CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Belangrijkste nieuws in dit Nummer
6e JAARGANG
ZATERDAG 23 MEI192^
NUMMER 1820
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
wear agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
B UREAUHooigracht 35 - Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
uiuiuiiw Mat uit ME Bladen.
EERSTE BLAD.
Calvinisme en Staatkunde.
Het kan als een verblijdend en moed
gevend verschijnsel worden aange
merkt dat van de zes Stone-lezingen
in 1898 door Dr. A. Kuyper te Prince
ton gehouden, een tweede druk noodig
bleek.
Zoolang de lectuur van zulke boeken
nog begeerd wordt en er nog velen
blijken te zijn die zich met dergelijke
geestelijke kost wenschen te voeden,
behoeven we aan de toekomst van het
antirevolutionaire volksdeel niet te
wanhopen.
In forsche en kloeke lijnen wordt
hier het Calvinistisch beginsel getee-
kend en de beteekenis daarvan voor
heel het leven, in schoone en bezielen
de taal uiteengezet.
Een der lezingen, en het is niet de
minst geslaagde, is gewijd akn het Cal
vinisme en de Staatkunde.
In zijn inleidend woord verklaarde
Dr. Kuyper in het Calvinistisch be
ginsel rust te hebben gevonden. Daar
uit, zoo zeide hij, kwam mij de kracht
toe, om te midden van den strijd der
meeningen positie te nemen.
En dat is ook juist het mooie van
het Calvinisme. -
Het geeft rust.
Het geeft vertrouwen.
Het geeft houvast als alles wankelt.
Het geeft kracht om temidden van
de storm'en, ook van de politieke stor
men, staande te blijven en rustig voort
te arbeiden.
Wij kunnen niet alles wat Dr. Kuy-
per omtrent dit rijke onderw. schrijft,
hier weergeven maar op enkele van de
voornaamste punten vestigen wij
toch de aandacht, met de hoop daar
door tot lezing van het geheele werk
te prikkelen.
Op den voorgrond wordt gesteld, dat
de religieuse beweegkracht van het
Calvinisme, omdat ze niet enkel de
takken besnoeide en den stam zui
verde, maar tot aan den wortel van
het leven raakte, ook aan de politieke
't samenleving een eigen grondgedachte
heeft ondergeschoven.
En dan wordt er de nadruk op ge
legd, dat het grondbeginsel van bet
Calvinisme is de volstrekte souverei-
niteit van den Drïeëenigen God over
alle geschapen leven, hetzij dit zienlijk
of onzienlijk zij.
Daaruit volgt, dat er ook In den
Staat geen andere dan afgeleide
souvereiniteit is.
Dat is al dadelijk een punt van
groote beteekenis.
Geen souvereiniteit, waar dan ook
en hoe dan ook, dan van God.
Het is God, die om der zonde wil,
Overheden heeft ingesteld.
Alle natiën zijn door God gescha
pen Ze bestaan' om Hem. Ze zijn Zijn
eigendom.
En daafom hebben alle volkm en
in hen de geheele menschheid, te be
staan voor zijn eer en naar zijne or
dinantiën, want juist in het w e 1-
g a an als het gaat naar zijne gebo
den, moet zijn Goddelijke wijsheid
uitblinken.
Als dus de menschheid door zonde
in veelheid van afgescheiden volken
^uiteenbreekt, en in den boezem dier
volken de zonde verdeelt en verscheurt
en woelt in allerlei schande en onge
rechtigheid, eischt de eere Gods dat
deze gruwelen gestuit worden, dat er
orde in dezen chaos terugkeere en dat
een macht van buiten dwingend op-
i-ede om menschelijke samenleving
nogelijk te maken.
Daartoe heeft God, en God, alleen
het recht.
Geen mensch heeft recht, over een
anderen mensch, of het moet zijn en
v\ordt aanstonds, het recht van den
s oikste.
Ook kan geen groep van menschen
door overeenkomst, uit eigen hoofde,
ons tot gehoorzaamheid aan een me-
demensch dwingen.
Of wat zou het mij binden, dat voor
vele veuwen een mijner voorvaderen
een staatkundig verdrag aanging met
andere lieden uit dien tijd? Als een
mensch sta ik fier en vrij tegenover
eiken medemensch.
Gezag over menschen kan niet uit
menschen opkomen. Ook niet van de
meerderheid over de minderheid, want
telkens weer toont de historie dat de
minderheid gelijk had.
Maar dit wordt anders, wanneer
we erkennen, dat het overheidsgezag
afvloeit uit de souvereiniteit Gods.
Als God zegt. gehoorzaam, dan
buigen wij diep eerbiedig het hoofd,,
zonder dat dit onze persoonlijke eere
als mensch te,na komt.
Even smadelijk als men zich ver
laagt door te bukken voor een men-
schenkind wiens adem in zijne neus
gaten is, even hoog verheft het, zoo
men zwicht voor het gezag van den
Heere des hémels en der'aarde.
En zoo blijft het dan bij het woord
der Schrift: „Door mij regeeren de
Koningen" of ook bij het woord van
den apostel: ,,Alle macht die er is, is
uit God, zoodat wie zich tegen de
macht stelt, God wederstaat."
Christelijke kweekschool.
Wij vragen de bijzondere aandacht
van onze lezers voor den oproep van
het bestuur der Christelijke Kweek
school. te Leiden, waar weer gelegen
heid wordt geboden nieuwe leerlingen
te doen inschrijven.
En wij doen dat om meer dan eene
reden.
Bekend is dat de leerlingen van
deze inrichting een voortreffelijke op
leiding ontvangen.
Dat blijkt uit het buitengewoon hoog
percentage van geslaagden bij de ver
schillende examens en het blijkt ook
uit' de plaats die meerderen van de
vroegere leerlingen thans in het maat
schappelijk leven innemen.
Wie voor zijne kinderen een dege
lijke opleiding wenscht, kan dus hier
terecht.
Maar wij vestigen op dezen oproep
inzonderheid de aandacht omdat hier
bij zoo groote belangen voor ons Chris
telijk onderwijs zijn betrokken.
Zal het Christelijk onderwijs bloeien
en zich blijven ontwikkelen, dan is
voor alles noodig een corps goed on
derlegde en in alles voor hun taak
berekende mannen en vrouwen, die
zich met liefde geven aan de Chris
telijke school en die met Gods hulp
in staat zijn de kinderen van ons volk
op te voeden en te onderwijzen.
En nu is het waar, dat er momen
teel een overvloed van leerkrachten is.
Dit behoeft echter voor de oüdePfe
geen reden te zijn om hunne kinderen
niet voor het christelijk onderwijs te
bestemmen.
Vast staat' toch, dat naar verhou-
iding de christelijke school nog de
(beste kansen biedt om geplaatst te
worden.
Daarbij komt dat het Christelijk on
derwijs zich voortdurend uitbreidt en
dat Indië steeds meer leerkrachten
begint te trekken.
Voor bezorgdheid is er dus geen
reden.
Zoowel uit principieele als uit prac-
tische overwegingen is er daarom alle
aanleiding op den oproep van het be
stuur der Christelijke Kweekschool de
aandacht te vestigen.
Mochten er bezwaren zijn, dan biedt
het spreekuurvan den directeur ge
legenheid om die bezwaren te bespre
ken.
Het is van niet geringe beteekenis
dat wij hier een Christelijke Kweek
school en dan een school die zulk eeri
uitstekenden naam heeft in het land,
mogen bezitten.
Blijke ook uit het aantal leerlingen,
dat zich voor den nieuwen cursus aan
meldt, dat dit bezit door ons Christe
lijk volksdeel wordt gewaardeerd en
op prijs gesteld.
STADSNIEUWS.
Mathesis Scientiarum Genitrix
Het toelatings- en het eindexamen
van den electrotechnischen cursus had
plaats ten overstaan van de heeren:
Ir. F. D. Tours en Ir. N. Vermeulen,
gedelegeerden van de afdeeling voor
Electrotechniek van het Koninklijk
Instituut van Ingenieurs.
Aan het toelatingsexamen werd door
18 candidaton deelgenomen, waarvan
G afgewezen moesten worden. De na
men der 12 geslaagden zijn.,
D. Coenen van Haarlem, P. A. De
veling, Leiden; M. D. Kelderman, id;
G. J. Leusden, id; A. Meenks, Rijssen;
J. E. Messinger, Voorschoten; K. H.
Mugge, Leiden; G. Peusken, Deventer;
P. C. van Straaten, Den Haag; F. J.
Thomas, id; J. J. van Ulden, Leiden;
B. Wijling, id.
Aan het Eindexamen Electrotech
niek namen 17 candidaten deel, waar
van 3 afgewezen moesten worden. Aan
de overige 14 candidaten kon het di
ploma Electrotechniek M.S.G. uitge
reikt worden:
L. Blok van den Helder; Th", van
Bruggen, Leiden; G. F. Enseling, ld;
C. C. van Hespen, Bergen op Zoom;
B. ten Hove, Haarlem; A. Kiel, Lei
den; P. Th. W. L. Matla, Den Haag
F. J. W. Mugge, Leiden; H. P. Ro
man esko, id; C. Sarink, Deventer; W.
B. K. Sommers, Leiden; R. Veenhui-
zen, Apeldoorn; H. F. de Wekker,
Leiden; B. van de Wetering, Elden.
De Leidsche Winkelstand.
De Leidsche winkelstand friet dezer
dagen een welingerichte en gunstig
gelegen Drogisterij in haar gelederen
plaats nemen. Bijna zouden we zeg
gen „weer", maar de gedurige uit
breiding en voortgaande toename van
bevolking en verkeer doet ons dit
woord in de pen houden.
In elk geval is de drogisterij „De
Hartebrug", want die bedoelen we, er
een- welke er zijn mag.
Gevestigd in het pand waarin tot
voorheen de bekende Zandvliet's kan
toorboekhandel zetelde, vond zij er
een voor dit doel uitnemend geschik
te installatie, die bovendien, voor zoo
ver noodig, nog werd aangevuld en
verbeterd.
De ondernemer, de heer J. Vrijen-
hoek, die langen tijd een voorname
betrekking bekleedde bij de fa. Blok-
poel in den Haag en een wetenschap
pelijke drogisten opleiding heeft geno
ten, doet zich ook in deze zaak ken
nen als een specialist in de bewerking
en samenstelling van geneeskrachtige
kruiden, die op alle medische voor
schriften hier kunnen worden bereid.
De doelmatige winkelstand met zijn
vele vitrines en afdeelingen bergt een
rijke verscheidenheid in speciality's
op het gebied van chemicaliën en dro
gisterij, zoodat, men niet licht zal wor
den teleurgesteld.
Den ondernemer succes.
Leidsche Gedtenfokvereeniging.
Begunstigd door zeer mooi zomer
weer werd op Hemelvaartsdag op het
Sportterrein Zoeterwoudsche Singel
door bovengenoemde ver. een tentoon,
stelling georganiseerd.
Deze tentoonstelling mocht zich ech
ter in geen zeer druk bezoek verheu
gen. In den namiddag werd de ten
toonstelling bezocht door den burge
meester, die met belangstelling het
tentoongestelde bezichtigde.
Prijs winners waren de navolgende
heeren. Afdeeling Wit ongehoornde
melkgevende geiten.
lste prijs (med. Prov. Bond) door J.
v. Leeuwen; 2de prijs (med. van de
L.G.V.) door H. Sirag; 3e prijs (Med.
geschonken door den heer de Graaf)
door J. Slootweg; 4e prijs (med. van
„Onze Liefhebberij" Orgaan der ver-
eeniging) door P. Slootweg; 5e prijs
(med. Tooneelclub) door H. Sirag; 6de
prijs (med. Jeugdgroep Dierenbescher
ming) door F. van Hal.
Afdeeling Wit Gehoornde Melkge
vende Geiten.
lste prijs (med. Jhr. Mr. Dr. N. C.
de Gijselaar) door F. Mol; 2de prijs
(med. van den heer K. Worp) door C.
Capaan; 3e prijs (med. van den heer
J. Stafleu) door J. M. v. d. Moolen;
4e prij9 (med. van den heer H. Sirag)
door W. Sirag.
Afdeeling Bonte Geiten,
lste prijs (med. van den heer J.
Slootweg, door A. Vis; 2de prijs (med.
van den heer J. Akkerman) door J.
Akkerman, 3de prijs (med. van den
heer J. v. d. Moolen) door L. v. d. Berg
Afdeeling Lammeren,
lste prijs (med. van den heer v. d.
Berg) door J. M. v. d. Moolen; 2e prijs
(med. van Mej. Sirag) door J. Pauli-
des; 3e prij9 10 K.g. haver geschonken
door den heer de la Beye) door A.
Slechtenhorst; 4e prijs 5 K.g. haver
van den heer V. d. Nat) door F. van
Hal; 5e prijs 5 K.g. haver van den
heer v. d. Nat) door F. van Hal.
Afdeeling Hoenders./
lste prijs F. Vlieland, lste prijs F,
Vlieland, lste prijs J. Wagemaker, le
prijs J. Akkerman, le prijs W. Colpa;
2e prijs J. v. d. Nat, 2de prijs F. Vlie
land, 2e prijs H. Patje, 2e pr. H. Kr es.
3e prijs J. Koevoet, 3e prijs F. Vlieland.
Afdeeling konijnen:
lste prijs J. M. v. d. Moolen, lste
prijs H. Filippo, 2e prijs J. v. d. Moo
len, 3e prijs H. v. d. Akker.
Mej, A.M.-'v. d. V„ uit Noord wijle
werd gisteravond op den hoek Nieuwe
Mare-Lammermarkt bij de Gem. Lagere
school, aangereden door 'n andere wiel-
rijdster, Mej. P. W.
Zij kwam ernstig te vallen, en moest,
na bij omwonenden te zijn ingedragen en
door den Eerste Hulpdienst voorloopig te
zijn behandeld, naiar het Acad. Ziekenhuis
worden overgebracht, waar bleek', dat zij
een dijbeen had gebroken.
De schuld van het ongeval lag bij de
aangeredene, die bij het nemen van den
hoek links hield.
Ten huize van de familie Kr., aan de
Hooglandsche Kerkgracht is gistermiddag
kwart voor drie een klein binnenbrandje
ontstaan in de voorkamer, door het vlam
vatten van de gummislang van' een
gascomfoor.
Het brandje werd door een bode ont
dekt, die daarop de bewoners waarschuw
de. Met eigen middelen konden de vlam
men worden gedoofd.
Een i i-jarige knaap, J. F., uit het
St Paulshof, was gistermiddag op een rij
dende vrachtauto geklommen, en wilde
daar, terwijl het voertuig in volle vaart
reed, op de Heerensingel afspringen. Hij
viel met een harden smak op den weg
en bekwam vrij ernstige verwondingen
aan zijn gelaat.
Bij het geven van onderricht aan een
leerling-chauffeur is gisteravond op de
Nieuwe Kanaalweg de bestel-auto van den
koekfabrikant v. d. St., tegen een boom
aangereden, als gevolg waarvan de auto
nogal ernstig werd beschadigd.
De inzittenden kwamen er zonder ern
stig letsel af.
Gisteravond om vHjf uur had een
aanrijding plaats op de kruising Oude
SingelMare, bij het gebouw van de R.
K. Militairenvereeniging.
W. M., die een met paard bespannen
vrachtwagen van den expediteur VI. be
stuurde, wilde een extra vaartje nemen
om de Marebrug op te rijden, waarbij het
gespan werd aangereden door een uit de-
richting Warmond komende auto, be
stuurd door den heer L. den H., van hier.
De .to werd aan de linker-voorzij de
licht beschadigd, terwijl overigens geen
schade of letsel werd toegebracht.
De heeren J. H. Sybers, R. Koning
en J. van Vreeswijk alhier, gaan naar In
dië, als controleur 3de categorie bij den
post- en telegraafdienst in Ned. Indië.
SCHAKEN.
Competitie 3e kl., groep A.
De Residentieschaakclub III heeft den
wedstrijd tegen Voorschoten thans ge
wonnen met 6V2 tegen 3Va (de twee af
gebroken partijen werden door een ar
biter ten gunste van D,en Haag beslist).
De' Haagsche club' is nu tevens kampi
oen dezer groep. Hier volgt nog de eind
stand.
Res. Sch. III 4310 26V213V2 7
Leidsch Sch. II 4 2 2 o 21V218Va 6
Voorsch. Sch. 4 1 1 2 19 21, 3
Leidsche V.-sch. 4 1; 1 2 17 23 3
Leiderd. Sch. 40 13 16 24 1
De perste rij cijfers zijn de gesp., de
tweede de gew., de derde de gel., en de
vierde de verl. partijen.Volgende rij het
aantal punten voor en tegen en de laatste
rij geeft de totalen aan.
GROOTE PARTIJDAG TE LEIDEN.
Het bestuur van den Kamerkieskring
„Leiden" zal op Woensdag 24 Juni a.s.
een partijdag houden te Leiden.
Deze partijdag zal bestaan in een
middag- en een avondvergadering. In
de middagvergadering zullen twee
sprekers het woord voeren, terwijl des
avonds één spreker optreedt. Voor
beide samenkomsten heeft het Kamer-
kieskringbestuur, het terrein „Den
Burcht" afgehuurd. Dit zal bij gun
stig weer een mooie attractie zijn voor
de part ijdaggangers
Wij herinneren slechts aan den
schitterend geslaagden partijdag in
1921 op den Burcht alhier, toen duizen
den bezoekers uit Leiden en omgeving
waren opgekomen.
Ieder die maar even kan, reserveere
den 24en Juni voor bezoek aan den
Partjjdag.
BINNENLAND.
NEDERL. BOND VAN JONG. VER.
OP GEREF. GRONDSLAG
Middagvergaderingen.
Ook ditmaal werden twee middagver-
gladeringen gehouden, .welke beide zeer
druk berecht .waren.
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone actvertenttéa per regel ZP/t oen*
Ingezonden Mededeetingen, dobbel tarM.'
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij tooroitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, werden dege
lijks geplaatst ad 40 cenL
Binnenland
De gemeenteraad van Amsterdam
besloot tot het aangaan van een Olynu
piade-premieleenlng.
Amerika en onze bloemenuitvoer.
Buitenland.
Het Belgische kabinet-Vandevijvere
is afgetreden.
Generaal French is overleden.
In de Buitensociëteit was 't benauwend
vol, en in de Plantagekerk bleef even
min een plaats onbezet.
In de eerste samenkomst hield Ds. B.
A. Kroppers van Amsterdam een rede
over: „Jn 't oude spoor vooruit".
Mr. J. A. de Wilde, lid der Tweede
Kamer, hield vervolgens een opwekken
de rede: „De Geref. J.V. en onze natio
naliteit", nadat Z. Exc. Min. J. J. O. van
Dijk zich tot de vergadering had gericht
met een opwekkende toespraak.
De vergadering in de Plantagekerk
stond onder leiding van den eden bonds-
secretaris, den heer J. M. Wijnbeek.
De heer A. van Rijn Dzn., voorzitter
van de Zuid-Hollandsche afdeeling, hield
in deze- vergadering de hoofdrede, en
wel over het verband in den jeugdarbeid
hetgeen spr. deed aan de hand van een
viertal stellingen.
In zijn uitgebreide toelichting opende
spr. verschillende nieuwe gezichtspunten
betreffende plaatselijke, locale en lande
lijke samenwerking titsschen alle perso
nen, instellingen en vereenigingen, welke
zich op eenigerlei wijze met jeugdarbeid
bezighouden, zoowel op het terrein van
de zuivere vrijwillige beginselstudie als
op dat van de Evangelisatie, lich. oefe
ning, enz., waarbij spr. voortbouwde op
door Dr. Bavinck in diens: „De opvoe
ding van de rijpere jeugd" neergelegde
gedachten over een vervolmaking van de
methodiek, en meer contact tusschen de
principieele en de practische zijde van
den jeugdarbeid.
Het belangwekkend referaat gaf aan
leiding tot een interessante discussie, waar
aan door een achttal personen werd deel
genomen.
Dr. K. Dijk' hield .vervolgens een op
wekkende rede over: „Geestelijke oefe
ningen", zijn uitgangspunt nemend in het
woord van Pauius: de lichamelijke oefe
ning is tot weinig nut; en een vergelijking
makend met de actie welke thans voor de
Olympiade wordt ontplooid, wees spr. er
op, dat de lichamelijke oefening schoon
nuttig, en onze jonge menschen aan te
bevelen is, zoolang zij blijft op het ter
rein haar door God aangewezen, en dienst
baar blijft aan de oefening der echte ge
zonde godzaligheid, waarin de jonge men
schen zich evenzeer moeten trainen.
Tegenover de sport verdwazing en de
Cultuuraanbidding onzer dagen hebben wij
oefenend onze geestelijke krachten in te
spannen en te ontwikkelen. Geen talent
mag onontwikkeld, geen kracht onge
bruikt blijven.
Tenslotte hield Z. Exc. Min. J. J. G.
van Dijk, minister vam Oorlog, bij ont
stentenis van Z. Exc. oud-minister Iden-
burg, een bezielende toespraak, waarbij
spr. zijn gehoor gepaalde bij de tegen
stellingen, welke het leven biedt. Speciaal
die,welke bestaat tusschen de levens
beschouwingen, ook ten aanzien van de
internationale verhoudingen.
Het internationalisme is schoon, maar
berust töt heden slechts op den wil des
menschen, door en tegenover wie, zoo
lang de zonde in Jiun hart woont„ het
recht door macht zal moeten worden ver
dedigd.
Wij moeten het erfdeel, ons van de
vaderen geworden, ongerept, zoo niet ver
rij kt, aan het nageslacht overgeven.
Moge van ons allen kunnen worden
gezegd, dat wij getrouw zijn geweest.
De rede werd geestdriftig toegejuicht
en spontaan gevolgd door het zingen van
het „Zij zullen het niet hebben".
De Bondsdag was voor de zooveelsW
maal, prachtig geslaagd.
Nederl. Jongelingsverbond.
Het Ned. Jongelingsverbond heelt
[Woensdag en Donderdag te Dor
dredht zijn 72e jaarlijksche vergade
ring gehouden. De middagsameii
komst op Woensdag gehouden in de
groote zaal van Kunstmin werd ge
opend door den Bondsvoorzitter, ds
P. .Veen van .Utrecht. Vertegenwoor
jdigd waren ruim 160 afdeelingea
Deze vergadering was bestemd vooi
bespreking van Euis!houdelijke aange
legenheden. Telegrammen zjjn gezon
kien aan hiet wereldcomité vwn Chr
Jongelingsvereenigingen, dat te Boe
fdapest vergadert, aan HLM. de Konin|
gin en aan Prins Hendrik. Uit hef
jaarvferskg bfljijkt, dat hat Verbond
hjet laatste jaar krachtig Jfttn sen
dingstaak onder de jongemannen aan
(gevat heeft door het bijeenbren^ei
ywa een bedrag van IJ&ÉÖP dai oiau
