CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN 6e JAARGANG DONDERDAG 17 SEPTEMBER 1925 NUMMER 1620 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal I 2.50 Per weekf 0.19 Franco per post per kwartaal I 2.90 BUREAUHooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentien per regel 22*/t cent Ingezonden Mededcelingen, dobbel tarieL Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent Sit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. De Millioenen-nota. Do nota omtrent den toestand van iands financiën, gewoonlijk als de millioenen-nota aangeduid, bevat dit maal hoopvol en verlijdend nieuws Moest in 1923, toen Minister Co lijn zijn eerste begrooting aan de Staten- Generaal aanbood, gewaagd worden van een tekort van vee' meel* dan f 100 millioen, thans kon worden medege deeld dat de periode van tekorten ach ter den rug is en d$t een sluitende be grooting verkregen werd. Zelfs is er, dank zij de hoogere ont vangsten dan waarop gerekend was, een geraamd overschot van f9 milli oen, waarvan f 3 millioen bestemd is om enkele plooien in het bezoldigings besluit glad te strijken f 4 millioen voor vermelde uitvoering der Zuiderzeewer ken en f2 millioen voor verbetering .van verkeerswegen. Dat zijn inderdaad goede tijdingen. Maar hierbij blijft het niet. Het Kabinet is terecht overtuigd dat het verkrijgen van een sluitende be- groofing niet bet einddoel, maar het begin van den hervormingsarbeid moet zijn. Eerst moesten de tekorten worden weggewerkt, zoodat men weer vasten grond onder de voeten had. En nu dat doel aanvankelijk bereikt is, nu kan ook een stap verder worden gegaan en kunnen maatregelen worden genomen om den financieelen toestand te verbeteren, door het peil van uitga ven te verlagen. Belastingverlaging is noodzakelijk. Dat de Regeering daarvan doordron gen is, blijkt wel uit de voorstellen die reeds bij de Staten-Generaal aanhangig werden gemaakt en die ten doel hebben zoowel de successiebelasting als de in komstenbelasting, met name voor de groote gezinnen te verlagen. Eerst als in deze richting verder ge werkt is en dan bovendien, naar het bedoelen van het Kabinet een betere scheiding van gewone en buitengewone uitgaven is verkregen, zoodat voor niet productieve uitgaven niet meergeleend wordt, zal van een gezondmaking der financiën gesproken kunnen worden 'Worde het aan het Kabinet-Colijn go- geven, dit doel te hereiken Dan zal zijn arbeid niet tevergeefs zijn geweest. V Belastingverlaging. Dooi- de aanhangige voorstellen tot belastingverlaging zullen aan de eene zijde de vermogens worden gespaard en de kapitaalvernietiging worden te gengegaan, terwijl aan de andere zijde de grootere gezinnen met kleinere in komens niet onbelangrijk zullen wor den ontlast. In deze goede richting van belasting verlaging wordt thans een stap verder gegaan, door de voorgestelde afschaf fing van de Verdedigingshelasting II, Deze belasting, speciaal bestemd voor de aflossing van de oorlogslee- ningen, kan door den gunstigen toe stand waarin het fonds verkeert, wor den afgeschaft, wat voor de inkonpsns boven de f 1200 een zeer belangrijke ver mindering van druk beteekent. Ten zeerste hopen we dat in deze richting verder kan worden gegaan. En dat dit niet geheel onmogelijk is. moge hieruit blijken dat de raming der inkomsten, met name van de in komstenbelasting zeer laag is gehou den, terwijl met de te verwachten ver sobering' van den Staatsdienst geen re kening is gehouden. Maar hoe dit ook zij, het stemt ze ker tot voldoening, dat het spreken over belastingverlaging thans meer is dan een ijdele klank en dat het nu van woorden :kan komen tot daden. J. H. DE WAAL MALEFIJT. De heer J. H. de Waal Malefijt heeft ontslag genomen als lid van de Eerste Kamer, omdat, zooals" het in den be dankbrief heette, de daaraan verbon den werkzaamheden voor hem te be zwaarlijk zijn geworden. Dit bedanken is niet alleen voor kien betrokken persoon en voor de Eerste Kamer waarvan hij deel uitmaakte, maar ook en niet het minst voor onze Antirevolutionaire partij van bijzon dere beteekenls. De beer de Waal Malefijt behoort nog tot de oude garde. Hij heeft nog den tijd gekend dat we in den druk verkeerden, dat we om des beginsels wille werden gesmaad en achteruitge zet, dat er moest gestreden worden voor de erkenning van ons recht op elk gebied. In dien mooien en bezielenden strijd, waarin altijd weer het beginsel op den voorgrond werd gesteld, beeft de heer de Waal Malefijt een werkzaam aandeel gehad. Jarenlang heeft hij in de gevechts linie gestaan. Als er gestreden moest worden voor de erkenning en detoe- pa ssing van de christelijke beginselen, dan was de heer de Waal Malefijt op zijn post. Hij is niet iemand die zich 'op den voorgrond drong. In bet gezelschap van ben die met de ellebogen werken om anderen op zij te dringen en zelf een eerste plaats te bemachtigen, heeft do heer de Waal Malefijt zich nooit thuis gevoeld Zijn bedoelen was slechts te dienen en mee te werken om ons volk zoo mo gelijk weer terug te leiden tot de oude paden van bet Woord des Heeren. Maar al drong bij zichzelf niet op den voorgrond, toch heeft bij vele ja ren lang een leidendè positie ingeno men en werden hem belangrijke pos ten toevertrouwd. God heeft hem genade en eere ge schonken. Genade om jarenlang het Christelijk lager en hooger onderwijs en de Anti revolutionaire beginselen te dienen en daarbij is hem ook de eere niet ont houden. De heer de Waal Malefijt was werk zaam als burgemeester, als lid van de Provinciale Staten, als lid van de Twee de Kamer, als Minister van Koloniën, als lid van het Centraal Comité van A.R. Kiesvereenigingen, als Directeur van de Vrije Universiteit, als lid van de Eerste Kamer en nu nog als burge meester van Katwijk. En al deze functies heeft hij met zóó groote trouw en nauwgezetheid ver vuld, dat hij deswege door vriend en vijand werd en wordt gerespecteerd. De heer de Waal Malefijt heeft het niet altijd even gemakkelijk gehad. Aan strijd en moeite heeft het hem niet ontbroken, inzonderheid geduren de zijn ministerschap, toen hij van de meest bevriende zijde inplaats van ge steund en gesterkt, meermalen tegen gewerkt en zeer onbillijk bejegend Werd Dit moet voor den toenmaligen Mi nister van Koloniën die deze hooge en verantwoordelijke plaats niet had gezocht, en die ook in die hooge func tie steeds het AR. vaandel heeft hoog gehouden, wel een zeer bittere erva ring zijn geweest. De heer de Waal Malefijt, die ^rniet van houdt de dingen half to doen, is begonnen zich uit het publieke leven terug te trekken. Maar de Antirevolutionaire partij zal dezen voorvechter, aan wien zij zooveel te danken heeft, niet vergeten. Schenke God de Heere den heer de Waal Malefijt nog een schoonen le vensavond. Moge het vriendelijk licht van Gods aanschijn zijn verdere levenspad be stralen. En worde het hem gegeven te zien, dat ook bij het jongere geslacht weer ontwaakt die vurige liefde voor de A. R. beginselen en die innige begeerte om Jezus Christus als Koning,te dienen, die onze oude garde waarvan de heel de Waal Malefijt zulk' een uitnemend vertegenwoordiger is, tot zoo groote daden in staat heeft gesteld. STADSNIEUWS. GEMEENTEBEGROOTING 1926. III. De kosten voor de openbare veilig heid zijn vrijwel gelijk gebleven. Werd het vorig jaar voor belooning van de inspecteurs, politieagenten enz. f319 731 op de begrooting gebracht, thans is voor ditzelfde doel uitgetrokken f 319.780. Ook de post voor kleeding en uitrusting der politie f 253.827 is o'nge- veer gelijk gebleven. Voor wachtgebouwen en bureaux is uitgetrokken f 5197 of f 900 minder dan bij de vorige begrooting. Hier is nog een kans op een meevaller, daar mot d« sinds 1924 verlaagde prijzen van brandstoffen, gas en electriciteit geen rekening is gehouden. De belooningen en premieën aan brandmeesters en brandspuitheden zijn geraamd op f20845 (v. j*. f20909) wat een onbeduidende vermindering beteekent. Het onderhoud van brand- bluschmiddelen enz. f5902) is f3 hoo ger geraamd dan het vorig jaar. Voor het onderhoud der lantaarns en verdere kosten der verlichting is uit getrokken f97500 of f2300 meer dan het vorig jaar en ruim f1700 minder dan in 1924 werd uitgegeven. De toelage van de gezondheidscom missie blijft gehandhaafd op f1550. De kosten ter voorkoming en bestrij ding van epidemische ziekten (f2000) van den geneeskundigen dienst (f 10120 van he.t geneeskundig toezicht op de scholen (f8238) en van. de bestrijding der tuberculose zijn op ongeveer de zelfde bedragen als het vorig jaar ge handhaafd. Hetzelfde geldt van de g& meentelijke volksbaden (f14470) en van de bijdrage in de exploitatie van bet hadhuis van „De Eendracht" (f7450). 'We komen dan aan de Volkshuisves ting, op welk hoofdstuk groote bedra gen aan rente en aflossing voorkomen, waaruit blijkt dat er bier de laatste jaren heel veel voor de oplossing van het woningvraagstuk is gedaan, maar die we, omdat het hier voorschotten betreft, niet alle afzonderlijk noemen. Voor bijdragen der gemeente ter ge- moetkoming in de betaling van rente en aflossing is uitgetrokken f 194,72, een voor deze gemeente zeker niet on belangrijk bedrag. Voor kosten van de bouwpolitie, jaarwedden, bureaukosten enz. is in totaal uitgetrokken f19981 (v. j. f19762) Met de jaarwedden van het perso neel ten dienste van het beheer der ipenbare werken gaat het nog steeds excelsior. Werd het. vorig jaar hier voor uitgetrokken f77984, thans wor den de uitgaven geraamd op f 80261. tengevolge van de toekenning van pe riodieke verhoogingen en het aanstel len van een tijdelijke hulpkracht. Daarentegen kon het onderhou 1 van huizen, torens enz. lager worden ge raamd. Tegenover een geraamde uit gaaf van f15207 het vorig jaar staat nu een bedrag van f12610. Voor het onderhoud van straten en pleinen (v. j. f138594) werd nu uitge trokken f154524. Dit beteekent echter geen werkelijke verhooging der uitga ven, daar een bedrag van f25000 kan worden teruggevorderd van de bedrij ven (v. j. f17000). Voorts is in dit be drag begrepen f5000 voor den aanleg van een tegeltrottoir aan weerszijden op de Breestraat tusschen Hooge- woerdsbrug en Koornburgsteeg. Het onderhoud van wegen én voet paden is geraamd op f26000 of bijna f2000 minder dan het vorig jaar. Voor het onderhoud van wandel plaatsen en plantsoenen is uitgetrok ken f33887 (v. j. f33412). Hieruit blijkt dat het hebben van plantsoenen een dure liefhebberij is. Voor de verschil lende kleinere plantsoenen is noodig f3647.30, voor het van der Werfpark f 3656.80 en voor het Kooipark f 4336.60, ongerekend nog de uitgaven voor toe zicht enz De kosten van bruggen en overzet- veeren zijn belangrijk hooger geraamd en gebracht op f99749 (v. j. f95653). Voor een deel is dit een gevolg van de personeelsuitgaven waarvoor ruim f 1000 meer is uitgetrokken, terwijl het voorts in de bedoeling ligt de „Pater- brug" te herstellen waarvoor f3500 is uitgetrokken. De post voor vuur en licht in de brugwachterhuisjes is f300 hoogart geraamd, wat ons in ver hand met de dalende licht- en brand- stoffenprijzen, vrij overbodig schijnt. Voor havens, vaarten en kaaimuren is uitgetrokken f 18760 of f 3000 minder dan het vorig jaar, een gevolg v.nl. van de mindere kosten voor herstelling van wallen. De wacht- en havendienst daarente gen vraagt pl.f. f 4000 meer, tengevolge van toe te kennen periodieke verhoo gingen en de aanstelling van een ad junct marktmeester. Jan de Bakkerherdenking. In de Remonstrantsche Kerk had gis teravond de Jan de Bakkerherdenking plaats van de Evangelische Maatsch." waarbij aJs spreker optrad Ds. W. D. M. Baar, Ned. Herv. Pred. te Alk maar en algemeen secretaris van ge noemde maatschappij. De samenkomst was slechts zeer matig bezocht. Nadat gezongen was lied 174 uit den bundel van den Protestantenbond( het Lutherlied) schetste spr. in korte trek ken bet leven en den marteldood van Jan de Bakker. Jan de Bakker is ech ter slechts een uit velen; met hem zijn er duizenden gevallen, allen voor de zelfde zaak, de geestelijke vrijheid, die voor de ontwikkeling van een volk van zoo groote beteekenls is. Daarvoor i9 ook door de Watergeuzen gestreden, die ondanks ruwe opwellingen mannen waren van grooten moed en groot ge loof. De vaderlandsche bodem is ge drenkt door het bloed der martelaren; dit mag in onzen tijd van schipperen en sjacheren met bet beginsel wel eens herinnerd worden. Als wij niet, even als onze voorouders, mannen van sta vast worden, raken wij onze geestelijke vrijheid kwijt. Daarom roept spr zijn hoorders toe: „Bewaar het pand, u toe vertrouwd!" Maar om te voelen voor geestelijke vrijheid moeten wij geestelijke men- schen zijn en moeten wij hebben het geloof, dat de grootsten van ons ge slacht bezielde. Men denke aan Jezus en Paulus, die hoewel uiterlijk gebon den zich innerlijk vrij wisten. Dit geloof evenwel is in de Roomscbe kerk verloren gegaan en tot een dogma geworden, doch Luther heeft het weer uit den berg van uiterlijkheden opge dolven. Nadat gezongen was Lied 312: 2, stel de spr. de vraag: waarom is Jan de Bakker ter dood gebracht' Het antwoord luidt: omdat hij een andere geloofsovertuiging aanhing dan de Roomsche Kerk voorschreef. De Roomsche „Leidsche Courant" schrijft, dat de dood van Jan de Bak ker is te wijten aan den barbaarschen tijd en dat Rome tegenwoordig derge lijke dingen niet weer doen zou. Doch ook thans nog wordt in de boe ken van gezaghebbende schrijvers de ketter dood verdedigd. Voorts, wie heeft de Inquisitie, die nog steeds niet is afgeschaft, Inge voerd? Dat hebben de Protestanten toch zeker niet gedaan! Scherp critiseert spr. dat Rome splijt zwammen maakt en scheidsmuren op richt tusschen de burgers van hetzelf de land: Van de bootwerkersvereeni- ging tot de studentenvereeniging, van de voetbalclub tot de geitenfokvereeni- ging, van de lagere school tot de Uni versiteit moet Roomscb zijn. Vooral de Roomsche lagere scholen zijn gevaarlijk, omdat de jeugdige ge moederen nog zoo ontvankelijk zijn. Er wordt daar een anti-nationale menta liteit gekweekt, speciaal door het on derwijs in de vaderlandsche geschie denis, zooals dat daar gegeven wordt. Het is boerenbedrog, het is komedie, zegt spr. wanneer Rome zich, zooal3 het na 1918 doet, uitgeeft voor de steun pilaar van den troon der Oranjes- Rome is niet monarchistisch, het is ook niet republikeinsch, maar het is Roomscb en voorts opportunistisch. In Duitschland gaan de Rooraschen met de socialisten samen en hier te lande wordt den Roomschen door de Kerk verboden rood te stemmen Spr. ging vervolgens nog eens de, overbekende uitspraken der Borromeo- encycliek na en knoopte daaraan aller lei opmerkingen vast, o.m. betreffende den Bijbel, die bij Rome aan de ketting ligt en bij de Protestanten opengesla gen op den kansel. De eerste rector der Roomsche Universiteit Prof. Schrij nen, heeft gezegd, dat het niet gaat om de Roomsche wetenschap. (Spr. weet niet, wat dat is Roomsche weten schap; missphien weten de Leidsche professoren hetl) maar om de Room sche cultuur, en „De Nieuwe Eeuw" heeft er aan toegevoegd, dat het gaat om een nieuwen geest Spr. krijgt een muffe lucht in den neus, wanneer hij van dien „nieuwen geest" hoort: im mers als men den anti-modernisteneed moet zweren, kan er geen sprake meer zijn van vrije wetenschap. Spr. vindt het ook vreemd, dat de Roomschen altijd spreken van „an dersdenkenden", immers dit veronder stelt. dat men zelf denkt, en de Room schen mogen jui9t zelf niet denken. (Op deze en dergelijke „geestigheden" Volgde een Homerisch gelach). Spr. wijst op den'toenemenden in vloed van Rome in ons land, vooral politiek: we hebben ook thans weer 4 Roomsche ministers, we hebben een Roomschen ministerpresident gehad, Roomsche Kamervoorzitters enz. Zelfs wordt vanuit Nederland een internationale bekeetingsactie gevoerd. Belangrijkste nieuws in dit Hnuuner. Binnenland. De heer Rnys dfc Beerenbrottck geko zen tot voorzitter van de Tweede Ka mer. Do heer J. H. de Waal Malefijt neemt ontslag als lid van de Eerste Kamer, t Buitenland. De tekst der Fransche nitnoodlging aan Duitschland ls gepubliceerd. Verwacht wordt, dat de pacts confe rentie op 6 October te Lnzern sal ge- honden worden. Caiillanx ls tot regeling der schulden- kwestfe naar de Vereenigde Staten vertrokken. De Turksche delegatie te Qenève stelt een onderzoek In naar de wefr- voering der Christenen In MosoeL De Fransch-Duitsche economische onderhandelingen zijn verdaagd tot midden October. Pater van Ginneken houdt niet slechts in ons land apologetische lezingen voor schwarmende oude en jonge dames, maar ook in Keulen en Berlijn. Onze landgenoot kardinaal van Rossum is naar Zweden gezonden en in Limburg wordt geld ingezameld om een Protes- tantsch land als Finland te „bekeeren." Rome is de eenigste O.W.'er, want uit de heele wereld, en Vooral uit de landen met booge valuta, wordt geld naar Rome gezonden en van daaruit wordt het gedistribueerd over de lan den met zwakke valuta, terwijl de Pro- testantsche kerken, b.v. in Duitschland ten gevolge van de financieel© crisis, dreigen jieen te storten. Als Rome het wint, is het gedaan met onze geestelijke yrijheid, want de Inquisitie en de Index zijn de twee steunpilaren van Rome's gezag. Het is spr. een raadsel, hoe de Pa ters Dominicanen, aan wie de Inqui sitie is toebetrouwd, in Protestantsche oogen durven te blikken; ze moesten zich schamen. Op hun wit habijt ziet spr. de roestvlekken nog zitten van 't gedroogde bloed. Onze strijd, zegt spr. gaat niet tegen de Roomsche menscben, maar tegen de duistere macht, die achter hen staat tegen het Roomsche 9telsel. Spr. wijst ten slotte op het individu alisme, dat de grootheid en kracht, maar ook de zwakheid van bet Pro testantisme i9. Het leidt tot isolement en versnippering, speciaal in ons par ticularistische landje. Rome denkt, evenals vroeger het Romeinsche keizer rijk: verdeel en heersch; welnu voert* het verdeelen zorgen de Protestanten zelf wel, dan zal Rome voor het heer- schen zorgen. In dit opzicht kunnen de mensch'en iets van de dieren leeren, en wel van de wilde paarden. Als er gevaar dreigt van buiten gaan ze in een cirkel staan met den kop naar binnen en dan 9laan ze naar buiten. Wij, in 't bijzonder in onze groote Protestantsche Kerk, de Hervormde kerk, zegt spr., doen net andersom: wij hebben de koppen naar buiten en 9laan naar binnen, met het gevolg, dat we den boel in elkaar trappen. Spr. wekt zijn hoorders ten slotte op, het voorbeeld der wilde paarden te volgen door lid te worden der Evange lische Maatschappij, waarin orthodox en en modernen eendrachtig samen werken, omdat het gaat om hun ge meenschappelijk geloofsbezit (1) Aan bet einde der vergadering ging spr. in dankgebed voor,,waarna gezon gen werd lied 178:5 en spr. een zegen bede uitsprak. Kerkconsecratie. Hedenmorgen is de nieuwe R. K. kerk aan den Heerensingel, de St. Jo- sephkerk, door Mgr. Callier, den bis schop van Haarlem, geconsacreerd. Nadat'de bisschop eerst allerlei voor bereidende handelingen had verricht, werd te half 10 het volk in de kerk toe gelaten, waarna de eigenlijke conse cratie plaats' vond, die bestaat uit een reeks van symbolische handelingen als zalving met H. Olie en H. Chrysma, be* wierooking enz. Door deze plechtigheden wordt bet gebouw toegewijd aan den dienst van

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1