CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
6e JAARGANG VRIJDAG 4 SEPTEMBER 1925 NUMMER 1609.'
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten geyestigd zijn
Per kwartaal f 2.50
Per weeki 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
liii nummer bestaat uit IWEË Bladen.
EERSTE BLAD.
Rijk arbeidsveld.
De beschouwingen van den heer
Stenhuis omtrent het stichten van een
nieuwe arbeiderspartij, die in socialis
tische kringen zooveel beweging ver
oorzaakten heeft den heer J. A. Berg
meer aanleiding gegeven over de
moderne vakbeweging in „Het Volk"
o m. het volgende op te merken:
„De fout van Stenhuis in zijn stre
ven om een nieuwe partij te stichten,
of wil men liever een andere groepee
ring te willen, is deze, dat hij zich in
de mentaliteit der vakbondsleden ten
eenenmale vergist.
Hij gaat uit van de stilzwijgende
veronderstelling, dat al die vakbonds
leden ook zijn socialisten. Daaraan
ontbreekt nu nog al het een en ander.
Er is bij die vakbondsleden een zeer
groot aantal, dat> tegenover het socia
lisme gematigd onverschillig' staat.
W gaan zelfs verder en durven be
weren, dat als de zoogenaamde „lijm
stokken" (verzekeringsfondsen) uit ie
programma's der vakbonden worden
weggenomen, geen vierde deel lii zou
blijven.
De doorsnee-arbeider is lid van zijn
vakbond uit puur egoisme.
Hij ziet in zijn vakbond in de aller
eerste plaats een verzekeringsinstituut
en betaalt daarvoor zijn dikwijls zeer
hooge contributie.
Niet uit idealistische overwegingen
in de eerste plaats, maar uit zuiver
materieele overwegingen is hij bij den
vakbond aangesloten.
Men kan begrijpen wat er van te
récht zal komen, als men dit vhkego-
isme nog meer op den voorgrond
brengt, het als een motor wil bezigen
om dit of dat te bereiken.
Die van nabij met den doorsnee-
arbeider bekend is, weet hoe dikwijls
daar de één den ander het licht 1n de
oogen niet gunt en hoe juist de werk
gevers door allerlei stategische me
thoden deze zonderlinge jalouzie en
wangunst aanwakkeren, alleen maar,
om Zelf zooveel te beter de macht in
handen te houden."
Wat hier van de moderne arbeiders
beweging gezegd wordt is volkomen
juist.
En hoe kan het ook anders.
Jarenlang heeft men den arbeiders
bijgebracht de gedachte dat het in de
vakbeweging niet gaat om hoogere
dingen, maar om de bevrediging van
stoffelijke behoefte."
Op de materie, op de overwegingen
van materieelen aard is allen nadruK.
Smalend is gesproken over hen die
ook de vakbeweging wilden stellen on
der de tucht van Gods Woord en hoe
vaak is er niet gespot met wat men
noemde het trekken véin een wissel
op de eeuwigheid.
Dé begeerte is geprikkeld.
En door altijd hooger te bieden en
hen die niet alleen ipaterieele over
wegingen wilden laten gelden te vuur
en te zwaard te bestrijden, heeft men
getracht de massa te lokken.
Wat tot op zekere hoogte ook is ge
lukt.
Maar daaruit volgt niet gelukkig
niet! dat al die vakbondleden nu
ook zouden zijn overtuigde socialisten
Er zijn onder hen, honderden, dui
zenden, die over de beginselen van het
socialisme nog nooit hebben nage
dacht.
Er zijn onder hen ook en hun ge
tal is-niet gering die een Christe
lijke opvoeding hebben gehad, wiear
leven nog een Christelijk stempel
draagt en die alleen in de moderne
vakbeweging verzeild zijn geraakt, om
dat ze niet inzien dat ze ook in het
sociale leven hun God en Koning heb
ben te eeren, omdat ze de leuze aan
vaarden die in andere kringen vaak
opgeld doet: „zaken zijn zaken."
Hetzelfde geldt ook van de S.D.A.P
En daarom ligt hier zulk een rijk ar
beidsveld.
Er. zijn massa's afgedwaalden, die
terugebracht behooren te worden, die
niet vijandig tegenover ons, maar
die naast ons staan, maar die drei
gen weg te zinken.
De velden zijn wit om te oogsten.
Verstaan we toch onzen tijd en onze
roeping!
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
STADSNIEUWS.
DE STORMRAMP.
Bij den Penningmeester van het
Stormramp-Comité zijn weder de vol
gende giften ingekomen:
J.'fö, H. N. fl, J. v. d. Rh. f5, N. N.
f 1.50, J. J d. 1. C f10, H. P. V. f10,
Ir. C. H. N. f5-
Giften worden nog gaarne inge
wacht bij den Penningmeester, den
heer S. Muys van de Moer, Plantsoen
49, Gironummer 57471.
Ds. G. Hartwigsen.
De nestor der Leidsche Ned. Herv.
predikanten, Ds. C. Hartwigsen, mag
den 15en September a.s den dag her
denken dat hij voor 30 jaren zijn in
trede deed als predikant bij de Ned.
Herv. Kerk' alhier.
Het zal den a.s. jubilaris, die, trots
zijn lange reeks van dienstjaren, nog
een zeer geliefd prediker is en nog
steeds voor stampvolle kerken het
Woord mag "bedienen, zeker niet aan
bewijzen van belangstelling ontbreken
Ds. Hartwigsen, die, praetor is van
het ministerie van predikanten en van
den Ring Leiden, werd op 17 April 1887
te Nieuwpoort in het ambt bevestigd,
welke plaats hij in 1889 met Oud-Beij-
erland verwisselde. Op 15 Sept. 1895
volgde de bevestiging en intrede te
Leiden.
Onderscheiding.
Prof. Dr. W. de Sitter, hoogleeraar
in de astronomie alhier, is in de
plaats van Dr. Campbell benoomd tot
voorzitter van de Internationaal Astro
nomical Unio.A.
Leidsche Burgerwacht
Morgen zullen te Katwijk onderlinge
schietwedstrijden plaats hebben en wel
tusschen de burgerwachten Leiden,
Oegstgeest en Leiderdorp.
Voor den Bekerwedstrijd zullen voor
Leiden uitkomen: v. Staveren Jr., K
C. P. v d. Drift Ph., Bergman D, v. d.
Velden H, en v. Leeuwen J (6).
Oegstgeest: Dr. Timmermans, van
Druten G, Bakker A. J, en H. W. Col-
lee (4).
Leiderdorp: Groendijk G, den Bra
ver G. en J. J. Wolf (3) en in den korps
wedstrijd voor Leiden: Kooreman C
F, de Gunst, Haverkorn, de Lange, en
Neijenhuis (5-,
(Res.) Devilee en Alphenaar.
Oegstgeest: Werkhoven, de Geer, v.
Breda, de Wit, Schooneveld (5), res
Nou wens.
Leiderdorp, de Koning GJzn, de Ko
ning J. M, K. v. Winkel, v. Ingen Sche
nau en T. Nachtegaal.
Res P. Zadelaar en J. Nachtegaal.
De wedstrijd wordt geopend om 3
uur n.m. met de vrije Baan.
Kerkconcert.
Het programma van het concert te
geven door Mia Peltenburg, Louis van
Tulder en Hendrik Andriessen in de
Pieterskerk alhier, op Dinsdag 8 Sep
tember a.s. vermeldt o.a. liederen en
duetten van Carissimi, Anerio en Des-
fontaines.
De heer Louis van Tulder zingt bo
vendien twee middeleeuwsche seq-ien
tia, door Hendrik Andriessen bewerkt;
men vindt hierover een- toelichting in
het tekstboekje.
De organist Hendrik Andriessen zal
het concert beginnen met Praeludium
en Fuga in C. kl t. van J. S. Bach en
voorts improviseeren.
Ver. bevordering bouw Werkmans
woningen'*.
Aan het drie en dertigste jaarver
slag van cte vereen, tot bevordering
van den bouw van werkmanswonin
gen, alhier, is het volgende ontleend:
Het jaar 1924 heeft zich voor de ver
eeniging door weinig bijzondere ge
beurtenissen gekenmerkt.
De woningen werden gemakkelijk
verhuurd.. Een aanvang werd gemaakt
met het uitvoeren van uitgebreide
verfwerken aan de 147 en 30 wonin
gen op het voormalige Kooit?rrein.
De ver. „Eigen Haard" heeft, met
het afsluiten van het jaar 1924, gehee!
aan hare verplichtingen tegenover de
vereeniging (Werkmanswoningen II',
voldaan.
Kon in het verslag over het jaar '23
nog geen gewag worden gemaakt van
het ondernemen van den bouw van
nieuwe woningen en moest toen der
halve worden volstaan met de mede
deeling, dat het bestuur ten deze di'li
gent zou blijven, thans kan \vo: 'eii
opgemerkt, dat, al verkeeren de
betreffende plannen nog slechts in het
eerste stadium van voorbereiding, de
besprekingen welke zoowel in den
boezem der vereen, als ook met het
Gemeentebestuur plaats vonden toch
de verwachting wettigen, dat binnen
niet te langen tijd de vereeniging in
staat zal zijn opnieuw tot het houwen
van arbeiderswoningen in het belang
van de volkshuisvesting haar ei
genlijke doel over te gaan.
In de houtzagerij van de fa. Al
berts en de Jong aan het Utrechtsche
Jaagpad trof gistermiddag een jonge
man uit Leiderdorp, G. y. d. V. een on
geval. Terwijl hij een stuk hout door
zaagde, schoot dit door onbekende
oorzaak terug en kreeg v. d. V. het
met kracht tegen het rechterdijbeen,
in welk lichaamsdeel het een bloeden
de vleeschwond veroorzaakte.
Na door den Eerste Hulpdienst te
zijn verbonden, werd de verwonde
naar zijn woning gebracht.
Gistermiddag geraakte een kind
van 5 jaar, G D. aan de Houtmarkt
spelenderwijs te water. Een groenten-
koopman, die het ongeval zag, begaf
zich een eindje te water en mocht er
in slagen de kleine drenkelinge door
handreiking op den wal te brengen.
BINNENLAND.
Minister van Karnebeek.
Minister Van Karnebeek zal. in ver
band met de Volkenbondsvergadiving,
a.s. Zaterdag naar Genève vertrekken.
Ged. Staten van Zuid-Holland.
De heer H. van Boeyen, die door de
Provinciale Staten van Zuid-Holland
in de vacature-Schol^king is be toemd
tot lid van Gedeputeerde Stat.m, is 23
Mei 1889 te Putten geboren en sedert
1916 werkzaam aan het hoofdbestuur
der Posterijen. In 1912 is hij bevordert
tot referendaris, welke functie hij
thans nog bekleedt. De heer van Boey
en is in 1919 gekozen tot lid van den
raad van Voorburg, in welk jaar hij
tevens benoemd werd tot wethouder.
In 1923 volgde zijn verkiezing tot lid
van Provinciale Staten in dit gewest.
Aangezien de heer van Boeyen het
lidmaatschap van Ged. Staten heeft
aanvaard, houdt hij van re\h swege
op gemeenteraadslid en wethouder te
zijn. De heer Th. Heukels, die in de
vacature-Rutgers is gekozen tot lid
van Ged. Staten, is oud-hoofd der Pr.
Mauritsschool te Rijswijk. v
„Patrimonium."
Naar gemeld wordt, heeft het be
stuur van de gewestelijke organisa
tie „Zuid-Holland" van 't Ned. Weik-
liedenverbond Patrimonium besloten
om in de komende wintercampagne
een drietal algemeene verga leringen
te houden.
De eerste zal begin October gehou
den worden. Als sprekers zul Ir n op
treden de heeren A. Vingerling, van
Zuidland, met het onderwerp: „Patri
monium op het platteland" en W.
Heins, van 'é-Gravenhage, met het on
derwerp: „Patrimonium n de groo-
tere plaatsen."
De tweede algemeene vergadering
zal 2en Kerstdag gehouden worden. De
heer J. Hollander, van 's-Gravenhage,
zal over een nader te" piibliceeron on
derwerp refereerep, terwijl nog ge
zocht wordt naar een spreker, die het
onderwerp „Patrimonium en de rijpe
re jeugd" inleiden zal.'
De derde vergadering, tevens jaar
vergadering zal midden Februari 192G
gehouden worden en o.ro dienen ter
bespreking van de ag;nda der bonds
vergadering. Getracht zal worden de
zen winter aan alle afd> bondsbezoek
te brengen, terwijl -Ie ringvorming
over heel de provincie zal worden ter
hand genomen.
Nederl. Middernachtzending vereen.
Woensdag werd te Utrecht een ver
gadering gehouden van secretarisseh
der afdeelingen van de Ned. Midder-
nachtzending-Vereeniging uit de ver
schillende plaatsen des lands.
De wenschelijkheid werd uitgespro
ken de algemeene jaarvergadering in
Den Haag te houden, zoo mogelijk be
gin October.
Omtrent het Zeemanshuis te Helder
werd door den heer Hartendorf ran-
port ui'gebracht, waaruit bleek dat
he Puis nog zeer zeker in een be
hoefte vcorriet en nog door zee velen
van het logies wordt gebruik genaakt
Naar aanleiding van deze mededelin
gen zal de Voorzitter, de heer Van
Munster, zich tot den Minister van
Marine wenden, teneinde te trachten
opnieuw subsidie voor het Zeemans
huis te verkrijgen.
Posterijen en telegrafie.
Naar het „Tijdschrift voor „P. en
T." van welingelichte zijde vernam,
bedroeg het totale overcompleet (over
alle rangen van hét personeel) op eind
Juli j.1.1 nog niet ten volle 200 ambte
naren, niettegenstaande de bezetting
van alle kantoren allerwegen op het
zuinigst is vastgesteld, zoodat in ver
band met het natuurlijk verloop over
een zoo groot personeel, in 3 maanden
het overcompleet tot het verleden zal
behooren.
Er wórden dan ook reeds maatrege
len genomen om* te voorzien in het
dreigend personeeltekort. Gaan de
plannen tot verlaging der tarieven
door waarvoor men den datum van
1 October noemt dan zal de daaruit
voortvloeiende toeneming van het ver
keer, al zeer spoedig de indienstne
ming van nieuwe ambtenaren noodig
maken.
Onder deze omstandigheden is er
naar de overtuiging der (veelal go*d
op de hoogte zijnde) redactie van het
Tijdschrift geen sprake van, dat ver
dere afvloeiing van personeel plaats
zal vinden.
Bevroren vleosch.
De Ned. Bond van Importeurs en
Grossiers in Bevoren Vleesch en Vet
schrijft:
Door enorme verliezen van vldjsph-
packers in Argentinië geleden, en de
stopzetting der slachtingen, is de prijs
van bevroren vleesch in mke'e weken
gestegen met pl.m. 20 cent per Kg.
Het ziet er naar uit, dat met deze stij
ging het hoogtepunt bij lange na nog
niet bereikt is.
Met zekerheid wordt beweerd, dat
de volgende maanden geen aanvoeren
van beteekenis zullen plaats hebben,
omdat, zelfs nadat deze prijsstijging
heeft plaats gehad, toch nog groote
verliezen worden geleden. Bovendien
is de weersgesteldheid in Argentinië
slecht geweest.
De stijging in de engrosprijzen van
bevroren vleesch zal dit v.leesch ook
in den detailverkoop belangrijk duur
der maken. Mogelijk zal binnen af-
zienbaren tijd dit vleesch niet meer
verkrijgbaar zijn, aangezien de voor
raden hier te lande beperkt zijn.
Landverhuizen naar Amerika.
Aan den directeur van het Informa
tiebureau van de Ned. Ver. „Landver
huizing" is ter oore gekomen, dat ver
schillende personen hier te lande weer
trachten Nederlanders te bewegen tot
emigratie naar en tot huur of koop
van gronden of (en) landbouwbedrij
ven in de Ver. Staten, zonder dat zij
die gronden en (of) bedrijven persoon
lijk hebben gezien of onderzocht.
De directeur, vorenbedoeld ontraadt
een ieder met den meesten nadruk
op die aanbiedingen in te gaan.
Men wende zich in ieder geval eerst
om raad tot genoemd informatiebu
reau, Bezuidenhout 97, te 's Gravem
hage, als men voor ernstige teleur
stellingen en geldelijke verliezen &e-
hoed wenscht te worden.
Welvaartspoli tiek.
Dezer dagen vergaderde de Neder-
landsche Werkloosheidsraad te 's-Gra-
venhage, ónder voorzitterschap van prof.
dr. W. H. Nolens.
Vastgesteld werd een schrijven aan
de regeering in zake welvaartspolitiek,
ontworpen door een in de Juli-verga-
dering daartoe benoemde commissi?.
De RaaVI besloot het schrijven te ver
zenden.
Het oude tarief.
De Zuid-Nederl. Stoomtram-Mij heeft
de tarieven voor personenvervoer met
75 °/0 verlaagd. De tarieven zijn nu
gelijk aan die van vóór den oorlog.
Algom. Ned. Drogistenbond.
In de te Amersfoort gehoudin 28ste
algemeene vergadering van den Algem.
Ned. Drogistenbond werd in het jaar
verslag vermeld, dat het 1 dental stijgt.
De vergad^ri
ring aan een voorst :!-A t r m o a v
schillende artikelen ond r Bon :ti': t t
doen fabriceeren en verkoop n.
Vas.tg -teld \v rJ e 1 st a 1 1
die ni t *00: Bondsle ien m n v
wor.ki.
Op 12 v rscki.lenie p'aats n ia o
zullen begin October we n
sussen geopend wórden.
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen, dnbbel tarief*
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
Belangrijkste nieuws in dit Hummer.
Binnenland.
Een rumoerige zitting van de Staten
van Zuid-Holland.
Buitenland.
Een Amerikaansch luchtschip ver-,
gaan Een groot aantal slachtoffers.
Het Fransche garnizoen van SoeSida
vermoord.
Ernstige treinbotsing in Engeland.
De opening van de Sta ten-Generaal.
Ook de door den Koninklijken stoet bij
de opening van de Staten-Generaal te
volgen weg van het Koninklijk Paleis naar
de Ridderzaal zal d zelfde zijn als vorige!
jaren, n.l. door de Heulstraat, langs Lan
ge Voorhout (middenpad), Tournooiveld,
Korte Vijverberg, naar het Binnenhof efi
terug in omgekeerde volgorde.
Bij velen bestond blijkbaar nJ. de ver
wachting, dat, nu de verkeersweg langs
den Hofvijver 'geheel gereed is gekomen
en ook het Buitenhof zijn nieuwe aan
zicht heeft bekomen, de route wijzigingj
zou ondergaan en over den nieuwen ver
keersweg zou leiden.
Protesteerende leeraren.
Aangezien de tegenwoordige salarisre
geling na de verschillende kortingen vol
komen onbevredigend wordt geacht en de
minister van Onderwijs verbetering heeft
geweigerd, hebben de leeraren aan de
Textielavondschool te Enschedé, vc*>rzoo-
ver zij in vaste betrekking zijn, ontslag aan.
gevraagd, terwijl de tijdelijke leeraren te
kennen hebben gegeven, daf zij geen be
noeming wenschert-.
De nieuwe cursus voor deze avond
school, waarvoor zich 220 leerlingen heb
ben aangemeld, zou 1 October aanvangen.
PROV. STATEN VAN ZUID-HOLLAND
Gisteren hebben de Provinmale Stap
ten van Zuid-Holland vergaderd, on
der voorzitterschap van E. C. baron
Sweerts de Landas Wyborgh, co min.
der Koningin.
Nadat de voorzitter de vergadering
in naam der Koningin geopend heeft
leest de griff.'de brieven voor, waarin
de heeren Rutgers en Schokking, we
gens hun benoeming tot minister, hun
ontslag aanboden als leden van Gedi.
Staten.
In deze brieven danken zij de Sta
ten voor het vertrouwen, in hen ge
steld en voor de aangename samen
werking, terwijl zij tevens dank bren
gen aan den hoofdingenieur van de
Prov. Staten voor zijn adviezeD.
De voorzitter houdt hierna de vol
gende rede:
Dames en heeren,
Voorzeker spreek ik uit uw aller
naam, wanneer ik zeg, dat de teg n-
woordigheid in-ons'midden van de bei
de heeren, die daareven aan het woord
waren, in hooge mate door ons zal ge
mist worden. Brengen zij uwen Staten#
dank voor de welwillendheid, te hune
nen opzilhte betoond, gij gevoelt on
getwijfeld met mij behoefte, om hen te
danken voor den ijver, de toewijding
en de bekwaamheid, waarmede zij
verscheidene jaren lang het ambt, het
zoo gewichtige ambt van lid van Ged.
Staten van Zuid-Holland, hebben ver
vuld, hen te danken voor de belangd
rijke diensten, als zoodanig aan dit
schoone gewest bewezen.
Thans zijn zij-tot andere diensten
geroepen en ik spreek den hartgron-
digen w'ensch uit, dat de zegen van
den Allerhoogste op de vervulling van
de zware, hun door de Koningin toe
vertrouwde taak, moge rusten.
De vergadering wordt vervolgens
geschorst ter onderzoek van de gc*oof8
brieven van de nieuw benoemde Star
tenleden, de heeren 'Muiswinkel te
Zwammerdam en van Egmond te Kou-
dekerke.
Verkiezing leden voor God. Staten.
Aan de orde is daarna de benoeming
van twee leden van Ged. Staten.
In de eerste plaats wordt gestemd
ter vervulling van de vacature-Rutgers
Uitgebracht worden 40 stemmen ip
den heer Th. Heukels, 2 op den heer
J. H: Schaper, 10 op deri heer Crena
de Jongh, 3 blanco en 1 van. on waarde.
De heer Heukels is dus gekozen en
neemt de benoeming aan.
Vervolgens wordt gestemd ter var
na: van de vacature-Schokking.
eb ebt wórden 40 stemmen
:.eer v. Boeyen, 22 op den heer
.taper, 10 op den heer Crena ue
„ngh en 4 blanco.