CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
5e JAARGANU
VfTOüTRJ 22 MEI 18B8
-_j j
NUMMER të<9
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
BUREAU: Hooigracht 35 - Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
Oit nummer bestaat uit TWEE Bladen
EERSTE BLAD.
Juist, mijnheer C.
Onlangs kwam in „De Bode" liet or
gaan van den Bond van Nederland-
sclie Onderwijzers een officieel artikel
voor over een schoolquaestie te Hom
mer ts.
Volgens bedoeld artikel zou een lid
van den Gemeenteraad van Wijnbrit-
seradeel gezegd hebben, dat hij het be
ginsel huldigt dat ieder recht heeft op
ecu school van eigen richting mits
bij ze zelf betaalt.
Hierbij maakt de Bode de volgende
kanUeekening: „Juist, mijnheer C. Jul
lie moest de z.g. christelijke school
zelf betalen. Maar de openbare school
is vcor allen en moet dus ook door
aileu betaald worden. De openbai'e
schrei is neutraal, kent geen richting.'
Op zichzelf beschouwd is deze uiting
niet van zooveel beteekenis.
De Bode kan zelfs in de kringen van
de voorstanders van de opeub. school
niet als leiding gevend worden be
schouwd.
Maar als men deze uitspraak be
schouwt in verband met andere uitin
gen van de linkerzijde, dan Diijkt toch
wel, hoe velen niet dan mokkend in de
z.g. pacificatie berusten.
En als men dan voorts rekening
houdt met het feit dat hei steeds de
uitersten zijn die de leiding nem-m,
dan is het duidelijk dat het gevaar
voor onze scholen volstrekt niet
weken is.
Het blijft daarom noodig de liefde
en de belangstelling voor do Christe
lijk onderwijs te versterken.
En het blijft evenzeer noodig de po
sitie van de Christelijke pa-tijen zoo
sterk te maken, dat de vijanden van
de Christelijke School geen gelegen
heid krijgen hunne idealen te verwe
zenlijken.
In dat „Juist mijnheer C." ligt een
ernstige waarschuwing, die wo niet
mogen 'verwaarloozen.
STADSNIEUWS.
Gerot. Schoolvereeniging.
Woensdagavond, werd in de Geref.
school aan de Hooglandschë Kerk-
grachi de jaarvergadering gehouden
van de Geref, Scncolvereeniging af-
hier.
De voorzitter, de heer C. Ver-
s 1 u y s, opende de vergadering,het
zingen Ps. 89 7, las een gedeehe van
JVIacch. b, ging voor in gs-bed, heette
de aanwezigen welkom en gaf daar
na het woord aan den secretaris tot
het voorlezen van de no allen der vo
rige vergadering, die onveranderd
werden goedgekeurd.
Daarna las de secretaris, de heer
J. Schaap Hzn. het jaarverslag,
over het afgeloopen jaar. Wij ontlee-
nen daaraan het volgende:
De algemeene vergadering van Mei
1924 herkoos als bestuursleden de
heeren Hocgendoorn, Schaap en van
Wieeren en koos in de bestaande va
catures de heeren H. Buurman en A.
jJ. Mulder. Allen namen hun benoe
ming aan.
Thans, zijn aan de beurt van aftre
ding de heeren den Duyn, Goslinga,
Mulder en Versluiys. De lieer den
Duyn heeft reeds sinds een paar
maanden opgehouden lid van 't be
stuur te zijn wegens vertrek naar el
ders. De heer Versluys heeft het be
sluit genomen wegens drukke werk
zaamheden zich niet herkiesbaar te
stellen, welk heengaan voor de ver-
eeniging een groot verlies betekent.
Het bestuur hield in 1924 16 ver
gaderingen, dus nog 4 meer dan de
neglementair voorgeschrevene.
De voorgestelde Statutenwijziging
werd door de alg. verg. van 24 Sept.
aangenomen. Op de gewijzigde sta
tuten ontving het bestuur bij K. B.
van 13 Jan. 1925 No. 38 de konink-
ijfee goedkeuring.
Op dezelfde vergadering werd een
oncept-Huishoudelijk Reglement aan
gnomen. Een nieuwe schoolverorde-
ing en instructie voor 't onderwijzend
rsoneel is nog in bewerking.
De schooldiploma's kwamen gereed
i zijn aan de leerlingen die in 1924
f scnoien doorloopen hadden, uitge-
ikt.
Aan de lagere school-Kerkgracht
rerd op aandringen van tal van
uders een cursus in de Fransche taal
verbonden buiten de gewone school
uren.
Het schoolbezoek door de bestuurs
leden had ook in 't afgeloopen jaar
zooveel mogelijk geregeld plaats.
Aan de lagere school-Hoogl. Kerk-
gracht kwamen ook dit jaar nog lang
durige en ernstige ziekten onder het
personeel voor, zoodat tijdelijke hulp
noodig was. Mej. Witte bleef in func
tie tot 1 Maart, toen de heer den
Hengst hersteld terugkwam. Mevr.
.Vermeulen-Warnaar hielp van 19 Mei
tot 1' Siept., terwijl Mej. Koekkoek
ziekteverlof had. De heer J. C. van
Vnedendaal verliet 21 Juni met in
validiteitspensioen de school en werd
vervangen door den heer B. Koel-
mans van Nieuweroord.
Het aantal leerlingen aan deze
school bedroeg begin 1924 218, aan
't eind van 'tjaar 215.
Aan den Franschen cursus n^men
37 leerlingen deel.
Het aantal leerlingen der U.L.O.-
school aan de Hoogl. Kerkgracht be-
droeg 1 Jan. '24 64 en was 31 Dec.
'24 gedaald tot 53.
In de plaats van den heer P. C.
Loof, die 1 Febr. naar Amsterdam
vertrok, werd benoemd de heer P. H.
Zandstra van Steenwijk. Deze kon
echter slechts tot 1 Jan. '25 gehand
haafd worden en werd toen overge
plaatst naar de Lusthoflaan.
Het begin van den jaarcursus van
deze school werd van 1 Mei naar 1
Siept. verplaatst.
Van de Lagere .school aan de Stad-
houderslaan bedroeg het gemiddeld
aantal leerlingen in 1924 194, dus
i 10 hooger dan in 1923. Mej. G. J.
Koning, wierd in verband met de
'nieuwe bepalingen op wachtgeld ge
steld met ingang van 1 Jan. j.l. Deze
school is thans lèerschool der kweek
school.
Het gemiddeld aantal leerlingen
van de school aan de Lusthoflaan in
het afgeloopen jaar was 270.
Met betrekking tot deze school zal
het bestuur in de toekomst de kwestie
„uitbreidend stadsgedeelte en te klei
ne school" onder de oogen moeten
zien.
De onderwijzer F. D. N o e s t vertrok
1 Sept. en werd vervangen door den
heer Verstelke van Urk.
Sedert 15 Juli is de lieer C. Ver
sluys Jr. wierkzaamals kweekei ing
met acte.
Het aantal leerlingen van den cur
sus voor vervolgonderwijs bedroeg in
'den cursus 1924'25 gemiddeld 34
tv. i 36). Van dit onderwijs wordt,
evenals overal elders, heel weinig ge
bruik gemaakt.
De voorzitter dankte den secreta
ris voor zijn uitvoerig verslag. Daar
na gaf de voorzitter het woord aan
den penningmeester, den heer T. S.
Goslinga tot het uitbrengen van
het financieel verslag over 1924.
Spr. wees op de moeilijkheden, waar
mee ondanks de pacificatie de bestu
ren der scholen nog steeds te kam
pen hebbén, ook in de gemeente Lei
den.
De balans wijst een winst over 1924
van f 1087.45V2 aan, terwijl het kapi
taal der vereeniging f 12.097.08 Vsjba-
draagt.
Als alle loopende procedures ten
ongunste van het bestuur uitvallen,
dan zal het op exploitatiekosten, sa
larissen en schoolgelden resp. f3900
f3500 en f400 of totaal f7800 verlier
zen of m.a.w. Ihet halve kapitaal en
meer dan dat zal verdwenen zijn. Ern
stig zal dan moeten overwogen welke
middelen kunnen worden aangewend
om het voortbestaan der scholen te
verzekeren. Een ieder gevoelt even
wel, dat hier de gelijkstelling ten
leenenmale is verdwenen.
Met al deze ongunstige factoren is
in de winst- en verliesrekening en in
<ie balans nog niet gerekend. Alles
hangt immers nog, doch het is vry
wel zeker, dat de als vorderingen op
genomen bedragen niet alle voor 100
tpCt. zullen terecht komen. De ge
raamde winst moet derhalve met de
grootst mogelijke reserve worden be
schouwd.
Ons gereformeerde volk, zoo eindig
de de penningmeester, dat zijn eigen
iScholen met den Bijbel lief heeft,
doch door de gelijkstellingsfanfares
op een dwaalspoor -kwam, moet weer
gaan inzien dat het ook nu nog gaat
„om de bewaring van het pand", het
kostelijke pand der vrije Chr. School.
Dan zal het weer met ons gaan mee
leven en als het moet offers ovei
hiebben voor het behoud van dit kos-
it^eljjk bezit. Geve God, dat er tenj
idezen een ernstige en vruchtdragen
de opleving moge gezien worden.
Ds. LWi, Bouwman en nog menige
andere leden stelden naar aanleiding
van het financieel verslag verschil
lende vragen, die'door den penning-
tmeester beantwoord werden.
iNamiens de Commissie van Com-
tróle bracht de heer Y n t e m a ver
slag uit van het onderzoek der boe
ken van den penningmeester. Deze
waren volkomen in orde bevonden en
de penningmeester werd vaïi zijh ge
houden beheer gedechargeerd.
Tot leden der Commissie voor het
volgend jaar werden door de verga
dering aangewezen de heeren Veenen
daal en van Varik.'
In een viertal vacatures van be
stuursleden moest worden voorzien.
Herkozen werden de heeren Gos
linga en Mulder en gekozen de heeren
Yntema en Zuidema.
De drie eerste heeren waren aan
wezig en namen de benoeming aan,
aan den heer Zuidema zal bericht
van zijn benoeming worden gezon
den.
Bij de rondvraag vroeg de heer
HJ. Blomm e nd aal het woord
en sprak er zijn leedwezen over uit,
dat de heer Versluys als voorzitter
heengaat en dankte hem voor al het
geen hij voor de vereeniging gedaan
heeft. Namens het bestuur dankte de
beer Schaap den heer Versluys
voor al hetgeen hij in de 13 jaar dat
hij bestuurslid geweest is heeft willen
doien voor de vereeniging. Hij was
een gewaardeerd voorzitter en zijn
plaats zal heel moeilijk kunn„., ver
vangen worden.
De heer Vro s, sprak, mede namens
•de andere onderwijzers, een woord
van afscheid en dank tot den ver-
tr/ekkenden voorzitter.
De heer V er s 1 u,y s dankte de hee
ren voor het door hen gesprokene;
daarna ging Ds. Bouwman voor in
dankgebed.
In de na afloop dezer vergadering
gehouden bestuursvergadering werd
tot voorzitter gekozen de heer J.
Schaap Hzn. ien tot secretaris in diens
plaats de heer A. B. Mulder, terwijl
de heer T. S. Goslinga herkozen werd
als penningmeester.
Hadio-avond Oude Vestkerk.
Woensdag werd in de Geref. kerk
Oude Vest een radio-avond gehouden,
ten behoeve van de Vereeniging voor
Hooger onderwijs op Geref. grondslag,
welke vereeniging dien avond den zen
der te Hilversum tot haar beschikking
had, en een met zorg samengesteld
programma deed afwerken.
De heer J. M. de Koning opende
de hier gehouden bijeenkomst mot ge
bed, en sprak daarna een kort, krach
tig woord in 't belang der Vrije Uni
versiteit. Vervolgens werd het ont
vangtoestel in werking gesteld en da
delijk contact met Hilversum verkre
gen. Aandachtig luisterden de aanwe
zigen naar 'tgeen ten gehoore werd
gebracht. Behalve muzek en zang)
beide héél mooi) voerden nog een 2-
tal sprekers het woord, met namê. Mr.
Bijleveld en Prof. Aalders.
Eerstgenoemde, sprekende over „Een
gouden banier" schetste de geschiede
nis der stichting van de V. U. aantoo-
nende hoe dat een geloofsdaad was,
maar ook opwekkend om de „gouden
banier" de banier der liefde voor on
ze V.U. steeds hoog te houden.
Prof. Aalders sprak over: „Om de
eere Gods" er den nadruk op leggend
hoe, èn bij de stichting, èn bij den
voortgaanden arbeid onzer V.U. het
vooropgesteld beginsel steeds was en
ook is: de eere Gods; en opwekkend
om haar te steunen, zooveel in ons
vermogen is; te steunen, geestelijk
en stoffelijk, vooral in den gebade,
maar ook geldelijk, en dat alles: om
de eere Gods.
Met belangstelling werd geluisterd
naar beide sprekers. Tijdens een korte
pauze werd gecollecteerd ter bestrij
ding van de kosten en ten bate der
V..U. Nadat nagenoeg het programma
was afgewerkt, dankte de heer De
Koning de aanwezigen voor hun tegen
woordigheid en den heer M. H. van
den Bos Jr. (Rijnsburgerweg 185)
voor het belangeloos in gebruik geven
van het uitnemend toestel. Daarna
werd met dankzegging geëindigd.
Voor opgave als begunstiger voor de
Vrije Universiteit of voor giften, ver;
voege men zich bij den heer J. M. de
Koning, Hooigracht 107 alhier.
De Lustrumfeesten,
B. en W. stellen den gemeenteraad,
voor gunstig te beschikken op het ver
zoek van de lustrumcommissie van 't
Leidsch Studentencorps om ten be
hoeve van het in de maand Juni tij
dens de lustrumfeesten op te voeren
openluchtspel gebruik te mogen ma
ken van een gedeelte van bet Plant
soen en den Zoeterwoudschen Singel,
gelegen tusschen de Van Disselbrug
en de Wasstraat.
Schoolkindervoeding.
B. en W. hebben aan den gemen te-
raad aangeboden bet verslag van de
vereeniging Schoolkindervoeding over
1924. Van de op de begrooting voor '24
uitgetrokken som voor schoolkinder
voeding en kleeding ad f27.435 werd
f20.825 uitgekeerd. Het winterseizoen
1923—1924 eindigde den 3en Mei, tot
welken datum aan 544 kinderen maal
tijden werden verstrekt.
Voor het ontvangen van voedsel ge
durende de zomer- en de wintermaan
den werden ingeschreven resp. 388 en
274 kinderen, welke getallen later ste
gen tot resp. 400 en 422 kinderen. Do
maaltijden bestonden gedurende de zo
mermaanden wekelijks uit tweemaal
veimicellisoep, tweemaal stamppot,
eenmaal rijstepap en eenmaal gort
met rozijnen en gedurende de winter
maanden uit erwtensoep, vermicelli-
soep, stamppot, rijstepap, gort met ro
zijnen en bruine boonen met spek.
De verstrekking der maaltijden bad
rechtstreeks aan de kinderen plaats
in het gebouw der St. Vincentiusver-
eeniging en in de lokalen van de open
bare scholen aan het Plantsoen.
Uitgereikt werden 946 paar kousen,
518 hemddn, 1G9 schorten, 188 blou
ses, 204 jurken, 32 Manclieetsr jongens
pakken en 1764 paar klompen.
Met inbegrip van de subsidie der ge
meente bedroegen de inkomsten der
vereenig. f21.623, de uitgaven f21.680.
Onderwijzersbanoorning.
Voor cle benoeming van een onder
wijzeres in liet handleekenen aan de
Meisjesschool voor U.L.O. (vac. Mej.
bleeks)) worden door B. en W. voorge
dragen: 1. mej. E. H. W. Bresser, alhier;
2. mej. G.- W. Vrolijk, Amsterdam; 3.
mej. P. C. J. Brouwer te 'sGravenhage.
De Leidsche Kerkbode.
Meri verzoekt ons te willen melden,
dat door omstandigheden de Leidsche
Kerkbode deze week niet heden, (Vrij
dag),' doch morgen (Zaterdag), zal uit
komen.
Jubileum.
Zaterdag heeft de heer L. v. d. Meij
zijn öOjarige werkzaamheid herdacht
als employé van dé textielfabriek van
de fa. Le Poole aan de Garenmarkt.
De jubilaris werd van de zijde der
directie bij monde van den heer S. J.
le Poole hartelijk gecomplimenteerd,
wat vergezeld ging van de aanbieding
van een bedrag in couvert.
Namens het personeel werd de jubi
laris gecomplimenteerd door den heer
P. Lardee Sr., die namens allen den
feesteling onder hartelijke woorden
van gelukwensch een fraai gouden hor
loge met ketting aanbood.
In de nabijheid van de St. Petruskerk
is een rijwiel onbeheerd aangetroffen.
Inlichtingen bij de politie.
De politie kan eveneeens inlichtingen
geven betreffende een hond, (Duitsche
herder), die hier uit de richting den
Haag is komen aanloopen.
Zaterdagmiddag is de heer F. H. van
hier te Oegstgeest een ernstig ongeluk
overkomen.
Terwijl hij per rijwiel de Wilhelmina
laan uitreed, kwam hij in aanraking
met een passeerende tram, waardoor
hij viel, en met het hoofd op de uitste
kende deelen van het onderstel eener
tramwagen terechtkwam, waarbij hij
zeer ernstige hoofdwonden bekwam.
Na door dr. Vaalkamp te zijn verbon
den, werd hij naar het Acad. Zieken
huis overgebracht.
De toestand van den heer H. was
heden nog ernstig, hoewel er geen
direct levensgevaar is.
BINNENLAND.
EEN ONGELUK OP DEN AMSTEL.
Drie personen verdronken.
Gistermorgen heeft onder de gemeen
te Nieuwer Amstel een tragisch ongeval
met een motorboot plaats gehad.
De Amstsl werd zeer druk bevaren
en het wemelde er van den vroegen
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiëa per regel 221/, cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
i contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bq vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage-
lijks geplaatst ad 40 cent.
Belangrijkste nieuws in slit Nummer
Binnenland
Het zendingsfeest op Oud-Poelgeest.
Ernstig ongeluk te Amsterdam. Drie
menschen verdronken.
Buitenland.
De regeeringsverkiaring van het ka.
binet-Vandevijvere in België.
De val van het kabinet-Vandevijvere
aanstaande.
ochtend tot den laten avond van plezier,
vaartuigjes en stoombooten.
Ter hoogte van cle „Buurt van Ouder
kerk" voer bij tienen een motor
bootje, „Johanna" genaamd, voorbij in
de richting van de brug. Het was een
rank vaartuigje met een kleine met glas
beschutte kajuit en een tentdekje, in
welk. bootje zich niet minder clan twaalf
personen, allen Amsterdammers, bevon
den. Als stuurman fungeerde cle heer
Verloop, wien het vaartuigje toebehoor
de. Behalve vier familieleden bevonden
zich nog aan boord de familie Van We
tering,, wonende aari cle Jacob Gats
kade te Amsterdam, beslaande uit zes
personen, benevens een achttienjarig
meisje, mejuffrouw Sterndorf, de ver
loofde van een der jongelieden uit dat
gezelschap. Daar het motorbootje niet
groot was, zat het gezelschap dicht op
eengedrongen in de kajuit en onder het
tentdekje.
Op het tijdstip, hierboven genoemd,
liep een veel sterkere motorboot, de
„Mutatio" achter de „Johanna" op. De
stuurman gaf een signaal, hetwelk be
duldde, dat hij de „Johanna" wilde in
halen. Op hetzelfde oogenblik kwam,
eveneens van achteren, een derde motor
boot opzetten, de snelvarende „Skna"
uit Amsterdam. Deze complicatie was
de onmiddellijke aanleiding tot een
ernstig ongeval, en vermoedelijk is de
stuurman van cle „Johanna" bij het zien
van deze vaartuigen cle kluts kwijtge
raakt. Dit viel, naar de getuigen ver
klaarden, uit de min of meer onzekere
manoeuvres van de „Johanna" op te
maken. Want eerst stuurde cle heer Ver
loop het tengere vaartuigje naar links,
om vlak daarop naar rechts uit te halen.
Zoodoende kwam cle Johanna" recht
voor den boeg van de „Mutatio". De
schipper van deze boot trachtte nog 'n
aanvaring te voorkomen, door het roer
snel om te gooien, cloch de tijd om vrij
te loopen was te kort. Een hevige
schok was het gevolg, en de „Johanna"
werd iets achterlijker dan midscheeps
getroffen. Het noodlottige resultaat var.
deze aanvaring was, dat het bootje ter
stond schuin kwam te liggen en bijna
onmiddellijk zonk.
Alle twaalf inzittenden geraakten tr
water. Angstkreten klonken allerwegc
en deden tientallen personen,, die zich
aan de oevers bevonden, toèsnellen.
De eerste hulp werd verleend door de
inzittenden van andere booten, die zich
in het water bevonden.
Aan deze snelle hulp is het ongetwi;
feld te danken, dat velen van de inzit
tenden van de „Johanna" aan een wie
sen dood ontsnapten. Zeven leden van
het gezelschap klampten zich kramp
achtig vast aan het boord van een roei
boot, welke zich onmiddellijk naar de
plek des onheils begeven had. Deze
zeven drenkelingen kwamen er allen
met een nat pak af. Een vrouw uit hei
gezelschap die op het punt was te zin
ken, werd op het allerlaatste nippertje
op het droge gebracht.
Zoo waren er acht drenkelingen op
den wal, en al dadelijk kwam men tot
de ontstellende ontdekking, dat niet
minder dan vier personen van het ge
zeischap op het appèl ontbraken. De
reddingspogingen werden hardnekkig
voortgezet en tien minuten nadat het
verschrikkelijk ongeluk gebeurd was,
werd mejuffrouw Sterndoff gevonden.
Een stoutmoedige zwemmer, die tot het
wrak op den vrij ondiepen modderigen
Amstelbodem gedoken was, vond haar
tusschen het hout van het vaartuigje
beklemd. Het was slechts met groot e
moeite,, dat zij boven water en aan wal
kon worden gebracht en dat de-levens
geesten konden worden opgewekt.
Hoe snel en met welk overleg het
dreggen op de plek des onheils ook
plaats had, het was eerst kwart voor elf
dus drie kwartier na het ongeluk
dat het tweede slachtoffer werd opge
haald. Het wa9 mejuffr. G. v. Wetering
Vroom, oud 53 jaar. Er was 9lechtsl
korten tijd noodig om te constateeren,;
