Dit nummer beslaat uit TWEE Bladen.
CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
6e JAARGANG
DONDERDAG 3 SEPTEMBER 1925
NUMMER 1601
IEDWE LEI
COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week I 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
EERSTE BLAD.
Sociale gerechtigheid.
Met grooite ingenomenheid hebben
wij, kennis genomen van de kloeke
principieele rede, waarmede de heer
T. L. v. d. Bom de jaarvergadering
van de Christelijke Werkgeversvereeni
ging opende.
Hier werd een geluid gehoofd dat
we maar al te weinig beluisteren en
dat zeker riieit na zal laten indruk te
maken.
Enkele gedeelten laten wij; hier vol
gen.
Na gewezen te hebben op den snel
len voortgang van de sociale wetge
ving, die terugkrabbelen noodzakelijk
maakte, vervolgde spreker:
„De inzinking in het maatschappe
lijk leven, haar grond vindend in den
groofen wereldoorlog en de gevolgen
van dien, wordt door sommigen een
zijdig aan bepaalde sociale maatrege
len geweten.
Van verschillende zijden werden de
stbmmen sjteeds 'luider om terug te
keeren tot vroegere periodes en den
stroom der krachten in het maatschap
pelijk leven zonder betonning of af
bakening over te laten aan de kracht
proeven der partijen.
Op onze vorige Algemeen© Verga
dering hebben wij het duidelijk uit
gesproken, dat de wetgeving op den
arbeid te ver was gegaan en miskend
had de eigenaardige behoeften der
verschillende bedrijfskringen.
Het gevaar is niet denkbeeldig, dat
wij ook in de komende periode de au
tonomie der bedrijfskringen zullen voor
bijschuiven, maar dan in andere rich
ting, n.l. dat wij gevaar loepen de
rechten van den arbeider te knotten
en daarmede tekort te doen aan het
beginsel van het Christelijk maat
schappelijk leven, dat gerechtigheid
het volk verhoogt.
Gerechtigheid, ook maatschappelijk.
In onzen kring is het dan ook te
recht uitgesproken dat ook door mid
del van onze wetgeving de verhouding
tusschen de verschillende maatschap
pelijke standen, zooveel doenlijk be
antwoorde aan de beginselen van het
Woord Gods.
Ook thans onderschrijven wij de
woorden, waarmede Minister Aal-
berse het karakter der arbeidswet 1919
teekende: „Niet de productie, maar
de produceerende mensch motet het
uitgangspunt zijn bij de beoordeeling
van alle sociale wetgeving".
In onze beginselverklaring hebben
wij liet uitdrukkelijk vastgelegd, dat
wij ook in handel en bedrijf de gaven
en krachten, van God ontvangen, heb
ben in t e spannen tot openbaring van
zijn heerlijkheid;
dat wij slechts rentmeesters zijn van
het stoffelijk goed;
dat de zedelijke waarde van den
menschelijken arbeid moet worden er
kend en dat dientengevolge de ar
beider moet worden beschouwd als
beelddrager Gods.
Daarnaast hebben wij het erkend,
dat wij, erkennende de leiding Gods
in de historie, een gezonde en gelei
delijke ontwikkeling van het leven heb
ben voor te staan, ook wat den pro
ductievorm betreft, terwijl mede door
organisatie gezocht moet worden de
werking der zonde te beteugelen.
De verhouding tusschen hen, die
'dienen en hen, die dienen laten, is
niet voor alle tijden en alle landen
dezelfde. Het bedrijfsleven ite-lf ontwik
kelt zich en heeft zich ontwikkeld en
de Overheid zou schuldig staan tegen
over God, indien deze zich niet ge
roepen wist regelingen 'te treffen ter
voorkoming van machtsmisbruik aan
alle zijden ter voorkoming van strijd
Welke het volk als geheel verzwakt.
Het nu afgetreden kabinet heeft in
1922 de Arbeidswet 1919 belangrijk
gewijzigd en oA. 1n hef juiste spojo|r
geleid door de 'aanvulling vÉn art.
28, 7e lid, waarin het overleg tus
schen patroons- en arbeidersorganisa
tie wordt vastgelegd als basis, waar
op de Minister voor een bepaald be
drijf een afwijkende regeling in den
arbeidsduur, kan goedkeuren.
Dit nieuwe beginsel in de Arbeids
wet juichen wij' :toe, want dit kan lei
den tot een herstel der organisch© .ont
wikkeling van het bedrijf, die wij
krachtens ons Christelijk beginsel heb
ban voor te staan.
BUREAUHooigracht 35
-Leiden
Tel, 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
Eisch van ons Christelijk beginsel is
voort t© varen en daartoe in de wet
geving ruimte te maken voor een
goede organisatie van het bedrijf.
•Het gevaar is .niet denkbeeldig, dat
men dit juiste beginsel in de Arbeids-
[wetgeving, door Minister ;Aalberse
naar voren (gflebracht, verdoezelt, ge
zien de tijdsomstandigheden. "Het ge
vaar is groot, .om in moeilijke tijden
de dieper liggende oorzaken voorbij
te gaan en bijkomstige zaken aan te
grijpen, om die, zijnde voor sommigen
persoonlijk onaangenaam of .slechts
minder aangenaam op den voorgrond
te stellen ails de oorzaak en er zich.
zoodoende op schuldige ..wijze van te
ontdoen.
„Het is, zoo. vervolgde spr., nu de
tijd om uit .te bo.uwen. Samenwerking
en overleg met ,de arbeidersorganisa
ties moet meer dan tot dusverre op
den voorgrond worden gesteld. Het
beginsel bovengenoemd in de arbeids
wetgeving neergelegd moet nu in de
nieuw ingetreden Regeringsperiode
worden uitgebouwd.
Sluiten de werkgevers thans het oog
voor den groei ,van het maatschappie
lijk leven, voor de ontwikkeling en
verrijking van het volksleven, hierin
gelegen en zou de Regeering des
lands hierin met hen meegaan, dan
hebben zij het aan zichzelf te wijten,,
dat de ontwikkeling en de gezonde
groei worden gestuit en dat er wij
ziging in de party verhoudingen komt,,
een omkeering waardoor ellende ovbr
ons volk wordt gebracht en de van
God gewilde ontwikkeling van het
maatschappelijk leven voor jaren
wordt achteruitgezet.
Afwending van dit gevaar is roe
ping der Regeering, maar niet minder
van dat deel van ons volk, hetwelk
zich „Christelijk" noemt. Indien wij
onzen tijd verstaan, dan zullen wij ook
er op aandringen, dat de maatschappe
lijke kringen in hun geheel worden
erkend en gehoord. Wjj; zullen dan
krachtens ons beginsel samenwerking
zoeken met de arbeiders als dèel van'
het bedrijf en hen, indien noodig, over
tuigen van de noodzakelijkheid van
gezamenlijken opbouw.
Gode zij dank, een breede kring van
arbeiders in ons volk is hiervan over
tuigd en zoekt bedoelde samenwer
king, helaas in menigen bedrijfskring
zonder vrucht. Het is daarom dan ook,
dat wij als Vereeniging van Christe
lijke Werkgevers reden en recht van
bestaan hebben. Wij hebben hiervoor
het pleit te voeren en daarop aan te
dringen.
Zou in onzen kring de gedachte niet
leven, dat wij den arbeider hebben te
kennen als beelddrager Gods en dat
wij dientengevolge de leer yan den
klassenstrijd (die v. potroonszijde tal
van aanhangers vindt) verwerpen, dan
zouden wij als vereeniging kunnen ab-
diceeren.
Krachtens ons beginsel heeft $e ver
houding tusschen patroon en arbei
der voor ons niet alleen een juridisch
maar ook een zedelijk karakter. De
arbeider dient gekend te worden bij
het vaststellen der arbeidsvoorwaar
den. Het- komt ons niet toe eenzijdig
over hem te beschikken.
Wij hebben te strevèn naar behoor
lijke organisatie van het bedrijfsleven
Het is onze plicht de stroom te lelden,
niet te trachten deze te stuiten. Het
is daarom, dat wij in den algemeenen
kring der werkgevers onze stem moe
ten doen hooren, maar dan ook in ei
gen kring de practische toepassing on
zer beginselen hebben te bespreken en
ons denken en ons doen voortdurend
hebben te toetsen aan het Woord on-
zes Gods."
Wij zijn den voorzitter van de Chris
telijke Werkgeversvereeniging dank
baar voor 'dit principieele woord.
Duidelijk is hier aangegeven in wel
ke richting de oplossing, van het so-
cale vraagstuk is te vinden.
Vóór alle dingen moet worden ge
zocht en betracht de gerechtigheid van
bet Koninkrijk Gods.
Moge dit woord weerklank vinden
en toepassing zoowel in de kringen
van onze werkgevers als van onze ar
beiders.
STADSNIEUWS.
DE STORMRAMP.
Bij den Penningmeester van het
Stormramp-Comité zijn weder de vol
gende giften ingekomen:
C. J, W. F,_f 2Q, E. W. S. 2.50. Dr.
C. de B. 10. Dr. W. P. J. 10, Dr. H. R.
'W. 10, J .P. 25 en A. M. de B. 5 gld.
Giften worden nog gaarne ingewacht
wach t bij den Penningmeester, den
heer S. Muys van de Moer, Plantsoen
49, Gironummer 57471.
Ds. H, Thomas.
Naar wij vernemen hoopt Ds. H.
Thomas op Zondag 13 September,D V
weder voor het eerst, na zijn herstel,
in de bediening des .Wjoords voor te
gaan, vermoedelijk in het kerkgebouw
[Oude (Viest.
Ongetwijfeld zal deze mededeeling
door de gemeente met blijdschap wor
den vernomen.
tVoorloopig zal Z.Eerw. slechts één.
keer, en wel des morgens, prediken,.
A'.s. Zondag zal Ds. Thomas op
treden in het Acad. Ziekenhuis alhier.
Patrimonium.
De eerstvolgende vergadering van
„Patrimonium" op Donderdag 10 Sep
tember a.s. belooft eèn zeer belang
rijke te worden.
Het bestuur daarbij voorgelicht door
leen voor dit doel benoemde com
missie zal n.l. met uitgewerkte voor
stellen komen om het jeugdwerk aan
te vatten.
Naar wijl vernemen ligt het in de
bedoeling om zoo mogelijk nog deze
maand met dezen arbeid een aanvang
te maken
(Verder zal een voorstel aan deo.rd©
worden gesteld inzake een kerstfeest-
viering met de kinderen van de Patri
monium-leden.
Het spreek wel vanzelf, dat er voor
deze voorstellen belangstelling zal zijn,
zoodat er alle reden is, een drukbe
zochte vergadering te verwachten.
Hei Jubileum van de Leidsche Aidee-
ling v. d. Alcj. Politiebond.
Het officieel programma voor de
viering van het 25-jarig bestaan der
voormalige politievereen. „D.E.S."
thans afd. v. >d. Alg. modernen Bond
van politiepersoneel, is thans ver
schenen.
De avQndfeestviering wordt, zooals
reeds gemeld, in de Graanbeurs ge
houden. Het hoofdbestuurslid G. van
Putten, die indertijd een der oprich
ters van dè politievereeniging alhier
was, zal de feestrede uitspreken na
een openingswoord van den voorzitter
der feestcommissie en mededeelingen
van den afdeelingsvoorzitter.
De feestviering zal worden opgeluis
terd door muziek van het „Residen
tie-Strijkje" waarnaast ook een caba
ret-ensemble zal optreden.
Denkt om uw plaatjes.
De politie heeft gisteren weer eens
een coup de main toegepast op het
wielrijdend publiek, waarbij verschil
lende personen werden aangehoudm
daar hun ros niet was voorzien van
een rijwiel-belastingplaatje.
Gevonden voorwerpen.
Rijwielbelastingplaatje, rijwielbelas'-
tingplaatje in étui, gratis-rijwielbelas-
tingplaatje in étui, damestaschje met
inhoud, kindertaschje m. inhoud, zwart
lak kinderschoentje, bril in étui, zil
veren broche, medaille voor belang
rijke krijgsverrichtingen, damescein
tuurs, zakmes en fluit aan ketting,
bruin lederen damestsa^ch (ledig;, sleu
tels, fitterstang, zilverbon, portemon-
naie met inhoud, handschoenen, pet
pakje inh. 2 overhemden, drijfriem,
eind touw, reticule inh. portemon-
naie, gedeelte van een autokap, vede
ren damesbont, gouden broche, RR..
medaillon, rijwielpomp, portefeuille inh'
paspoort enz., zakmes, glassnijder, zil
veren schakel armbandje, armband v.
een dameshorloge, kinde^ringetje, hor
logeketting, lapje vloering, pakje inh.
4 witte doeken, zak kippenvoer, lorg
net, jute zak, bruin kinderschoentja,
kindertaschje (ledig), rijwielband, da
mesmantel en japon gepakt in zeil
doek, bloedkoralen halsketting, oude
revolver, vulpotlood, witte kindermuts,
zak. inh. £Ujze jas, rolletjes centen,
vischnet, overjas, schroevendraaier,
bankbiljet k f 10, f 100 aan bankpapier,
badcostuum, R. K. Kerkboekje, por-
temonnaie van Mej. Mooten, gabar
dine regenmantel, houten kinderledi
kant, baret, pak inh. manskleeding;
koperen dop van een wagenwiel, elec-
trisch instrument, oude gabardine re
genjas, honden.
Gevonden in de Electrische Tram
(stadslijn): Parapluie, wandelstok, hand
schoenen, lederen damesceintuur, da
mestaschje met inhoud, damestaschje
(ledig1. R. K. Kerkboekje, pakje kin
dergoed. pukje met inhoud van C.
Bakker, broche met steen, doublé bro
che, odeurfleschje, zilverbon, rijksd.
gulden, apacca beursje met inhoud,
10 riltenkaart LeidenOegstgeest.
Terug te bfekomen en inlichtingen
te verkrijgen, ten politiebureele alhier,
eiken werkdag, behalve Donderdag en
iVrij'dag, tusschen 1 en 3 uur nam.
BINNENLAND.
Minister V. H. Rutgers.
Bij Kon. besluit van 29 Augustus is
aan mr. V. H. Rutgers, minister van
onderwijs, kunsten en wetenschappen,
op zijn verzoek, eervol ontslag ver
leend als lid van de centrale commis
sie voor de statistiek, onder dankbe
tuiging voor de als zoodanig bewezen
diensten.
Besmettelijke ziekten.
In Stcrt. 169 wordt medegedeeld een
opgaaf van het aantal aangegeven ge
vallen van besmettelijke ziekten (be
doeld in de wet van 4 December 1872,
Staatsblad 134, zooals deze gewijzigd
is laatstelijk bij de wet van 27 Novem
ber 1919 Staatsblad 784), over de week
van 23 tot en met 29 Augustus 1925.
Nationaal Steuncomité.
Bij de Rotterdamsche Bankvereeni-
ging is van een buitenlandsche cliënt
een gift voor het Nationaal Steunco
mité ingekomen van f3000 met het bij
schrift:
„Ich gebe gerne diesen Betrag in
Anerkennung der grossen Hilfe, wel-
che das kleine Niederland wahrend
des Krieges nach allen Seiten geleis-
tet hat."
Het pensioen van wachtgelders.
De, algemeene R.K. Ambtenaarsver-
eeniging heeft aan den minister van
financiën verzocht, te herzien de be
paling in de Pensioenwet, waardoor
een herplaatste wachtgelder voor be
houd van het gezinspensioen en beves
tiging van zijn pensioensgrondslag in
bet geheel 14 pet. moet storten.
Tevens werd den minister verzocht,
den termijn te verlengen, binnen wel
ken handhaving van den ouden pen
sioensgrondslag moet zijn verzocht,
en hen, wie de kosten van deze hand
having bij nader inzien te hoog moch
ten blijken, in de gelegenheid te stel
len hun aanvrage om handhaving we
derom in te trekken.
Reizigers naar Servië.
Voor Nederlandsche onderdanen,
zich begevende naar het koninkrijk
der Serven, Kroaten en Slovenen, is
het recht, geheven voor visum van
paspoorten gewijzigd als volgt: 6 maan
den voor verschillende reizen heen en
terug f 6; 3 maanden voor een reis
heen en terug f3; 1 maand voor door
reis heen en terug fl; 1 maand voor
doorreis heen, zonder recht op opont
houd f0.50.
Deze tarieven worden verhoogd
naarmate de visumtarieven voor Ser-
visch-Kroatisch-Sloveensche onderda
nen door de Nederlandsche regeering
worden opgevoerd, d.w.z. dat het sys
teem van reciprociteit wordt toegepast
BUITENLAND.
SCHOOLSTRIJD IN DUITSCHLAND.
De school een meer Christelijk
karakter?
Het gemis van een eigen politieke
organisatie is door de belijdende Chris
tenen in Duitschland wel zeer sterk
gevoeld de laatste jaren.
Daardoor was men niet in staat den
invloed uit te oefenen waarop men
recht had.
Hadden de Christusbelijders zich
naar eigen beginsel georganiseerd en
met beslistheid een eigen vaandel ont
plooid, de geschiedenis van de laatst
jaren zou, menschlijkerwijs gesproken
geheel anders zijn geweest.
Ook op schoolgebied wordt het ge
mis van een dergelijke organisatie ge
voeld.
De'Christelijke school als bij ons,
kent men in Duitschland niet.
Men is daar afhankelijk van wat de
Overheid doet.
En nu is, naar uit Berlijn geseind
wordt, de Rijksregeering die een nieu
we schoolwet voorbereid, bezield niet
het voornemen om de godsdienstige
gevoelens der ouders te respecteeren
niet allen, maar ook het godsdienstig
gevoel te helpen aankweeken.
Zonder strijd zal dat voornemen ech
ter niet worden uitgevoerd.
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 22'/i cent
Ingezonden Mededeelingen, dnbbel tarieL
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
Binnenland.
Opening van de Landbouwhuishoud
school te Alphen a. d. Rijn.
Buitenland.
Hoopvolle berichten uit Marokko
België overweegt do verhooging van
de buitenlandsche telegraaf- en teto
phoon-tarieven.
Pogingen tot bescherming van de
Noorsche kroon.
Het Berl. Tagebl. betoogt reeds, dat
al degenen wien de onafhankelijkheid
van de 9chool tegenover de kerk ter
harte gaat, van meening zullen zijn,
dat door het regeeringsontwerp 'de
school op genade en ongenade aan. de
kerk wordt uitgeleverd. Het blad
hoopt, dat er een uitgebreide agitatie
zal ontstaan, die den komenden strijd
in den rijksdag waardig in zal leiden.
Laten we hopen dat deze strijd er
toe zal leiden, dat de ouders gaan be
seffen dat zij hier een eigen taak
hebben en dat op deze wijze het vrije
Christelijk onderwijs wordt voorbe
reid.
DE OORLOG IN MAROKKO. N T
Hoopvolle berichten.
Uit Tanger wordt gemeld, dat on
geveer duizend families van den stam
der Tsoels zich hebben onderworpen
en dat ook vele families van den stam',
der Branes naar vrede verlangen.
Daar de Rifs echter de vrouwen, het
vee en de graanvoorraden van dezen
stam naar 't Noorden hebben verdre
ven, moeten de Branes tegen hun wil
den strijd voortzetten.
Ook van Fransche zijde komen be
richten omtrent het verlangen naar<
vrede hij verschillende stammen. Het
aanzien van Abd-el-Krim moet in den
laatsten tijd zeer hebben geleden ten-]
gevolge van de tegenslagen, die bij'
heeft ondervonden.
Verder wordt gezegd, dat de Rlfs
slechts over weinig geweren beschik
ken, doch over veel geweerpatronen,
zoodat Abd-el-Krim den strijd nog
lang zou kunnen volhouden.
FRANKRIJK EN RUSLAND.
De voor-oorlogsche schulden.
De „Vie. Financière" gelooft te we
ten, dat, in verband met de Fransch-
Russische onderhandelingen betreffen
de een regeling van de vóór-oorlog-
sche schulden, de Russische ambassa
de gisteren aan den Quai 'd' Orsay eei?
memorandum heeft doen toekomen
Dit memorandum zou een resumé be-,
vatten van de Russische opvatting, be
nevens eenige concrete voorstellen.
Deze zullen, na aan den ministerraad
te zijn voorgelegd, voorwerp van on
derzoek des deskundigen uitmaken.
Clemenceau.
Clemenceau, die nu 84 jaar oud is,
leeft een rustig leven aan het strand
van de Golf van Biskaye, waar hij
zoo nu en dan eens door een stout
moedig journalist wordt bezocht.
Raymond Goubert, die juist van een'
dergelijke excursie naar het verblijf
van den „Tijger" is teruggekeerd, ver
te/lt, dat Clemenceau met zijn wijs-
geerig werk Studiën over godsdienst
is gereed gekomen.
Zijn voornaamste „bobby," is ove- 4
rigens tuinieren. Hij verzorgt o.a. een)
paar zeldzame distels, welke bij in de
duinen gevonden heeft.
Clemenceau betaalt vooor zijn huis
franc voor een zandheuvel, welke in
slechts 125 francs per jaar benevens 1
zijn tuin ligt. De grijsaard is ook'
„hoofdopzichter" bij zijn eigen graf. i
Zijn afscheid van den journalist f
was in zekeren zin panthetisch. Wij
zend op zijn verzorgden tuin zeide
Clemenceau: wanneer ik dood ga, zal
dit alles verdwijnen. Helaas, op mijn
leeftijd bouwt men slechts op zand.
De Belgische stjeenkolenprijzen.
In verband met de hervatting van
den arbeid in de metaalnijverheid is
de stemming op de kolenmarki ver-'
beterd.
De metaalfabrieken vragen echter 1
de steenkoolprijzen met 5 frs. te ver-I
lagen (zooals reeds aan de glasblaze
rijen in de Borinage is toegestaan»,
ten einde aan de buitenlandsche eun-
cut;rsn.Ue heLt -
