CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Se JAARGANG! MAANDAG 14 SEPTEMBER 1925, NUMMER 1617 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal I 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal I 2.90 BUREAUHooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 22l/j cent Ingezonden Mededeelingen, dnbbel tarlei. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling - van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent. V De wapens neer? De anti-militairisten hebben zich druk geroerd, de laatste jaren. Er is en wordt een intensieve propa ganda gevoerd, niet alleen tegen het militairisme in den verkeerden zin zooals zich dat in Duitschland Frank rijk heeft ontwikkeld, maar ook tegen het hebben en onderhouden van een weermacht die een louter defensief ka rakter draagt en die niets anders be doelt dan den vrede en de vrijheid te bewaren. „De wapens neer!" dat is niet alleen de leuze van Communisten en socia listen en andere „isten" en „aten" maar ook van anderen als de volgelingen van Kees Boeke, die z.g. op Bijbel^he gronden alje geweld veroordeelen en de weerloosheid prediken. Eigenaardig is het echter op te mer ken dat deze verschillende groepen zelf ais dat in hun kraam tepas komt, van het gebruik van geweldmiddelen aller minst afkeerig zijn. Communisten en Socialisten, de prac tijk heeft het afdoende geleerd, dein zen voor wapengeweld volstrekt niet terug. Niemand minder dan F. van der Goes heeft het noodig geoordeeld er de aandacht op te vestigen, dat in landen waar de revolutie heeft plaats gehad, de leuze „de wapens neer" behoort te worden vervangen door „de wapens hie r." En welk gebruik er dan somwijlen van die wapens wordt gemaakt, is voldoende bekend. Met de volgelingen van Kees Boeke, de menschen van de „vreedzame anar chie" staat het niet anders, zooals on langs nog weer te Utrecht is gebleken. Daar stonden een aantal vredesapos telen terecht, omdat zij zich met den uitroep „slaat ze dood" op de Biitho- vensche politie -hadden geworpen, toen deze een gemeentelijke verordening ter voorkoming van brandgevaar trachtte te -handhaven. Bij de behandeling van deze zaak was er veel belangstelling. Al de jeugdige apostelen van de weer loosheid waren opgekomen om van hunne vredelievende gezindheid blijk ■te geven. Op welke wijze zij dit deden blijkt uit het volgende: „Toen de Officier- van Justitie zijn strafeisch formuleerde, ontstond in de rechtzaal een onbeschrijfelijk tumult. Op de publieke tribune brak een gebrul uit, zoo vervaarlijk, dat men in het eerste moment aan krankzinnigen dacht. De heele tribune deed aan dit tu mult mede; het incident was blijkbaar te voren in elkaar gezet. Maar het bleef niet bij dit keel-pro- test. Nauwelijks had de Officier zijn eisch uitgesproken, of twee groote oude schoenen vlogen van de tribune naar de rechterstafel. Een dezer schoenen trof een verslaggever met geweld tus- schen de schouders, zoodat deze jour nalist geen kans zag zijn werk voort te zétten. Een tweede schoen plofte vlak voor de rechterstafel neer. Een derde projectiel, waarmee men I naar de rechters gooide, bleek 'n groot model Engelsche sleutel te zijn, die eveneens voor in de zaal neerkwakte. De toegeschoten rijksveldwachters waren niet zoo talrijk, dat zij tegen de bende opgewassen bleken en de pre sident van de rechtbank zag zich ver plicht de aanwezige Biltsche politie agenten, die als getuigen hadden ge fungeerd, te bevelen het rijkspolitie- personeej te hulp te komen." Wij willen gaarne aannemen dat er onder deze vreedzame anarchisten zijn bij wie het „ernstige vredeswillen" waarop men prat gaat, meer is dan woorden. De practijk leert echter, dat zij die alle gezag verwerpen en een toestand van anarchie als het hoogste ideaal aanprijzen, niet minder dan anderen geneigd zijn geweld te gebruiken er. dat zij voor den vrede hoogst gevaar lijk zijn. Hoe zou het ook anders kunnen. Vrede, niet gebaseerd op recht is nu eenmaal onbestaanbaar. Het; deaal „de wapens neer" zal 1a- leen vervuld worden indien de mensch- heid leert zich te buigen voor Hem die aan het heilig recht Gods, ten volle heeft voldaan, indien het absoluut ge zag van God over het leven, wordt er kend en geëerbiedigd. STADSNIEUWS. DE NIEUWE SPOORBRUG OVER DE HAARLEMMERTREKVAART. Gelijk wij reeds mededeelden, zou he dennacht de nieuwe Spoorbrug over de Haarlemmertrekvaart in de plaats van de oude gelegd, in gebruik genomen worden, wanneer het verloop van de laat ste voorbereidende werkzaamheden van dien aard was, dat een slagen van de proef eenigermate ve z ke.d was. Dit laatste :s gelukkig hit geval geweest. Wel rezen er in de laatste dagen, nog eenige moeilijkheden maar ook die kon den nog tijdig worden ondervangen. Op 't laatste oogenblik dreigde het nog on mogelijk te zullen worden om de oude brug van en de nieuwe op de hoofden te krijgen, doordat het Waterschap Rijn land te Katwijk ging spuien, met het gevolg natuurlijk dat het water ging zak ken en de schuiten waarop de bruggen rustten, op den duur de vereischte hooge niet zouden hebben kunnen halen. Maar na telegrafische waarschuwing werd, het spuien dadelijk gestaakt, en was daar mede ook dit gevaar afgewend. Het werk, dat zooals men weet in han den is van de fa J. C. Goudriaan te Delft, en onder directe leiding staat van den heer Ir. van Genderen Stort, heeft een ■buitengewoon vlug verloop gehad. De be rekeningen bleken gelukkig in geen enkel •opzicht te falen. Een mooi succes voor den ingenieur en zijn helpers. Bij het verplaatsen van de bruggen werd gebruik gemaakt van groote schui ten, elk van So ton inhoud. De bestaande brug die in den loop van den dag reeds was losgemaakt rustte gisteravond toen het groote karwei begon nog slechts op de twee landhoofden en werd voor het •overige geheel gedragen door de eronder liggende zolderschuit óp eeh. nauwkeurig gemaakte stellage van houten balken. Het eerste werk was deze schuit die men eerst geheel vol water had laten loo- Ï>en met behulp van een benzinepomp eeg te pompen. Hierdoor rees de schuit .natuurlijk en hief zij de oude brug nage noeg zonder verdere hulp uit de land hoofden. Het was een spannend en mooi moment •toen de oude brug zoo werd opgehe ven en langzaam wegdreef op de twee naast elkaar liggende schuiten. Toen de eerste schuiten met haar last ver genoeg uit de richting waren om geen hinder meer te veroorzaken aan de volgende, werden deze in beweging ge bracht dit was eigenlijk het groote gebeuren, en verliep in één woord schit terend. Een half uur, nadat de oude brug uit haar spanningen was geheven, had reeds de nieuwe haar plaats ingenomen en dank' zij de juiste voorbereiding", lag zij dadelijk goed. D,e benzinepompen werden nu op deze twee schuiten overgebracht en begonnen deze vaartuigen full speed vol te pompen zoodat na eenige uren de nieuwe brug niet meej" op de houten stellage, doch alleen op de beide landhoofden rustte. Van alle zijden werd de bedrijfsleider met het welslagen van 2ijn werk gecom plimenteerd de driekleur reeds op de nieuwe brug, en bij de directiekeet werd vuurwerk afgestoken. Het werk dat nu volgde was iets een voudiger, doch nog vry omvangrijk. Eerst nu konden n.l. op de brug de nieuwe raifs bevestigd en in aansluiting wor den gebracht met de landsporen, die aan de Warmondsche zijde tor aan den over weg van den Broekpolder circa 50 cM. moesten worden verlegd in verband met de verzwaring en verbreeding van de sporen op de nieuwe brug, die geheel met de gesteldheid van den modernen Spoorweg in overeenstemming gebracht zijn. Was vroeger de afstand tusschen de sporen 3.66 M. hart-uit-hart, thans is die vergroot tot 4.40 M. In dit verband zij nog even opge merkt, dat de nieuw gelegde rails, ook op de spoorbrug bestaan uit lengten van 18 M., tegen lengten van 12 ik 14 M., die de oude raij% vormden. Dit be vordert een vermindering van het- aan tal schokken en dies een rustiger gang van den trein. Dit laatste werk, het aansluiten van de rails, werd gedaan vanwege de spoor wegen zelf door een uitgebreide ploeg wegwerkers die om half vijf arriveerde. Pas te kwart voor zeven toen de eerste personentrein uit Den Haag naderde, kon deze zonder vertraging, zij het met veel omzichtigheid, de brug passeeren. Ook het andere spoor, dat om 7.15 het eerst werd gebruikt door een Amsterdamschen trein, bleek in orde te zijn. Het was een interessant werk dat door tal van belangstellenden en ook door een aantal spoorwegautoriteiten sverd ga degeslagen. Onder de laatsten noemen wij den in- geniéur v. d. weg te Amsterdam, den heer Schutte, den hoofdwerktuigkundige Zijlstra, den hoofdopzichter v. bruggen- onderhoud Lijfering, den opzichter van den weg te Leiden, den heer Varossieau, en den Stationschef, den heer v. d. Born, terwijl Gemeentewerken was vertegenwoor digd door den opzichter over bruggen en gebouwen, den heer de Goederen. Zooals wij reeds meldden, weegt de nieuwe brug 120 ton, terwijl de oude brug 80 ton woog. Vandaag is de oude brug, nadat de schuiten vanonder de nieuwe brug waren •weggenomen, teruggevaren naar den Spoorclijk, waar eenige looze hoofden in het water zijn geplaast. Daarop is de oude brug nu neergelegd om op dezelfde plaats te worden gesloopt. Dit behoeft slechts een kwestie van eenige dagen te zijn, daar zij in de vorige week reeds autogenisch doormidden gebrand is. Zij (werd in de laatste dagen nog bijeen gehouden door een opgelegde plaat die .vlug kan worden weggenomen. De beide helften kunnen nu ieder afzonderlijk op de hoofden te rusten. Frappante staaltjes van aftakeling kan •men hoor en door de slechte gesteldheid van den waterbodem ter plaatse, waar- ionder de 'bestaande peiler, waarvan de 'vorige brug voor een groot deel afhan kelijk was, uit den aard der zaak zeer te lijden heeft gehad. Zoo kwamen ver leden week bij het verhoogen van de oude (bxugl, de z.g.n. jukken uitzichzelf mede naar omhoog gerezen, waarschijnlijk als •een reactie van den veerenden darry- achtigen bodem. De middenpijler, waarvan voor de oude brug gebruik werd gemaakt verviel dan (ook vooral in den laats en tijd van dag tot dag. Nog verleden jaar moesten er ijzeren cirkelbanden worden omgelegd, daar het voegsel op verscheidene plaatsen losgeraakt was. Het is een verdienste van de nieuwe brug, dat zij den middenpijler piet meer noodig heeft, en uitsluitend rust op de twee landhoofden. Ten aanzien van den ouden pijler moet nog volledige overeens^emmming worden verkregen xusschen de Gemeente en de Spoorwegen. Eerstgenoemde ziet dit be letsel voor de scheepvaart natuurlijk heel gaarne verdwijnen, terwijl de Spoorwegen voorloopig nog eens willen afzien of de twee landhoofden voldoende steunsel bie den. Volgens deskundigen echter is het na- Igenoeg uitgesloten dat van den thans bestaanden middenpijler voor deze brug gebruik' zou worden gemaakt, daar de brug is geconstrueerd op twee opleggin gen, en een derde steunsel den evenwichts stand in gevaar zou kunnen brengen. Intusschen brengen ook wij het eere- saluut aan den heer v. Genderen die met voldoening op dit werk zal kunnen •neerzien, en aan den heer Goudriaan voor zijn degelijk fabricaat. Wij merken nog op, dat het waterbouw kundige gedeelte werd uitgevoerd door iden aannemer Schuyt alhier, terwijl het iophoogen van "den spoordijk geschiedde door de aannemers Paauw en 'tHart. Tijdens de verplaatsing van denieu we brug heeft een tot heden onbekend gebleven individu het rijwiel van den sein- wachter van de Spoorbrug, dat hij even tegen de directiekeet had gezet, gestolen. Chr. Oranjevereniging. Zooals ons wordt medegedeeld, zal de Leidsche Chr. Oranjevereen. aanstaande Donderdag 17 Sept. des .avonds te 8 uur in het gebouw Nathanaël (ingang Moriaansteeg) een ledenvergadering hou den. Belangrijke mededeelingen zullen (door het Bestuur aan de leden worden ggedaan. Het nieuw huishoudelijk reglement zal dan ook worden besproken; dus trouwe ►opkomst is dringend noodig. Burgerlijke stand. Ondertrouwd: C. de Geus jm. 22 j. en S. H. M. Stafleu jd. 24 j.; J. van Ees jm. 27 j. en A. Stafleu jd. 29 j.; C. A. Thomas, j.m. 2S j. en C. J. 'Volkers jd. 22 j.; AW F. H. 'Somer 'jm. 39 j: en A. E. Kruijt jd. 27 H. Jansen jm. 21 j. en E. Nieuwenburg jd. 22 j.; H. Vos, jm. 28 j. en AJ. Ouweelen jd. 27 j.; M. P. de Lange jm. en Th. B. Gerstel jd.A. A. Korenhoff jm. 31 j. en G. J. Koning jd. 27 j.; P. de Vroede jm. 27 j. en W. Geurs jd. 22 j.; C. Smit, jm. 30 j. en M. C. Loekenbach jd. 2'j j H. de Haan, 39 j. en P. de Bruijn jd. 25 j.; J. de •Rijkl jm. eti H. G. Blote jd.; G. Tisseur jm. 25 j. en J. S. Hueting jd. 24 j.; J. J. .v. Dorst jm. 22 j. en J. N. v. Duuren jd. 21 j.; J. D. de Vroede jm. 21 j. en A. A. v. Westhoek jd. 19 j. Ds. H. Thomas. Voor het eerst na zijn langdurige on gesteldheid kon Ds. H. Thomas, pred. bij de Geref. Kerk alhier gisteren weer in den dienst des Woords voorgaan. In een kort inleidend woord werd er op gewezen, dat hij dit eerste ambte lijk samentreffen van* leeraar en ge meente het persoonlijk element niet geheel op den achtergrond, kan worden gedrongen. Spr. 9prak zijn blijdschap uit dat hij thans weer het Woord be dienen mocht en dnakte de Gemeente voor de bewijzen van belangstelling en aanhankelijkheid die hij de laatste maanden mocht ontvangen. Vervolgens werd het Woord bediend met als tekst: Openbaring 7: 13 en 14. De kerk aan de Oude Vest was over vol. J. N. van der Reijden f Gisteren is in het Diaconessenhuis waar hij verpleegd werd, in den ouder dom van 74 jaar overleden de heer J. N. van der Reyden, voorheen Meel- en Graanhandelaar alhier. Met den heer van der Reyden daalt een zeer bekende en geachte persoon lijkheid op het gebied van het raken leven ten grave. Opgeleid in den door zijn vader reeds gestichten Meel- en Graanhandel, heeft hij tientallen van jaren aan het hoofd van een bedrijf gestaan, dat hij dank zij zijn energie en werkkracht tot grooten bloei wist te brengen. In Leiden en ver daarbuiten was de heer van. der Reyden, vooral onder de bakkers, een zeer bekende figuur, die zich op zakengebied een hoogst 9oliden naam verworven had. De laatste jaren had hij zich uit den actieven arbeid teruggetrokken en was zijn zaak omgezet in een Naamlooze Vennootschap, waarvan hij tot zijn verscheiden President-Commissaris was. A.s. Woensdag 16 September zal de ter aardebestelling op de begraafplaats aan de Groenesteeg plaats hebben Stedelijke Werkinrichting. In de Stedelijke Werkinrichting wer den de vorige week opgenomen 209 personen, n.l. 203 volwassenen en 6 kin deren. Instrumentmakers- en glasblazers- examens. Voor het alhier in het natuurkundig laboratorium der rijksuniversiteit van wege de Vereeniging tot bevordering tot instrumentmaker gehouden exa men zijn geslaagd: Voor leerling-instrumentmaker de heeren: H. Zirkzee, Leiden; J. J. van Ulden, Leiden; W. F. van Weizen, Lei den; J. E. Messinger, Den Haag; G. 'Peusken, Deventer; A. van Delden, Mep pel; L. Verschragen, Leiden; G. Vis- schers. Diepenveen;; P. D Groot, Doe- tinchem; J. Richel, Den Haag, F. E. v. FEUILLETON. Het geheim van Colde Feil. 41) Op zekeren dag ging zij met madame de Saint Luce een bezoek brengen bij een verre bloedvervvante Madame de Lorney een dame, die misschien het aardigste koppeltje kinderen van Parijs had en die dit gaarne aan ande ren .toonde. „Mijn kinderen zijn juist bezig aan hun Engelsche les" zei Madame de Lor ney, ,„zou u ze graag willen zien?" Een vroolijk antwoord vol verrukking van Claire en eenige vriendelijke woor den van Madame volgden en 't kleine groepje begaf zich naar de kamer, waar de kinderen hun Engelsche les ontvingen. Voor zij de kamer binnen gingen, zei Madame de Lomay: „Ik ben heel gelukkig geweest in het vinden van een uitstekende En gelsche leerares." „Wie is zij?" vroeg Madame de Saint Luce. Madame de Lornay lachte! „Mijn kinderen zeggen, dat zij een cr.gel is, die hier op aarde verdwaald i-. Ik vind haar een mooi Engelsch meisje, dat woont in de Rue Saint J een." Met deze woorden opende zij de deur van een vierkante - kamer, waar aan een ronde tafel het aardigste groepje kinderen zat, dat men zich denken kon Maar niet op hen waren de oogen van de bezoekster gericht; de liefelijke ver schijning van de vrouw, die in hun midden zat, trok onmiddellijk aller aandacht. Zelfs madame de Saint Luce moest erkennen, dat zij nog nooit een zoo bekoorlijke vrouw ontmoet had. Zij zag er uit, alsof zij Ongeveer twintig jaar was, het glanzende, donkere haar omlijstte een lelieblank gezichtje met groote blauwe oogen, vol oneindige diepte. In die oogen waren baar ge dachten niet te lezen, maar zij spra ken hun eigen taal van een kalmen zielevrede, van een innerlijke rust, die niet te verstoren is. Het was niét haar buitengewone schoonheid, die opval lend was, veeleer was het een eigen aardige uitdrukking op haar gelaat, een mengsel van afwijzenden trots en teedere zachtheid. Haar geheele ver schijning kenmerkte de geboren dame, de vrouw van beschaving en opvoe ding. Ziende hoe haar bezoekers de En gelsche leerares bewonderden, ^telrie Madame de Lornay haar met enkele vriendelijke woorden voor. „Zij zou een koningin kunnen zijn' dacht Claire, die, met haar gewoon en thousiasme idadelijk voor haar in vuur en vlam was. Zij ging naar haar toe en trachtte een gesprek met haar aan te knoopen, maar na een blik uit die diepe, blau we oogen een vluchtige blik, doch waarmee zij heel haar verschijning en karakter scheen op te nemen ver meed jufrouw Kent op bescheiden wij ze om meer te zeggen. Maar Claire liet zich niet afwijzen. „Wat spreekt u prachtig Engelsch, juffrouw Kent" zei zij. „De menschen mogen zeggen wat zij willen over de schoonheid van de Fransche en Itali- aansche taal, maar ik vind, dat er geen taal ter wereld zoo mooi en mu zikaal klinkt als het Engelsch, wan neer het goed wordt gesproken." „Dat ben ik volkomen met u eens" antwoordde juffrouw Kent. Madame de Saint Luce glimlachte. „Je bent nog te jong om er over te ocrdeelen, Claire" zeide zij. „Maar ik kan het toch heel goed hoo- ren mama" antwoordde zij*. „Het is zoo klankvol als juffrouw Kent 'tjspreekt. Ik wilde" ging zij voort, zich tot juf frouw Kent wendend, „dat u mij ook les in het Engelsch zou willen geven." „Lieve, je spreekt al zoo goed En gelsch" zoi Madame de Saint Luce. „Niet zoo goed, %als ik eigenlijk be hoorde, mama. U weet, dat u dikwijls zelf om mijn uitspraak lacht." „De mijne is niet veel beter, vrees ik" lachte Madame, „ofschoon ik nog wel een halve Engelsche ben en het dus beter moest kennen dan jij, Claire. „Juffrouw Kent" ging het bedorven kind voort, „wilt u mij les geven?" Juffrouw Kent aarzelde even; zij had er geen flauw vermoeden van, dat er een groot keerpunt in haar leven was aangebroken; dat zij een geheel nieu we toekomst zou tegemoet gaan. Se dert zij in Parijs was geweest, had zij zorgvuldig elke ontmoeting met En- gelschen vermeden. Als Engelsche ou ders haar vroegen om hun kinderen les te geven, had zij altijd geweigerd zij wilde niet het minste gevaar loo pen. Zij had nooit met één enkel woord gesproken tot één harer landgenooten man of vrouw, sedert zij in Parijs woonde. Zij aarzelde nu half, maar wie kon de smeekende blikken van dit jonge, lieve schepseltje weerstaan? Toen dacht zij bij zichzelf: „Dit zijn tocli eigenlijk Franschen, zij gaan nooit naar Engeland; waarschijnlijk hebben ze geen Engelsche familieleden meer, 1 en als zij dieTiebben, dan zal ik ze nog niet zien." Zij zou er zeker van zijn een schitterend salaris te krijgen en haav geldmiddelen waren nu juist niet ruim De lieve, vriendelijke oogen van Claire de Saint Luce waren op haar gericht. Haar moeder keek haar aan met een weiwillenden glimlach en ook Mada me de Lornay, wier genegenheid voor haar zij kende, wachtte met belang stelling op haar antwoord. „Laat mij mijn dringend verzoek voegen hij dat van mijn dochter" zei Madame de Saint Lucè, die nooit wei gerde om een enkelen wensch van haar dochter te vervullen „Ook ik dring er hij u op aan, dat u het aanbod aanneemt" zei Madame dè Lornay, met een vrien'delijken. glim lach. Hoe kon zij nu nog blijven weigeren? Zij stemde dus toe en ging met Mada me de Saint Luce in een andere ka mer om verder over de lessen en bet salaris af te spreken. De vergoeding, die haar werd aangeboden voor een uur Engelsche les per dag, verbaasde haar ten hoogste Het wa9 zooveel, dat liet haar bijna in staat 9telde er van te leven zonder iets anders er bij te doen. „Ik heb nooit iemand ontmoet in mijn leven, mama" riep Clair uit, „van wie ik op het eerste gezicht zooveti houd als van juffrouw Kent. Ik ba-' grijp nu best, dat Madame de Lornay zooveel van haar houdt. En wat it zij rnooil" (JSCorjit vervolgd).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1