CHRISTELIJK DAGBLAD voorLEIDEN EN OMSTREKEN
6© JAARGANG
VRIJDAG 11 SEPTEMBER Ï925
«ANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week 1 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
BUREAUHooigracht 35
i Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 22*jÉi cent
Ingezonden Mededeelingen, dobbel twili
Bij contract» belangrijke red.actie.
Kleine advertentiën bij Toonrftbetnflng—
van ten hoogste 30 woorden, wordendatf»-
Iijks geplaatst ad 40 cent
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V Lijkverbranding.
Wij hebben dezer dagen melding
gemaakt van een schrijven van den
heer Schaper, waarin deze het be
treurde dat bet lijk van zijn vriend
van Kol werd verbrand, zoodat hij
zelfs niet in de gelegenheid, was een
oogenblik bij diens graf te toeven en
daar den betreurden doode te her
denken.
Principieele 'bezwaren werden door
den heer Schaper niet aangevoerd. Hij
had alleen bedenkingen van prac-
tischcn aard.
Dit schrijven lokte tal van protesten
uit, waarbij bet de aandacht trok, hoe
fel de lijkverbranders op wat zij „cle-
ricalen" noemen gebeten zijn.
Een der officieele bestrijders spreekt
als zijn verwachting uit dat de voor
standers van lijkverbranding door de
onverdiende verdachtmaking van den
heer Schaper onnoemelijk veel last
zullen ondervinden, daar de kerkelijke
pers hem met wellust zal citeeren. En
hij voegt er aan toe, dat het Schaper
met zijn clericaal geschrijf niet zal ge
lukken, in deze den klokwijzer terug
te draaien.
De schrijver, die van lijkverbranding
misschien heel veel verstand heeft,
kent blijkbaar niet de beteekenis van
het woord clericaal.
Hij vergist zich op alle manieren.
Het schrijven van den heer Schaper
had niets clericaals en de principieele
bestrijding van de lijkverbranding
heeft ook met clericalisme niets te
maken.
Toch is het wel duidelijk wat hij
bedoelt.
Als hij spreekt van „clericalen" dan
heeft hij op het oog hen, die tegen de
lijkverbranding principieele bezwaren
hebben, en bedoelt hij hen die nog
wenschen te leven naar Gods Woord.
En dat heeft ons zeker wel wat te
De stelling schijnt .ons niet te ge
waagd, dat de haat tegen de z.g. cle-
ricalen en de geestdrift voor de lijk
verbranding niet los naast elkaar
staan;
Hier werken in den grond der zaak
de&elfde anti-christelijke factoren.
STADSNIEUWS.
De Gemeentebegrooting 1926.
I.
De ontwerp-gemeentebegrooting
voor 1926 biedt zooals uit het gis
teren geplaatste overzicht bleek niet
bepaald een opwekkend beeld.
B. en W. deelen mede niet in staat
te zijn perspectieven te openen voor 'n
verdere verlaging van de Plaatselijke
Inkomstenbelasting en bovendien
bleek het alleen mogelijk een alui-
teiyie begrooting te krijgen door een
bedrag van f55000 van het vermoede
lijk batig saldo van den dienst 1Ö25
naar dc volgende begrooting over te
brengen
Dat is inderdaad geen verblijdende
mededeeling. De belastingdruk is hier
buitengewoon zwaar en de kan3, dat
zij. die een groot of middelmatig inko
men hebben naar een der omliggende
gemeenten uitwijken om aan dien zwa-
ren last te ontkomen, wordt steeds
grooter.
Geen week gaat schier voorbij of inge
zetenen, die niet gehouden zijn in Lei
den te wonen, trekken er uit, om b.v
in Oegstgeest, waar men al de voor-
deelen van het stadsleven geniet een
onderkomen te zoeken. Met het onver
mijdelijk gevolg, dat de belastingdruk
voor de overblijvenden nog al meer
verzwaard wordt.
Het is daarom een levensbelang voor
de gemeente Leiden dat de H.O. die
voor de hoogere inkomens nog meer
dan 13 pet. bedraagt, wordt verlaagd
en het is daarom te meer te betreu
ren, dat ook bij het betrachten van
de meest mogelijke zuinigheid), geen
verlaging van de plaatselijke belas
ting in uitzicht kan worden gesteld.
Intusschen, de toestand is toch ook
weer niet zóó donker als men uit het
begeleidend schrijven van B. en W.
zou kunnen opmaken.
Bekend is toch dat 1984, waarop de
berekening van de belastingopbrengst
mede is gebaseerd, tengevolge van de
vele afschrijvinen een zeer ongunstig
beeld vertoonde, zoodat er nu de kans
is, dat de opbrengst grooter zal zijn
dan geraamd werd.
Bovendien zijn ook de winsten uit.
de bedrijven aan den lagen kant ge
houden, zoodat er zeer veel kans is,
dat de rekening over 1926 heel wat
gunstiger zal zijn dan de ontwerp-
begrooting aangeeft.
Maar ook al is dat het geval, dan
verandert dit toch weinig aan den
werkelijken toestand;, daar er volgens
de nu ingediende begrooting een ex
ploitatietekort is van ongeveer eer.
half millioen.
Al is de toestand dus misschien niet
zóó donker als uit de ontwerp-begroo-
ting blijkt, er zal toch heel wat moe
ten gebeuren eer het geraamde tekort
is weggewerkt.
De L. A. W. E. T.
Hedenmiddag precies te twaalf uur
is dan de L.A.'W.E.T. 1925 officieel ge
opend.
Hét laat zich denken, dat wij,, na
de vorige LA.W.E.T.en en de voorbe
reiding van de thans geopende te heb
ben gadegeslagen, voor dit feit vol be
langstelling waren, in de lijn trouwens
van het publiek, dat dezer dagen op
een royale maier door het bestuur
tot een bezoek werd geïnviteerd door
de gratis verspreiding van het pro
gramma.
Wij haasten ons hier eenige onz r
Eerste indrukken
weer te geven, en dan komt het ons
voor, dat ook in de thans geopende
L.A.W.E.T. heel duidelijk de bloei en
vooruitgang zich openbaart waarvan
zij vanaf haar eerste verschijnen blijk
gaf de kiemen te bezitten.
Naast vele oude (en dus goede) be
kenden zijn er ook weer tal van nieu
we deelnemers, en vooral nieuwe ar
tikelen.
Bepaalde branches te noemen is hier
bij niet noodig. Schier op elk gebied
maken nijverheid en techniek onop
houdelijk voortgang, en worden er
nieuwe en veel verbeterde gebruiksar
tikelen in omloop gebracht.
Van dat alles geeft de LA WET een
prachtig overzicht.
Dat is haar groote verdienste, dat zal
in de komende dagen de groote aan
trekkingskracht blijken te zijn. die
honderden tot een bezoek aan de Stads
zaal zal bewegen.
Bi3 leiding
is in handen van den waarnemend
voorzitter, de heer Cor A. Mulder, waar
de heer W. H. Cahen door omstandig
heden was verhinderd in deze dagen
zelf te leiden, hoewel hij dit men
weet het uitv.de verslagen in de da
gen der voorbereiding gelukkig wel
heeft kunnen doen.
Een belangrijk, zoo niet het grootste
aandeel in de goede leiding heeft ook
nu weer de ijverige secretaris, de heer
T. F. Vlieland, terwijl bij verhindering
door ziekte van den heer Warnecke
de heer v. Pulle de financieele zijde
van de LAWET verzorgt.
De inrichting
is weer zeer geriefelijk De tentoon
stelling is gehuisvest in de groote zaal
en de kleine zaal en de Stemkamers,
terwijl het LAWET-bureau is onder
gebracht in de receptiekamer.
Vanaf de galerij heeft men op de
groote zaal een prachtig overzicht,
waarbij prettig gerangschikte stoelen
en tafeltjes het mogelijk maken om,
desgewenscht onder het genot van
ververschingen, zittend het geheel te
overzien. In het centrum is een fraaie
muziektent geïnstalleerd, waarvan een
zeer nuttig gebruik zal worden ge
maakt. En mocht men daar zwijgen
dan kunnen verschillende stands nog
wel voor den gewenschten toon zorgen.
De opening.
Terwijl op de stands hier en daar de
geëxposeerde klokken twaalf uur sloe
gen, kondigde een strijkje in den Foyer
aan, dat het oogenblik van de opening
was aangebroken. Een flink aantal
genoodigden en standhouders was daar
aanwezig.
Het eerst sprak de waarn. voorzit
ter, de heer Cor A. Mulder, die in
het bijzonder een woord van welkom
richtte tot den burgemeester, Jhr. de
Gijselaar, en zijn echtgenoote, daarbij
diens voortdurende belangstelling in
het zakenleven der Leidsche winke
liers in herinnering brengend.
Verder werden welkom geheeten de
vertegenwoordigers der K. van Koop
handel van Rijnland, van de drie mid-
denstandsvereenigingen en de 3 Octo-
bervereeniging.
Spr. schetste het streven van den
middenstand om te trachten de belang
rijke plaats die hij in het maatschap
pelijk leven inneemt, te behouden n jet
alleen, maar ook uit te breiden.
Van dat streven is ook deze LAWET
een bewijs, en spr. hoopt, dat allen er
een goeden indruk van de tentoon
stelling zullen krijgen.
Na den wensch te hebben uitgespro
ken dat de penningmeester, de heer
W. Warnecke spoedig weer hersteld
zal zijn, en dat ook de heer Cahen zijn
plaats als voorzitter spoedig weer zal
kunnen innemen (wat met een krach
tig applaus werd beantwoord) gaf
spr. het woord aan den burgemeester,
die zoo vriendelijk is geweest zich be
reid te verklaren om deze tentoonstel
ling te openen.
Dè burgemeester, met een applaus
begroet, sprak bierna als volgt:
Rede burgemeester.
Gaarne, Mijnheer de Voorzitter, wil
ik gehoor geven aan uw verzoek, om
de L.A.W.E.T.-tentoonstelling officieel
te openen, maar alvorens tot die plech
tigheid over te gaan, wil ik u ten zeer
ste bedanken voor uwe zeer vriende
lijke woorden tot mijn echtgenoote en
mij gesproken.
Verder-druk ik mijn vreugde uit,.
M. da Voorzitter, over het in uw
speech aan den dag getreden opti
misme.
Gij begrijpt; dat dit optimisme mij»
als hoofd van bet Gemeentebestuur,
ten zeerste verheugt.
M. de V. Gij en alle hier tegenwoor
dige middenstanders weten, dat ik,
geleerd door de lessen ons gegeven in
de moeilijke jaren, die achter ons lig
gen, den middenstand geen stand acht,
die uitgeschakeld kan worden.
Tusschen producenten en consumen
ten is deze tusschenstand m.i. onmis
baar.
Algeheele regeling en nog erger in
de plaats-treding van publiekrechte
lijke lichamen en ambtenaren, zou m.
i. leiden tot meerdere onproductieve
uitgaven, meerdere duurte voor con
sumenten.
Het particulier initiatief moet ook
hier de leiding hebben.
Maar dan ook onder die voorwaar
de: „behoorlijk bestaan" mits tot
voordeel voor de consumenten en voor
de geheele Maatschappij.
De middenstand moet zijn kracht
vinden in hard werken en in het zoo
goed mogelijk ten dienste staan der
consumenten, van de geheele burgerij.
En wanneer dan aanstonds moge
blijken, dat de opleving, die gij hebt
geconstateerd zal voortduren, dan hoop
ik, dat de winkelstand de lessen van
de laatste jaren zal ter harte nemen,
dat hij niet overmoedig zal worden en
zal blijven een goed bemiddelaar, die
tegen billijke vergoeding de producten
distribueert.
Aldus zal hij het best zijn goed recht
en zijn bestaans-recht bewijzen en blij
ven handhaven.
Zij, die in goede tijden gepaste zui
nigheid betracht hebben, hebben daar
van de gunstige gevolgen in de druk
kende jaren, die achter ons liggen, on
dervonden.
Als thans weer betere tijden in aan
tocht mogen zijn, moet vooral niet ver
geten worden, dat de spaarzaamheid
een goede deugd is.
De spaarzaamheid was een sieraad
in vroegere eeuwen, daardoor* kwa
men zóó velen tot welstand en kon die
weer dienén tot hulp hunner mede
burgers.
Maar gespaard moet worden uit ar
beid, niet uit ongeoorloofd profijt ten
koste van anderen.
In* de hoop, dat de oude welvaart,
in den goeden*zin des woords, weer
moge terugkeeren, is het mij een ge
noegen u allen, middenstanders, die
hier vereenigd zijt, succes toe te wen
schen in uwe zaken, en tevens den
wensch uit te drukken, dat de L.A.
W.E.T. moge bijdragen tot een nobele
concurrentie.
M. d. V. Na deze weinige woorden
zal ik gaarne de 2e L.A.W.E.T.-ten
toonstelling openen.
Nadat door het gezelschap, dat de
opening bijwoonde een rondgang over
de LAW.ET was gemaakt, vereenigde
men zich weer in den Foyer.
De 1ste voorzitter, de heer H. W.
Cahen hield hier een rede. waarna
achtereenvolgens verschillende afge
vaardigden het woord voerden.
Zoo sprak namens de Kamer van
Koophandel de heer P. J. v. d. Zan
den en namens de drie plaatselijke
middenstands vereenigingen de heer
W. Brouwer.
Tenslotte dankte de waarn. voorzit
ter, de heer C. A. Mulder de verschil
lende sprekers, en inzonderheid den
burgemeester.
Langs de stands.
Het is geen kleine zaak, om van deze
LAWET in een kort bestek iets te
zeggen dat van het geëxposeerde een
tamelijk gelijkenden indruk geeft.
De Leidsche winkeliers zijn er de
menschen niet naar om op de LAWET
te verschijnen met algemeenheden,
dus brengt ieder er datgene wat zijn
branche zoo zuiver mogelijk karakte
riseert en meestal in een kwaliteit die
opzichzelf alleszins speciale vermel
ding waard is.
Vooral zijn er zeer veel nieuwighe
den in alle branches, waarvan het koo
pend publiek niet zonder schade zal
verzuimen kennis te nemen en die
wel het juist het „bij" zijn van de Leid
sche winkeliers illustreeren.
Wij zullen een zeer bescheiden po
ging doen om van de LAWET 1925
een kort overzicht te geven.
De nummering van de stands is zóó
gekozen dat men aan de hand van het
programma de tentoonstelling over
ziende verschillende malen gelegen
heid krijgt een bepaald punt te zien
Rechts van den fraai gedecoreerden
hoofdingang is stand no. 13, waarvan
de fa. J. A. Vreeken van Ommeren,
Rijnsburgerweg, een voorname auto
showroom heeft gemaakt. De exposan-
te heeft zich beperkt tot de uitstalling
van een gemakkelijke en sterke Cle-
veland-auto en daarnevens een collec
tie van bijhehoorende onderdeelen,
waardoor het aanwezige te beter on
der de aandacht komt.
De volgende stand moeten we bin
nen zoeken. Het is die van den heer
J. I. Lips, die op tamelijk geslaagde
wijze eenige nieuwe modellen toont
op het gebied van meubileering.
De beer P. J. Jansen, Aalmarkt
is vertegenwoordigd door een uitstal
ling van drukwerken en bij hem ver
schijnende periodieken in verscheiden
heid van uitvoering.
Aan stand 4 die der firma Wol dring
en Idema, Fabriek van Vruchtenpro
ducten te Groningen, kan men zich
door proefname overtuigen, dat de Ne-
derland9che wijnbouw niet behoeft on
der te doen voor die van het Buiten
land, integendeel.
De reeds overal zeer bekend gewor
den Cultura-wijn, een specialiteitsar
tikel der firma, levert hiervoor een
afdoende bewijs.
Hoe langer hoe meer komt men dan
ook reeds terug van de meening, dat
wijn uit het Buitenland moet komen,
wil ze goed zijn.
Deze gedachte bij het publiek popu
lair te maken, beoogt de fraaie stand
der firma Woldring idema.
Toepasselijke opschriften zeggen dit
reeds, terwijl de Cultura gratis wordt
geschonken om het publiek geheel te
overtuigen.
In hoofdzaak wordt Cultura naar
voren gebracht, doch ook exposeert
de firma met meerdere harer speciali
teitsartikelen.
Een en ander is tot een bezienswaar
dig geheel opgesteld, zoodat wij niet
twijfelen of het zal dezen fraaien stand
niet aan belangstelling ontbreken.
Van hier gaande ontmoeten we den
stand van den heer Joh. Geyten-
fa e e k. De naam Geytenbeek maakt
een uitgebreide verklaring ten aandien
van het hier tentoongestelde overbo
dig. Het is een klein Eldorado, vooral
voor amateur-fotograven, die er alle
gewenschte benoodigdheden kunnen
aantreffen. Kodak" en Gevaert-pro-
ducten domineeren.
Een omvangrijke reclame voor de
„Leidsche Post" het jonge weekblad
alhier, zegt ons dat de N.V. Leidsche
Uitgeversmaatschappij stand 6 heeft
ingericht. Het zijn echter niet alleen
weekbladen, wel- en niet-geillustreerde
Weekbladen die bij baar het licht zien,
maar ook andere tijdschriften en boek
werken.
Voortgaande in de richting van het
podium komen we vervolgens fn een
voor portemonnaies van verloofden
enz. ietwat dreigende omgeving, bij
Belangrijkste nieuws ii dit ItaniineL
V
De opening van de LAWET te EeÜteft.
Buitenland.
De Fransche bankbedienden*! Hiring
is geMndigd. L\
Chamberlain heeft in de Volken-
bondsvergadering een rede gehouden
over het veiligheidsvraagstuk.
De Zweedsche gedelegeerde dient een»
voorstel inzak? verplichte arbitrage tav
De uitnoodigingen tot de conferentie
der ministers van
ken zijn verzonden.
den stand van Wed. J. H. v. Rosstttta
du Chattel Zoon HaarI.straat).
Wat 'n schat van kleine en mooie
dingen waarmede men elkaar een ge
noegen kan doen. Goud, zilver, byo<a-
terieën, geurend en blinkend liggen er
in de aantrekkelijkste vormen uitge
stald.
Een gezellig verwarmde kamer zal
u de heer A. S c h e ts, Rijswijk helpen
inrichten, met behulp van de door hem
vertegenwoordigde „Odeurless" (reu-
kelooze) gas-kachels. Wij vonden ze in
zijn stand in de allernieuwste model
len evenals bijhehoorende geïsoleerd*
gasslangen.
De bezoeker(ster) zal zich even moe
ten verhoogen, om recht te künnen ge*
nieten van wat op het podium alzod
is uitgestald.
Een geweldig imposante indruk
maakt de cirkelvormige stand van
den heer C. Kort, Breestraat, die de
geheele bovenwand van het tooneel in
beslag heeft genomen.
Reeds bij het binnenkomen in del
zaal wordt men onmiddellijk
troffen door het schitterende effect van
déze stand, die uitsluitend is gewijd:
dan, dikwijls fraai bewerkte L'eidschej
wollen dekens. Vanuit de hoogte zieöl
een paar geprepareerde schapen goe*
dig neer op de belangstelling, die huh
kunstig bewerkte vachten genieten.
Werkelijk iets bijzonders.
Klein maar fijn zou men de expo*
sitie van de dames-modezaak der fi.
B. Schekkerman, die den linker*
hoek van het podium beslaat, kunnetti
noemen
Do van fijnen smaak gotmgentjsi
rang-schikking boeit hier zoowel alS-
het geëxposeerde zelf. De zachte ben
lichting is gelukkig gevoqden.
De sigarenhandel van den heer I m-
mink vormt met de banketbakkerij
Gerritsen op het podium de een»
trum-partij.
't Past niet bij elkaar zegt a Konv
ge weet htet niet. Ga eens oen Bod
schitterend het harmonieert.
Terwijl mevrouw, bóven bij de mo
dern gedecoreerde stand van den heer
Gerritsen haar keus doet uit een
fijne collectie gebak, chocolade en
bonbons, blijft manlief een paar tre
den lager men neme het nu maar
zoo 'tvait even bij den heer In-
mink praten over, en een keus doen
uit. een der vele en goede merken van
sigaren, tabak en sigaretten. Zie die
luxueus opgemaakte kist „Dmc Georgei
Een lust voor de oogen.
Doordat de heer J. .Wi Hartmaan
boven, in de kleine zaal, een stand
ter beschikking kreeg, is no. 16 óók!
voor het podium vrijgekomen en in
gebruik genomen door de fa. J an dna j
N i e (Heerengracht en N, Rijn), dia j
haar combineerde met 12, zoodat «fit
nu een omvangrijke^ aj hét nje* over.
laden stand is geworden.
Met een variant op een dar isctaH i
meplaten zou men kunnen zeggen dat
de hier uitgestelde collectie haarden,
iedere huisvroow aan het drooroen zon
den brengen. i j
Dit geldt vooral van de mooie En-'
gelsche en ook van de „KüppersbuchC"
gashaarden, die door haar bijzondere
constructie een minimum gasverbruik
in de hand werken.
Het podium hebben vaa dus bezich
tigd, maar juist als we aan de andere
buitenrij zullen beginnet^ valt .door de
openstaande deur het oog op een licht
reclame in de gang: naar Kupeius.
Dan daar maar eerst heen. Hot is
in de stemkamer, waar we moeten zijn.
Ook hier een massalen indruk., door
de massief-aandoende eücpasit»üok
keu, die ettelijke honderden flesschun
wijn en advocaat hier met elkaar-hek?
ben gevormd.; gerangschikt naar een
