techniek, waarbij 4
eerste prijzen zullen worden uitge
loofd bestaande in f 100 en een groote!
zilveren medaille en 4 tweede prijzênj
ad f50 en een kleine zilverenmie^
daille.
Met betrekking tot de feestviering
op a.s. Donderdag in de Stadsgehoor
zaal werd tot een trouwe opko|mls|ti
opgewekt en medegedeeld dat nog
enkele' kaarten verkrijgbaar zijn.
Gids voor studeerenden.
LWij ontvingen de „Gids voor Stu
deerenden aan de Kijks-Universiteit
te Leiden, ciysus 1925/26, uitgege
ven vanwege het Leidsch .Universi-
tteits-Fcnds" en verschenen bij 'demi
uitgever S. C. van Doesburgh talhier.
Dit bevat in een kort bestek tal!
van zaken, die voor hen, die aam
de Leidsche Academie studeeren of;
lans, ziin-
voornemens zijn te studeeren, van bes
Nadat eerst de samenstelling van
het 'college van curatoren, hert be
stuur van den Senaat en der facul
teiten, de voorwaarden van inschrij1-
ving enz., zijn medegedeeld, volgt eèni
overzicht van de colleges en de te
behandelen onderwerpen, en ten slotte
de tabellen van de colleges voor a.s.
candidaten in verschillende faculteiten'
Het is een handig boekske, dat
ieder student in zijn. bezit moet heb
ben teneinde het telkens te kunnen
raadplegen.
De prijs bedraagt slechts f0.45.
De colleges ln het Sanskrit.
Prof. B. Faddegom. te Amsterdam'
die tijdens het verblijf van prof. Vo
gel in Britsch-Indië diens colleges inj
het Sanskrit zal geven, zal daarmjedie
Donderdag 1 October aanvangen.
Classlcale Diaconale Conferentie.
Op Woensdag 23 Sept. a.s., des avonds
te half zes, wordt in de Kerkeraadskamer
•der Geref. Kerk aan de Hooigracht een
Classicale diaconale Conferentie gehou
den.
Op de agenda komen a.m. de volgende
punten voor
aBeslissing inzake T.B.C.-verpleging
in de vorige Classicale Conferentie be
sproken. (Plaatselijk of Classicaal).
b. De Diaconie souverein in eigen kring
Inleider: broeder H. C. de Jong, Leiden.
Ds. H. Thomas.
In de „Leidsche Kerkbode" wordt me
degedeeld, dat Ds. H. Thomas, pred. bij
de Geref. Kerk alhier, op medisch advies
gedurende vier weken alleen nog maar
één keer per Zondag in de bediening des
Woords zal voorgaan. Van anderen arbeid
moet hij zich voorloopig nog onthouden.
Bekroning.
Op de groote nationale keuring en
tuinbouwtentoonstelling van de Kon.
Ned. Maatschappij van Tuinbouw en
Plantkunde verwierf de'inzending der
fa. J. G. Ballego en Zoon alhier, be
staande in Dahlia's (Emma-Groot) en
bonte planten een gouden medaille
plus den eereprijs, een gouden medaille
van de Ned. Kunstzijdefabriek, en een
getuigschrift van verdienste.
Leidsche C.J.M.V. kampen.
Naar wij vernemen, zijn de Leidsch,e
C.J.M.V. kampen dit jaar weer bijzon
der goed geslaagd. De Vereeniging hau
de beschikking gekregen over n prach
tig duinterrein aan den Ruigenhoek
bij Noordwijkerhout en gedurende de
zomermaanden zijn daar een honderd
tal jongens en leiders in vroolijk kam
pement bijeen geweest. De organisatie
der kampen wordt elk jaar beter pn
het materiaal was weer aanzienlijk
uitgebreid, zoodat de dagen met sport
eti spel en groote duintochten als het
ware omvlogen Zoo werkte alles
ook het meerendeels schitterende wear
mee om de Leidsche jongens een fijn
kamp te bereiden en zoo het doel
een band te leggen tusschen de jongens
onderling en hun de kampsfeer te doen
gevoelen en daardoor hun een steun
te geven in het gewone dagelijksche
leven nader te komen.
Dit is ook de bedoeling van het win
terwerk der Vereeniging, dat in Octo
ber weer zal aanvangen en dit jaar op
uitgebreider schaal. Zoo zullen de jon
gens elkaar geregeld blijven zien en
telkens opnieuw de kampvreugde bele
ven, die hen dezen zomer het kamp
zoo heerlijk maakte.
„De Faam."
Inderdaad, een goede naam is beter
dan goede olie maar het is wèl zoo
goed. wanneer men beide bezit.
„De Faam' met baar meer dan be
kende kleedingmagazijnen op de
Vischmarkt schijnt ook van die ge
dachte uit te gaan, nu zij zich op het
nieuwe seizoen voorbereidt.
Wie vanavond nog een wandeling
door de stad maakt, verzuime niet op
zijn (haar) route lcmgs de Vischmarkt
even de waarlijk schitterende rFaam"-
étalages in oogenschouw te nemen.
Zoowel uit een oogpunt van stijl en
oorspronkelijkheid als wat het geëx
poseerde zelf betreft, zijn ze een speci
ale bezichtiging waard.
Jubileum Johs. Kok.
Gisteren heeft de heer Johs. Kok)
godsdienstonderwijzer vanwege del
iNed. Herv. Gemeente alhier, onder
zeer veel belangstelling zijn 40-jarig]
jubileum herdacht, waarover wij voor
en op 1 September, j.l., den dag van!
zijn benoeming,reds een en ander
'mededeelden.
De viering van het jubileum is
eigenlijk Donderdagmiddag reeds be
gonnen en wel onder de verpleeg
den van het Gereformeerd Mmnehms
Belangrijkste nieuws iH dit nummer.
Binnenland.
Dreigend conflict in de metaalin
dustrie?
De lie er Ruys de Bosrenbronck aan
vaardt het voorzitterschap van de
Tweede Kamer.
Prof. Dr. L. Bonman wordt benoemd
als opvolger van Prof. Wlnklex te
Utrecht
Buitenland
Scherpe critiek van den Italiaan-
schen gedelegeerde ter volkenbonde
vergadering op het Nederlandsche
voorstel.
De ontwapeningscommissie heelt
een commissie van onderzoek naar de
voorste)).?. Ingesteld.
in de Kaarsemakerstraat, waarvan do
heer Kok geestelijk verzorger is.
Hartelijk was ae huldiging welke
den jubilaris hier werd bereid.
Na namens het college van regen
ten en de diakenen der Ned. Herv.
;Gem. te zijn toegesproken, waarbij)
hem. een fraai bloemstuk en een be
drag onder enveloppe werd aangebo
den, bood de jubilaris de verpleeg
den in de feestelijk ingerichte eet
zaal een maaltijd aan
Namens_ de verpleegden werd hier
de heer Kok toegesproken door deni
heer Ph. v. d. Burgh, die hem na-<
"mens allen als een stoffelijk bewijs»
van waardeering en liefde een wan
delstok met zilveren knop aanbood.
Nadat hierop den jubilaris de ze
genbede uit Ps. 134 was toegezongen,
sprak deze de aanwezigen toe naar
aanleiding van een woord uit de H.
Schrift.
Na den maaltijd werd den heer
Kok Ps. 1214 toegezongen.
De dag van gisteren bracht een
stroom van belangstelling en bewijzem
van waardeering in allerlei vorm.
Uit alle kringen, waarmede de heer
Kok bij de uitoefening van zijn ambt
in aanraking komt, en dat zijn er
heel wat, kwamen in allerlei vorm
gelukwenschen^ en betuigingen van!
waardeering en aanhankelijkheid bin
nen.
Om half drie gistermiddag vond)
de huldiging plaats vanwege den ker-
keraad en de commissie voor het
godsdienstonderwijs, waarbij eerstge
noemd college werd vertegenwoordigd
door het Moderamen, bestaande uit
Dr. J. S. O. Locher en Ds. M. j.
Punselie, terwijl de commissie van G.
O. bestaande uit de predikanten Ds.
Beekenkamp, Ds. Goedhard, Ds.
Groot Enzerink en den heer A. J.
de Lange in haar geheel aanwezig
was.
Namens het moderamen van den
Ned. Herv. Kerkeraad sprak Ds. Ml
P Punselie den jubilaris hartelijk toe,
hetgeen spr. vergezeld deed gaan van
de aanbieding van een prachtig boem-
stuk en een boekwerk: Gods Woord,
en der Eeuwen getuigenis'van prof.
Noordtzij.
Ds. G. H. Beekenkamp voerde het
woord namens de Comm. v. Gods
dienstonderwijs en bood den jubilaris
lem enveloppe met inhoud, en zijïii,
echtgenoote een fraai bloemstuk aan.
Het werd op de nu volgende re
ceptie zeer druk.
Speciaal van de zijde der vereeni-.
gingen en personen die in de „Le
vendaal"-wijk arbeiden, evenals vroe
ger de jubilaris, werd veel belang
stelling getoond. De banden daar in
dertijd gelegd, bleken toch nog altijd
't meest te trekken. Het treffende
hierbij was, dat de bewijzen vanwaar-
deering het kenmerk van echte, stille»
dankbaarheid droegen, met dat van
'n beleefdheidsvorm; bloemstukken en1
brieven werden soms bezorgd waar
van de afzenders niet bekend waren
doch enkel een veelzeggend opschrift
of inhoud hielden, waaruit echte dank
sprak.
De oud-leden vereen, van de Chr.
J. V. „Dient den Heer'', waarvan de
jubilaris eere-voorzitter ie, zond een
deputatie namens welke de heer J.
G. van Dijk de gevoelens van hoog
achting en liefde, die er in dezen
kring jegens den heer Kok wonden
gevonden, overbracht en een fijn op
gemaakte fruitmand met opschrift
aanbood.
Tevens bracht de heer v. Dijk de
gielukwenschen over van de "Vereen,
tot bevordering vap den ZendingeaaaV
in deze omgeving.
Treffend was ook de belangstelling
van het personeel en de leerliöê -
der openbare lagere scholen, waar
heer Kok geregeld godsdèeidfbndér
wijs geeft.
De onderwijzers en ojxkaewyt&Xb