JAA1TOANO
MAANÖAG2Ï5 WE) 1ï5ff9
MUMMER 1B21
IEDWE LEIDSCHE CODRANT
AB ONNEMENTSPRIJS
ptlDTCTPT T TV f! A PDT A TAT 'CTTAT'M TTVT AMCTDÜVPW
ADVERTENTIE-PRIJS
In Leiden en bniten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaalf 2.50
Franco per poet per kwartaal i 2.90
LnKlolËLlJJv BAuDLAUvoorLLlDLN JcJN UMo 1 JKLxvLJN
Gewone advert en tiêa par regel 227» oent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarieL
Bi) contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentie» bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
BUREAUHooigracht 35 - Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
^mistendom en Socialisme
Om te bewijzen dat Christendom en
Socialisme geen tegenstelling vormen
on de sociaaal-democratie tegenover
het Christendom niet vijandig staat,
wordt gewezen op wat onlangs in Thu-
ringen plaats vond.
Daar moest n.l. worden beslist over
den begrootingspost, waarbij gelden
voor de tractementen van predikanten
nr\z. worden toegestaan.
De sociaal-democratische fractie
stemde tegen, maar zij motiveerde
hare afwijzende houding aldus:
De fractie is bereid, alle pogingen
te steunen, die de idee der mensche-
lijke solidariteit willen verbreiden
en ondersteunen Zij ontkent niet,
dat ook de christelijke wereldbe-
schouwing ten deele elementen be
vat, die deze solidariteit schragen
Zij legt daarbij echter nadruk op het
feit, dat zij zelf de solidariteit van
uit andere wortelen wil zien op
schieten en dat zij haar over de gan-
sche menschheid wil uitstrekken.
De christelijke kerk als het funda
ment, waarop de grondgedachten
der christelijke wereldbeschouwing
moeten rusten treedt echter altoos
op voor de belangen der maatschap
pelijke groepen, die de solidariteit
loochenen Practisch heeft het ge
drag der christelijke kerk tengevolge
daarvan altijd geleid tot een ver
loochening van de christelijke grond
gedachten.
Wij erkennen, dat in den laatsten
tijd stemmen worden gehoord, die
op een verandering aandringen zoo
wel in de houding ais in het gedrag
der Kerk. Dezen vooruitgang be
groeten wij met vreugde en wij zeg
gen gaarne aan deze mannen onzen
steui^ toe. Onze afzijdige houding
ziet dus niet op deze personen, doch
op het systeem, dat er toe brengt
om zedelijke overtuigingen ten of
fer te brengen aan de wenschen der
machtigen.
Zoolang dit systeem werkt, kun
nen wij onze stem aan den bedoel
den begrootingspost niet geven.
In deze afwijzende verklaring, die
overeenkomt met wat ook van sociaal
democratische zijde ten onzent meer
malen wordt opgemerkt,' komt naar
betoogd wordt duidelijk uit, dat de
sociaal-democratie in den grond der
zaak van Christendom en kerk toch
niet afkeerig is.
Terecht echter merkt Prof. Sloter
maker de Bruine in de „Nederlander"
hierbij op:
Er is zonder twijfel een heenne'ging
van sociaal-democraten naar religie.
Aan de algemeene geestesstrooming
van onzen dag ontkomen ook zij niet.
Maarmet heenneiging naar het
christendom om van de kerk abso
luut te zwijgen heeft dit niets van
doen
Men nadert niet als socialist tot
Ch"istendom en Kerk. Doch men aan
vaardt Christendom en Kerk naar
mate deze naderen tot het socialisme.
Niet het christendom is primair en
maat-taf, doch de sociaal-democratie.
Men aanvaardt de christelijke soli
dariteit, omdat en voor zoover zij. ge
lijk is aan het socialisme; men aan
vaardt de predikanten, omdat en voor
zoover zij socialist zijn.
Het staat zonneklaar in de aange
haalde woorden.
Wat van Duitschland geldt, geldt
van Nederland.
Wij kunnen het niet anders zien
dan zóó: het christendom mag er zijn,
als het dienstknecht zijn wil van het
socialisme.
Dat is natuurlijk de omgekeerde
wereld.
STADSNIEUWS.
Vereeniging bestrijding van
Tuberculose.
Vrijdagnamiddag hield bovenge
noemde Vereeniging, onder voorzitter
schap van dr. J. Bruining, alhier, in
'een der zalen van het Nutsgebóuw
haar jaarlijksche algemeene vergade
ring-
Uit het jaarverslag van den secre
taris, dr." S. de Graaff, bleek, dat de
Vereeniging in 1924 haar werkzaam
heden als vorige jaren heeft voortge
zet.
Het aantal bezoeken, gebracht op
het Consultatiebureau, bedroeg 1199
waarvan 240 mannen, 301 vrouwen
en 653 kinderen; een getal, iets klei
ner dan het vorig jaar.
Uit de omliggende gemeenten meld
den zich £8 patiënten aan.
Het aantal huisbezoeken bleef on
geveer gelijk. In het begin van het
jaar werd huisbezoek afgelegd in 400
gezinnen. In den loop van het jaar
kwamen er 48 gezinnen bij. Het to
taal aantal bezoeken bedroeg 358S.
Dif werk werd verricht door 'de
huisbezceksters de dames A. I* Paar-
d-ekoper en A. Temme, die zich met
toiewij'dmg van deze moeilijke taak
kweten.
Eén verblijdend teeken mag het ge
noemd worden, dat ook dit jaar pa
tiënten konden worden uitgezonden
of op andere wijze geholpen, zonder
dat de penningmeester uithoofde der
geldmiddelen daartegen bezwaar be
hoefde te maken. Met dankbaarheid
gewaagde de secretaris van den steun
dien de gemeente bij dit werk ver
leende.
Een groot verlies trof de Vereeni
ging door het bedanken van prof.
Nolen als voorzitter Deze, de op
richter en leider gedurende vele ja
ren, ging Leiden verlaten en meende
hierdoor als voorzitter te moeten af
treden. Zijn heengaan wordt door al
len betreurd.
Op de laatste algemeene vergade
ring werd dr. de Graaff als secre
taris herkozen, in de plaats van dr.
Bijtel, wiens werkzaamheden hij eeni-
gen tijd had waargenomen.
Als lid van het Dag. Bestuur be
dankte dr. Weebers, die werd opge
volgd door mr. Bolsius, terwijl diens
plaats in het algemeen bestuur werd
ingenomen door dr. Leesberg.
Dit verslag werd onder dankzegging
aan den secretaris goedgekeurd.
Hierna bracht de penningmeester
de heer Aug. L. Reimeringer,
het financieel verslag uit, waaruit
bleek, dat de ontvangsten en uitgaven
sluiten in totaal tot een bedrag van
f27.059.73 met een batig saldo van
f 5400, tegenover een saldo van f 4700
in het vorig jaar.
Ook de rekening en verantwoording
die door de heeren Rollandet en .Van
iWensen, als leden der kascommissie
was nagezien en accoord bevonden,
werd goedgekeurd en de penning-
pueester gedechargeerd van het be
heer.
De begrooting over 1925 werd voor-
loopig vastgesteld op f27.365 met een
geraamd nadeelig saldo van fl'46.65*
Tot leden der kascommissie werden
uit dubbeltallen weder benoemd de
heeren Rollandet en Van Wensen.
Tot bestuursleden werden herbe
noemd de dames mevrouw Coebergh
Crawenburgh, mej. Coebergh, mr.
Bolsius en dr. Leesberg.
Op voorstel van het bestuur werd
vervolgens bij acclamatie de afge
treden voorzitter prof. Nolen, tot eere
lid der vereeniging benoemd.
De voorzitter deelde mede, dat de
Vereeniging het Con$ultatiebureaua
aan de Hooigracht moet verlaten om
dat de eigenaar het pand voor an
dere doeleinden wil bestemmen. Het
is het bestuur gelukt de hand te leg
gen op geschikte lokalen in het Lu-
thersche Weeshuis aan den Middel
weg.
De vergadering keurde deze rege
ling goed.
De voorzitter sloot hierna de ver
gadering.
Zeldzame Jubilea.
Heden herdenken de heer en mevr.
J. P. SasseVeldhorst, Breestraat 111,
den dag dat zij 55 jaar geleden V het
huwelijk traden. Maakten wij kort ge
leden melding van eenige gouden echt
paren, thans spant dit mser-dan-gouden
echtpaar de kroon.
Beide echtlieden genieten nog een
goede gezondheid. De buurtbewoners
hebben heden den heer en mevrouw
Sasse spontaan een bloemenhulde ge
bracht.
Wij willen niet achter blijven doch
voegen bij de vele v/enschen die het
echtpaar dezen dag in ontvangst had
te nemen ook de onze en hopen dat
beiden nog lang voor elkaar gespaard
mogen blijven en hun levensavond die
tot heden helder en blij was nog lang
moge voortduren.
Morgen, 26 Mei, zal het 45 jaar
geleden zijn dat de heer L. Zitman,
lin dienst trad bij de firma P. J.
Mulder en Zoon, boek- en steendruk
kerij alhier.
Niet dikwijls komt het voor, dat
zulk een lange' reeks van jaren in een
zelfde dienstbetrekking wordt do<?r-
glebracht. Het spreekt zoowel vooi
den jubilaris als voor de firma van
een goede verstandhouding.
Prof. Hertsprung.
Prof. Dr. E. Hertsprung, adj. dir.
Sterrenwacht alhier, is benoemd tot
buitenlandsch lid van de Zweedsche
Academie var. Wetenschappen Ie
Stockholm.
Hij vertoeft anderhalf jaar to Johan-
nesberg en komt einde Juli te dezer
stede 'terug.
SCHAKEN.
Competitie 2e kl., groep A.
In deze groep won het Rotterd. Schaak
genootschap I met 73 van de Haag-
sche Arb. Sch. I. en de N. Rott. Sch. II
met 64 van de Resid. Sch. I.
De wedstrijden in deze groep zijn thans
afgeloopen. De eindstand volgt hieronder.
Discendo Disc. II 5 5 oo 35 15 10
N. Rott. Sch. II 530227 23
Leidsch Sch. I 5 2 2 1 26 24 6
Resid. Sch. I 5 1 2 2 24 26 4
Rott. Sch. I. 5113 21 Vs28V2 3
H. Arb. Sch. I 5014 i6Va;33V2 1
De eerste rij cijfers zijn de gesp., de
tweede de gew., de derde de gel. en de
vierde de' verl. partijen. Volgende rij het
aafital punten voor en tegen en de laatste
rij geeft de totalen aan.
Burgerlijke stand.
Geboren: Jacoba Catharina, d. v. F.
v. W.eeren en E. Arnoldus; Pieter, z.
v. H. Montagne en J. C. Mulder; Maria
Pieternella, d. v. J. P. v. Hove en C.
Tisseur; Jan Wouter, z. v. W. Baars
en G. de Lange; Hermanus Johannes,
z. V. J. Hoogstraten en A. M. C. v. d.
Wilk; Genitje, d. v. D. v. Beek en W.
Sluimer; Catharina Lena, d. v. L. H.
v. d. Veot en C. L. v. d. Vos; Johannes,
z. v. P. J. v. Steijn en P. J. Langezaal;
Pieter, z. v. G. de Gunst en J. J. Kraaije
stein; Johannes Jacs. Marts, z. v. W.
Stikvoort en S. M. N. Jansen; Johan
nes, z. v. H. Beekman en A. Toekking;
Cornelia, d. v. C. R. L. Oostveen en D.
W. v. Beek; Johannes, z. v. J. Brokaar
en H. E. W. Gulay; Johannes Gerar-
dus, z. v. G. J. Ruigrok en M. M. van
Oosten; Willem Daniël, z. v. G. H.
Broekema en C. Delfos; Izaak, z. v. I.
Lens en J. v. d. Eaay; Willem Jaco
bus, z. v. J. Lancel en E. Sierat; Jaco-
mina, d. v. H. Donselmans en S. Zwart
Marie, d. v. W. Rotteneel en H. Bontje;
Willem, z. v. H. Stikkelorum en M.
II. S. Brakel; Elisabeth, d. v. A. van
Iunteren en G. Klijmey; Hermanus
Jaccbus, z. v. H. J. Vogelenzang enr E.
Velthuijzen; Gerardus Tlieod.s Marie,
z. v. G. Langezaal en Cl H. E. C. Kagfie;
Gerard, z. v. G. Kokkedeo en G. Thieï
Sophia, d. v. D. Comet en S. Regeer;
Johannes Cornelis, z. v. J. C. de Karr
en S. E. Zwarter; Hendrik Jan, z. v.
P. L. Haneveld en G. v. Leeuwen; Jan
netje Jacoba, d. v. G. A. Meijers en
C. M. de Haas; Jacob, z. v. P. la Lau
en M. C. Kanbier; Johannes, z. v. J.
W. F. Schild en C. Olivier; Antonius
Franciscus, z. v. P. M. Ducrot en H.
Mes; Nicolaas Teunis, z. v. A. A. v. d.
Meij en M. v. der Ploeg.
Ondertrouwd: J. Annokkee, jm. 24
j. pn N. Spierenburg, jd. 22 j; G. do
Wolf ,jm .34 j. en A. Woldendorp, jd.
28 j; J. B. Hendriksen. jm. 23 j. en A.
v. d. Tang, jd. 25 j; J W. L. Wijsman,
jm. 26 j. en G. Th. J. Kleinhans, jd.
22 j; P, Ligt voet jm. 21 j. en S. Bave-
laar, jd. 19 j; J. Stol, jm. 27 j. en R.
Kooien, jd. 22 j; H. J. Th. Witteman,
jm. 23 j. en M. J. Kuivenhovan, jd. 21
j; J. v. d. Burg, wedr. 32 j. en S. Arke-
veld, gesch. 30 j; G. F. M. Schommel,
jm. 28 j. en A. M. Ems»», jd. 24 j; J.
A. de Haas, jm. 21 j. en M. J. Crama,
jd' 19 j.
Gehuwd: N. de Jong, jm. en A. M.
H. C. Klinkenberg, jd; J. P. L. Fasseur
jm. en E. du Prie, jd; J. J. v. Putten,
jm en E. Pelt, jd; J. W. M. Hartgamik
jm, en M. Huter, jd; J. W. Hartman,
jm. en J. J. Bakker, jd; E. J. Woud,
jm. en M. W. v. Rosse, jd; A. C. Sloos,
wedr. en M. v. d. Bos, wed. C. Kleer,
jm. en M. M. v. d. Mark, jd.
Overleden: C. H. Breedeveld. ,jd. 19
j; C. v. Weeren, m. 53 J; J. L. Verhaar
Zijderveld vr. 46 j; J. C. Leiten, zn.
19 mnd; J. v. Eek—Faber. vr. 44 J; S.
SlegtenhorstDevilee, vr. 54 j; J. Oost- 1
veenZitman, vr. 58 j; C. M. Tuithof-
Werter. vr. 73 j; B. Erades, wedr. GO
j; C. v. Beelen, wedr. 54 j; A. C. Par
don—Galjaard, vr .60 j; H. v. Leeuwen
m. 77 j; J. Lieshout, dr. 57 j; H. de
Jong, dr. 55 j; P. J. Molenkamp, m. 70
j; A. L. v. d. Klugt, wed. 73j; W. Knij-
nenbur—Knijnenburg, wed. 80 j; D. A.
Treur, zn. 22 j.; A. F. Schilperoort, dr.
1 week.
Bij het uitgaan van circus Hagen
beek heeft gisteravond een jongeman,
J. de W.. zijn vroegere verloofde, mej.
Jac. v. R., een slag in het gelaat ge
geven.
't Kan verkeer en.
Vanmorgen om kwart voor acht on
geveer, werd op de Hoogewoerd de
63jarige I. T., uit de Haverzaklaan,
terwijl hij de straat dwars over stak.,
aangereden door een auto. Hij viel,
en werd bloedend aan het hoofd ver-
wond De Eerste Hulpdienst bracht den
man ter volledige behandeling over
naar het St. Elisabethgesticht.
Volgens omstanders had de bestuur
der van de auto. die v. d. St. uit Was
senaar bleek te zijn, tijdig signalen ge
geven, die echter door den aangereden e
blijkbaar niet zijn gehoord
Juffrouw B. heeft er zich bij de po
litie over beklaagd, dat gisteren in de
Paradijssteeg haar buurman Z., met
wlen ze ruzie had, een pot koffie over
hahr mantel heeft geworpen, waarvoor
zij een vergoeding van f75 wil heb-
nen.
I11 den nacht van Zaterdag op Zon
dag heeft de politie met geweld moe
ten optreden tegen een vijftal personen
dat een gedeelte van de Haarlem
merstraat onveilig, althans onrustig
maakte. Eerst de gummistok bleek in
staat de heeren tot rustig doorlooper
te bewegen. v
Mej. F. G. is Zaterdag ter boogU
van de Stadsgehoorzaal komen te val
len.,.. alweer door slippen op de
tramrail, die aanzienlijk hooger dan
de straat ligt.
De wieliijdster verzwikte een en
kel en werd door den E.H.D. verbon
den, waarna zij naar haar woning ge
bracht werd.
Het zooveelste motief, om, indien
eenigsizins mogelijk, een ander sy
steem van bestraten tusschen en naast
de rails toe te passen.
BINNENLAND.
PaSvisa voor Duitschland.
Van bevoegde zijde wordt gemeld,
dat men aan Duitsche zijde bereid is
om de thans bestaande visa-verplich
ting in het verkeer met Nederland af
te schaffen.
De Nederlandsche regeering heeft
voorloopig bezwaar tegen algeheele af
schaffing der visa kenbaar gemaakt,
daar* in het bijzonder het Nederland
sche Departement van Arbeid van eer
onbelemmerd reizen van Duitscher«
eene toeneming van de concurrentie op
de arbeidsmarkt vreest.
FEUILLETON.
De Loods van Zwaankreek.
Een verhaal uit het verre Westen.
51)
Op zekeren avond stonden die bei
den samen voor de deur van Mere
diths woning, alleen, in den helderen
maneschijn, de Loods met zijn arm
nrn Bills schouder.
..Mijn beste goede Bill", zei de Loods
maar kon niet verder, zijn stem begaf
hem en hij eindigde met een gesmoor-
den snik. Bill, recht en strak, zag op
naar de sterren, kuchte en slikte een
paar malen hoorbaar. Toen zei hij met
een vreemd, schor geluid: ,,'tZou mij
niet verwonderen, als er storm kwam
'zetten."
.Storm?" herhaalde de Loods, met
■n weemoedig lachje. „Beste jongen,
bazelt", en hij bleef hem na staan
ken, totdat de lange gestalte afdaal-
naar den hollen weg en aan zijn
onttrokken werd.
De dag van de inwijding der kerk
btak aan, evenals alle dagen, hoe
lang ook venvacht, eindelijk aanbre
ken, een prachtige heldere Kerst
dag. 't Was windstil en er was vorst
in de lucht, vooralsnog vastgehouden
door een machtigen wil, wachtende
op het woord, dat haar zou vrijlaten.
De heuvelen lagen onder hun oogver
blindend wit dek te slapen. Verweg
achter het heuvelland staken de hoo-
ge bergen majestues hun toppen op
uit de donkere bosschen en staarden
kalm en onbewogen neder op de witte
zonbeschenen wereld. Vandaag, nu het
licht de spleten effende, die hun hard
vochtig aangezicht groefden, schenen
zij te glimlachen, alsof de Kerst
vreugde iets in hun oude versteende
harten had ontbolsterd.
Het volk was ln grooten getale op
gekomen: veefokkers, landbouwers,
veedrijvers, vrouwen, kinderen, allen
prettig gestemd, trotscli op hun nieu
we kerk, met vroolijke verwachting
uitziende naar den Loods en den Voor
trekker, die per slede zouden komen,
als de Loods wel genoeg was, en pro-
beeren wilden Gwen mee te brengen,
als het weer het toeliet. Toen het over
den bepaalden tijd werd begon Bilt
onze* ceremoniemeester, ongerust te
worden. Daar verscheen de Indiaan-
sche jongen, Joe, en overhandigde
Bill een briefje. Hij las het, werd
vaalbleek, en gaf het mij. Ach, daar
stond in zeer onvast schrift te lezen:
Beste Bill, ga voort met de inwij-
dijfg. Laat een Psalm zingen, ge weet
welken ik bedoel; doe een gebed,
en 0 'JBill, kom dan gauw bij mij?
Uw Loods.
Bill herkreeg langzamerhand zijn
zelfbeheersching en deelde der ge
meente mede, dat de Loods niet kon
komen, duwde mij het gezangboek in
de hand en zeide. ,,Laat hen zingen."
Opgeslagen was Psalm 121, de psalm
der berglandbewoners:
'k Sla de oogen naar 't gebergte heen,
Van waar ik dag en nacht
Des Hoogsten bijstand wacht.
Wij zongen, o ja, maar met een ver
slagen hart.
Toen het gezang geëindigd was,
bleef de gemeente stil zitten wachten.
Bill keek jonker Frits aan, vervolgens
boer Muizert, eindelijk mij. ..Kunt gij
een gebed doen?" vroeg hij zacht.
Ik schudde van neen, innerlijk be
schaamd over mijn lafhartigheid.
Wederom keek Bill rond en zei,
daar niemand sprak: „De Loods heeft
hl dat briefje geschreven, dat er ge
boden moet worden. Kan een van al
len het doen?"
Plechtige stilte.
Toen kwam Hi, die dicht bij de deur
stond, zijn vriend te hulp. „Zeg. Bill,
waarom zou je 'tmaar niet zelf pro-
beeren?"
Bill werd, zoo mogelijk, nog bleeker.
'tls mijn vak niet. Maar de loods
zegt, dat er gebeden moet worden, en
ik wil hem niet in den steek laten.
Laat ons bidden."
Tegen den preekstoel geleund, begon
hij: „Almachtige God, ik iweet niet
hoe ik het doen moet, maar misschien
zult Gij het toch wel begrijpen, als ik
de dingen niet goed zeg."
Hier zweeg hij even, en ik hoorde,
dat een paar vrouwen begonnen te
schreien.
„Wat ik wou zeggen", vervolgde
Bill, „ls dit: Wij zijn machtig blij met
deze kerk, waarvan wij weten, dat Gij
en de Loods het bewerkt hebt. En wij
zijn allemaal blij, dat wij hier zitten."
Wederom een pauze. Opziende zag ik
zijn verweerd gezicht smartelijk ver
trokken en twee tranen langs zijn
wangen biggelen.
Toen begon hij opnieuw: „Maar nu,
Almachtige God, over den Loods
Ik wil U volstrekt niet de wet 9tellen
maar als het U 't zalfde ls zouden
wij hem zoo graag bij ons willen hou'
den. Waarlijk, ik weet niet hoe wij '1
zonder hem kunnen stellen. Daar hebt
Gij nu al deze lui; hij is juist zoo goed
met ze aan den gang, en brengt za
allemaal op den goeden weg en, Al
machtige God, als GIJ hem wegneemt,
zou 't misschien voor hem heel geluk
kig zijn, maar voor onso Heere
GoalAmen,"
In de stilte die volgde begon iemand
ik geloof, dat het mevrouw Ashley
was: „Onze Vader, die in de hemelen
zijt", en ieder, die mee kon doen,
voegde zijn ste mbij de hare; tot aas
hot einde. Bill bleef een oogenbllk
staan en staarde zwijgend voor zich
uit, totdat hij zich op eenmaal scheen
te herinneren, dat hij nog een plicht
te vervullen had. „Deze kerk is Inge
wijd!" riep hij. „Nu moet lk gaan." 1
Reeds was hij bij de deur, gaf HL]
die hem naar buiten volgde, nog een
paar aantvijzlngen, sprong op z'n ponj
en reed in vliegenden galop weg.
De kerk was ingewijd misschien;
niet precies naar de vorm; maar als:
groote liefde en nederig geloof meetel-'
len, dan voorzeker was alles wat noo-
dig Is verricht.