CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN 6e JAARGANG ZATERDAG 5 SEPTEMBER T925 NUMMER 1610 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal 2.50 Per week i 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel -221/» cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tari*L Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dago- lijks geplaatst ad 40 cent. BUREAUHooigracht 35 jÖSfc# Tel. 1278, Postgiro 58936 LeidenPostbox 20 hit nummer beslaat uil ÏWEE Bladen. EERSTE BLAD. Calvinisme en kunst. Het liberale „Vaderland" gaf een dezer dagen een beschouwing over de jongste verleening van ridderorden. Het blad sprak zijne teleurstelling uit over het feit dat onze coryphaeën op 't gebied van wetenschap en kunst zoo stiefmoederlijk werden bedeeld en het voegde daaraan toe: „Het geval is zoo verbijsterend, dat wij ons afvragen of tegen den adat de voordracht voor de decoraties, niet meer is opgemaakt door het ministe rie waarin de Visser nog zat, en of wij hierin reeds de hand van Rutgers moe ten zien. die als fanatiek Calvinist alle kunst nit den booze vindt." Hier wordt dus geïnsinueerd, niet alleen dat Minister Rutgers alle kunst uit den booze acht, maar ook, dat hi.i zulks doet als Calvinist. Calvinisme en kunst vormen dus volgens dezen liberalen schrijver een tegenstelling. Wie een voorname plaats in de we reld der kunst inneemt, kan niet de^ Calvinistische wereldbeschouwing dee len en omgekeerd, wie zich een Calvi nist noemt, wie met Calvijn buigt voor de opperste Souvereiniteit Gods eD wie in alles cle eere Gods wenscht te zoeken, hij moet vijandig staan tegen over de kunst en alle kunst uit den booze achten. Bij het lezen van dergelijke theorie- en, heter gezegd fantasiën, denkt men onwillekeurig aan wat Dr. Kuyper in zijn bekende Stone-lezingen over dit onderwerp leerde. Speciaal werd daarin de vraag aan de orde gesteld, wat uit het Calvinis tisch beginsel voor het wezen van de kunst voortvloeit, m.a.w. of er in de levens- en wereldbeschouwing van net Calvinisme voor de kunst plaats is, en zoo ja, welke plaats. En dan luidt het antwoord, een ant woord dat met een reeks van voor beelden nader wordt toegelicht, dat Calvijn de kunst in al hare vertakkin gen eerde als een gave God9, nader als een gave van den Heiligen Geest, dat hij de machtige uitwerking der kunst op het gemoedsleven ten volle begreep en dat hij haar bestemming zag in het verheerlijken van God die ze ons schonk, in de veredeling des levens, in het ons schenken van hoo- ger genot en zelfs van gewoon ver maak. Bij het eerste optreden van de kunst in Jubals tent wijst Calvijn er op, dat hier gehandeld wordt van treffelijke gaven van den Heiligen Geest en dat deze kunst vindingen schitterende blij ken waren van Goddelijke goedgun stigheid. En in zijn commentaar op Exodus verklaart hij. dat alle kunsten uit God vloeien en te eeren zijn al9 Goddelijke uitvindingen. Wie zoo de dingen beziet, wie God erkent als den oppersten kunstenaar, en bouwmeester, die kan niet vijandig staan tegenover de kunst. „Is en blijft, zoo merkt Dr. Kuyper dan ook op, Gods souvereiniteit het uitgangspunt van geheel de richting van het Calvinisme, dan kan kunst niet uit den Booze zijn, want Satan schept niets; al wat hij vermag is goe de gaven Gods misbruiken. En ook kan dan de kunst evenmin uit den mensch zelf zijn, want als cre atuur kan de mensch met niets anders werken dan met de krachten en ga ven, die God hem verleent. Is en blijft God Souverein, dan kan de kunst niet anders tooveren dan naar de ordinantiën door .God haar gesteld, toen Hij zelf de Opperste Kun stenaar deze wereld tot aanzijn riep Dat het kunnen, het kunstvermo gen in de menschelijke natuur bestaan kan, danken we aan onze schepping naar den heelde Gods. God is en blijft de Opperste Kunste naar. Hij als God is alleen de oor spronkelijke en wij zijn niets dan dra gers van zijn beeld. Neen. hét Calvinisme staat niet vij andig tegenover de kunst. Het omgekeerde is het geval, het verheft, het veredelt de kunst, en het geeft aan de kunst een eigen een schoo ne taak. Want, om nog eenmaal het reeds ge citeerde werk aan te halen, erkent ge dat de wereld eens schoon was, nu door denvloek ontredderd wierd, maar eens door de eindcatastrophe in een heerlijkheid zal ingaan die nog hooger staat dan het oorspronkelijke paradijsschoon, dan heeft de kunst de mystieke taak, om door het heimwee naar het verloren schoon tot de voor uitgenieting der komende heerlijkheid op te klimmen. En dit laatste is metterdaad de Cal vinistische belijdenis. Op haar standpunt, bij haar diep besef van zonde en genade en verlos sing door Christus Jezus, kan de kunst niet anders zijn dan een gave van den Heiligen Geest aan ons geslacht, om ons. in en achter het ingezonken leven een rijken, heerlijken achtergrond te doen ontdekken, die heenwijst naar 'n realiteit waarin eens alle gevolg van zonde en vloek zal overwonnen zijn. Het Calvinisme stelt zich tegen alle misbruik van de kunst. Het veroordeelt de uitwassen van de kunst En het doet niet mee aan een zieke lijk dweepen met en vereeren van de kunst, omdat het de kunst ziet als een gave Gods, die niet aan haar doel beantwoordt, wanneer ze niet opwekt tot verheerlijking van God. Maar het Calvinisme „staat tegen- over de kunst niet vijandig. En het i9 alleen omdat zij met het wezen van het Calvinisme ten eenen- m~'. onbekend is, dat „Het Vader land" kan beweren dat Minister Rut gers a 1 s Calvinist, alle kunst uit den booze vindt. V Eenheid. In de dagen die achter ons liggen stonden ook verschillende rechtsche groepen soms vrij scherp tegenover elkaar. In 't gezicht van den vijand i9 er een vrjj bittere strijd gevoerd en hebben de gemeenschappelijke vijanden meer malen gelegenheid gehad om te jui chen over zooveel krachthrekende ver deeldheid. En in en door dat alles werd het trekken van de bioederband vaak niet meer gevoeld en wat erger was, werd de naam des Heeren gelasterd. Nu zijn de geschillen, voorzoover ze althans niet gefingeerd waren geble ven. Er is verschil van meening over sommige punten van staatkundig be leid. Opzichzelf is dat geen bezwaar. En er is geen enkele reden om die verschillen weg te doezelen of ze dood te zwijgen. Maar wel mag, meer dan in de afge- loopen periode worden bedacht, dat er in dien ouderlingen 9trijd eén groot gevaar ligt. Wel mag worden bedacht dat twee dracht, ook al zien we dat niet altijd even duidelijk, toch onherroepelijk de kracht breekt. Daarom blijft bij alle verschil van meening noodzakelijk, niet in de eer ste plaats te zoeken naar wat schei ding kan maken, maar naar wat ver een igt. De revolutiepartijen zullen in de toe komst zeker niet minder hunne kracht ontplooien dan in 't verleden. Welnu, laten zij dan tegenover zich vinden de belijders van den Christus, zoo al niet vereenigd, dan toch dicht naast elkaar, met geen andere be geerte dan het Koningschap van Jezus Christus te bevestigen. STADSNIEUWS. DE STORMRAMP. Bij den Penningmeester van het Stormramp-Comité zijn weder de vol gende giften ingekomen: Dr. H. Th. f3, Mej. S. J. H. f 10, Too- neel 't Eerste Leidsche Klucht en Re vuegezelschap f 10. M. J. S. f2, Th. E. f5, H. v. d .S. f 1.50, Fam. L. f15, Prof. Mr. E. M M. f 25, Prof. Dr. A. J. W. f 15 Een bedrag van f 15.000 werd over gemaakt naar den Penningmeester van het Nationaal Steuncomité „10 Augustus 1925" te Amsterdam. Giften worden nog gaarne inge wacht bij den Penningmeester, den heer S. Muys van de Moer, Plantsoen 49, Gironummer 57471. Tentoonstelling Avondteekenschool Gisterenavond is de tentoonstelling van teekenwerk van leerlingen der Avond-vakteekenschool in het gebouw v. d. R. K. Volksbond geopend. Behalve de leerlingen ,wien een ge tuigschrift werd toegekend en zij die een diploma hadden behaald en e enige ouders van leerlingen, kon de voor zitter van het schoolbestuur welkom heeten den Burgemeester van Leiden, wethouder Sanders, Bestuur van de St. Jozefsgezeillenvereeniging, direc teur en leeraren en meerdere bestuurs leden van vakafdeelingen. Was de voorzitter vol lof over het personeel der school, niet hetzelfde mocht hij getuigen van de ouders der leerlingen. Het ongeoorloofde verzuim was, niet tegenstaande mededeelingen den ou ders verstrekt, zeer groot. Het aantal leerlingen was bij het inschrijven voor den 'afgeloopen cur sus 2Ï4, waarvan 9 tijdens den duur van den cursus de school verlieten, 1 slechts wegens wangedrag. Van de in geschreven leerlingen behoorden er 108 tot de RK. en 106 tot den Protes- tantschen Godsdienst Bevorderd werden van Masse 1 naar 2 55, van 2 naar 3 33, van 3 naar 4 33 en van 4 naar 4 voortgezet onder wijs 13 leerlingen. Vervaardigd werden 1991 teekenin- gen. Na deze mededeelingen werd aan de navolgende leerlingen het ingevol ge art. 29 der Nijverheidsonderwijs wet voorgeschreven getuigschrift uit gereikt: P. Beurze, Vakteekenen aan Metse laars; H. Buis'en W. F. Marcelis, Vak teekenen aan Timmerlieden; J. Oos- térlee* Vakteekenen aan Timmerlieden en Meetkunde; A. Bogerman, Hout- en Marmerschilderen, H. v. d. Berg, A E. van der Schaft, Vakteekenen aan Machinebankwerkers en Meetkunde; H. G. van Hees, Vakteekenen aan Elec triciens en Meetkunde; G. L. J. Kloos. Vakteekenen aan IJzerconstructiebe- werkers en Meetkunde; E. S. Prins, Vakteekenen aan IJzerconstructiebe- werkers. De voorzitter wenscht de oud-leer lingen, die thans de school verlaten, in het bezit van het getuigschrift en verrijkt met de verkregen kennis ge luk en hoopt, dat zij in hun verder leven steeds zullen toonen eens leer lingen van de Avondteekenschool van d. Ned. R K. Volksbond afd. Leiden te zijn geweest en stelt hun den anderen leerlingen ten voorbeeld, die, zoo zij blijven volharden ook eens in het be zit van dit getuigschrift zullen komen. Voor vorderingen in de teekenvak ken werd den volgenden leerlingen een eervolle vermelding toegekend: P. F. Atten en P A. Brussel, Hand- teekenen klasse IA; P. F. Atten, H v d. Linden en P. A. Brussel* Rechtlijnig teekenen klasse IA; J. L. Sommeling: Rechtlijnig teekenen, klasse 1 C. C Anker, C. Boers, C. J. Knoop, en G. J. Voorwinden, Handteekenen klas se 2A; K. Beumer C. van Leeuwen, J. B. van Rooden, J. Slootweg, C. Anker, C. Boers en G. J. Voorwinden, Projec- tieteekenen klasse 2A; J. J Barend se G. A. van Dijk, J. Jonk, G. van Mourik en G. van Nes, Handteekenen klasse 2B; J. Jonk, A. Lepelaar, F. van'der Velden, J. F. N. Visser, Projectietee- kenen, klasse 2B; E P. Bakels, C. Ch. van Ingen, C. Klinkenberg, N. J. van Rijt, Vakteekenen klasse 3 A; L. Cavé, Handteekenen, klasse 3B; L. Cavé, F. H. Kok, en F. Otte,- Vakteekenen klas se 3B; A. H. Hombergen, Vakteekenen klasse 3 C; W. J. Kokkedee, Vakteeke nen klasse 3D; C J. H. Bovenlander, W. van Dorp, C. M. Middelkoop, H Vermond en Th. C. van Wielingen, Vakteekenen klasse 4A. Hierna werden de aanwezigen ver zocht de tentoonstelling der teekenin- gen te bezichtigen. Nog wordt verzocht mede te deelen, dat blijkens de davertentie in dit num mer Maandag, Dinsdag en Woensdag van 7.30 tot 9 uur gelegenheid bestaat zich voor den nieuwen cursus aan te melden en dat ook de oud-leerlingen zich dan opnieuw moeten opgeven. Het onderwijs omvat de navolgende vakken: Ned. Taal, Rekenen, Meetkun de Vormleer, Projectie leer, Hauteeke- nen, Rechtlijnig teekenen Projectietec- kenen, Thearievakteekenen, Voorbe reidend vakteekenen, vakteekenen. voortgezet vakteekenen en Hout- en Marmerschllde en De Leidsche Winkelstand. Met de nadering van het wintersei zoen maken verschillende zaken zich weer gereed om het publiek te voor zien van warme, en mooie kleeding. Wat de damesmode betreft neemt daar bij het bontwerk een eerste plaats in. Men zegt dat er nog steeds Leidsche dames zijn die meenen dat zij heusch naar elders moeten om zich van het gewenschte op dit gebied te voorzien; geen wonder dat onze Leidsche win kelstand zich beijvert om dezen ver keerden indruk weg te nemen. Het reeds 45 jaar bestaande „Bont huis" der fa. Geise en Strotman^ieu- we Rijn legt zich sedert eenigen tijd op niets anders dan speciaal de bont bereiding toe, en dank zij doelmatige inrichting, goede hulpmiddelen en des kundige werkkrachten waarover zij beschikt, is zij in staat aan alle ei- schen te voldoen, en dat zij het ook doet, bewijst wel de aftrek die haar artikel heeft. Zelfs naar andere en grootere plaatsen. Het sierlijke, naar het ontwerp van een Haagsch architect in moder nen stijl opgetrokken winkelpand op den hoëk DoezastraatOude Hoefstr. is vandaag in gebruik genomen door den heer M. W o 11 e r s, sigarenfabri kant alhier, die er zijn derde tabaks en sigarenwinkel in heeft gevestigd. De heer Wolters is erin geslaagd het nieuwe pand keurig in te richten, waarbij hij de medewerking had van de fa. Walraven en Meiman, die een fraaie moderne winkelopstand maak te, terwijl de heer D. Teske een elcc- trische lichtinstallatie aanlegde, die'1 in het artistieke geheel goed past. Het schilderwerk werd verzorgd door den heer Martijn en mag ook gezien wor den. Zooals men weet is de heer Wol ters, die eigen fabrikaat in den handel brengt, voorstander van den koristen weg, in dit geval die van den fabri kant naar den gebruiker. Ongetwijfeld zal deze nieuwe zaak ertoe mede wer ken kunnen, dat nog meerderen daar van gebruik maken. De Hulpveveeniging tot bevorde ring van de Zendingszaak hoopt de wintercampagne aan te vangen met een Zendingssamenkomst in de Hoog- landsche kerk, waar als sprekers zul len optreden Ds. Brouwer, Zendings- director en Ds. J. G. W. Goedhard, ter- wijil muzikale medewerking is toege zegd door een daarvoor gevormd strijk ensemble en de Chr. zangvereeniging „Hallelujah" te Rijnsburg. Het gehee- le muzikale gedeelte komt onder lei ding te staan van den heer J. Noor- d&nus. Het wijkbestuur van wijk 8 der Ned. Herv. Gemeente, waar Ds. Groot Enzerink arbeidt, heeft naar gemeld wordt, besloten tot het uitgeven van een maandblad ten dienste van den wijkarbeid in dit gedeelt Het blad zal den 15en September voor het eerst en vervolgens den 15en. van iedere maand verschijnen. In wijk 4 van de Ned. Herv. Gem. bediend door Ds. J. G. W. Goedhard, worden pogingen gedaan om te komen tot de oprichting van een christelijke zangvereeniging, mecle ten dienste van de Evangelisatie. Op 22, 23 en 24 September a.s. zal in Gebouw Prediker, Jan Vossensteeg een bazar gehouden worden ten bate van het wijkgebouw „Pniël" aan de Middelstegracht ,in de wijk van Ds. J Riemens. BINNENLAND. 2Ulveren huwelijksfeest van H. M. de Koningin. De Soesoehoenan van Solo laat zich ter geleg'enheid van het zilveren hu welijksfeest van H. M. de Koningin o.a. door zijn oudste dochter Ratoe Alit en haar echtgenoot Pangeran Ario Mataran, in Holland vertegenwoordi gen. Begrafenis prof. mr. W Zevenbergen Gistermiddag is op Nieuw Eik en Duinen t,e 's-Gravenhage ter aarde be steld het stoffelijk overschot van prof. mr. W. Zevenbergen, hoogleeraar in de juridische faculteit aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Vooraf werd ten sterfhuize aan het Stadhou- iersplein een lijkdienst gehouden, waarin voorging Ds. Buffinga uit Rot terdam. Op de begraafplaats hadden zich ve- Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Binnenland. Begrafenis Prol Mr. W. Zevenber gen. Buitenland. De Volkenbond benoemt een kleine commissie om de Mosoel-kwestie te onderzoeken. In Pruisen worden nieuwe landdag- verkiezingen verwacht. De besprekingen tusschen Rusland en Duitschland over handelsver drager Bijzonderheden omtrent de spoor wegramp te Bayonnp. len vereenigd. Onder hen werden op gemerkt de hoogleeraren aan de Vrije Universiteit, dr. A H. van Schelven, dr A. Goslinga, mr. P. A. Diepenhorst, de rector-ma£nificus dr. L. Bouwman, dr. H. J. Pos, dr. G. Ch. Aalders, mr. A. Anema namens het college van di recteuren, de minister van Financiën, de heer H. Colijn; mr. P. S Gerbrandy, lid van Ged. Staten van Friesland; de minister van Staat, de heer Idenburg; het lid van de Algemeene Rekenkamer de heer Joh. Krap, en de heer M. Ger mans uit Amersfoort, vertegenwoordi gende de J. P. Adolf stichting; eindelijk de heeren H. Bavinck en J. Bavink, senaatsleden van het .Studentenkorps der V. U. Het woord werd gevoerd door den rector-magnificus der V. U. prof. dr. L. Bouman, door den heer H. Bavinck namens de studenten en door mr. Ch. Zevenbergen namens de familie. De plechtigheid werd door Prof. van Schelven met dankgebed gesloten. Het presidium der Tweede Kamer. Sedert mr D. A. P. N. Kooien zijn ambt als Minister van Arbeid enz. heeft aanvaard, wordt de functie van voorzitter der Tweede Kamer voor het nog loopeinde zittingjaar vervuld door het Kamerlid mr. dr. A. van Gijn, die derde voorzitter was; de tweede voor zitter, de heer Monté Verloren is, naar men weet, gedurende hetzittingjaar overleden. De uitvoer van eieren. Het „NexL Weekblad voor den Han del in Kruidenierswaren', meldt dat in verband met de plannen der Engel- sche regeering om alleen eieren toé te laten, gestempeld met den naam van herkomst of met het woord „im ported" eerlang bij de Tweede Kamer opnieuw een ontwerp zal worden :o- gediend, waarbij wordt verboden hier te lande eieren in of door te voeren, niet voorzien van een stempel vermel dend den naam van het land van her komst. De bedoeling van dit wetje is te voorkomen, dat buitenlandsche eieren als Hollandsche eieren naar Engeland kunnen worden .verscheept. Lnchtverkeer in Augustus. Men meldt aan het Haagsche Anota- kantoor: In de maand Augustus is Schiphol, de luchthaven van Amsterdam aange daan door 676 vliegtuigen van het ge regeld internationaal verkeer, waar van 68 in transito-verkeer. Voorts deden er 107 militaire toe stellen Schiphol aan. Het aantal plei- ziervliegers bedroeg 180. Oe Waalhaven, de luchthaven van Rotterdam, werd aangedaan door 300 verkeersvliegtuigen en 37 militaire toe stellen, terwijl er 106 bijzondere vluch ten werden uitgevoerd. Van de gelegenheid tot pleizier- vluchten hebben 206 personen gebruik gemaakt. Het aantal bezoekers aan de Waalhaven bedroeg in Augustus 15.31Q Wekelijksch luchtverkeer. In de week van 24 t.m. 29 Augustus bedroeg het uitgaand luchtvervoer uit Nderland 364 kg. post, 130 k.g. pak- ketpost, 5134 k.g. goedren en 232 pas sagiers, waarvan 66 in trans ito-ver keer. in dezelfde week bedroeg het in komend luchtverkeer 366 kg. post, 237 k.g. pakketpost, 4272 kg. goederen en 256 passagiers, waarvan 67 in tran sito-verkeer. Onveilig strand. In de volgende week zal het strand tusschen Scheveningen en Wassenaar sche Slag onveilig zijn wegens schie ten met mitrailleurs en geweren i»p

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1