CHRISTELIJK DAGBLADvoor LEIDEN EN OMSTREKEN
6e JAARGANG
VRTJDAG 28 AUGUSTUS 1925'
NUMMER 1603
AB ONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week .......f 0.19
Franco per post per kwartaal f Z90
liiit nummer beslaat uil TWEE ËSaüeo.
BUREAUHooigracht 35 - Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per re^r'. 221/, cent
Ingezonden Mededeelingen, c* tarieL
Bij contract, belangrijke lie.
Kleine advertentiën bij voorui: .taling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
EERSTE BLAD.
Rekenkamer en Departementen.
Het verslag van de Algemeene Re
kenkamer is bijna altijd interressant,
omdat er uit blijkt hoe lichtvaardig,
ondanks alle bezuihigingspogingen
nog vaak met 's lands gelden wordt
omgesprongen, maar ook, hoe uitne
mend de Departementen de kunst ver
staan om de lastige en alles naplui
zende rekenkamer, met een kluitje .in
het riet te sturen.
Een paar staaltjes laten wij hier
volgen.
Een beambte hij het tijdelijk Rijks
opvoedingsgesticht te Leeuwarden
werd bij beschikking van 29 Juli 1924
op 1 Augustus van dat jaar overge
plaatst naar Avereest en bij een an
dere beschikking van denzelfden 4,c¥?
met ingang van 1 September 1924 ont
slagen.
Toen de ambtenaar te Avereest ar
riveerde bleek men hem daar niet
noodig te hebben. Dit grapje kostte
aan het Rijk aan onnoodige verhuis
kosten een bedrag van f 188.95.
Uit andere mededeelingen blijkt dat
het hoofd van het onderwijs aan het
gesticht te Leeuwarden pas 8 maan
den nadat zijn betrekking was opge
heven, werd ontslagen.
Een ander staaltje: In 1915 werd de
verbouw van het Provinciaal Gouver
nementshuis te Arnhem begroot op
T195.Ó00 in welk bedrag f40.000 voor
meubileering was begrepen. In 1917
tverd de raming verhoogd tot f380 000.
En in 1924 bleek dat de werkelijke kos
ten hadden bedrageh f840.000, behalve
nog de salarissen van het personeel
van den Rijksgebouwendienst en an
dere nog niet bekende uitgaven.
De Rekenkamer doet wat zij kan om
dergelijke verkwisting tgen te gaan, of
voor de toekomst te voorkomen, maar
dat de departementen daarbij soms
weinig medewerking verleenen kan
blijken uit het volgende:
Bij Koninklijk besluit van 19 Juni
1922 no. 136 werd aan een vereeniging
voor duurzame verzorging van min
derjarigen een nooduitkeering van
f 121.500 toegekend. Een der voorwaar
den voor deze uitkeering was, dat de
vereeniging van het gebruik der gel
den verantwoording moest doen aan
het Departement van Justitie, door
binnen 10 dagen na afloop van elk ka
lenderkwartaal, voor het eerst vóór
10 Juli 1922, een nauwkeurig over
zicht van den stand harer loopende be
grooting in te zenden, belegd nTet de
betrokken quitanties en eventueel an
dere justificatoire bescheiden.
Bij schrijven van 17 Mei 1923 ver
zocht de Kamer den Minister van Jus
titie de aan zijn Departement inge
diende overzichten met bescheiden te/
inzagete mogen ontvangen, alsmede
te zijner tijd de nog volgende
verantwoordingen.
In September d.a.v. alsmede in Janu
ari, April en Juli 1924, herinnerde de
Kamer er den'Minister aan, dat haar
schrijven nog- steeds onbeantwoord
was gebleven.
Toen op het laatst van October
d.a.v. nog geen antwoord was inge
komen, wendde de Kamer zich met 'n
persoonlijk schrijven tot den Minister
met het verzoek haar zoo spoedig mo
gelijk de verlangde gegevens te ver
schaffen. Zij vestigde er tevens diens
aandacht op, dat in den laatsten tijd
een zeer late beantwoording harer brie
ven soms eerst, nadat eenige ma
len op antwoord was aangedrongen
meer en meer regel werd. Voorname
lijk was dit het geval, wanneer de
briefwisseling liep over aangelegen-
üen, welke een bepaalde afdeeling van
het Departement betroffen. Echter gin
genook andere afdeelingen in deze
niet vrij uit.
Met verwijzing naar een briefwis
seling over eene soortgelijke vertra
ging in de beantwoording harer brie
ven, verzocht* de Kamer den Minister
te bevorderen, dat voor het vervolg
gevraagde inlichtingen zoo tijdig mo
gelijk werden verstrekt.
De Kamer ontving eerst bij brief
van 1 December 1924 antwoord op
haar schrijven. Dit kwam hierop neer
dat de verlangde gegevens nog niet
konden worden verstrekt, omdat ten
aanzien van eene tot de betrokken ver
eeniging behoorende kinderstichting
bijzondere maatregelen hadden moe
ten worden getroffen, waaromtrent
spoedig, nadat de ontbrekende gege
vens bij het Departement waren ont
vangen, nader bericht zou worden ge
zonden.
Op 29 Mei 1925 werden eindelijk" de
verlangde inlichtingen verkregen.
Maar nu moet men lezen boe een
zoo schandelijke trage beantwoording
vanwege het Departement wordt goe&
gepraat.
Het betrof hier geen slordigheid of
wat dan ook, maar alleen de groote
zorg voor de geldelijke belangen van
het Rijk gaf hier den doorslag, als
blijkt uit de volgend© mededeeling:
„Wat betrof de vertraging in de be
antwoording van der Kamer brieven,
deze was volgens den Minister meest
al veroorzaakt, doordat dienstreizen,
noodig voor het verkrijgen van inlich
tingen of het houden van besprekin
gen, in 's Rijks geldelijk belang waren
uitgesteld in verband met het voorne
men, om te gelijker tijd ook andere
zaken te bespreken."
'tZou zijn om te schateren over een
zoo kostelijke mop, als het niet zoo in-
droevig was.
Want wat geeft alle bezuiniging op
de salarissen of wat dan ook, als aan
de Departementen een dergelijke geest
heerscht?
Mogen de nieuwe excellenties in
staat blijken te regeeren, niet al
leen in het geven van wetten en he
sluiten, maar vooral ook in liet nemen
van die maatregelen waardoor de zoo
kostbare ambtelijke sleur gebroken
wordt.
STADSNIEUWS.
DE STORMRAMP.
Bij den Penningmeester van het
Stormramp-Comité zijn weder de vol
gende giften ingekomen:
P. A. H. f10, Mej. F. H. H. f250, J.
S. uit Katwijk f10, N. N. f10, Mr. E.
C. W. f 25, Prof. W. E. f 5, G. W. Z. f 5,
familie v. d. H. Stompwijk f10, J. H.
f 10. G. te B. f2.50, D .f5.
Giften worden nog gaarne ingewacht
bij den Penningmeester, den heer F
Muys van de Moer, Plantsoen 40, Gi
ronummer 57471.
Door ons werd nog ontvangen voor
de slachtoffers van de stormramp van
den heer K. f2, van de bezoekers
van het Mii Tehuis aan den Morsch-
weg f5 en van A. L. fl.
Aandeelhoudersvergadering N.LC.
Gisteravond had onder leiding van
den heer W. Warnaar te Sassenheim
de jaarlijksche vergadering plaats van
aandeelhouders van de N.V. Nieuwe
Leidsche Courant.
Na opening en lezing der notulen
bracht de directeur verslag uit van den
toestand over het boekjaar 1924.
De hierna aan de orde gestelde Ba
lans- Winst- en Verliesrekening over
1924 werd met algemeene stemmen
goedgekeurd.
Tot commissaris werd herkozen de
heer W. Warnaar en gekozen in de va
cature Kralt de heer A. Vjarnaar J.Jz.
te Sassenheim.
Een voorstel tot statutenwijziging
kon niet in stemming komen, omdat
het daarvoor benoodigde vertegen
woordigende kapitaal van aandeelhou
ders niet aanwezig was.
Nadat de voorzitter de aanwezige
heeren had dank gezegd voor hunne
belangstelling, werd de vergadering
gesloten, nadat de heer Koekkoek was
voorgegaan in dankzegging.
Zilveren jubileum.
De afdeeling Leiden van den Alg.
Bond van politiepersoneel in Neder
land hoopt 16 September a.s. haar 25-
jarig bestaan te herdenken.
Het voornemen bestaat om dit feit
feestelijk te herdenken met een uit
voering, des avonds in de Graanbeurs.
waarvan het programma nader zal
worden bekend gemaakt.
Des morgens echter zal de jubilee-
rende afdeeling, begeleid door het
Leidsch politie-muziekkorps, van den
trein worden gehaaid. Te 11.15 zal aan
het Station de opstelling plaats vin
den, waarna om 12 uur het bestuur
door den burgemeester ten stadhuize
zal worden ontvangen.
Na afloop hiervan wordt een omme
gang met muziek gehouden via Bree-
straat, Rapenburg, Kort Rapenburg,
Prinsessekade, Haarlemmerstraat,
Donkersteeg, Hoogstraat, Vischmarkt
en Burgsteeg, waarna in de Graan
beurs ontbonden wordt.
Hoogheemraadschap van Rijnland.
In de Vereenigde Vergadering van
het Hoogheemraadschap van Rijnland
op 26 Augustus j.l. te Leiden gehou
den, heeft de Dijkgraaf den op 19 Juni
j.l overleden hoogheemraad J. Suid- -
geest herdacht.
In die vergadering is verder, in ver
band met de gewijzigde Pensioenwat
1922 besloten, het verhaal van bijdra
gen vuor inkoop voor pensioen van
een vierde te verruimen tot de helft
der inkoopsommen en het verhaal van
bijdragen voor eigen pensioen voor die
ambtenaren, op wie tot dusver 1 pet.
werd verhaald, te brengen op 1.5 pet.
De pensioenverordening werd gewij
zigd gelijk de gewijzigde wet voor
schrijft.
„Zang zij onze Leus."
De welbekende Chr. Gem. Zangver.
Zang zij onze leus", directeur de heer
A. Teljeur Jr. behaalde op het Natio
naal Concours te de Lier in de 2de afd.
een lsten prijs met 348 punten, het
hoogst aantal punten van de beide
concoursdagen. De jury bestond uit de
de heeren Verhallen, de Boer en Vran-
ken. i
Een jubilenm.
Op 27 September a.s. zal h'et 30 jaar
geleden zijn dat de Ring „Leiden en
O." van den Ned. Bond van J. V. op
Geref. grondslag werd opgericht.
Naar men ons mededeelt ligt het in
de bedoeling dit feit te herdenken in
een feestvergadering, welke in het be
gin van October staat te worden ge
houden en voor de voorbereiding waar
van zich bereids een (commissie heeft
gevormd.
Tot den Ring, die gedurende den
tijd van haar bestaan wegens uitbrei
ding van het getal der in deze omge
ving bestaande Jongelingsvereenigin-
gen op G.G. meermalen moest worden
gesplitst, behooren thans 2 Leidsche
2 Oegstgeester vereenigingen (Dorp en
H. Morsch) en de vereenigingen te
Voorschoten en te Wassenaar.
Hij wordt begrensd door de ringen
„Sassenheim" „Koudekerk" en „Rijns
burg."
Postkantoor.
Op 31 Augustus a.s. worden 't post
kantore alhier en het bijkantoor Hee
rengracht te twee uur n.m. voor he:
publiek gesloten.
Busrechthouders kunnen hun corres
pondentie ten kantore afhalen tot 7.30
n.m. (ingang door de poort a. d. Bloem
markt).
Er vinden twee briefpos tbc stellin
gen plaats te 7 uur v.m. en 6 uur n.m.
alsmede een pakketpostbestelling te
9.30 Vm. De bijbussen worden gelicht
om 7.50 v.m. 11 v.m. en 7.20 nm.
Invordering van quitantiën blijft
dien dag achterwege.
Chr. Militair Tehuis.
Een bezoeker schrijft ons:
Het Tehuisleven kenmerkte zich in
den laatsten tijd door een druk bezoek.
Reden hiervan was dat na een af
wezigheid van ruim twee jaren de be
reden troepen onder de wapens waren
geroepen voor herhalingsoefeningen
De oude kennismaking met het Te
huis was weer spoedig hernieuwd. En
nu de tijd weer bijna verstreken was,
werd door het Bestuur een afscheids
avond georganiseerd. Hierbij verleen
de het muziekgezelschap „Onderling
genoegen" zijn. gewaardeerde mede
werking.
De keur van muziek, die men ons
deed genieten, maakte, dat ook onder
de bezoekers van het Tehuis onder
ling genoegen was. Deze avond ken
merkte zich dan door een druk bezoek.
Dat op dezen genotvollen avond ook
gedacht werd aan hetgeen om ons
heen gebeurde bleek wel toen 'n voor
stel inkwam om de ramp van Borculo
niet te vergeten. Spoedig werd dan
ook door een der bezoekers een rond
gang gehouden, welke een bedrag van
f5 opbracht. De avond was voorbij
voor dat men het wist. Dankbare woor
den werden gesproken door een der
bezoekers over wat het Tehuis V. Mi
litairen in Leiden voor allen is ge
weest, maar ook nu weer is. De huis
vader eindigde met dankzegging dezen
onvergetelijken avond.
Het militair hospitaal.
Naar de N. R. Crt. weet te mei
den. zijn er onderhandelingen gaande
tusschen het gemeenteebstuur en hët
rijk, ten einde de beschikking te ver
krijgen over den tuin van het voor
malige militair hospitaal aan den
|Morschweg, met het doel dezen tuin
voor plantsoen te bestemmen.
Onbewoonbaar verklaarde woningen.
B. en ,\V. schrijven aan den raad,
dat ingevolge een vroeger raadsbe
sluit 131 onbewoonbaai verklaarde wo
ningen moeten zijn ontruimd. Het is
echter den bewoners daarvan niet ge
lukt een andere woning te vinden, wes
halve B. en' iWj. voorstellen den ont-
ruimingstermijn te verlengen tot 3
Maart 1926.
In verband hiermee zeggen B. en
TV. dat zij zoo spoedig mogelijk met
oorstellen zullen komen tot het bou
wen van een aantal woningen, speciaal
bestemd voor bewoners van onbewoon
baar verklaarde woningen.
Gisteravond om 8 uur is een be
gin van brand ontstaan in het perceel
Rijn- en Schiekade, bewoond door de
familie de H. en wel tijdens het ver
pakken van eenige artikelen in een
kist, waarbij gebruik werd gemaakt
an houtwol.
Door spoedig ingrijpen werd uitbrei
ding van het vuur voorkomen en bleef
ook de schalde tot enkele dingen be
perkt.
Op den spoorwegovergang aan
den Rijnsburgerweg werd gistermid
dag even over drieën Mej. N. die daar
te voet passeerde aangereden door 'n
luxe auto, bestuurd door den heer R.
uit Rotterdam.
De bestuurder had op dat oogenblik
al zijn aandacht noodig voor de af-
sluitboomen, die juist naar omlaag
gingen. Hij merkte zoodoende de voet
gangster niet op, die niet rechts van
den weg liep.
De juffrouw bekwam enkele schram
men aan gelaat en handen en .werd
door den Eerste Hulpdienst verbonden
BINNENLAND.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
Dr. A. A. Overwater, arts te Leiden,
is plotseling overleden.
Buitenland.
Caillaux is gisteren te Parijs terug
gekeerd.
De Dnitsche regeering heeft beslui
ten genomen ter bestrijding van de
duurte.
Het Duitsche antwoord op de jong
ste Fransche nota betreffende hef Vei
ligheidspact is gisteren overhandigd.
De dreigende economische conflicten
in Duitschland.
Rijksambtenaarspensioenen.
Een ambtenaar aan een der Depar
tementen vestigt er onze aandacht op,
dat bet gisteren onder bovenstaand
hoofdje geplaatst bericht niet juist is.
in zooverre dat het zenden van de be
wuste verklaring geen nadeel voor be
langhebbende oplevert.
Van 1 September a.s. af, zou hij toch"
van zijn boogeren pensioengrondslag
85 pet. pensioenbijdrage moeten beta
len, welke bijdrage voor dien tijd van
zijne wedde werd berekend ook al
had hij een hoogeren grondslag. Wan
neer men nu op het tijdstip van pen
sionneer ing van den hoogeren pensi
oensgrondslag geen voordeel blijkt te
hebben (hetgeen in den regel het ge
val is, vooral bij jongere ambtenaren)
dan zou men al dien tijd zijn meerdere
pensioenkorting voor niet hebben be
taald.
Wij plaatsen gaarne deze rectificatie
en dringen er bij belanghebbenden op
aan, alvorens over bet al of niet in
dienen der bewuste verklaring te be
slissen, eerst bet advies van een vol
komen ter zake kundige in te winnen.
De onwettige militieloting.
Bij de loting voor den dienstplicht,
die 10 dezer ten raadhuize te Gorkum
plaats had, waren, zooals men zich zal
herinneren, 68 lot el ingen,-terwijl er,
nadat de 67e een lot genomen had, er
geen nummer meer in de kom was. De
laatste loteling moest zich, zonder een
lot getrokken te hebben, tevreden stel
len, doch eenigen tijd later werd hij
op de secretarie ontboden en werd hem
no. 16 ter hand gesteld. (Dit lot was
zooals men vernam bij het vullen
van de kom er buiten geraakt.
Met dit lage nummer was de lote
ling niet ingenomen en protesteerde,
maar men zeilde hem dat hij op dit
nummer was ingeschreven.
Behalve deze loteling protesteerden
nog 41 lotelingen, waarbij zelfs met
booge nummers, met een bezwaar
schrift aan bet departement van Jus
titie en aan den burgemeester.
Jnstitie heeft echter het bezwaar
schrift aan het departement van Oor
log overgegeven.
Dit incident heeft het zeldzaam voor
komende gevolg, dat een herloting zal
plaats hebben, want thans heeft de
commissaris der koningin een vernieti
ging van de loting bepaald.
Woninghuren.
Naar De Gids, het orgaan, van het
Christelijk Vakverbond, mededeelt,
heeft het algemeen bestuur naar aan
leiding van een uitgebracht.en goed
gekeurd rapport inzake woninghuren.
besloten:
le. bij de regeering aan te dringen,
dat zij den rentevoet der nieuw te ver
strekken voorschotten verlaagt van
pet. op ten hoogste 5 pet. en de rente
voor de reeds verleende voorschotten
eveneens op ten hoogste 5 pet. be
paalt;
2e. de regeering te verzoeken, om
den steun in den vorm van bijslag op
de huur, voor zoover 'dit als gevolg van
crisis-omstandigheden noodzakelijk is,
te doen voortduren;
3e. bij de regeering aan te dringen
om te bevorderen dat voor de met
rijksvoorschot gebouwde arbeiderswo
ningen de buren zoodanig worden ver
laagd, dat in het algemeen geen hoo-
gere buur verschuldigd is dan een be
drag gelijk aan 1/6 a 1/7 van het ge
middelde inkomen der arbeiders;
4e. de regeering mede te deelen, dat
het onder 3e. gewenschte is te berei
ken door d© boekwaarde der woningen
door afschrijving te verminderen tot
bet peil der tegen-woordige waarde,
door taxatie te bepalen, en den rente
voet der blijvende voorschotten tot een
normaal peil terug te brengen, en de
lasten daaruit voortvloeiende tot 75
pet. ten laste van 's rijks schatkist te
brengen en 25 pet. ten laste der betref
fende gemeenten;
5e. den gemeenten te verzoeken, zoo
wel voor haar eigen woningen als voor
die der vereeniging te willen medewer
ken tot een algemeene huurverlaging
tot het peil onder 3e genoemd;
6e. de betreffende gemeenten uit te
noodigen, in verband met de algemee
ne daling van den rentevoet en de prijs
daling in bet algemeen, de beide grond
slagen der reeds vastgestelde en even
tueel nog vast te stellen erfpachtca
nons te herzien en zoodanig te regelen
dat zij met een normalen grondprijs
en rentevoet overeenkomen, alsmeue
tot verlaging van de tarieven en hei-
fingen over te gaan, welke zoowel op
den bouw der woningen als op de ex
ploitatie ervan een nadeeligen invloed
hebben.
Chr. verzorging zenuwlijders.
De vereeniging tot Christelijke verzor-
ii.g van Zenuwlijders in Nederland, zal
haar algemeene vergadering houden op
Donderdag io Sept. a.s. te Utrecht,
onder presidium van Prof. Dr. H. Vis-
scher, lid van de Tweede Kamer.
's Morgens zal de huishoudelijke ver
gadering [gfehouden worden, terwijl des
middags op feestelijke wijze het 25-ja-
rig bestaan der vereeniging zal .worden
gevierd.
Holland-Veluwe-Lijn.
Uit Harderwijk wordt gemeld, dat de
werkzaamheden, verbonden aan het slaan
van een vaargeul door het Harde, be
ëindigd zijn. De toegang tot de haven
staat nu open voor veel grooter sche
pen, dan tot dusver het geval was.
In verband met de totstandkoming van
den beteren waterweg, is te Harderwijk
opgericht een naamlooze vennootschap,
met het doel een dagelijksche stoombooi-
dienst op Amsterdam, de Holland-Ve-
luwe-lijn in het leven te roepen.
Het benoodigde kapitaal is reeds zoo
goed (arts geheel geplaatst.
De steunverleening.
Deze rdagen wilde een bekend indu
strieel met zijn auto Borculo binnenrij
den. Men weet, dat dit nu niet meer altijd
zoo gemakkelijk gaat en dat de maré-
chaussée touristen aanhoudt. Ook" dit
maal werd de auto tegengehouden.
De bezoeker legde ;ich onmiddellijk
bij het verbal neer, doch vroeg om een
collectant, daar hij een gift wenschte af
te dragen. De öonectant kwam al gauw-
en de bezoeker zei: Hier is f 500. En
heir i§. f 500 van. mijn vrouw. En bier
is f 500 van mijn dochterEn hier
iaf^QQ