CHRISTELIJK DAGBLADvoor T FÏDFN FN OMSTRFKFN JAARGANG WOENSDAG 10 JUNI 1921 IEDWE LSIBS NUMMER 15 COURANT ABONNEMENTSPRIJS ADVERTENTIE-PRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Franco per post per kwartaal i 2.90 wxiiAVXW a éi <WJ.v A/^lkWJLIJüdMiJL/ V UUI JüUil/Ull JalU VJlUÜ X IVJaiYIail Gewone adrertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tariei. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiën bij roormtbetaling ▼an ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent BUREAUHooigracht 35 - Leiden Tel 1278, Postgiro 58936, Postbox 20 Dit nummer bestaat Dit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Naar „Prediker". Zaterdagavond waren de Leidscnc antirevolutionairen !h de Graanbeurs. En zij hadden daar een goedenavond. Ze werden gesterkt en gestaald en met nieuwe geestdrift vervuld. Maar nu mogen zé morgenavond ook niet in „Prediker" ontbreken. Zooals bekend zullen dan de heeren Mr. H. A. Dambrink van Utrecht, en Ds. J. Jongeleen, Chr. Geref. Pred. te Hilversum, speciaal de bezwaren van Staatk. Geref. zijde tegen de Antirev. partij ingebracht bespreken en weer- En wij verwachten dat onze mannen en vrouwen dan niet thuis zullen Dly- ven, maar dat ze aanwezig zullen zijn om opnieuw versterkt te worden in hunne overtuiging en materiaal te ont ■vangen voor den korten maar hevigen strijd die ons nog wacht. Maar we verwachten ook, dat de mannen en vrouwen met Staatk. Ger. sympathieën van de partij zuilon zijn, om rustig de argumenten die worden aangevoeld te beoordeelen. Deze vergadering bedoelt toch niet den strijd te verscherpen, maar gele genheid te geven het hoor en weder hoor toe te passen en tot het vormen van een welgefundeerde overtuiging in staat te stellen. Het gaat hier om groote dingm. Telkens weer kan men in de vrijzin nige bladen lezen, hoe men hoopt en in stilte vertrouwt dat het de kleine rechtsche partijen zullen zijn die de kracht van de rechtsche groepen zul len breken en een linksch kabinet, on der socialistische leiding mogelijk ma ken. In een groote te Amsterdam gehou den vergadering van de Vrijzinnig- Democraten verklaarde Mr. Oud dat het voor hen thans niet de tijd is de Sociaal-Democraten te bestrijden om dat men bij deze verkiezingen een ge meenschappelijk doel heeft, de vor ming van een linksche, z.g. democra tische meerderheid. Daarom gaat het bij dezen strijd. En daarom mogen zij die van een rechtsche meerdeiheid heil verwach ten en die niet verlangen naar een meerderheid waarin de revolutionaire partijen de leiding hebben, zich wel zeer ernstig bedenken eer ze meegaan werken aan de afbraak van de Anti revolutionaire partij. Naar „Prediker" dus Donderdag avond! Niet vergeten. Wij vestigen nogmaals de aandacht op de gelegenheid die de Kieswet biedt, om in een andere gemeente dan waar men op de Kiezerslijst geplaatst is te gaan stemmen. Wie verhuisd is of van te voren weet dat hij op den stemdag afwezig is, behoeft geen verre reis te maken om toch zijn stem uit te brengen, maar kan dat doen in de Gemeente waar hij dan vertoeft, mits daarvan tevoren kennis is gegeven ter Gemeen tesecretarie. De gelegenheid tot deze aangiften is opengesteld tot en met 16 Juni. Na dien datum is het telaat. Wie er van wil proflteeren of wie an dere kiezers kent voor wie het ge- wenscht zou zijn dat zij van deze be paling gebruik maken, dient dus niet te wachten en uit te stellen, maar moet het spoedig doen. In Leiden is het al heel gemakke lijk gemaakt. Men kan zich daar, behalve op de gewone secretarie-uren aangeven op Donderdag 11 Juni, 's avonds van 8 tot 10 uur. Ook bij doze verkiezing kaz^ één stem beslissend zijn. Daarom is voor hen die verhinderd zijn in de eigen Gemeente te stemmen en die dat wel in een andere Gemeen te kunnen doen, tijdige aangifte ab soluut noodzakelijk. V No. 1, lijst 27. In de gisteren gehouden vergadering van het Centraal Stembureau heeft de nummering van de candidatenlijsten plaats gehad. De uitslag van de gehouden loting was, dat de lijst van de A.R. partij nummer 27 verkreeg. En op die lijst staat zooals bekend als nummer 1, de heer H. Colijn. Hieruit volgt dat van nu af voor ons het verkiezingsparool luidt: stemt No. 1 van lijst 27. D4t is het wat dag aan dag, altijd weer den kiezers moet worden voor gehouden. No. 1 van lijst 27. Pomp het er in, stomp het er in, zeg het en herzeg het, herhaal het ook al is het reeds duizendmaal herhaald: No. 1 van lijst 27. STADSNIEUWS. Maatsch. van Nederl. Letterkunde. In de groote zaal van het Nutsgebouw had heden de Jaarvergadering plaats van de Maatschappij van Nederlandsche Let terkunde. Zij werd voorgezeten door Prof. Dr. Ph. S. van Ronkel en door een groot aantal leden bijgewoond. De Voorzitter opende de bijeenkomst met eep toespraak, waarbij hij de ge schiedenis der Maatschappij in den afge- loopen jaarkring schetste en een woord van weemoedige hulde wijdde aan de le den van het genootschap, die door den dood waren ontvallen. Spr. herinnert na een welkomstwoord tot de leden, aan de buitengewone fees lelijkheden ,welk ©Leiden beleefde, eerst op 3 October, later op 9 Februari, toen het Koninklijk gezin de Regeering, Ge zanten van andere rijken, afgevaardigden van Universiteiten en Hoogescholen e.a. in de Pieterskerk bijeen waren ter herden king van het 70ste Lustrum der Leidsche Universiteit en hij hoopt, dat die blijde stemming ook deze jaarvergadering mo- g ekenmerken. Aan den ernst herinnert de lijst der in het afgeloopen jaar overleden mede leden, t.w. Dr. J. M. Hoogvliet, taal kundige; Mej. J. J. Graaf, beoefenaar van Kerkelijke Kunst, Prof. Dr. Domela Nieuwenhuijs, Hoogleeraar in het Strafrecht te Groningen; Dr. H. T. Ober man, predikant te Rotterdam; Prof. A. C. Visser van IJzendoorn, Hoogleeraar in het Handelsrecht te Leiden; later lid 2de Kamer; oud-Majoor N.I.L. P. J. F. Louw schrijver van het groote werk: „De Java oorlog"; Dr. A. W. Bronsveld, predikant te Utrecht, die ruim 50 jaar lid der Maat schappij was; H. E. Beunke, oud-hoofd ingenieur en de buitenlandsche leden Dr. K. Meert, de bekende Vlaming en de Zuid-Afrikaansche onderwijsman Dr. J. Brill. Spreker wijst op het feit, dat de leden verschillende en velerlei werkkringen ver tegenwoprdigdenveel meer in aantal, dan hunne landen van inwoning. Spr. gaat na. wjf. in de vroegere westerkwartieren aan Nederlandsche letteren is verricht en brengt in herinnering, dat belangstelling in Vaderlandsche en Indische letteren niet kón worden verwacht, bij de zeevaarders en kooplieden, doch eerst voorkwamen bij werkelijk geletterden en klassiek ge- vormd^n, n.l. de predikanten, die in de „Paters Jezuïten", met name in Fr. Xa- verius schitterende voorgangers gehad heb ben. 3 Ter kenschetsing van de kringen, waar en door welker bemiddeling Oostersche woorden in het Nederlandsch overgingen, behandelt spr. een drietal woorden, een Sanskriet, een Arabisch en een Maleisch woord, die in het Nederlandsch echte volkstermen werden, zoodat litterair stre ven aan de overneming dier termen ge heel vreemd moet zijn geweest. Van be oefening der Nederlandsche letteren in indië worden dan vele voorbeelden gege ven uit de 17vde en 18de eeu% waarbij spr voornamelijk put uit een tweetal belang rijke werken van den geestigen en dege- lijken historicus, den onlangs afgetreden lands-archivaris, Dr. F. de Haan („Pre- anger en Oud-Batavia"! Daarna wordt vermeld, hetgeen in Ne derland aan Indische litteratuur is ge daan, d.w.z, wat in proza en toon eel spe len over Indische onderwerpen door litte ratoren is geschreven. Vervolgens wordt gesproken over de deelneming der intel- lectueelen onder de inheemsche bevol king in Indië aan beoefening onzer let teren. De groote moeilijkheden worden genoemd, die in de ooren der bevolking het Hollandsch onaantrekkelijk maken, wat zich uit in de kwalificaties onzer taal in enkele Indische idiomen, doch behalve de fonetische bezwaren, zijn er stelkundige in verband staande met onze geestelijke houding en onze belangstelling of de af wezigheid daarvan, waardoor indrukken kunnen ontstaan, die tot nieuwe deno minaties in inlandsche talen aanleiding geven. Met de vraag, of op dit gebied voor Nederlanders, leden der Maatschappij 'n taak te verrichten en eene roeping te ver vullen is besluit spr. zijne rede en ver klaart hij de 157ste Jaarvergadering van de Maatschappij voor geopend. Vervolgens werden de verschillende ver slagen uitgebracht, o.a. van den staat der Boekverzameling, de rekening en ver antwoarding van den penningmeester, van de Coiomissie vopr taal en letter kunde, de Commissie van geschied- en oudheidkunde, van de Commissie voor schoone letteren e_a Al deze mededeelingen werden onder dankbetuiging aan de rapporteurs aan genomen voor kennisgeving. Daarna werd een feestrede uitgespro ken door Prof. Dr. August Vermeylen uit Brussel, tot onderwerp hebbende: „Het wezen van de Romantiek". Besloten werd ook ditmaal een bedrag van f 1000 uit de kaïs der Maatschappij te bestemmen voor letterkundige doel einden, terwijl een bedrag van f 100 be schikbaar werd gesteld voor de door de Maatschappij voor goede en goedkoop? lectuur, en den heer Dr. J. F. M. Sterck uit te geven „Werken van Vondel", 'als mede een bedrag van f, 100 voor de uit gave van een bundel door den Hongaar- schen dichter. Dr. K. Sralav, uit het Nederlandsch in het Hongaarsch ver taalde gedichten. Alsnu werd bekend gemaakt de uit slag der stemming over de 25 nieuw benoemde gewone en 5 buitenlandsche leden van de Maatschappij. Thans was aan de orde de benoeming van den secretaris (esse), penningmeester en van den bibliothecaris. Herkozen wer den als zoodanig Mej. Dr. C. Serru- rier, Dr. J. Heinsius en Dr. R. van der Meulen. Verder werden benoemd tot bestuurs leden Prof. Dr. J. W. Muller, en Dr. J. F. M. Sterck. Nog werden gekozen tot leden der com missie voor Schoone Letteren de heeren K. J. L. Alberdingk Thym, F. Hopman en Mevr. I. BouOier-Bakker. Na afloop der vergadering vexeenigden zich een aantal leden aan een gemeen schappelijken maaltijd in „Huize De Lee- de" te Warmond. In de vergadering der Commissie voor geschied- en oudheidkunde, op Dinsdag 9 Juni gehouden in het Nutsgebouw, tra den als sprekers op de heeren Dr. A. A .Beekman uit 's Gfavenhage en Prof. Mr. E. M. Meyers van Leiden. Eerstge noemde hield een rede over: „Biesbosch en Groote Waard, uit historisch-aard- rijkskundig oogpunt", en laatstgemelde sprak over hetzelfde onderwerp, be schouwd uit economisch oogpunt. Deze voordrachten werden met licht beelden toegelicht. Eereprijs. De prijs voor het Meesterschap in de Letteren is door de Maatschappij van Nederlandsche Letterkunde op advies van de Commissie voor schoone Letteren toegekend aan Dr. P. C. Boutens te 's Gravenhage voor diens dichtbundel: „Zo merwolken". Te water. Hedenmorgen, ongeveer acht uur, ge raakte op de Korte Mare een fietsrijder met fiets en al te 'wa/ter. Gelukkig bleek het 'jongmensoh een goed zwemmer te zijn, zoodat hij zonder veel moeite den vasten wal weer wist te bereiken. Een der voorbijgangers, die toevallig met ggp hark was gewapend, bracht de fiets óp het droge, waarna de drenkeling zijn tocht kon voortzetten. Pakketpost, wijziging dienstuitvoering De directeur van het Postkantoor brengt ter kennis, dat met ingang van 15 dezer voor binnenlandsche pakketten zonder aangegeven waarde of verrekening wordt ingevoerd een nieuw model adres kaart in labelvorm. De label is door den afzender aan het pakket te hechten. Vanaf dien datum tot 16 Augustus a.s. worden op dit kantoor bij uitzondering nog voprhand^n oud-model adreskaarten bij gewone pakketten toegelaten. Ook na 16 Augustus zal gelegenheid bestaat tot inwisseling. De adreskaarten, (model 38) blijven geldig voor pakketten met aangegeven waarde. Burgerlijke stand. Geboren: Hesther, d v. H. Harteveld en C. M. Bavelaar; Catharina Maria, d. v. J. Haasbeek en M. Kikkert; The- odorus Petrus Barth.s z. v. T. P. B. Alofs en M. Zijlmans; Jacoba Fran- cisca, d. v. J. de Tombe en E. Zirk- zee; Susanna Elisabeth, d. v. K. Bo- dry en S. E. Keereweer; Maria Wil- lemina, d. v. G. de Does en M. W. de Tombe; Adriana Anna Cath.a d. v. M. L. C. de Geus en M. W. de Koning; Ilillogonda Robertine, d. v. J. R Carp en J. N. F Kan; Simon, z. v J. Meij- borg en E. W. Heemskerk; Jan, z. v. H. Ruijtenbeek en M. J. Simons; Jo hanna, d. v. K. v. d. Bent en H. Hoo- genboom; Gerard Franciscus P. M. z. v. H. J. T. Staat3 en M. A. G. Kohl- beck; Adrianus. z. v. N. Hollebeek en J. Pavier; Wichert Jan, z. v. W. J. Jansen en F. Bastiani; Herman Corne ll's, z. v. K. G. v. d. Hoeven en C. W. v. d. Zanden; Arendje, d. v. J. v. d. Blom en J. v. Wezel; Jacob, z. v. T. G. Buis en S. J. Tervoort; Hermanus Maria Joseph, z. v. J. L. C. Timmer mans en L. J. M. Leroi; Marie Rosine, d. v. D. v. d. Kaay en F. E. Stadtmul- ler; Jacoba Suzanna, d. v. K. Olden burg en K. Pater; Jan, z. v. J. Peter sen en M. A. Fisser; Adolf Franciscus,. z. v. P. A. Breddels en A. C. Tuithof; Johannes, z .v. P. Siera en J. G. Brandt Johannes Theodoras, z. v. J. Schroder en W. P. Kelderman; Willy Digna Cor nelia, d. v. W. J. Barentöen en J. E. Apetz; Teunis, z. v. J. Kool en G. Bulk; Elizabeth, d v. A. Delmeer en J. Keereweer; Jansje, d. v. D. van de Blom en E. J. Bon; Hendrik, v. J. Smit en C. J. Ligtvoet; Catharina, d. v. I. Boekkooi en J. Bavelaar; Johan nes Wilhelmus, z. v. J. W. v. Duuren en T. N. de Groot; Johannes Jacobus, z. v. J. J. v. d. Reijden en M. Floris- son; Elisabeth, d. v. A. Knijff en S. W. de Jong; Rudolph Reinier, z. v. J WenthoH en W. J. M. Schneider; Wil lem Frederik, z. v. C. F. Lith en W. M. Ouwerkerk; Johanna, d. v. M. Boe- kee en J. Stouten; Theodoras Gerar- dus;, z. v. T. Overmeer en P. M. Jan sen; Hendrik, z. v. J. Koster en M. Kanbier; Gerarda Francina, d .v. T. Meyers en G. F .v. d. Hoogt; Petro- nella, d. v. H. Sasburg en S. H. Schut; Theodoras Anthonius, z. v. J. A. v. d. Oord en M. J. E. v. Velzen; Adriana Hendrica, d. v. J. Dool en A. H. Mie- remet; Johannes Gerardus, z. v. J. v. Steyn en E. J. Ouwerkerk. Overleden: W. F. Bleiji, zn. 3 w; A. v. Duivenvoorde, zn. 20 mnd; P. Vink, wedr. 70 j; J. v. d. Bent, dr. 3 d; M. G. Regeer—v Hove, vr. 42 j; J. Ouds hoorn, zn. 2 w; G. Crispijn, zn. 10 j; P. L. v. d. Walle, zn. 2 mnd; J. Binger, zn. 2 j; W. Schekermans, dr. 65 j; P. de Kleer, zn. 2 mnd; P. Develing, wed. 84 j; S. H. F. Crispijff, zn. 25 j; M. Zwaan, wed. Gijsman, 60 j. Ernstig ongeluk. Hedenmorgen omstreeks half acht had op den Zijlsingel alhier een ernstig ongeluk plaats. De 18jarige schippersknecht S. H., dienstbaar op de motorboot' van J. H.; wierp, toen de boot de Schrijverabrug gepasseerd was, een stalen tros om een paal, teneinde een wending der boot te bewerkstelligen. Doordat evenwel de motorboot uit zich zelf de wending maakte wilde hij het draad weer inha len, waarbij het ongeluk had in een lus te stappen. Zijn voet werd door de kracht, waar mee de motorboot vooruitging, tusschen den staaldraad afgekneld. Hij werd door den E.H.D. verbbnden en daarna per rijwielbrancard naar het Elifobthes gasthuis vervoerd. De 18ajrige E. G. heeft zich bij de politiet beklaagd, dat zij gisteravond om zes uur toen zij op de Havenstraat reed bij de Havenbrug, door den i7jari gen L. uit de Trompstraat werd aange reden. De voorvork van haar rijwiel werd beschadigd. Oe oorzaak van het ongeval was dat de wielrijder L. links reed. Of het publiek nooit leeren zal de regels van den weg te volgen? BINNENLAND. DE KAMERVERKIEZINGEN. In de gisteren gehouden vergadering van het Centraal Stembureau is de num mering geschied van de voor de Kamer verkiezingen ingediende candidatenlijs ten. De uitslag is dat in den Kieskring Leiden de lijsten als volgt zijn genum merd: No. 1. Rev. Arb. Comité (Kitsz). No. 3. Middenstandspartij (Stahle). No. 4. Bezuinigingsparty (v d Myle) No. 5. Herv. Ger. Staatsparty (Ling beekj. No. 7. Pensioenactie (Hendrikse). No. 8. Chr. Dem. Fed. (A. P. Staal man), No. 9. Protestantsche Volkspa: ty (v. d. Laar). No. 10. Socialistische Partij (Kolthek) No. II. Comm. Party (De Visser i No. 12. S.D.A.P. (K. ter Laan) No. 14. Chr. Hist Unie (Schokking). No. 15. Plattelanders (De Boer). No. 16. Plattelanders (Braat). No. 17. Democratische Party (Heeres) No. 19. Nieuwe Nationale Par'ij (De Leeuw). No. 20. Actualisten (Schouten). No. 22. Vrijz. Dem. (Marohant). No. 23. R. K. Staatsparty (Kooien). No. 24. R. K. Volkspartij (Arts). No. 25. Vrijheidsbond (Terr Hall). No. 2a Vryheidsbond (DresSelhuys). No. 27. Anti Rev. (Colijn.) No. 28. Vaderlandsch Verbond (Jhr. De Jonge). No. 29. Staatk. Geref. Party (Kersten) DE DROOGLEGGING DER ZUIDER ZEE. Tewerkstelling der visschers ld] de Rijnvaart? Naar wy vernemen, zal het Instruc tievaartuig „Prins Hendrik" van het Onderwijsfonds voor de Binnenvaart Belangrijkste nieuws in dit Nummer Binnenland De nummering van de lijsten voor de Tweede Kamer-verkiezingen. De Evang, Luth. Synode verwerpt een voorstel om predikanten alt de Herst. Ev. Ln'Jh Kerk zonder collo quium doc tam toe te laten. Buitenland. De Fransche premier Palnlevé is naar Marokko vertrokken. Italië heeft verklaard, dat het niet aan het veiligheidspact tot waarbor ging der Rijngrenzen zal deelnemen. in de week van 3 tot 8 Augustus a.s. een oefentocht maken op den Rijn. Aan dezen oefentocht, welke dit jaar wordt gehouden met het oog op de mogelijkheid van tewerkstelling van een gedeelte, der tengevolge van de drooglegging der Zuiderzee werkloos wordende Zuiderzee-visschers bij de Rijnvaart, zullen, behalve de Directeu ren en Leeraren der Binnenvaartscho- len, vertegenwoordigers van alle vis 's chersplaatsen langs de Zuiderzez deel nemen. Verder zullen zich aan boord bevinden vertegenwoordigers der werk gevers en arbeiders uit het Rijnvaart- bedrijf. Aan boord zullen, na gehouden in leidingen, besprekingen plaats hebben over de bestaansmogelijkheid in de Rijnvaart. De oefentocht zal zich uitstrekken tot het Rulirgebied, terwijl het in hot voornemen ligt zoo mogelijk een ex cursie te maken naar Keulen en aldaar de nieuwe havenwerken, de tentoon stelling ter herdenking van 't duizend jarig bèstaan van het Rijnland, de in lichting der Kölner Messe en de Deutz' Motorenfabrieken te bezichtigen. De Scheveningsche stoomtram. Met ingang van 1 Januari 1926 zal de stoomtram Den Haag—H.S.M Loosduinsche weg Scheveningsn strand, tot nu toe geëxploiteerd door de Ned. Spoorwegen, worden opgehe ven. De gemeente 's-Gravenhage, die de lijn van de Ned. Spoorwegen zal overnemen, zal van dien datum af de ze lijn in exploitatie nemen. De onder handelingen hierover zijn nog niet de finitief geëindigd, doch verkeeren toch reeds in een vergevorderd stadium. Wat de tramconducteurs betreft, de ze zullen door de gemeente 's-Graven hage niet worden overgenomen, maar geleidelijk als arbeiderremmer of hoofdgeleider op de hoofdlijnen der Nederlandsche Spoorwegen werkzaam gesteld worden. Het bliksemgevaar voor den toerist. De Kampioen heeft de mede- deelingen van prof. dr. E. E verdin gen, hoofddirecteur van het Kon. Me teor. Instituut te De Bilt. destijds aan het blad verschaft over het bliksem gevaar voor den wielrijder, den kam peerder, den watertoerist, den berm toerist en den luchttoerist in een ar tikel verwerkt. Wij ontleenen daar aan het volgende: De kans, om in het open veld, door den bliksem te worden getroffen, is, absoluut, niet bijzonder gToot, maar wel betrekkelijk. Voor den wielrijder wordt het g'e- vaar verhoogd, omdat metalen voor werpen van eenigszins grootere af metingen, gemakkelijker door den bliksem worden getroffen. Zoodra de banden en de bodem door regen be vochtigd zijn, vermeerdert de tref kans, maar dan begint het rijwiel eenigszins als bliksemafleider te wer ken en wordt de kans kleiner, dat bij treffen door den berijder ernstig letsel wordt ondervonden. In alle op zichten is dus het gevaar voor den wielrijder het grootst vlak voor het overtrekken der bui. Het gevaar voor blikseminslag in tenten onder hooge dennen is niet groot, tenzij er metaalmassa's van be lang aanwezig zijn, ijzeren ledikanten bijv. Aannemende, dat er geen metalen stangen of buizen voor de tentcon structie gebruikt zijn, maar dat hoofd zakelijk hout, zeildoek en touw hebben 'gediend, is een eenvoudige beveili ging te verkrijgen door aan de nok van de tent een flink verzinkten ïjze ren draad te spannen, die aan weers aaiden een goede aard verbinding heeft.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1