abonnementsprijs
CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN advertentie-prijs
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer
Qe JAARGANG
ZATERDAG 16 MET 1925
NUMMER 1515
IEDWE LEIDSCHE COURANT
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal f 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
BUREAUHooigracht 35 - Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
Gewone advertenties per regel 227« cent
Ingezonden Mededeelingen, dobbel tarief.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advert en tien bij vooroitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
EERSTE BLAD.
De Staatk. Gerei, en Art. 36
„Onze partij" aldus X. X. in de
Banier, het orgaan van de Staatkun
dig Gereformeerde partij wordit thans
duchtig bestreden. Vooral de A.R. pers
doet er danig aan mede."
Aan dezen strijd, al geven we toe
dat daartoe alle aanleiding bestaat,
nu de Staatk. Geref. organen onver
moeid doorgaan de A.R. partij aan te
vallen en haar in een hatelijk daglicht
te plaatsen, hebben wij tot nu toe niet
mee gedaan.
Het komt ons nog altijd voor, dat
we wat anders en beters hebben te
doen dan te bestrijden hen, die toch
in den grond der zaak heel dicht naast
ons staan.
En het is ons een raadsel hoe man
nen als Ds. Kersten en Ds. Barth met
'n zekeren hartstocht en met verwaar-
loozing van de feiten, altijd weer hun
kracht zoeken in het bestrijden van de
A.R. partij zonder een oogenblik te
denken a£n wat door deze partij en
hare voormannen in het belang van
land en volk tot stand werd gebracht,
en zonder ook maar eenige waardee
ring, te toonen voor de kloeke wijze
waarop zoowel in de Eerste als in de
Tweede Kamer door die voormannen
de A.R. beginselen worden beleden en
op de toepassing daarvan wordt aan
gedrongen.
Deze wijze van optreden, die wel in
staat is tot een hartstochtelijk weder
woord te prikkelen, zal ons intusschen
niet verleiden dit verkeerde voorbeeld
te volgen.
Aan dezen onzaligen broederstrijd
doen wij niet mee.
De Staatk. Geref. mogen van mee
ning zijn dat al heel veel bereikt is
indien alvast de A.R. partij tot den
grond is afgebroken, wij hebben nog
wel zooveel vertrouwen in het gros
van de kiezers, dat zij zullen ^begrij
pen, dat op die wijze aan land en voik
al een heel slechten dienst wordt be
wezen en dat daardoor de belangen
van Gods Koninkrijk voorzoover wij
die kunnen schaden op ernstige
wijze wordt bedreigd.
Wij bepalen ons daarom thans tot
een enkele opmerking die verhelde
rend kan werken en waardoor het on
gemotiveerde van het aan alle beza
digdheid gespeende optreden van de
Staatk. Geref. leiders in het licht ge
steld wordt.
Een van de groote bezwaren .tegen
de A.R. partij heet altijd te zijn, 'dat
zij zich niet houdt aan Art. 36 der
N.G.B.
Toen wij echter aan een der leiders
van de S.G.P. vroegen hoe deze partij
dan wel over dit artikel denkt en hoe
zij meent dat het moet worden toe
gepast, luidde het antwoorddat
de partij zich daarover nog niet had
uitgesproken.
Ja, de volgelingen, die zich
door het gebazel van de .voormannen
van de wijs laten brengen, die weten
het.
Voor hen Is de zaak klaar als de
dag.
Zoo kan men in een der laatste num
mers van de „Banier" lezen: „Wan
neer het mij te doen stond mocht al
leen in ons land de Gereformeerde
Godsdienst bestaan. Dat is anti-revo-
lutionairl"
Deze redeneering is consequent.
Alleende leiders, mannen als
Ds. Kersten e.a. denken er niot aan,
zich zoo beslist uit te spreken.
Zij houden zich in de ruimte.
L
i
Het ls nu reeds meer dan een jaar
peleden dat door de Algem. Verg. der
St G P. een Commissie benoemd werd
om iet vraagstuk dat in Art. 86 be
handeld wordt, te bestudeeren
En toen nu in de laatste jaarverga
dering op een spoedig verschijnen van
het rapport werd aangedrongen, toen
heette het, datde kwestie lang
niet zoo eenvoudig is als menigeen
denkt.
Ds. den Hengst, Ds. Salomons, Ds.
Kersten, Ds. Zandt en de heer Kuyk
zijn aan het studeeren gegaan, maar
toen bemerkten ze dat ze op een zoo
breed terrein kwamen, dat onderschei
den boeken moesten worden doorge
werkt enz. zoodat ze onmogelijk nu
reeds met hun rapport gereed konden
komen.
Ter verontschuldiging wordt dan
verder aangevoerd dat een studiecom
missie uit de Chr. Hist. Partij nog
veel langer over deze zaak aan het
werk is.
Deze wijze van handelen eert de
Commissie, die blijkbaar van plan is
ernstig werk te leveren.
Dat is de juiste weg. Eerst studee
ren en dan handelen.
Maar wat doet nu het hoofdbestuur
van de S.G.P?
Terwijl de Commissie waarvan ook
Ds Kersten lid is hare onkunde be
lijdt en verklaart eerst na langdurige
studie een oordeel te kunnen vellen,
heeft het hoofdbestuur toch geen be
zwaar de A.R. partij mahr vast te ver-
ocrdeelen.
Men weet nog wel niet' welke opvat
ting de juiste is, men weet nog niet
welken weg men uit moet, maar dit
wordt geen bezwaar geacht om de A.R.
partij alvast aan den schandpaal te
siaan.
En dan wordt als ter verontschuldi
ging wel aangevoerd dat een rapport
alleen noodig is, om de huidige afwij
kingen te constateeren, maar uit de
bespreking ter vergadering en uit de
houding van de commissie bleek wel
hoe onjuist deze voorstelling is.
Wij gaan op deze kwestie thans niet
nader in.
Willen de St. Geref. doorgaan de A.
R. partij in een hatelijk daglicht te
stellen en inplaats van den gemcen-
schappelijken vijand te bestrijden een
broederstrijd te ontketenen, wij zullen
hen daarin niet volgen.
Wij hebben alleen even in het licht
willen stellen op welk een lichtzinnige
en onverantwoordelijke wijze, die uit
nemend geschikt is om eenvoudige
zielen te verstrikken, in dien strijd
wordt opgetreden.
V Van huis en tóch stemmen
Er zijn altijd kiezers die op den
stemmingsdag afwezig zijn.
Sommigen zijn verhuisd, anderen
zijn met vacantie en weer anderen zijn
voor zaken in een andere plaats.
Nu kan men tijdelijk naar huis terug-
keeren om ie stemmen, maar dat kost
tijd en geld en is niet altijd even ge
makkelijk en 't gevolg is vaak dat men
dan verzuimt zijn stem uit te brengen.
Toch is dat niet noodig.
De Kieswet bepaalt al, dat men ook
in een andere gemeente, dan waar
men op dj kiezerslijst voorkomt kan
stemmen.
De kiezer, zoo zegt de wet, die van
deze bevoegdheid gebruik wil maken,
deelt uiterlijk 14 dagen vóór den voor
de stemming bepaalden dag, in per
soon ter secretarie van een gemeente
aan den burgemeester of aan den daar
toe door dezen aangewezen ambtenaar,
mede, in welke gemeente hij aan de
stemming deelnemen wil.
Hij geeft daarbij op zijn naam en
voornamen, de dagteekening en plaats
zijner geboorte, de gemeente in welke
hij op de voor deze verkiezingen gel
dende kiezerslijst viooiftomt, en een
adres in de gemeente, in welke hij
aan de stemming wil deelnemen, zoo
mogelijk met aanduiding van straat
en nummer.
Van de mededeeling wordt 'n schrif
telijke verklaring opgemaakt.
De verklaring wordt door den kie
zer en door den burgemeester of den
door dezen aangewezen ambtenaar on
derteekend. Een afschrift van die ver
klaring wordt den kiezer uitgereikt."
De zaak is dus eenvoudig.
Men kan stemmen waar men wil,
mits men daarvan tijdig in dit ge
val voor of op 16 Juni in persoon
kennis geeft.
Laten vacantiegangers en anderen
die weten 1 Juli van huis te zijn, hier
mee rekening houden.
En ook de besturen van onze Kies-
vereenigingen en propagandaclubs
mogen deze bepaling niet uit het oog
verliezen.
Ook nu geldt, evenals onder het vroe
gere kiesstelsel, dat 'taan één stem
kan hangen.
Eén verwaarloosde stem kan oor
zaak zijn dat een K^serzetel verloren
gaatl
STADSNIEUWS.
Wijdingssamenkorast.
Z-ooals reeds voorloopig door ons
werd medegedeeld, zal a.s. Dinsdag
avond 19 Mei een wijdingsbijeenkomst
plaats vinden in de Hoogl. kerk te 8
uur. Leider van deze bijeenkomst zal
zijn Ds. J. Ricmens, Ned. Herv. pred.
alhier. Medewerkenden: Kerkkoor „Ex
Animo." Dir. W. F. Kools. Cello: de
beer Frans Kriek. Orgel, de heer L.
Koole. De bijeenkomst zal geopend
worden metg ebed en bet gemenschap-
pelijk zingen van Gezang 147:2.
Het programma vermeldt verder:
Zendingslied (Koor) G. F. Handel, 1685
Hem in 'tbart te dragen (koor) Ivarl
Breiidenstein. Sarabanda (voor cello en
orgel) G. F. Handel. Avond voor koor
met Altsolo) W. F. Kools. Heer, waar
Gij zijt woont de vrede (koor) W. F.
Kools. Declamatie van het gediebt
„Jezus' Hemelvaart" van W. F. Sta
ring, door Ds. J. Riemens. Kirchenaria
(voor cello en orgel) Stradello. Chris
tus heeft overwonnen (koor) Job. Seb.
Bacb. 'sHeerert intocht koor) G. F.
Handel. Psalm 146:8 (Gemeenschap
pelijk.)
De toegang tot de kerk en plaatsen
zijn vrij. Aan den ingang zullen gratis
tekstboekjes worden uitgereikt, terwijl
bij bet uitgaan een collecte zal wor
den gehouden ten bate van de zending.
Radio-avond voor de Vrije Universiteit
In bet belang van de Vrije Universi
teit zal een radio-avond gehouden wor
den op a.s. Woensdagavond, 20 Mei, te
acht uur in hét kerkgebouw aan de
Oude Vest.
Als sprekers zullen dien avond ge
boord worden Mr. H. Bijleveld te Den
Haag over het onderwerp: „Een gou
den Banier" en Prof. Dr, G. Ch. Aal
der s over bet onderwerp: „Om deeere
Gods." Voorts eenige afwisseling met
muziek en zang. De toestellen worden
gratis afgestaan door den beer H. M.
van dèn Bos, Rijnsburgerweg 185 te
Leiden, terwijl de vergadering toegan
kelijk is voor leden, begunstigers en
alle belangstellenden. De toegang is
vrij. Men zie de advertentie in dit
nummer.
Wij vestigen de aandacht onzer le
zers op de in dit nummer voorkomende
advertentieën betreffende de aanmelding
van nieuwe leerlingen voor de Gemeente
lijke Hoogere Burgerscholen, het Gym
nasium en de Gemeentelijke kweekschool
voor onderwijzers en onderwijzeressen.
Gistermiddag is de 54-jarige klin
ker K. L. op de scheepstimmerwerf
van de fa. V. en P. ernstig komen te
vallen, op het*oogenblik dat hij op een
schuit welke op de helling stond, van
een luik in het gangboord wilde stap
pen. Hij kwam op een 1° M. lager gele
gen stelling terecht, en klaagde over
pijn in rug en pols, terwijl bet gelaat
bloedde.
De Eerste Hulpdienst bracht hem,
na een voorloopig verband te hebben
aangelegd, over naar het academisch
ziekenhuis.
Een landbouwer vermiste giste
ren na afloop van de veemarkt een 6
weeksch lam, gemerkt met een roode
streep op neus, nek en staan.
Bij de fa. Dieben is een witte
melkgeit gestald, welke gister na af
loop van de veemarkt onbeheerd werd
aangetroffen.
Gisteravond is voor een perceel aan
de Lange Mare een rijwiel onbeheerd
aangetroffen, dat daar van des mid
dags half een af bad gestaan.
Gistermiddag am half één is de
huisknecht F. K., in een perceel aan de
Nieuwe Beestenmarkt van een aanzien
lijke hoogte naar beneden gevallen, waar
bij hij met den rug op een bank terecht
k\vam en zich ernstig bezeerde. Per rijwiel
brancard werd hij ter observatie naar het
St. Elisabëthgesticht gebracht.
Op verzoek van het kantongerecht
te Haarlem is hier aangehouden H. S. K.,
die nog eenige dagen hechtenis moet on
dergaan.
BINNENLAND.
DE UITKEERING AAN DE „CODRO
Bij het afdeelingsonderzoek van het
wetsontwerp tot wijziging en aanvul
ling van het Vilde hoofdstuk B der
Staatsbegrooting voor bet dienstjaar
1925, (uitkeering aan de „Codro" we
zen eenige leden er op, dat het wel
eigenaardig aandoet, dat een onder
neming, die in rechten beweert, dat
haar een schadevergoeding van meer
dan 3 millioen gulden toe^mt, zich
laat afkoopen voor f 150.000, d.i. nog
geen 5 pet. van het bedrag, waarop zij
beweerde recht te hebben.
Van andere zijde wordt hiertegen
over opgemerkt, dat, wanneer iemand
in een proces zich tot een schikking
bereid verklaart tot een bedrag, ver
beneden het door hem geëischte, dit
niet steeds bëteekent, dat hij een on-
gegronden eisch heeft gesteld, doch
dat zulk een handelwijze veelal het
gevolg is van de overweging dat er
weinig kans is op een goeden uitslag
van het proces en dat dus gered moet
worden wat nog te redden is.
Verscheidene leden stelden er prijs
op te verklaren, dat zij gaarne hun
stem aan het ontwerp zouden geven,
wijl zij in den voorgestelden maatre
gel zagen de voldoening aan een mo-
reele verplichting, welke op den Staat
rust. Zijn er aan heide zijden onjuist
heden begaan, de hoofdfout, zoo werd
betoogd, ligt bij den Staat. In deze
omstandigheden behoort naar de mee
ning dezer leden de Staat zich niet
op zuiver formeel standpunt te blijven
stellen, doch behoort de Regeering te
trachten met de wederpartij tot een
schikking te geraken.
Vacantiebijslagen.
Het college van Gedeputeerde Staten
van Noord-Holland heeft, naar het
Hdbl. meldt, te kennen gegeven ,dat
het aan de eerstvolgende Amsterdam-
sche gemeentebegrooting zijn goedkeu
ring zal onthouden, wanneer daar
op gelden voor vacantiebijslagen vcor
het gemeentepersoneel zullen zijn uit
getrokken.
Onveilig strand.
Het strand is de volgende week op
Vrijdag onveilig tot het Wassenaar-
sche Slag wegens het schieten met
mitrailleurs, van 9.30 v.m. tot 2.S0
n.m. De aandacht wordt er op geves
tigd dat het strand slechts dan weder
voor het publiek toegankelijk is,, wan
neer de vlaggen waardoor de onveilig
beid aan het str'and wordt aangeduid,
zijn ingehaald.
De Communistische partij.
„De Tribune" bevat het volgende be
richt: Naar aanleiding tan mededee-
lingen in de vijandige pers deelen wij
mede dat het volledige partijbestuur
heden, Zaterdag, vöor het eerst na het
congres tezamen komt. Het P.B. zal
dan uitvoering geven aan hetgeen hot
congres het heeft opgedragen, en te
vens de door onze tegenstanders ge
schapen nieuwe situatie, voorzQover
noodig, onder de oogen zien.
Ned. Bond van J. V. op 6.6.
Op den met Hemelvaartsdag te Zwolle
te houden Bondsdag zal de Voorzitter,
het Tweede Kamerlid, de heer A. Zijl
stra, des morgens een rede houden ge
titeld. „Vasthouden."
Deze vergadering is gewijd aan
huishoudelijke zaken.
's Middags wordt vergaderd zoowel
in de Buiten-sociëteit als in de Plan-
tagekerk.
In de Buiten-Sociëteit zullen achter
eenvolgens spreken Ds. B. A. Knop
pers van Amsterdam, over „In 't oude
spoor.vooruit"; terwijl het Tweede
Kamerlid, Mr. J. A. de Wilde een op
wekkende rede zal houden, getiteld:
„De Geref. Jongelingsvereeniging en
onze Nationaliteit."
Tenslotte zal de vergadering worden
toegesproken door Z. Exc. A. W. F.
Idenburg, lid van den Raad van State.
In de Plantagekerk zal de heer A.
v. Rijn, van Vlaardingen, Voorzitter
der Zuid-Holl. aid. refereeren over:
„Verband in den Jeugdarbeid." Ook
daar zal de heer Idenburg de vergade
ring toespreken, terwijl een derde spre
-ker de opwekkende rede houden zal.
De Lectuurcommissie van den Ger.
Jonge lingsbond heeft besloten een
maandelijksche uitgave van 16 pagi
na's het licht te doen zien waarin de
resultaten van haar arbeid voor de
vereenigingen zullen neergelegd wor
den. Als geregelde medewerkers zul
len optreden Dr. C. N. Impeta te Kam
pen; Ds. B. A. Knoppers, te Amster
dam; Dr. C. Tazelaar, te Amsterdam;
Mevr. J. M. Westerbrink—Wirtz, te
Alphen aan den Rijn; P. v. Nes Czn.
te Bodegraven; Mej. C. M. Kwakkel-
stein, te Vlaardingen en Mej. P. L
Zwiers, te Hoogeveen.
Fxansch op de lagere school.
Het Hoofdbestuur van den Bond
van Nederlandsche Onderwijzers ver
zond een uitvoerig adre^aan de Twee
de Kamer met het verzoek het wets
ontwerp van mej. Westerman tot in-
Binnenland
Het vermenigvnldigingscijfer voor
den H.O. voor de gemeente Rijnsbnrg
wordt vastgesteld op 3, evenals verle
den jaar.
Het wetsontwerp tot regeling van de
tegemoetkoming aan de Zoiderzeevis-
schers aangenomen.
B. en W. van Rotterdam stellen voor
de salarissen van het gem. personeel
met 2 pet. te verlagen.
Buitenland.
De Belgische liberalen hebben zich
tegen het kabinetVandevijvere ver
klaard.
Het rapport dei commissie van on
derzoek naar Höfies dood.
Een communistisch complot in Joe-
go-Slavië ontdekt.
Tsjitsjerin acht het mogelijk, Neder
land in een anti-Britsch blok te be
trekken.
voering van het Fransch op de lagere
school niet aan te nemen.
De Kamerverkiezingen.
De candidatenlijst van de Protest.
Volkspartij is als volgt samengesteld:
1 Mr. Dr .A. R. van de Laar, 2 Dr. J.
van Dorp te Gendringen, 3 A. J. Rot
teveel, te D$n Haag, 4 R. van der Btug
te Gouda, 5 G. Voet te Velseroord, 6
J. D. Root Jr. te Amsterdam, 7 J. Dub-
bis, te Bennebroek, 8 Dr. C. D. Cra
mer te Utrecht.
Rotterdams gemeentepersoneel.
B. en W. van Rotterdam stellen naar
aanleiding van de onlangs door den
Raad aapgenomen motie-Schouten,
voor, om met ingang van 1 Juni a.s.
de wedden van 't gemeentepersoneel
tijdelijk, en wel uiterlijk tot 1 Mei '26,
met 2 pet. te verminderen.
Radio-toestellen in café's.
In den laatsten tijd worden in ver
schillende voor het publiek toeganke*
lijke instellingen radiotoestellen aan
gebracht ten gerieve van de bezoe
kers, die daardoor kunnen luisteren
naar de draadlooze concerten.
B. en W. van Den Haag zijn nu van
oordeel, dat het aanwezig zijn van een
radio-toestel in dergelijke inrichtingen
als een vermakelijkheid in den zin van
de verordening op de vermakelijk
heidsbelasting moet beschouwd wor
den. Om evenwel de rechtsgeldigheid
van de aanslagen, welke worden op
gelegd, buiten allen twijfel te stellen
achten B. en W. het gewenscht de ra
dio-toestellen met name in de belas
ting-verordening te noemen, waartoe
zij dan ook een voorstel doen.
DE COMMUNISTISCHE WERELD
HERVORMERS.
Zaterdag en Zondag, aldus het Hbl.,
is te Amsterdam het congres van de
„Communistische Partij Holland" ge
houden. Uit de uitvoerige verslagen
omtrent de besprekingen in ons blad
verschenen, is onzen lezers gebleken,
dat <fe karakteristiek, die een der voor
aanstaande leden van de partij, de
heer Ceton, van de bijeenkomst meen
de te mogen geven, wel bijzonder tref
fend was: Een samengeraapt zootje!
Ja, dat was bet wel waarlijk. Een
jammerlijker bende van scheldende cn
kijvende lieden, zal men zelden bijeen
zien. Een walgelijke „atmosfeer van
geklets, gekrijsch en intrigue" heersck-
te op deze bijeenkomst van de partij,
die ons een nieuwe wereld van kame
raadschappelijke samenwerking zal
moeten brengen.
Och arme! De nobele idealisten, die
waarlijk gelooven op de puinhoopen
der huidige kapitalistische maatschap
pij een nieuwe en betere samenlevingj
volgens de communistische beginselenj
te kunnen opbouwen, zullen toch ten
•slotte wel moeten inzien, dat hun ide-,
aal nog niet van deze tijden is. En dat
met de lieden, waarop zij hun hoop
voor de verwezenlijking hunner idea*
len hebben gesteld, wel mogelijk dej
afbraak van het oude, maar niet dr
opbouw van het begeerde nieuwe is tot
stand te brengen.
Van idealisme bleek bij daze $94*^
w ere Ldheiwoi5»er8_ niet4 bstminafc'ypj
