CHRISTELIJK DAGBLADvoor LEIDEN EN OMSTREKEN
6e JAARGANG
NUMMER tÖOa
AB ONNEMENTSPRIJS
In Leiden en bniien Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal i 2*90
BUREAUHooigracht 35 - Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone adrertentiën per regel 22L/% cent
Ingezonden Mededeelingen, dobbel tutif,
Bij contract, belangrijke redactie.
KIefiie advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden,
lijks geplaatst ad 40 cent.
bn Miner bestaat uit ïWEü Bladen.
EERSTE BLAD.
Handenarbeid.
Naar aanleiding van de ramp te Bor
culo zingt de onderwijs-redacteur van
het Hdbld den lof van den handenar
beid, waarvan de beteekenis te weinig
wordt ingezien.
„Misschien, zoo schrijft hij, zou het
goed zijn, als men zoo langzamerhand
begon in te zien, 'dat de practijkwaarde
van diploma's vermindert met het aan
tal diplomabezitters en dat goede hand
werkslieden meer kans op slagen heb
ben dan „diplomisten."
Hoe groot de waardeering voor vlot
te handwerkers is, blijkt wel uit den
lof waarmee de dagbladen schrijven
over hen, die in Borculo orde scheppen
en beginnen op te bouwen.
Men zal thans wel leeren, dat één
werkelijk goede handarbeider meer
kan beteekenen dan een dozijn men-
schen met een diploma. En als men
dat goed inziet, dan zal de vraag n?yir
diploma's en de overproductie wel be
ginnen te luwen."
De Nederl., die het met deze beschou
schouwingen wel eens is, voegt daar
aan toe:
Hoeveel rampen zouden er niet noo-
dig zijn, om 't zoover te krijgen, dat
handenarbeid weer in eere kwam bij
de menschen.
Dat het zoo anders is, is niet steeds
de schuld van de arbeiders zelf, ver
schillende omstandigheden zijn daarop
van invloed geweest en een sociaal-eco-
noom zou daar wel een boek over kun
nen schrijven misschien, zoovele fac
toren zijn er. Maar zeker is het, dat de
handenarbeid bij een groot deel der ar
beiders zelf in de verachting ligten
dat zij er de voorkeur aan geven van
de hoofden hunner kinderen pakhui
zen van halve of kwart-geleerderigheid
te laten maken, welke geleerderigheid
dan vaak geen „courant goed" blijkt
te zijn.
En voor tal van roode arbeiders is
die handenarbeid zoo veracht, dat zij
met instemming luisteren naar een
monstruociteit als deze: elk uur langer
werk wordt ons ontstolen aan ons le
ven. De vraag of wij zullen leven-^of
dood zijn, hebben wij en wij alleen te
beslissen."
Zoo sprak de leider van het N.V.V.
voor eenigen tijd op een arbeiderscon
gres. M.a.w. werken is geen leven. En
wij moeten nog in zekeren zin erken
nen, dat het juist is Want deze zelfde
man heeft verleden jaar als parool
uitgegeven: onrust en ontevredenheid
te zaaien in werkplaats en fabriek.
Welnu, ontevredenheid schappen, on
vrede scheppen is de vreugde van den
arbeid ontrooven.
En de man, die in zulk een atmos
feer leeft," kan dan ook o.i. arbeid niet.
anders zien dan als: niet-leven?
V
Wat de Nederl. hier opmerkt is
volkomen juist.
Dat de handenarbeid in miscrediet
is geraakt en dat het lied van den ar
beid zoo weinig wordt gehoord, is
voor een niet gering deel een gevolg
daarvan, dat men den arbeiders heeft
geleerd den arbeid niet meer te zien
als een zegen van God, maar als een
vloek die men moet trachten te ont-
loope;
Maar hier werken ook andere fac
toren.
Het karakter van den arbeid is ge
heel gewijzigd!
De arbeider is in verreweg de meeste
gevallen niet meer een kunstenaar, di#
een werkstuk maakt, waarin hij zijn
ziel kan leggen, maar hij is geworden,
zooal niet een verlengstuk van de ma
chine, dan toch iemand die van de ma
chine geheel afhankelijk is.
Wat er vroeger voor den gezel een
kans om het tot meester te brengen,
door de moderne productiewijze is die
kans vrijwel verkeken.
Dat is echter niet alles.
De arbeidersvoorwaarden zijn menig
maal van dien aard, dat er bij de ou
ders de zeer gerechtvaardigde wensch
is. bunhen kinderen het zelf doorwor
stelde leed te besparen, ze zoo moge-
bik een stapje hooger te brengen op
de maatschappelijke ladder, wat vol
gons de thans geldende theorieën al
lee^ mogelijk is, indien de noodige di-
ftloma'e worden behaald.
Voegt men hierbij nog het droeve
feit dat de wei&loosheid onder hen,
die een handwerk beoefenen zeker
niet minder groot is dan onder de di
ploma-bezitters, dan is het wel duide
lijk dat de weinige waardeering van
het handwerk zooal niet goed te keu
ren, dan toch zeer verklaarbaar is.
Een oplossing van dit netelige vraag
stuk is dan ook niet gemakkelijk te
geven.
Wé zouden zeggen: er is maar eene
oplossing, n.l. deze dat wordt ingezien
de beteekenis van het diepzinnige
woord: Zoekt eerst 't Koninkrijk Gods
en zijne gerechtigheid of zooals ande
ren vertalen, zoekt eerst het Koning
schap Gods.
Als vanuit dat oogpunt de arbeid
wordt gezien en als in overeenstem
ming daarmee de arbeidsverhoudingen
worden bepaald, dan is er weer de
kans dat er komt waardeering van en
liefde tot den handenarbeid.
Dan kan ook de handenarbeid weer
worden gezien als een zegen.
Dan kan weer worden beleefd de
vreugde, ook van den handenarbeid.
,1
V Oegstgeest vooruit.
Het voorheen stille en weinig beken
de dorpje Oegstgeest heeft de laatste
jaren een sterke verandering onder
gaan.
In betrekkelijk korten tijd is bet geJ
worden tot een yvelvarend dox-p, dat als
woonplaats zeer gezocht is en dat door
zijne ligging in de onmiddellijke nabij
heid van Leiden de voordeelen van het
dorps- en van het stadsleven kan com
bineeren.
Met de vermeerdering van do bevol
king heeft- hoe kan het ook anders
de uitbreiding van den winkelstand
gelijke tred gehouden..
En dat de Oegstgeester winkeliers
met hun tijd meegaan blijkt niet alleen
uit de wijze waarop door hen de zaken
worden aangepakt, maar ook uit de
organisatie van de winkelweek, die he
den werd geopend.
Men wil Oegstgeest vooruit brengen,
niet alleen door het tot een ideaal
woonplaats te maken, maar ook door
het scheppen van een winkels.tancT, die
aan alle te stellen eischen kan voldoen.
Vandaag wordt de Oegstgeester win
kelweek'geopend. en zal men zich een
beeld kunnen vormen van het kennen
en kunnen van de Oegstgeester win
keliers.
Aan de wakkere organisators van
deze winkelweek onze hartelijke geluk
wenschen met het aanvankelijke suc
ces.
Moge de uitkomst aan de bedoelin
gen beantwoorden en onder Gods zegen
ook dit pogen meewerken om Oegst
geest vooruit te brengen.
STADSNIEUWS.
DE STORMRAMP.
Bij den Penningmeester van het
Stormramp-Comité zijn weder de vol
gende giften ingekomen:
H. F. f 10, A. G. B. f350, D. uit Roe-
lofarendsveen f10, S. J. 1. P. f25, Be
woners de Wetstraat f 8.75, K. en V. f2,
Drie October Vereen, f100, J. Phi M.
f 7.50, Prof. Dr. J. H. Z. f 50' Fabr. van
Suikerw. v.h Gebr. P. f 25, Collecte Val
kenburg (Z.-H.) f207.76.
Giften worden nog gaarne ingewacht
bij den Penningmeester, den heer F
Muys van de Moer, Plantsoen 40, Gi
ronummer 57471.
Gemeenteraad.
De KaaJd dezer gemeente zal a.s. Dins
dag des namiddags te twee uur vergade
ren.
De punten i tot en met 17 hebben
betrekking qp benoemingen hoofdzakelijk
in verband met de periodieke aftreding
van leden van diverse commissiën.
Vervolgens komt aan de orde:
18. Benoeming van een' lid van het
Bestuur der vereeniging tot Bevordering
van den bouw van Werkmanswoningen.
20 7,
19. Voorstel inzake de openbare ver
huring van daarvoor in aanmerking ko
mende eigendommen der gemeente. 209
20. Voorstel inzake het verkenen van
een voorschot opde vergoeding, bedoeld
in art. 101, 9e lid, der Lager Onderwijsi-
wet 1920, aan een tweetal besturen van
bijzondere scholen. 212
21. Voorstel tot verlenging van den
termijn van ontruiming van verschillende
onbewoonbaar verklaarde woningen, 210
22. Voorstel:
a. tot verkoöop aan de Woningbouw-
vereeniging „Ons Belang" van een ter
rein gelegen ten Noorden van den Mare-
singel. Sectie N* Nis 134, 135 eI* .*3&?
b. tot het aanvragen en aanvaarden
van een voorschot uit 's Rijks kas in
erband met de uitvoering van een pian
der sub a genoemde vereeniging tot den
bouw van 33 beneden- en 36 bovenwonin
gen en 3 winkelwoningen
c. tot het verstrekken aan de sub a
genoemde vereeniging van het voorschot
sub b bedoeld;
d. tot vaststelling van den desbetref
fenden begrootingsstaat. 211
23. Verordening, houdende wijziging
van de verordening van 23 Mei .1912
(Gem.blad No. 18,) op het Rijden. 213
24. Bezwaar- en verzoekschriften in
zake schoolgeld Middelbaar en Hooger
Onderwijs, dienst 19231924 en 1924
1925. 208
25. .Verdeeling van den Raad in Sec
tiën.
Woningbouw.
Door de woningbouwvereeniging zijn
aan den Gemeenteraad de noodige
voorschotten aangevraagd voor den
bouw van 33 beneden- en 36 boven
woningen, benevens 3 winkelwoningen
op een terrein benoorden den Mar,e-
singel.
B. en W. stellen voor dit verzoek
in te willigen en uit 's Rijks kas een
voorschot te vragen van f172.000 voor.
den bouw, en f53.625 voor het voor
den bouw gereed gemaakte terrein1,
dus totaal f226.425.
Uit een bijgevoegde exploitatiebe-
grooting blijkt, dat de huur van de
winkelwoningen is geraamd op gemid
deld f9.50 en van de overige wonin
gen op gemiddeld f 5.11 per week.
Verordening op het rijden.
De Commissie voor de Strafveror
deningen heeft aan den Gemeenteraad
voorgesteld in de verordening op het
rijden een nieuw artikel in te voe
gen van den volgenden inhoud:
„Het is den bestuurders van voer
tuigen verboden daarmede over den
openbaren weg te rijden op zoodanige
wijze, of met zoodanige snelheid, dat
de vrijheid of de veiligheid van/ het
verkeer wórdt belemmerd of in ge
vaar gebracht".
Ter toelichting wordt hierbij het vol
gende opgemerkt:
Het toenemende aantal aanrijdingen
en ongevallen, veroorzaakt door b!ei-
stuurders van rijtuigen en voertuigen,
niet zijnde motorrijtuigen en rijwielen,
heeft den Commissaris van Politie aan
leiding gegeven tot het voorstellen Van
eene wijziging der verordening op het
Rijden, strekkende tot het strafbaar
stellen van bestuurders, die door hunne
manier van rijden de vrijheid of de vei
ligheid van het verkeer in gevaar brem
gen.
Wij kunnen ons met "dit denkbeeld
volkomen vereenigen, omdat inder
daad het aantal aanrijdingen hier ter
stede groote afmetingen heeft aange
nomen. In de, eerste helft van 1925
toch hebben niet minder dan 43 aan
rijdingen; veroorzaakt door bestuur
ders van met paarden b'espannein wa
gens en van handkarren plaats ge
had. Hierdoor bekwamen 15 perso
nen lichamelijk letsel, waarvan 1 ern
stig, terwijl in 28 gevallen alleen jma-
terieele schade werd aangericht. In
verreweg de meeste gevallen warën
deze aanrijdingen en hare gevolgen te.
wijten aan het roekeloos, onvoorzichtig,
of achteloos rijden door de bestuur
ders.
Het komt ons voor, dat er, gezien
deze cijfers, alle reden is om de ver
ordening op het Rijden aan te vullen
met een bepaling, welke de onder
scheidene bestuurders zal nopen bij
hun rijden de in het verkeer noodza
kelijke voorzichtigheid te betrachten,
en die hen, ingeval zij zich daaraan
niet mochten ho.uden, met straf be
dreigt.
De bestaande bepalingen van ge
noemde verordening, met name de ar
tikelen '4, 5, 17 en 22, zijn ter be
reiking van dit doel niet voldoende.
De XJj hieronder ter vaststelling aan
geboden ontwerp-verordening behoeft
geen verdere toelichting; in verband
met artikel 1 van de verordening op
het Rijden ziet de nieuwe bepaling op
elk vervoermiddel, uitgezonderd motor
rijtuigen, rijwielen, tramrijtuigen, krui
wagens en kinderwagens. Een soort
gelijk voorschrift-komt o.a. ook voor
in het Rijkswegenreglement (art. 14).
voorjBooveel de Rijkswegen betreft,
en in' de Motor- en Rijwielwet (art.
15) voor zooveel het rijden met motor
rijtuigen en rijwielen op alle voor het
openbaar verkeer openstaande rijwe
gen aangaat.
Voorschotten Bijz. Scholen
Het bestuur van de Inrichting van
Liefdadigheid voor R. K. en het be
stuur der R. K. Parochiale Jongens
scholen hebben voor het vakonderwijs,
in de lichamelijke oefening aan hunne
scholen een voorschot op de te verlee-
nen vergoeding aangevraagd.
en W> stellen voor, van het tijd
vak van 1 Sept. tot en met 31 Deo.
1925 de gevraagde voorschotten te ver-
leenen tot een gezamenlijk bedrag van
f1448.
Brfcven voor den burgemeester.
Onze aandacht wordt gevestigd op
een gewoonte van vele ingezetenen die
voor onzen burgemeester zeer lastig
en tijdroovend en bovendien zonder
nut is.
Het komt n.l. zeer veel voor, dat bij
toezending vap brieven ook of soms
wel alleen de familienaam van den
burgemeester op het adres wordt ver
meld, met het gevolg dat de brieven
ook door de post aan huis worden be
zorgd.
De burgemeester is daardoor genood
zaakt dl die brieven die meestentijds
uitsluitend voor de bureaux bestemd
zijn door te lezen en ze dan verder te
expedieeren.
De aandacht van het publiek wordt
er daarom op gevestigd, dat brieven
en andere stukken voor den burgemees
ter behooren te worden geadresseerd:
Den heer Burgemeester
Raadhuis,
Leiden.
Jhr. de Gijs^laar woont op het Rapen
burg, maar de Burgeemeester zetelt in
het Raadhuis.
Zilveren Jubileum.,
Het was gisteren 'juist 25 jaar gele
den, dat Mej. de Wed. P. J. Chaudron
van Rosse door den kerkeraad der
toejnmalige Gereformeerde kerk A be
noemd werd tot onderkosterin van het
kerkgebouw aan de Hooigracht.
Zooals te voorzien was, is dit feit
niet onopgemerkt voorbijgegaan, ei^
t heeft de jubilaresse dan ook zoowel
gisteren als vandaag niet aan belang
stelling ontbroken,
Een der eersten die haar gister kwam
gelukwenschen was Ds. H. Kouwen-
hoven, die al dien tijd predikant alhier
geweest is, eerst van de Geref. kerk A
en na de samensmelting van de ver-
eenigde kerk. Ds .Kouwenhoven feli
citeerde haar in hartelijke bewoordin
gen en sprak den wensch uit, dat de
Heere haar sterken mocht, opdat zij
nog tal van jaren haar functie zou mo
gen vervullen.
Ook de heer H. J. Blommendaal be
zocht haar om haar geluk te wenschen
Het spreekt vanzelf, dat deze, die haar
al meer dan een halve eeuw kent, als
oud vriend heel wat persoonlijke her
inneringen uit dien tijd kon ophalen.
De heer P. Oostveen, de koster der
Hooigrachtkerk, deed mede van zijn
belangstelling blijken; meer dan 14
jaar heeft hij op aangename wijze met
Mej. Chaudron als hulpkosterin mogen
samenwerken.
Ook tal van gemeenteleden, die Mej.
Chaudron kennen en haar werk in de
Hooigrachtkerk, dat zij steeds met zoo
veel liefde en ijver vervult, waardee-
ren, kwamen haar gisteren en vandaag
gelukwenschen.
Gisteravond was het vriendelijk huis
je in het Juffrouw Maashofje geheel
gevuld met menschen en ook vandaag
was er den heelen dag af en aan be
zoek.
Heden kwam óok de Commissie van
Administratie baar complimenteeren
en bood baar een enveloppe met in
houd aan.
In één woord, de dagen van gisteren
en vandaag zijn ware feestdagen voor
de jubilaresse, waarop zij nog lang met
dankbaarheid moge terugzien, ook als
de vele bloemen, die thans haar kamer
sieren, reeds verwelkt zijn.
Dankbaarheid, dat is ook de hoofd
toon die thans de stemming in haar
ziel beheerscht; dankbaarheid wan
neer zij haar weg overziet, waarop de
Heere het haar aan Zijn günst en bij
stand niet heeft doen ontbreken.
Het was slechts hoogst zelden, in
dien zij op een Zondag wegens onge
steldheid haar werk niet kon doen
zij is in die kwarteeuw maar één keer
drie maanden ziek geweest; overigens
was zij steeds trouw op haar post.
Niemand zou het haar aanzien, dat
zij de 73 jaar reeds gepasseerd is en
op den 3den Oct. a.s. haar 74sten ver
jaardag hoopt te vieren.
En zij is ook vooreerst nog niet voor
nemens, haar werk neer te leggen, doch
het is haar $en reden van blijdschap,
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
De opening der winkelweek te Oogst<
geesti.
D2 rekening van posterijen en tele
grafie sluit met een voordeettg saldo.
Buitenland.
Het eindaanbod der Brltsebe regee
ring aan Frankrijk.
De inbond der Fransche nota inzake
het veiligheidspact gepubliceerd.
Duitschland is uitgenoodigd tot een
juridische conferentie inzake het Vel-
ligheidspact.
Do stakende Fransche bankbedien
den hebben de voorstellen der directies
verworpen en bepaalde eischen gesteld.
De Fransche troepen concentreeren
zich rond Damascus, wijl men een op
stand van geheel Syrië vreest.
dat zij den Heere kan dienen in dit
haar opgelegde werk, dat toch. ten doel
heeft er voor te zorgen, dat in het huis
des Heeren alles eerlijk en met orde
geschiedt.
Moge zij nog tal van jaren met de*
zelfde opgewektheid en ijver haar
werk in de Hooigrachtkerk blijven verj
vullen!
Classicale vergadering.
De classis Leiden der Geref. Kerken
zal op Donderdag 10 September a.s.
in de Kerkeraadskamer Hooigracht
vergaderen, onder leiding van Ds. v.
d. Heyden van iWassenaar.
Behalve diverse! rapporten komt ook
aan de orde de approbatie van het'
beroep van Ds. Schilder naar O^st-
Igeest en een voorstel van de Kerk'
van Boskoop om het besluit tot ver
plichte collecten voor Evangelisatie
in te trekken.
Het 3 October!eest.
Naai' aanleiding van "den aandrang
van verschillende zijden uitgeoefend,
om in verband met de ramp te Borculo
en andere plaatsen de viering van het
3 Octoberfeest niet te doen doorgaan,
heeft het bestuur van de 3 October-ver-
eeniging zijn houding nader bepaald.
Hoewel het de ernst van de ramp wel
terdege gevoelt, meende het bestuur
toch dat daarin geen aanleiding kan ge
vonden worden om de herdenking van
een belangrijk historisch feit achter
wege te laten, temeer daar de gevolgen,
van de ramp in hoofdzaak van stoffe-
lijken aard zijn.
Een besluit om de feestviering niet te
doen doorgaan zou bovendien niet al
leen voor de 3 Oct. Ver. maar ook voor
vele neringdoenden die reeds groote
onkosten maakten voor de voorberei
ding van den optocht, of die reeds ex
tra inkoopen deden, grootte financieele
schade beteekenen.
Besloten werd echter om indien dit
ncodig mocht blijken, de feestelijkhe
den tevens dienstbaar te maken aam
de leniging van den nood in de geteis-'
terde 9treken, door evenals dit inder
tijd voor de Boeren in Zuid-Afrika ge-(
daan werd, een collecte-wagen in den
optocht mee te laten rijden
De feestelijkheden gaan dus door.
Naar wij vernemen is er veel belang
stelling voor den reclame-optocht, die
een mooi nummer van het, programma
belooft te worden.
Bijzondere leerstoel lndologische Stu
diën aan de Rijksuniversiteit te
Utrecht.
Naar wij vernemen beeft de Konin
gin gunstig beschikt op Ket "uerzoek
van bet fonds ten behoeve van Indo-
logische Studiën aan de yniversitelt
te Utrecht om bijzondere leerstoelen
aan genoemde Universiteit te mogen
vestigen voor onderwijs van lndolo
gische ambtenaren.
Van bevoegde zijde deelt men ons me
de, dat de minister van Koloniën ad
interim stappen heeft gedaan om te
komen tot aanvulling van het besluit
op de Indische be9tuur9opleiding '22
waarvan het gevolg zal zijn, dat be
doelde examens zullen worden bijge
woond door de gecommitteerden van
den minister van Koloniën, die nopens^
den uitslag 9011 raadgevende stem
hebbö^
