CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
bil nummer bestaat uit TWEE Bladen.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer
t5e JAARGANG
NIEUWE
VRIJDAG 5 JUNI 1923
NUMMER T53<!
CUE COURANT
BUREAUHooigracht 35 Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 227» ««ot
Ingezonden Me de deelingen, dobbel tarief.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertent! ën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, i
lijks geplaatst ad 40 cent.
AB ONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal e i 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
EERSTE BLAD.
Valsche beschuldiging (II)
Naar aanleiding van wat wij in het
nummer van 28 Mei over dit onder
werp schreven, tracht de heer v. K. in
ceri ingezonden stuk in dit nummer
aan te toohen, dat, hij zich niet aan
valsche beschuldiging heeft te buiten
gegaan.
Met spijt ons echter dat wij onze be
schuldiging onverzwakt moeten hand
haven en dat we opnieuw moeten con-
stateeren dat de heer v. K. van hoog
staande mannen als den heer Iden-
burg een valsch getuigenis heeft ge
geven.
Dat er zooals de heer v. K. met bree-
de citaten tracht aan te toonen, tus-
schen de Antirevolutionairen en de
Staatk. Geref. verschil van opvatting
bestaat omtrent de taak der Overheid
was bekend. v
De Staatk. Geref. beroepen zich op
Art. 36 N.G.B. en stellen het voor als
of het de taak der Overheid is alle
propaganda van on- en bijgeloof te
verbieden en te weren.
Vraagt men echter hoever de Over
heid daarbij moet gaan, dan luidt het
antwoord: wij weten het niet.
Vraagt men of men wat conse
quent uit het beleden standpuntzou
volgen, b.v. de samenkomsten van
Roomschen zou willen verbieden, dan
luidt het antwoord ontkennend.
Vraagt men of allerlei secten die lee
ringen verspreiden in strijd met Gods
Woord, daarin moeten worden gehin
derd en of b.v. moderne predikanten
die openlijk den Christus loochenen
door de Overheid van de kansels ge
weerd moeten worden, dan heeft men
geen antwoord.
Informeert men wat nu ingevolge
Art. 36 dan toch wel de taak der Over
heid is en hoe zij die taak moet uit
voeren, dan heet het dat de partijver-
gadering daarover nog niet heeft be
slist.
En als dan op de partijvergadering
geïnformeérd wordt tot welke resul
taten een Commissie van deskundigen
die Omtrent dit vraagstuk rapport zou
uitbrengen gekomen is, dan worden
de vragers met een kluitje in het riet
gestuurd en aangemaand geduld te
hebben, omdathet zoo'n moeilijk
vraagstuk is, omdat men eerst tal van
hoeken moet bestudeeren, omdat
dergelijke dingen niet zoo gemakkelijk
zijn als ze schijnen.m.a.w. dat men
niet weet welken kant men uit moet
In theorie mag er dus verschil
zijn, als Ds. Kersten c.s. voor de prac-
tijk geplaatst worden, dan zal wel
blijken dat het verschil niet zoo groot
is en dat het door den heer Idenburg
e.a. verdedigde standpunt ingenomen
wordt.
Als men thans, nu men nog geheel
van crtiek leeft en de handen heele-
maal vrij heeft, geen kans ziet zijn
standpunt eenigermate te precieseeren
dan moet men niet vragen hoe het
zal gaan als men te eeniger tijd tot
handelen mocht worden geroepen.
Heel het schrijven van den heer v.
K. gaat dan ook om de eigenlijke kwes
tie om en is daarom niet ter zake die
nende.
De hoofdzaak wordt heel handig ter
eijde gelaten.
Want waarom ging het eigenlijk?
De heer v. K. had geschreven, dat
het droevig stemt wanneer men man
nen al9 Idenburg een standpunt ziet
innemen lijnrecht In 9trijd met Gods
Woord en dat mannen als Idenburg
en Rutgers en Minister Heemskerk
zich aansluiten bij Prof. Slotemaker
de Bruine, dat niet strafbaar is wie
de Allerhoogste Majesteit op onze stra
ten zoo goddeloos onteert en beschul
digt.
En daartegenover hebben wij gesteld
em uitspraak van Minister Heems
kerk, dat hij de goedkeuring op het
statuut van „De Dageraad" weigerde
omdat het uitdrukkelijk de in God
haar oorsprong vindende normen ter-
z{ide stelt.
Van den heer Idenburg die inzake
het vloekverbod verklaarde.
.Het gaat hier over godslastering
het moedwillig honen van Gods
Ni am in het openbaar.
Dat heeft met gewetensvrijheid en
vrijheid van gedachte op zichzelf niets
te maken. Niemand wordt in zijn ge
weten verplicht om God in het open
haar te lasteren of te honen.
Nu komt het mij voor, dat bezwaar
lijk ontkend zal kunnen worden dat
de Overheid op dit gebied een taak
kan hebben; de Overheid heefft wel
degelijk een roeping ten opzichte van
de goede zeden. En tot die goede ze
den behoort ongetwijfeld niet het las
teren, maar het verheerlijken van
Gods Naam."
En van den heer Rutgers, die de
volgende conclusie onderschreef:
„De openlijke Godslastering voorzoo
ver zij het karakter draagt van een
honen of smaden van God, behoortt
in de Nederlandsche Strafwet -straf-
strafbaar te worden gesteld, omdat
een dergelijke ontheiliging van Gods
Naam een zoo krasse inbreuk is op de
goede zeden, die ten opzichte der ge
draging jegens den hoogsten Souve-
rein onder eene Christelijke natie be-
hooren te gelden, dat de Oyerheid als
zijnde voor haar deel en op hare wijze
handhaafster van Gods wet, haar niet
straffeloos mag gedoogen."
Wij hadden dus mogen verwachten,
dat de heer v. K. inplaats van zijwe
gen in te slaan ruiterlijk zou\ hebben
erkend: inderdaad ik heb mij vergist,
ik heb hoogstaande mannen valsche-
lijk beschuldigd en dat hij openlijk
zijne verontschuldiging zou hebben
aangeboden.
En het spijt ons, temeer daar het
hier geldt een strijd tusschen broe
ders, dat de heer v. K. zich tot deze
hoogte niet heeft weten op te werken.
Wat de heer v. K. aaii het slot zegt
klinkt heel mooi.
Inderdaad, een hond neemt het op
voor zijn meester.
Maar, mijnheer v. K. zelfs een hond
weet? vijanden van vrienden ïe onder
scheiden.
En nu is dit het merkwaardige en
het treurige tevens in het optreden
der Staatk. Geref. dat men bij voor
keur de vrienden aanvalt en al
leen daar optreedt waar men kans
ziet de A.R. partij te treffen.
Onze strijd, zoo zegt men, gaat tegen
de revolutie en tegen Rome.
Maar in de moderne streken van
Noord-Holland waar het ongeloof zoo
brutaal optreedt, hoort men van de
Staatk. Geref. niets. Daar worden
g$en vergaderingen belegd, daar wordt
geen strijd gevoerd, daar gevoelt men
geen behoefte om te getuigen.
In Drente, de ook in geestelijk op
zicht zoo arme provincie, hebben de
Staatk. Geref. geen boodschap.
In de roode districten van Friesland,
waar de massa met Gods Woord en
wet niet rekent, treden Ds. Kersten
en zijne vrienden niet op, wordt geen
poging gedaan om het volk terug te
roepen tot de oude paden.
In Noord-Brabant en Limburg waar
de groote meerderheid van de bevol
king Roomsch Katholiek is, worden
geen propagandavergaderingen belegd.
Men spreekt met veel ernst over de
macht van on- en bijgeloof, maar men
denkt er niet aan den vijand in het
eigen kamp op te zoeken en daar te
spreken van de beginselen die zijn
naar Gods Woord.
Waar geen direct succes is te beha
len omdat door anderen niet is ge
ploegd en gezaaid, schijnt men geen
behoefte te gevoelen om het als een
hond voor zijn meester op te nemen.
Hét eenige wat men doet, is door
het geven van eenzijdige voorstellin
gen tot groote vreugde van de link-
sche partijen de A.R. partij te tref
fen en te trachten haar van haar
kracht te herooven.
De v ij a n d e n worden met ru9t ge
laten, maar de A.R. partij, die men
zegt lief te hebben, wordt bestreden,
met wapens, die zooals wij aantoon
den den toets der critiek niet kunnen
doorstaan.
Dat de heer v. K. wat wij over de
verzekeringskwestie opmerkten stil
zwijgend voorbijgaat, verwondert ons
niet.
Het is dan ook al te diwaas,, dat geen
bezwaar wordt gemaakt tegen het be
talen van verzekeringspremie door on
derwijzers, Kamerleden enz. en tegen
het opstrijken van de uitkeerdngen,
maar dat men plotseling principieele
bezwaren ziet, als het de verzekering
van arbeiders betreft.
Wij moeten nu dit debat sluiten.
Do afloop is, nu do valsche beschul
digingen nietopenlijk worden inge
trokken, niet wredigend.
Maar verb c erend heeft het niette
min ongetwijfeld gewerkt.
STADSNIEUWS.
Openbare debatvergadering.
Wij herinneren nogmaals aan de Za
terdagavond te houden vergadering
der Antirevolutionaire Kiesvereeni-
ging, waarin de heer J. Schouten van
Rotterdam als spreker hoopt op te
treden.
Deze vergadering wordt, daar geen
andere zaal beschikbaar was, gehou
den in de Graanbeurs. Belangstellen
den, die den heer Schouten willen
hooren zullen dus verstandig doen tij
dig aanwezig te zijn, daar ze anders
kans loopen dat geen plaats meer be
schikbaar is.
Wij vestigen er speciaal de aandacht
op, dat de vergadering te half acht
aanvangt.
Geref. School a. d. Hoogl. Kerkgracht.
Het bestuur der Geref. Schoolvereen.
nam voor eenigen tijd een belangrijk
besluit aangaande zijne school voor
L. O. aan de Hoogl. Kerkgracht (hoofd
de heer D. Meijer).
Daar deze school speciaal dz Oplei
dingsschool van deze Vereen, is voor
U. L. O., H. B. S. en Gymnasium, achtte
het Bestuur het gewenscht, den Cursus
vo<Jr deze school voortaan te doen aan
vangen op 1 September. Reeds dit jaar
wordt h .ermede een aanvang gemaakt,
zoodat nieuwe leerlingen voor de iste
klasse, die op 1 Sept. a.s. wordt ge
opend, reeds nu kunnen worden aan
gegeven. Deze leerlingen moeten dan
(dus op 1 Sept. e.k.) minstens 5 en een
half jaar zijn, dus geboren vóór Maart
1920. t
Ook in de hoogere klassen is hier en
daar nog' plaats. Daar dit aantal zeer
beperkt is, is spoedige aanmelding voor
gegadigden gewenscht.
Men leze achterstaande advertentie
Burgerlijk Armbestuur.
Naar aanleiding van de door de afcJ.
van de S.D.A.P. aangenomen motie,
waarin de heer Oostveen gesommeerd
werd te bedanken al® lid van het Bur
gerlijk Armbestuur schrijft de heer O.
in het L. Dgbl.:
.,Het wroeten om Oostveen weg te
werken uit het B. A. is reeds stellig
meer dan twee jaar aan den gang, en
ongetwijfeld heb ik gezegd liever te
bedanken dan een huurling te worden
van L.B.B. en S.D.A.P.
Ik treed, naar ik meen, in 1926 af
volgens rooster; zij kunnen dan een
ander trachten benoemd te krijgen,
een knechtje van hen, terwijl het de
vraag is of er, indien ik bedankte,
tus'SiChentijds het hun gelukken zal
een der hunnen benoemd te krijgen,
terwijl het ook mogelijk is, dat er
eenigen tijd een vacature in het B. A.
blijft.
Nu ga ik dus niet weg, dit mag ik
niet doen.
Nog altijd wacht ik of er bemerkin
gen zijn op datgene, wat ik verrichtte
in het B. A. Nooit, met geen woord
of een letter schrift hebben zij zelfs
gepoogd dit fe doen, daar gaat het bij
mij tenslotte om."
Prov. Utr. Gen. van K. en W.
In de gisteren te Utrecht gehouden
152e algemeene vergadering van het
Provinciaal Utrechtsch Genootschap
van Kunsten en Wetenschappen, wer
den tot nieuwe leden gekozen:.
in de sectie van letterkunde, wijs
begeerte en geschiedenis de heer F.
Hopman, letterkundige alhier;
in de sectie van rechtsgeleerdheid
en staatswetenschappen mr. P. Trap-
man, advocaat en procureur alhier.
Tot nieuw lid van het Genootschap
werd voort9 benoemd prof. dr. Albert
Verwey, hoogleeraar in de Nederland
sche taal en letterkunde aan de Uni
versiteit alhier, wonende te Noordwijk
aan Zee.
De Leidsche reddingsbrigade.
In een Woensdagavond gehouden
vergadering, heeft de Leidsche red
dingsbrigade besloten tot ontbinding.
Reeds eenigen tijd was het duidelijk,
dat, indien er geen meerdere mede
werking werd getoond door het pu
bliek, deze vereeniging niet aan het
doel dat zij zich hij de oprichting had
gesteld, zou kunnen beantwoorden. De
werkzaamheid der brigade kon zich
niet verder uitstrekken dan tot het
beschikbaar stellen en onderhouden
van reddingsmiddelen,, wat bovendien
door de onachtzaamheid en de verniel
zucht van de jeugd nog veel geld kost
te ook, en onder deze omstandigheden
is het te verklaren dat het bestuur
voorstelde de brigade op te heffen als
zelfstandig werkend lichaam, en haar
om te vormen tot een onderafdeeling
van de Leidsche Zwemclub, die dan
verder de exploitatie op zch zal nemen
Dit voorstel werd met algemeene
stemmen goedgekeurd.
Verwacht wordt,, en. mag worden,
dat allen zich zullen aansluiten bij de
nieuwe organisatie, opdat dit nuttige
werk kan worden voortgezet.
Gisteren kwam op de Hoogewoerd
een door den jarigen J. v. d. R. uit de
2e Gorterstraat bestuurde handwagen
in aanrijding met een melkwagen van
de melkinrichting der firma v. d. KI.
De melkwagen viel om en vrijwel de
geheele lading ging verloren; 80 liter
zoete en 40 liter karnemelk vloeiden
weg, terwijl een achttal flesschen brak.
Een leelijk schadepostje.
Ook de doortrekkende woonwagens
schijnen het op de tramrails in Leiden's
straten niet erg begrepen te hebben.
Gisteravond om halfzes is, binnen
enkele dagen jjoor de derde maal, van
zulk een voertuig een der wielen afge
loopen, ditmaal weer eens op de Hooge
woerd, ten nadeele van een Amsterdam
mer, F. P. N.
Het bed/enkel ij ke van de zaak was,
dat de persoon in kwestie blijkbaar
geen reservekapitaal voor dergelijke ge
vallen beschikbaar had, zoodat eerst
door een openbaar lichaam in deze
situatie kon worden voorzien.
Op het bouwwerk van het nieuwe
Ziekenhuis aan den Rijnsburger wég,
heeft iemand zich niet ontzien, om van
arbeiders, die daar werkten, de tijdelijk
opgehangen overkleeding na te boeken
en er voorwerpen van waarde uit te ont
vreemden.
De stucadoor G. H., uit Heemstede,
vermiste twee gouden ringen, benevens
eenig klein geld.
Een onderzoek is ingesteld.
De heer V,\ heeft successievelijk een
vijftal van zijn postduiven, door onbe
kende oorzaak zien verdwijnen. Het ver
moeden ligt voor de hand dat een ander
zich de diertjes heeft toegeëigend.
De duiven droegen alle een merk.
De Commissaris van Politie te Apel
doorn waarschuwt bij deze houders
van hotels en pensions tegen een heer
ien dame van middelbaren leeftijd, die
onder verschillende valsche namen,
hun intrek in deze inrichtingen nemen
en zonder betaling wederom verdwij
nen. Sedert enkele dagen verbleven
zij te Apeldoorn, doch zijn imniddels
vertrokken. Reeds in 1916, 1920, 1921
len 1922 werd door de politie in ver
schillende andereplaatsen tegen hun
praktijken gewaarschuwd. Ook hou
ders van bankinstellingen of geld
kantoren worden bij1 deze gewaar
schuwd. Hun signalement is als volgt:
heer: genaamd Antoine Jean Emile
fHoubaer, geboren 2 Juli 1876 te Ber
gen op Zoom, eer klein dan groot,
-middelmatig postuur, grijpend stuk
hoofdhaar in het midden gescheiden,
uitpuilende oogen, bleek uiterlijk, ge
kleed met grijs oolbertcostuum, grijze
.slappe deukhoed, loopt rechtop,
dame: genaamd. Maria Geertruida
[Henriëtte van Bij'sterveld, geboren 14
Augustus 1883 te 's-Gravenhage, klem
>en slank van gostuur, donker grijzend
haar, gekleed met blauw mantelpak,
donkergrijze hoed met voile.
De Commissaris van Politie der
Afd. D. te 's-Gravenhage deelt mede,
dat J. J. D. Rip, gewoond hebbende
Jacob' Catsstraat aldaar, tegen wien
reeds vroeger is gewaarschuwd, thans
woont Spilstraat 2 te 's-Gravenhage
en zaken drijft onder den naam:
„Huis van Vertrouwen".
De Commissaris van Politie der
|Afd D. te 's-Gravenhage geeft in
Overweging om inlichtingen in te win
nen te rijnen "bureele, "Alexaiüderplein
16, alvorens In relatie te treden met
pt giften te schenken aan de vereeni
ging „Rusthuizen voorkinde
ren en volwassenen", secreta-
Xis-penningmeester H. O n 3A|js-
v^ijksche weg 476 te rs- Gr avenl^ge.
■II I I vu
BINNENLAND.
HET BEZOLDIGINGSBEp.tr 1T 1925.
De wedden der onderw^nus.
De Onderwijs-Centr&le, van
Onderwijsvereenigingen, hwnla&nde
uit; het Ned. OndeWiiwrii^lepQocd-
Binnenland
De Koninklijke Familie in Zwitser
land.
Buitenland.
De Belgische liberalen weigeren deel
te npmen aan een door Ponllet to vor
men kabinet.
De ongeregeldheden in China.
Hittegolf in de Ver eenig de Staten
van Amerika.
schap, de Unie van Clir. Onderwijzers
en Onderwijzeressen in Nederland, de
Ver. van Hoofden van Scholen in Ne
derland, de Ver. voor M.U.L.O., den
bond van onderwijzeressen bij het
Fröbelonderwijs, den bond van Leera
ren en Leeraressen bij het Nijverheids
onderwijs, heeft een uitvoerig adres
gezonden aan den tijdelijk voorzitter1
van den ministerraad, waarin er op
gewezen wordt dat het salaris-besluit
1925 groote ontstemming heeft gewekt
bij de o'hderwijzers.
Adressante merkt o.m .op:
dat dit besluit voor velen het sala
ris niet alleen ver beneden het tot
dusver genotene terugbrengt, maar
hen dwingt, hun leven dermate te ver
soberen, dat zelfs van een kommervol
bestaan kan worden gesproken en dat)
het besluit in zijn uitwerking hoven-
dien zeer ongelijk op de salarieering
van verschillende categorieën van on
derwijzers drukt. Dit is bijv. het ge
val ten aanzien van de ongehuwden,
de weduwnaars, de onderwijzeressen,
die akte handwerken bezitten, de on
derwijzers met bijakten, de hoofden
en in het hijzonder die van kleine seho
len, de hoofden van scholen voor bui
tengewoon onderwijs, verschillende
onderwijzers aan U.L.O.-scholen.
Een dergelijke opmerking is naai- d<
meening van adressante ook te maken
voor het besluit, regelende de bezoldi
ging van de leeraren bij het nijver
heidsonderwijs, aangezien ook daarin
voor de ongehuwden en voor de leer
krachten aan avondscholen de garan
tie van 90 pet. ontbreekt.
Adressante behoudt zich voor, nader
terug te komen op een definitieve re
geling voor het jaar 1926 en zij ver
zoekt de garantie van art. 27 van het
Bezoldigingsbesluit1925, geldende
voor de gehuwden, ook van 1 Jan. '25
af, van toepassing te verklaren voor
ongehuwden en weduwnaars.
De Koninklijke familie op reis.
Uit Zurich wordt aan de N.R.Ct. ge
meld:
Rehristen een verbastering van
den ouden volksnaam Kirschete, dat
Kersenland beteekent, is een eigen
jaardig vriendelijk gehucht aan den
oever van de Vierwaldstattersee, in de
buurt van Luzern. Behalve om zijn
fraaie ligging is 't bekend als uitgangs
punt voor het bezoek van den Burgen
stock, waarheen een tandradspoorweg
aangelegd is.
Een bijzondere eigenaardigheid van
het dorp is, dat het een geestelijken her
der heeft, een roomsch katholiek
pastoor, die, om te voorzien in het on
derhoud voor zich zelf en in de nooden
van zijn kleine gemeente, het heele
gehucht bestaat uit weinig huizen, een
paar boerderijen en enkele hooischuren.
door kerk en staat gerechtigd ie tot
het houden van een eenvoudige her
berg. De Kapelanei is tevens pension en
herberg, waar het naar den aard van
den vroolijken kloosterkeldermeester
heel gemoedelijk kan zijn. En men kan
veilig aannemen,w dat het gezellige be
drijf van de Kapelani aanleiding is ge
weest tot den bouw van het hotel Schil
Ier, waar de Koninklijke familie haar
intrek heeft genomen.
Dit hotel is een bescheiden, gemoede
lijk huis van ongeveer twintig kamers,
van binnen en van buiten zeer vrien
delijk ingericht. Het ligt ongeveer vijf
'tig meter boven den meei^pi-egel, op
een langzaam stijgenden heuvelrug,
met een prachtig uitzicht over het om
liggende bergland, dat in de allereerste
plaats beheerscht wordt door het RigJ
massief. Vaart men met een der groote
booten op de route LuzernFluelen
voorbij, dan ziet men boven de Bloeiei
de kronen der kersen en kastanjeboo
men niet veel meer clan het roode pan
nendak. Dit pleit voor de intimiteit
dezer behuizing. Alle kamers hebben
balcons. Alle balcons hebben een weel
tierigs versiering van glycinen en klim
