uu nummer iiestaai uit IWiï iaden. EERSTE BLAD. CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN 6e JAARGANG VRIJDAG 24 JULI 1925 NUMMER f573; ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal 1 2.90 V Het Ministerie van Onderwijs In de „Nieuwe Courant" heelt de heer P. Goedhart, oud-directeur eener vijfjarige H.B.S. te 's-Gravenhage een uitvoerig opstel gewijd aan de vraag welke eischen aan een Minister van Onderwijs gesteld moeten worden. De Schrijver stelt op den voorgrond, dat het gegeven de politieke con stellatie natuurlijk een man van rechts moet zijn Hij zal evenwel hebben te bedenken, dat nog altijd het Nederlandsche volk de helft zijner kinderen naar de open bare lagere school zendt en meer dan de helft waar het middelbaar en hoo- ger onderwijs betreft. „Hoe moet nu de toekomstige Mi nister van Onderwijs zijn? Partijman, het zij zoo, partijdig man nooit. Indien men mij vraagt of het onverschillig is,, van welke rechtsche partij de te kiezen man deel moet uit maken, dan antwoord ik: zeer zeker niet. Het schijnt mij toe, dat in een land, dat voor 2/3 niet-roomsch is, een roomsch minister van Onderwijs mis plaatst zou zijn. De groote invloed, welke in de roomsche staatspartij de pastoor uitoefent, er staat er één aan het hoofd zou mij doen vree zen, dat een geestelijk adviseur, aan het ministerie van Onderwijs verbon den, 'n ruïne zou blijken voor 's Lands kas Red. N. L. Crt.) Ook een predikant schijnt mij niet geschikt. De ervaring tot nu toe met predikanten hoe bekwaam ook als minister opgedaan, is niet zeer be moedigend. Hun opleiding en roeping leidden meer tot overwegingen en han delingen van niet practischen aard dan tot een goed begrip van de eischen der werkelijkheid en het was een der rechtsche bladen, dat meende, dat zij tekort komen aan werkelijkheidsbesef Het moet dus iemand zijn met wer kelijkheidsbesef, met scherpen blik vooral gericht op zijn eigen partij, die zich niet door een praatje laat lijmen om allerlei toezeggingen te doen, die hij op slot van zaken niet kan vervul len, omdat zij bij inwilliging de deur voor allerlei misbruiken zouden ope nen. Hieruit volgt, dat de nieuwe mi nister op de hoogte moet zijn van het jonderwijs in het algemeen en van de verschillende takken van ons onder wijs in het bijzonder. Het is juist het ongeluk geweest van ons land in de laatste zeven jaren, dat de minister van Onderwijs zijn tak van dienst slechts kende uit de poli tiek en te eenenmale onkundig was van de technische inrichting der ver schillende scholen. Het sterkste bewij9 was wel de meening van den minis ter, dat als de 5 pet. der kinderen op de Lagere School fransch leerde, de rest zich zat te vervelen. Grooter ba- wijs van onkunde kan moeilijk gele verd worden. Op alle ^departementen heeft men vakmenschen aan het hoofd: een ju- rust aan Justitie, een militair aan Oorlog, een zeeman aan Marine, een ingenieur aan Waterstaat, enz. enz. Alleen aan onderwij'9 heeft men geen vakman. Daarom kon het dan ook ge beuren, dat de minister bij de zeer in grijpende wet van 1920 op geen milli- oenen na wist, hoeveel alles zou kos ten: 16, 60 of 160, hij bekommerde er zich niet om." Vervolgens wordt dan nog betoogd dat de nieuwe minister een man moet zijn die zijn wil weet door te zetten, die zoowel de technische als de finan- cieele, als de paedagogische eischen k<mt of kan beoordeelen en die genoeg zelfgevoel heeft om geen ingrijpen van andere departementen te dulden. Eindelijk heet het dan nog, dat de man, die de nieuwe wetgeving zal te maken hebben, „haar op zijn tanden" moet hebben. „Het meest zal hij hebben te bijten naar den kant van eigen partijgenoo- fp/i De geschiedenis der laatste zeven 'aren heeft bewezen, dat hoeveel mil- i-oenen ookg estort werden in den pa cificatie-afgrond, er steeds pogingen werden gedaan om nog meer te krij gen zoodat het zelfs dezen minister <e kras werd." Niet oninteressant deze beschou wing. I ooral het slot is prachtig en laat eien dat men deskundig kan zijn BUREAUHooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20 en precies op de hoogte met de ei schen die aan een minister gesteld moeten worden, zonder met de groote vragen waarom het hier gaat bekend te wezen. Was de schrijver zooals hij dat van een minister verwacht niet partijdig, dan zou hij zeker niet heb- beu geschreven zooals hij aan het slot deed. Overigens blijkt het weer opnieuw van hoe groote beteekenis het is, dat weer opnieuw een man van rechts het belangrijke Departement van Onder wijs za! hebben te beheeren en dat er voor de tegenstanders van het bijzon der onderwijs geen schijn van kans is, opnieuw de openbare school aan ons volk te hechten. Dat de nieuwe bewindsman op de hoogte moet zijn met den tak v. dienst dien hij zal hebben te behartigen, dat spreekt wel vanzelf. Maar of het daarom een vakman moet zijn? Bekend is dat de mannen van het vak, vaak tamelijk eenzijdig zijn, dat ze voor een bepaald onderdeel een groote voorliefde hebben en wat daar buiten valt als van minder beteekenis beschouwen en dat ze allerminst in staat zijn het geheel te overzien. Moge het den Kabinetsformateur ge lukken voor „Onderwijs" een man te vinden die met het onderwijs in al zijn vertakkingen op de hoogte is, iemand die groote en vaste lijnen weet aan te geven en vooral iemand, die het on derwijsvraagstuk zooal niet in Antire volutionairen zin, dan toch in Antire volutionaire richting weet op te lossen. STADSNIEUWS. KAMER VAN KOOPHANDEL. V. Expeditiebedrijf. Over den aanvoer van goederen valt volstrekt niet te klagen. Werkloosheid kwam niet voor, men moest juist vele malen van losse werkkrachten gebruik maken. Geldhandel en Bankwezen. Het jaar 1924 is voor de binnen het ressort van de Kamer van Koophandel en fabrieken voor Rijnland gevestigde bank- en kas- siersbedrijven in het algemeen niet on gunstig geweest en, voor zoover thans reeds te beoordeelen, is er geen aanlei ding om aan te nemen, dat het jaar 1925 bij zijn voorganger zal ten achter staan. Houthandel. De afzet was bevredigend en er heerschte gben of weinig werkloos heid. De uitkomsten waren echter minder be vredigend wegens te hooge onkosten eri vele faillissementen. Men verwacht voor 1925 denzelfden of een iets beteren toestand. Ook hier vraagt men langeren arbeids tijd én vrij overwerk. Meelfabrieken. De inlandsche tarwe van den oogst 1924 was buitengewoon slecht. Goede, gezonde schotvrije tarwe kwam slechts bij hooge uitzondering voor. In het algemeen bleken ook in het bui tenland de oogsten kwantitatief veel min der te zijn dan in het afgeloopen jaar. Door deze sterk verminderde vooruit zichten, vooral in Canada, ontstond in de tweede helft van het jaar een gelijdelijke, doch aanmerkelijke prijsstijging. Verge leken .bij den aanvang van het jaar be droeg die stijging voor de meeste tarwe- soorten meer dan 50 pet. Daar de vraag naar gebuild meel vrij constant bleef, en ook de uitvoer regelmatig doorging, kon geregeld worden gemalen. Oliefabrieken. De toestand in deze bran che was over het geheel genomen in 1924 bevredigend te noemen. De prijsverhou ding tusschen grondstof en product wa9 zoodanig, dat eenige marge na aftrek der bedrijfskosten overbleef. Scheepswerven en Machine-industrie. Aan het einde van het jaar 1923 was eenigszins opleving waar te nemen, welke eenige hoop deed koesteren voor de naas te toekomst. Deze aanvankelijk gekoesterde hoop is tot op zekere hoogte niet ongegrond ge bleken. Bij de aan het begin des jaars in bezit zijnde orders kwamen verschil lende nieuwe, waardoor zij het geheele jaar voldoende werk hadden, hetgeen gaandewet uitbreiding van personeel nood zakelijk maakte. Het bekomen van geoefende en ge schoolde werklieden bleef echter steeds uitermate moeilijk. In verband hiermede en de betrekkelijk korte levertijden, wel ke bij de opdrachten geaccepteerd moes ten worden, was men genoodzaakt voort durend verlenging van arbeidsduur te verzoeken. Door de steeds toenemende concur rentie was men gedwongen loonsverlaging toe te passen, welke echter van tijdelijken aard zou blijken te zijn, gezien de gezins behoeften van het personeel. De reparatiewerkzaamheden, alhoewel van eenigszins grooteren omvang dan in het jaar 1923, bleven beneden het mid delmatige. De af;deeling Bank werker ij had voldoen de werk door de fabricage van lieren, enz., de montage van motoren van nieu we schepen, door reparatie van motoren: De Noordzeeiisscherij, welke nog steeds met financieele moeilijkheden heeft te kampen, wegens de slechte uitkomsten van haar bedrijf, gaf ook1 weinig te doen De resultaten van het bedrijf over 1924 nagaande, zijn deze beter te noemen dan die over het daaraan voorafgaande jaar Textiel Donzen dekens ,enz. De alge- meene malaise, welke zich - in het jaar 1923 ook in deze bedrijven zeer sterk deed gevoelen, bleef in 1924 aanhouden Met moeite en d. scherp concurreerend op te treden, gelukte het echter de fa brieken aan den gang te houden zonder genoodzaakt te zijn een gedeelte van het personeel te ontslaan. Laken In deze industrie heerschte geen werkloosheid, de afzet was tamelijk be vredigend. De navraag was matig voldoende, de Iconen zijn te hoog in verhouding tot de in het buitenland betaalde; valuta- concurrentie was niet merkbaar. De distributie dezer artikelen is rij kelijk duur, omdat ook de bedrijven der afnemers te veel briast zijn met goed bedoelde, doch in dezen tijd te dure sf- ciale maatregelen. Sajetfabricage. De resultaten der sa- jetfabricage waren over het afgeloopen jaar onbevredigend, hetgeen hoofdzake lijk aan scherpe; onderlinge binnenland- sche concurrentie is toe te schrijven. De minder gunstige resultaten van het bedrijf zijn voor. een deel te wijten, even als in Engeland, aan de omstandigheid, dat van het afgewerkte product geen prijs kon worden gemaakt, die in verhouding was met de grondstoffenprijzen, en ver der aan d^ zware lasten, waaronder de industrie hier te lande moet werken, in vergelijking met andere omliggende lan den, waardoor cuncurrentie met het bui tenland steeds moeilijk blijft. Machinale breierij. In de machinale brei erij was er over het algemeen in 1924 meer opleving te bespeuren, dan in het jaar te voren. Wel is waar zijn de resultaten niet bepaald zeer loonend, doch er was meer vraag en dientengevolge kon er meer economisch gewerkt worden. Van export xwas geen sprake, maar de import uit xBelgië was niet zoo doodend als een jaar xtevoren. Touwfabricage. Over de touwindustrrie kan nog gemeld worden, dat de afzet be duidend beter was dan in de voorafgaan de jaren. Óver het algemeen was het mogelijk op de fabrieken twee ploegen op volle capaciteit te laten werken. De export is niet onaanzienlijk toege nomen. Handel in Tuinbouwproducten. Voor dezen handel bestaan er drie centra in ons district n. 1. eenerzijds Leiden met omgeving en anderzijds Roelofsarends- veen en Ter Aar. In Leiden veilt men een zeer groot aan tal artikelen hoofdzakelijk voor de plaat selijke consumptie en de conservenfabrie- ken, terwijl alleen het massaproduct te vens voor export in aanmerking komt. In de Veen en in Ter Aar is men hoofd zakelijk aangewezen op export, terwijl de conservenfabrieken een secundaire rol ver vullen. Men verbouwt er in verband hier mede een minder aantal artikelen. Bovendien is men aldaar met zijn pro ducten vroeger, dan in Leiden en omge ving, wat soms eigenaardige gevolgen heeft. Zoo waren b. v. de prijzen der mas sa-producten te Leiden in 1924 hooger dan in 1923, tengevolge van de stabiliteit der Duitsche valuta. Het percentage voor den export bestemd, werd daardoor sterk vergroot, met dit gevolg, dat er conser- venfabrieken waren, welke hunnen aan koop staakten. De hooge prijzen, werden echter voor al behaald in Augustus, wanneer deVeen- sche cultuur, wat de boonen aangaat, grootendeels geëindigd is. Door de natte Augustus-maand kwamen de boonen te Leiden wel niet tot hun voüle recht, maar de prijs maakte weer veel goed. Voor de Veen en Ter Aar stond de zaak echter anders. Leidsche Burgerwacht. Leden van de Leidsche Burgerwacht kunnen zich naar wij vernemen thans doen inschrijven voor wedstrijdeh in het prijsschieten met scherpe patro nen welke op twee achtereenvolgende Zaterdagen, 11.I. 23 Juli en 11 Augustus op de banen te Katwijk zullen worden gehouden, De bepalingen liggen daar van nu af ter inzage. De wedstrijden bestaan uit: I. Vrije baan (voor alle deelnemers a 10 cent per serie van 3 patronen) op baan 5, op 25 Juli van 2.30 tot 8 uur en op 1 Aug. van 2.30 tot 6.30 nam. II. Afd. A (voor die schutters, die in 1923 en 1924 reeds een of meer prij zen hebben gewonnen) van 5 tot 8 uur n.m. op baan 6, op 2g Juli. III. Afd. B. (voor de schutters, die in 1923 en 1924 nog geen prijs heb ben gewonnen) van 5 tot 8 uur n.m. op baan 6, op 1 Aug. IV. Veteranenafd. (leden boven 24 jaar) op dezelfde baan en dezelfde uren als afd. A. V. Personeele baan (ieder schiet op zijn baan waar hij den wedstrijd on der II, III en IV schiet). Voor alle deelnemers slechts een serie van 3 pa tronen a 25 cent. Dit totaal wordt opgeteld bij zijn serie onder II, III en IV bedoeld. De oefening bedoeld onder II, III en IV is 5 patronen per man, 1 proef- schot. Bij alle oefeningen houding naar keuze. De 3 beste schutters van II, III en IV schieten op Zaterdag 1 Aug as. des namiddags tusschen 6.30 en 8 uus op baan 5 on den Pijnacker Hordijk- beker. Waarschuwing. Alvorens in relatie te treden met Michael Rudo.lf Goossen, geboren 25 Juni 1888 te Rheden en thans wonen de te Zwanenburg binnen deze ge meente (postadres Halfweg) bandelen de onder den naam Gerbrands of ook wel van „Nederlandsch Reclame-bu reau" wordt aan belanghebbenden in overweging gegeven goede inlichtingen in te winnen bij den Inspecteur van Politie te Hoofddorp (Haarlemmer meer) omtrent de opgedane ervaring door anderen, met wie deze man za ken heeft gedaan, speciaal contracten heeft afgesloten tot het plaatsen van advertenties in een of ander handels adresboek. H. M. de Koningin. H.M. de Koningin is hedenmorgen per auto door de stad gegaan, en wel langs de Breestraat e-n de Korevaar- straat. O.O.S.V. „Generaal Snijders". Gelijk men zich zal herinneren, werd hier in het voorjaar van dit jaar opge richt een Schietvereeniging voor Ondej- officieren. Na toestemming van Z.Ex. Generaal Snijders, de rud opperbevelhebber van Land- en Zeemacht en de betrokken autoriteiten is thans de vereeniging den naam gegeven van „Oncieroffic.eren schietvereeniging Generaal Snijders'". De eerste onderlinge schietwedtsrij- den worden gehoude.i op Zaterdag 25 Juli, i en 8 Augustus, a.s. van 3 tot 6 uur n.m. op de banen te Katwijk. Het secretariaat is thans gevestigd Stadhouderslaan 18a. (Sergt D. H.Blot- kamp.) Het eere-voorzitterschap is aangebo den aan den weledelgest^engen heer P. H. Steenhouer. Ie luitenant bij het 4de Regiment Infanterie, die dit inmiddels ook heeft aanvaard. Een melkcorlog? De Zuidhollandsche melkoorlog, die vanwege 'de roomsch-katholieke melk veehouders met ingang van vandaag was aangekondigd, zal, naar de NR. Crt. meldt, van weinig beteekenis blij ken te zijn, daar, naar het zich laat aanzien, de Zuidhollandsche Bond van melkveehouders met den Zuidholland- schen melkhandel tot overeenstem ming zal komen. Krachtens deze overeenkomst wordt met ingang van 1 Augustus a.9. de melkprijs met 1 cent verhoogd, het welk bij aanhouding van de droogte en warm weer, in het begin van Augus tus andermaal zal geschieden. Een eventueele melkoorlog zal vrij zeker beperkt blijven tot Leiden, aan gezien in het overige deel der provin cie de organisatie van roomsch-katho lieke melkveehouders van geen betee kenis kan worden geacht. Gistermiddag is op de Haarlemmer straat ter hoogte van de Mon Pèreketrk een tramwagen van de H. T. M. uit de rails geloopen, en dwars over de 9traat komen te staan. Het verkeer ondervond eenige vertra ging. Persoonlijke ongevallen kwamen niet voor. Hedenmorgen, kwart over acht on geveer is even voorbij het Posthof op den Rijnsburgerwegg weer een tramwagen ont spoord, ditmaal een „blauw©" van de N. Z. H. T. M.-lijn Scheveningen-Noordwijk Het ongeval was van geringen omvang en had geen verdere gevolgen. De politie kan inlichtingen verstrek ken aangaande een heerenrijwiel dat de zer dagen op het terrein van de stoom boot-maatschappij „de Volharding" aan de Haven onbeheerd is achtergelaten. Ten nadeele van den rijwielhande laar v. H., is waarschijnlijk eeh rijwiel verduisterd, althans zekere. S., die het dezer dagen huurde, lieeft het tot heden niet terugggebracht, hoewel de termijn reeds lang verstred h. ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiên per regel 221/* cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tariei. Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiên bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage* iijks geplaatst ad 40 cent. Belangrijkste nieuws ie dit Nummer. Binnenland. Een bijzondere commissie voor ge organiseerd overleg in onderwijszaken. Vereeniging van de militaire depar tementen? Buitenland. De Engeische mijnwerkersstaking is afgekondigd tegen 31 Juli. De Dnitsche rijksdag heeft de buiten landsche politiek der regeering goed gekeurd. Een verklaring avn Baldwin aan gaande de vlootkwestie. De Britsche econoom Keynes over de oorzaken der industrieele crisis. BINNENLAND. Mej. G. v. d. B. uit Oegstgeest had gister, geiijk meerderen de gewoonte heb ben, haar rijwiel even neergezet in het rek bij het benzinedepót aan de H. Rijn j dijk, (H. B. S.), met het gevolg dat een tot heden onbekend gebleven voorbijgan ger ten onrechte concludeerde dat hij zich over het voertuig moest ontfermen, zoodat de eigenaresse, na haar zaken te hebben afgedaan tevergeefs haar tw^eewieier zocht. Een onderzoek is ingesteld. Het rijwiel van H. M. de B., is gis teren, terwijl het tegen de schooi van het Vrouwenkerkplein stond, door on bevoegde handen ontdaan vaJi zijn be lastingplaatje. Als verdacht van hiervan meer af te weten is aangehouden de 12-jarige A. v. d. L. nat ministerie van onuerwys. Namens de Algemeene Vereöniging van Leeraren bij het Middelbaar On derwijs is het volgende adres telegra fisch aan den heer Colijn gezonden: „Van betrouwbare zijde bereiken het Dag. Bestuur van de Alg:meene Ver eeniging van Leeraren bij het Middel baar Onderwijs berichten, die melding maken van ieen mogelijke opheffing van het Ministerie van Onderwijs, Kun sten en Werenschappen. Het Dag. Bestuur van bovengenoem de organisatie is van oordeel dat door eer eventueele opheffing van dat mi nisterie groot nadeel zal .vorde toege bracht aan de cultureele belangen van het Nederlandsche volk en aan -ie van het onderwijs in het bijzonder. Waar in dit geval Nederland in ean ongunstige uitzonderingspositie zou ko men te staan tegenover de andere lan den van Europa, zelfs tegenover de na ties, die nog crn&ig onder de gevolgen van den oorlog gtübukt gaan, meent het Dag. Bestuur bij Uwe Excellentie er zoo krachtig mogelijk op aan te mogen drin gen de noodige mswtregelen te nemen, waardoor het voortbestaan van een: zelfstandig departentent van Onderwijs Kunsten en Wetenschappen gewaar borgd zal zijn." j De militaire departementen. Volgens de Residentiebode zou het vaststaan, dat de departementen van oorlog en van marine worden samen gevoegd. Als leider va.h dit departe ment zou een katholie.k zijn aange- zerht. Georg. overleg in ondtn*wijszaken. In afwachting van de totstandko ming van een wet, regelende den rechtstoestand van ambten* ren en on derwijzers, heeft de minister van on derwijs, Kunsten en Wetenschappen, met het oog op de wens itiielijkheid voörloopige voorzieningen t'ié treffen omtrent het georganiseerd ii verleg in onderwijszaken, een bijzondelre com missie voor georganiseerd oi erleg in onderwijszaken ingesteld. Deze commissie zal den tninlster van advies dienen ter zake VUn dat gene, wat verband houdt m«»t d?n rechtstoestand van den onderv»'ijzer. De voorzitter en de secretaris van de commissie worden door den mi nister van Onderwijs, Kunsten em We tenschappen tot wederopzegging aan gewezen. Voorts worden telkens voor den tijd van twee jaren, doch vocf het eerst, tot 1 Januari 1927, twee l.&den der commissie aangewezen, door •«•V. der volgende vereenigingen den Bond van Nederlandsche (Xneep wijzers; het Ned. Onderwijzers Genoot schap; de Vereeniging van öoogvre Scholen in Nederland: de Unie v*n Christelijke \mém wljmwe «n 0=d«rw1J- A

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1