CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
uil siy«r iiësiaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer
Se JAARGANG
WOENSDAG 20 MEM92§
NUMMtR T518
ABONNEMENTSPRIJS
ADVERTENTIE-PRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 1 2.50
Per week .......f 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
Gewone advertentiën per regel 227« cmj
Ingezonden MededeeHogen, dobbel tarief
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bfj Toornübetabng
van ten hoogste 30 woorden, wsedsn datfa
lijks geplaatst ad 40 cent.
BUREAUHooigracht 35 - Leiden 7el. 1278, Posigiro 58936, Postbox 20
hiORGEN HEMELVAARTSDAG
-2. ZAL DE „NIEUWE LEIDSCHE
COURANT" NIET VERSCHIJNEN.
Y Ln nu aangepakt.
Gisteren zijn door heel het land de
canuiuaienlijsten voor die verkiezing
van ieuen voor de Tweede Kamer in-
eo^iuna..
Een belangrijk stuk werk is daarmee
acuter oen rug.
iv.aar het moeilijkste komt toch nog.
In de dagen die ons nog van den
sLeiiiiii.ngsaag (woensdag 1 Juli) schei
u'óh, iiiuüo 12 u door heel het land een
krachnge propaganda worden gevoerd.
Overal moeten de kiezers worden
overtuigd van de groote belangen die
bij tiezfe verkiezing op het spel staan,
van de gevaren die daarbij land en volk
bedreigen en van de groote beteekenis
der anti-revoiutionaire beginselen.
Tegen misverstand en er heerscht
nog zooveel misverstand en tegen
misleid.ng en er wordt zooveel ge
daan om de kiezers te misleiden
moei worden gewaarschuwd.
Van alle kan.en zal weer worden ge
tracht, de kiezers in den waan te bren
gen, dat het gaat om belangen, om per
soonlijke en groepsbelangen.
En zeker, de belangen van de ver
schillende volksgroepen moeten worden
behartigd.
Maar dat kan alleen worden gedaan
door hen, die zich door de hoogere
beginselen laten leiden.
Wie dat niet doet, maar zich blind
staart op de belangen van bepaalde per
sonen en groepen, en zich daardoor
laat leiden, zal nooit in staat zijn ook
maar nets te bereiken.
Een vurige ijver voor de verbreiding
van onze beginselen moet daarom, ook
in dezen kieskring, ontbranden.
Niemand blijve achter.
De een geve zijn persoon en make
zich verdienstelijk door huisbezoek, al
tijd nog het beste propagandamiddel.
Een ander stelle zijn pen beschik
baar.
En een derde, d e zelf niet aan het
werk kan gaan, geve zijn geld om an
deren het arbeiden gemakkelijk te
maken.
Maar niemand blijve werkeloos.
Er is voor een ieder ook en n":et
het minst voor de vrouwen wat te
doen.
Als het bij deze verkiezingen ging
om de belangen van een of ander volks
deel, ja. dan was er reden om zich to
onttrekken.
Maar meer dan belangen slaan hier
oj) het spel.
Het gaat om de beginselen.
Om de vraag naar welke beginselen
land en volk in de toekomst zullen
worden bestuurd.
Het gaat om de eere van onzen Ko
ning, wiens glorievolle opvaart ten he
mel wij morgen herdenken en Wien te
dienen het doel moet zijn van ons leven.
STADSNIEUWS.
Wijdingsbijeenkomst.
Ondanks de tropische hitte van gis
ter had zich gisteravond een groote
schare van belangstellenden opge
maakt naar de Wijdingsbijeenkomst
in de Hooglandsche kerk.
En zij zullen er geen spijt van gehad
hebben! Niet slechts dat het in de kerk
lieerlijk-koel was, maar vooral om de
de kunst die er te genieten viel en
de wijding, die er van deze samen
komst uitging.
De bijeenkomst was bedoeld als een
.voorportaal" v. de Hemelvaartviering
-doch tevens stond zij in het teeken van
de Zending. Deze twee behooren im
mers bijeen: hemelvaart en zending;
de laatste woorden van den Heiland,
voor hij ten hemel voer, waren het
zendingsbevel: Gaat dan henen in de
Teheele wereld
Er werd niet „gepreekt" dezen
avond, doch de geheele bijeenkomst
was één prediking, door muziek, zang
mi declamatie. Is ook deze schoone
i othische kerk niet zelve een Hemel-
\artsprediking: haar omhoog rijzen-
e zuilen en gewelven, haar bogen die
nis gevouwen handen ten hemel wij-
ren: sursum corda, naar boven de
harten?
Nadat Ds. J. Riemens had geopend
met gebed en de gemeente gezongen
had Gez. 147:2, zong het kerkkoor
„Ex Animo" het zendingslied van Fr.
Ferd. Flemming „Hoort gij die stem
men Roepend uit de verte Smeekend
om redding?
De cello speelde vervolgens „gara-
banda" van Handel, daarna zong het
koor het Avondlied, door zijn direc
teur gecomponeerd en HeerI waar Gij
zijt, woont de Vrede" van J. J. L. ten
Kate.
Ds. J. Riemens las het Hemelvaart-
evangelie en declameerde een gedicht
van Staring „Jezus Hemelvaart" waar
op de gemeente aanhief Gez. 143:2,
„Leef, o Koning, leefr*
Hierna speelde de cello een kerkaria
van Stradella, het koor zong een twee
tal overwinningsliederen van Bach:
„Nu zegeviert de zoon van God" en
Christus heeft overwonnen!" en „Doch
ter Sions, wees verheugd!" van Han
del. Ten slotte ging Ds. Riemens voor
in dankgebed, waarna nog gezamen
lijk gezongen werd Ps. 146: 8.
Het kerkkoor „Ex Animo" heeft gis
teravond wel bewezen, dat het recht
heeft op een vaste plaats in het ker
kelijk leven, het zong uitstekend. Als
solisten werkten mede de dames T.
Paats, H. Weertsma, F. Verhulst; de
heer Fr. Kriek speelde cello en de heer
L. Koole orgel.
Aan den uitgang werd gecollecteerd
voor de Zending.
Blauwe week.
De Drankbestrijdersvereenigingen,
georganiseerd in het Leidsch Drank-
(Weer-qomité zullen in de „Blauwe
{Week, van 21 tot 30 Mei, (evenals
in het heele land gebeurt) propaganda
naar buiten voeren.
Dit jaar zal het Comité 4 bijeenkom
sten op verschillende plaatsen der
stad houden.
Op Maandag 25 Mei des avonds
79 uur in den omtrek Kooipark'.
Dinsdag 26 Mei (dezelfde tijd) Mo
lenstraat hoek Gasstraat.
Donderdag 23 Mei Koninginnelaan
en Stadhouderslaan.
Vrijdag 29 Mei 's avonds 8 uur in
de Genestetstraat (Haagweg).
Deze bijeenkomsten zullen dcor mu
ziek worden opgeluisterd, en iederen
avond zullen twee verschillende spre
kers het woord voeren. Behalve deze
propaganda zullen er 15000 strooibil
jetten en 3000 couranten verspreid
worden.
Vrijdag 22 Mei zal er des avonds
een fietstocht gehouden worden voor
den blauwe-bloempjesverkoop. Deze
bloempjes zullen op Zaterdag 23 en
30 Mei aangeboden worden. Op de
stadsborden zullen groote platen ge
plakt worden.
Een hoogleeraarsbenoeming.
In verband met de te wachten benoe
ming van een hoogleeraar aan het Evang.
Luth. Seminarie schrijft Ds. J. E. Schro
der in „De Wartburg"
Door de Synode van 1924 is de benoe
ming van een tweeden Hoogleeraar aan
het Evang. Luth. Seminarie uitgesteld.
Genomineerd waren toen de heeren Mr. J.
Loosjes, Dr. J. A. Rust en Dr. H. J.
Toxopeus (indertijd uit de Herv. Kerk
tot ons overgekomen).
Als motieven voor het uitstel golden
toen: ie. het feit, dat Prof. Völter - nog
in functie was; 2e. het vermoeden, dat
de Amsterdamsche Theol. Faculteit, in
wier geheimenissen de prae-aidviseur Prof.
v. Bakel ingewijd was, vermoedelijk geen
der drie genomineerden zou aanvaarden,
daar zij reeds een anderen „behoudenden"
theoloog op het oog had, die wel Her
vormd was, maar bereid zou gevonden
worden om Luthersch te worden. Wie
die andere man was werd niet gezegd.
De meerderheid van de Synode ging met
het praeadvies mee, en de benoeming
werd uitgesteld.
Thans komt zij weer aan de orde, en
nu zien wij als no. 1 op de voordracht
den Ned. Herv. predikant Dr. D. Plooy
van Leiden. Dat was dus de „groote
onbekende". Van de vorige nominatie ko
men nu de twee rechtzinnige Lutheranen
„A la suite" of te \vel als „figuranten"
voor, tenzij de meerderheid der Synode
er anders over mocht denken.
Ik kan niet anders dan dezen gang van
zaken treurig en beschamend noemen.
Het is lom een man te doen, die de Nieu\vr
Testamentische exegese en Oud-Christe
lijke letterkunde doceeren zal. Dat was
het vorige jaar bij de toenmalige nomi
natie ook reeds het gevaL Is er dan in
onze vaderlandsche Luthersche Kerk geen
enkele N. Testamenticus? In Duitschland
zullen er feker wel zijn; waarom dan daar
niet gezocht? Wij hebben Prof. Völter
toch bok uit Duitschland gekregen? Men
zegge niet, dat het er voor dit speciale
vak niet op aankomt of de Prof. Lu-
thersch of Gereformeerd is. Dat komt er
wel degelijk op aan. Bij elke wetenschap
speelt het element der subjectiviteit een
groote rol
Ja maar, de Amsterdamsche Faculteit...
„Pecuniae causa". Waarom doekt men
niet liever heel ons Seminarie op, wan
neer er geen Luthersche professoren
voor te vinden zijn? Men geve den enke
len student, die er nu nog is, of nog ko
men zal, vrijheid o«m te studeeren waar
hij wil. Bij het proponentsexamen kan on
derzocht worden hoe het staaft met zijn
kennis en mët zijn Luther dom. Voor
het laatste hebben wij toch een apart
Luthersch Seminarie, en dat kan een
Herv. Professor, hoe hoog hij ook in
kennis staat, den studenten niet bijbren
gen, zelfs niet al is hij bereid om tot de
Luthersche Kerk over te gaan. Die over
gang om zoo'n motief maakt hem nog
niet Luthersch. Er zijn Herv. predikanten
tot ons overgekomen, die ronduit ver
klaren, dat hVt Lutherdotm hun weinig
of niets schelen kan.
Zouden er niet eenige vermogende Lu
theranen zijn, die de Synode in staat
willen stellen om onafhankelijk van de
Amsterdamsche Faculteit een werkelijk
Lutherschen Professor te benoemen? La
ten zij zich ^an haasten om het aan de
Synodale Commissie mee te deelen vóór
de a.s. Synode.
Moge aan de Synode wijsheid gegeven
worden, om met de eer der wetenschap
ook de eer van onze Luthersche berk te
handhaven.
Kamerverkiezingen.
Behalve de gisteren vermelde lijsten
zijn nog de volgende candidatenlijsten
ingediend:
Roomsch Katholieke Volkspartij. 1
Mr. P. M. Aits; 2 W. C. Setteur, 3 M.
J. G. Kuypers, 4 F. A. C. Donders, 5 E.
M. H. RobertDe Wolft', 6 J. van Ste
den; 7 J. H. J. Gregoire, 8 P. M. Bey-
erbergen van Henegouwen, 9 J. D.
Brada, 10 C. P. van Oostveen, 11 G. J.
B. Albrink, 12 W .L. H. H. Verpalen,
13 J. J. Gemmel, 14 A. C. J. Bouter,
15 W. Th. Aalders, 16 H. L. A. van d.
Hurck. In enkele kieskringen is de
naam van Oostveon uitgevallen, of zijn
slechts de eerste negen candidaten ge
steld.
Socialistische partij. 1 H. Ivolthek,
2 W. Collé, 3 F. Hamstra, 4 Joh. Meis-
ner, 5 Joh. Mooy, 6 L. P. van Oorschot,
7 H. van Raam, 8 O. A. Reitsma, 9 J.
H. E. Roebers.
Gemengd koor „Sursum Corda."
Op Vrijdag 5 Juni a.s. hoopt „Sur
sum Corda" onder directie van Hu-
bert Cuypers zijn gewone jaarlijksche
kerkconcert in de Pieterskerk te ge
ven.
Twee liederen van het programma
zijn gewijd aan de nagedachtenis van
wijlen Mej. H. Berkeljon, langen tijd
secretaresse der vereeniging, te we
ten liet aangrijpende „Ecce quomodo
jmoritur" van Handel en Psalm 103
S „Gelijk het gras is ons kort
stondig leven" door den heer Cuypers
vier stemmig gezet. Twee der num
mers die op 9. Febr. 1.1. gezongen
(werden bij de promotie van H.M.
de Koningin, n.l. Psalm 118 van
Sweelinck en „Gelukkig Vaderland"
van Valerius, zullen ditmaal worden
herhaald.
Verder prijkt het programma met
eenige liederen van Beethoven, Graun
en Hiller en o.a. ook nog „Sicut cer-
vus desiderat"' „Gelijk het hert hijgt
naar de waterstroomen" van PaÜes-
trina.
Mevr. Noordewier-Reddingius, op
het orgel beg(eleid door den heer
'Ant. van der Horst zal ter afwisseling
leenige solonummers geven.
Jubileum.
Gisteren Heeft de agent van politie, de
heer Th. v. Daalen, secretaris van de plaat
selijke afdeeling van den Rl K. politie
bond „St. Michaël" onder zeer veel be
langstelling den dag herdacht, .waarop hij
voor 25 jaar in functie trad.
Gistermorgen werd de jubilaris ten stad
huizen door den burgemeester ontvangen
en gecomplimenteerd, waarbij hem de ge
bruikelijke gratificatie .werd ter hand ge
steld.
De commissaris van politie, de heer
Stapel, toonde eveneens zijn belangstelling
en bood den jubilaris als een blijk van
sympathie een kistje sigaren aan, terwijl
ook de inspecteurs hem complimenteerden
en hem een aandenken overhandigden.
In den voormiddag hield de heer v.
Daalen in zijn woning een drukbezochte
receptie, waarbij ook de commissaris van
politie zijn belangstelling het blijken.
De jubilaris werd hier verder gehuldigd
namens de Leidsche afdeeling van St.
Michaël, namens welke organisatie de heer
G. Verver zijn vele verdiensten in het licht
stelde. Waar hij tevens bijna zijn tweede
lustrum viert als secretaris der afdeeling,
overhandigde spr. hem als zoodanig naast
een bedrag onder enveloppe, een gouden
rementoir horloge met inscriptie.
De jubilaris dankte voor deze blijken
van belangstelling en waardeering. Spr.
heeft niet meer gedaan dan rijn plicht als
goed katholiek en zich gehouden aan de
leusVoor God en Kerk, Vorstin en Land.
Neutraliteit heeft_ voor hem nooit bestaan.
Het politiemuziekgezelschap bracht den
jubilaris om half vier een serenade^ waar
bij ,hij namens het plaatselijk politiecorps
werd toegesproken door de heeren v. dl
Heyden, Verkuylen en Zwart, welke laat
ste hem een fraaie salonklok aanbood.
Tot slot bracht gisteravond ook het
R. K. Muziekgezelschap „Perosi" nog een
serenade in de Pieter de la Courstraat.
Naar gemeld .wordt, is hier opgericht
een afdeeling van de Evangelische Maat
schappij, welke onder leiding staat van Ds.
E. L. Nautai.
Prof. Dr. B. G. Escher, hoogleeraar in
de mineralogie en geologie, zal wegens
ziekte vóór den nieuwen acadernischen cur
sus geen college's meer geven.
SCHAKEN.
Voorschotensche Schaak vereeniging
Leidsch Schaakgenootschap II.
Gisteravond speelden bovengenoemde
vereenigingen alhier een vriendschappelij
ken wedstrijd. De uitslag was de volgen
de:
Voorsch. Sch.ver. Leidsch Sch.gen. II.
J. v. Os Jr.W. de Bruin 1/21/2
N. v. d. EistM. M. Segaar Yb'Y*
D. de JongH. N. Francois o 1
M. de GraafM. Bloem 1/3'
Dr. J. F. SirksPh. S. de Laat
de Kanter i/2'1/2'
A. OudshoornG. Schoppen o 1
J. LekkerkerkerDs. C. R. Rij
nenberg q 1
P. v. d. Kooy—J. J. Swaan Jr 1 o
A. C. v. ter TooienF. Niewold 1 o
W. Jansen—W. A. A. v. Otterlo o 1
J. v. Os Sr.D. Beuth o 1
E. JurgensM. J. Dieben o 1
IC. WaasdorpA. Th. Couwenberg 1 o
Totaal 5 8
Het Leidsch Schaakgenootschap won
derhave dezen wedstrijd met 8 punten te
gen 5.
BINNENLAND.
Prins Hendrik.
De Prins, die na het bezoek der Ko
ninklijke Familie aan Amsterdam te
's-Gravenhage vertoefde, is gisteroch
tend naar Utrecht vertrokken tot het
bijwonen der vergadering van de com-
menderij Nederland der Johannieter
orde, waarvan de Prins commendator
is. De Pins is voonemens, Zaterdag
een kort bezoek aan Hilversum to
brengen tot het bijwpnen van de uit
reiking in het Sportpark aldaar van
de mobilisatie-kruisen.
Het aantal rijwielen.
Uit de opgave van de opbrengst der
Rijksmiddelen over April blijkt, dat
in deze maand aan rijwielbelasting ont
vangen werd een bedrag van 640.000,
wat beteekent, dat bij de komst van
de Lente meer dan 200.000 karretjes
van stal zijn gebaald, waarvoor nog
geen belasting was betaald.
De totale opbrengst van deze belas
ting is thans reeds f300.000 hooger
dan verleden jaar, en bijna twee maal
zoo hoog als de f3 millioen, waarop
Minister Colijn de bate uit de rijwiel
belasting bad getaxeerd.
Het aantal in ons land gehouden
rijwielen blijkt derhalve wel merk
waardig onderschat te zijn. Zells wan
neer in de volgende maanden de be
lasting niet meer nadruppelt, dan
blijkt bet aantal fietsen in ons land
op zijn minst 1.870.000 te bedragen,
terwijl de regeering bet op 1 millioen
bad geschat.
En dan nemen wij nog aan, dat op
alle rijwielen belasting is betaald. In
werkelijkheid zijn echter heel wat
houders vrijgesteld krachtens de des
betreffende wettelijke bepalingen, zoo
dat men het aantal rijwielen bier te
lande thans veilig op meer dan twee
millioen kan taxeeren, bij een bevol
king van ruim 7 millioen. Een derge
lijke verhouding wordt stellig ner
gens anders ter wereld bereikt
Een Kamervacature.
Bij de Tweede Kamer is ingekomen
een schrijven van B. J. Gerretson, ge-
dagteekend 18 Mei, houdende mede-
deeling, dat hij ontslag neemt als lid
der Kamer.
De beer Gerretson behoort tot de
Chr. Hist. Unie; hij had eerst van Sept.
1913 tot Sept. 1918 zitting in de Twee
de Kamer en daarna van 2 Maart tot
beden.
De Rijksmiddelen.
Het overzicht van de opbrengst dei
Rijksmiddelen over de maand April
geeft voor deze maand bet belangrijke
totaalcijfer te zien van f 37.3 millioen,
dus niet alleen 2.2 millioen meer dan
de raming, doch tevens £2 millioen
meer dan de opbrengst over April '24.
Hierbij echter moet worden opgemerkt
Binnenland
Het wetsontwerp van Mej. Wester*
man Inzake het Fransch op de lagere
school aangenomen.
De heer B. J. Gerretson neemt ont«
slag als lid van de Tweede Kamer.
De candidaatstelling voor de Twee
de Kamer.
Hevig onweer te 's-Gravenhage en
Voorburg.
Buitenland.
De oppositie tegen het kabinet-Van\
devijvere in België.
De zevende Internationale arbeldst
conferentie te Genève geopend.
De onlusten in Boelgarije.
Te New-York is een ondergrondscha
trein in brand geraakt, waardoor der
tig personen ernstig gewond werden.
dat ditmaal de rijwielbelasting £640
mille opbracht, welke belasting het
vorig jaar nog ontbrak.
Dank zij de genoemde April-op-
brengst is thans bet totaal der op
brengsten sedert 1 Jan. gestegen tot
bet respectabel cijfer van f 145.9 mil
lioen, tegen een ranuing van f 139.3
millioen en een opbrengst van £134.4
millioen in de overeenkomstige peri
ode van bet vorig jaar.
Dit laatste cijfer vooral, dat nu al
weer over een langere periode vier
maanden loopt en waaruit dus meer
conclusies te trekken zijn dan uit een
maandcijfer levert een gunstig beeld
van den loop der Rijksfinanciën, voor
zoover zij in den bekenden maand
staat tot uitdrukking komen.
Wat nu de diverse posten betreft,
waaruit bet totaal is samengesteld,
kan worden opgemerkt, dat de inkom
stenbelasting over April ruim 10 mil
lioen opbracht tegen f9.3 millioen in
April 1924. Over 4 maanden dezelfde
verhouding: f36.3 millioen tegen £35.7
millioen. Waar de raming over vier
maanden f28.3 millioen bedraagt, dus
zeer zeker geen slecht resultaat en
een, dat waarschijnlijk voor een goed
deel is toe te schrijven aan de krach
tige invordering. Althans van het to
taal ad f36.3 millioen is £28.5 milli
oen afkomstig uit bet loopende belas
tingjaar, f 6.1 millioen uit het belas
tingjaar 1923-'24 en f 1.6 millioen uit
1922-Y3. Het vorig jaar waren deze
cijfers ongunstiger.
De dividend- en tantièmebelasting
blijft wat April betreft wel iets bij '24
achter, doch over 4 maanden wordt on
geveer gelijk gespeeld. Bij de raming
Blijft men echter nog de helft achter!
De vermvloeit ruim
en beeft thans met een totaal van f 4.'
millioen de raming met fl millioen
De grondbelasting blijit bij de ra
ming iets achter, doch is toch reeds
verder dan verleden jaar.
Wat de accijnzen betreft, de suiker
accijns bracht ruim £3 millioen over
April in het laad je, dus ongeveer de
raming. Over 4 maanden wordt met
£14.2 millioen de raming zelfs nog
met £1.1 millioen gepasseerd.
De wijnaccijns bracht over April
slechts £57 mille op. Over 4 maanden
is bet resultaat trouwens niet kwaad
£670 mille tegen de raming £683
mille).
Met de gedistilleerd accijns baalt 4
maanden £14.7 millioen tegen een ra
ming van £16.7 millioen.
De tabaksbelasting bracht 1.4 mil
lioen op, dus 1 ton meer dan de ra
ming en dan de opbrenget to April
1924. Over 4 maand jn echter werd een
half millioen minder ontvangen dan
gei aamd was en 2 ton minder dan
bet vorig jaar.
De rijwielbelasting houdt ztch on
danks de sombere verwachtingen, die
sommigen aan bet begir. van bet Jaar
meenden te moeten koesteren, goed en
heeft over 4 maanden £5.6 millioen
opgebracht, dus 6 ton meer dan de'
raming over het geboete jaar.
Dan de zegelrechter, die behalve'
als bron van inkomsten ook belang
wekkend zijn als „economische baro
meter." Zij maken bij voortduring 'n*
goed figuur. Over Aprii bedraagt dej
opbengst 11.5 millioen, du» een totfj
aieer dan de nuttig» «aeeqflen*
