CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
"^e JAARGANG MAANDAG 11 MEI 1925 NUMMER 1510
NIEUWE LEIDSCHE CODRAN?
BUREAUHooigracht 35 - Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2,50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal 2.90
V Onbevredigend.
Het gebeurde met bet Wetsontwerp
inzake den arbeid in broodbakkerijen
moet wel een onbewedigenden indruk
maken.
In de eerste plaats om de zaak
waarom bet bier ging.
Minister Aalberse stelde voor 'taan-
vangsuur voor het kleinbedrijf met
dat van het grootbedrijf gelijk te stel
len en voorts aan bakkerspatroons toe
te staan den noodigen voorarbeid te
verlichten.
Zijne bedoeling met deze wijziging
was niet de Arbeidswet kapot te ma
ken en den nacht- en Zondagsarbeid
weer in te voeren, maar alleen om in
de practijk gebleken gebreken uit den
weg te ruimen.
Een verstandige tactiek.
Alleen door aan werkelijke bezwa
ren tegemoet te komen zal het moge
lijk zijn in dezen tijd van malaise de
Arbeidswet te handhaven.
Maar nu werd door het amendement
Smeenk-Zijlstra het plan van den Mi
nister onmogelijk gemaakt.
Inplaats dat het kleinbedrijf gele
genheid zou krijgen zich aan het groot
bedrijf aan te passen werd het omge
keerde voorgesteld, wat tot onoverko
melijke moeilijkheden voor 't grootbe
drijf moet leidèn.
En om het broodetend publiek te ge
rieven werd een subamendement aan
genomen, waarbij het bestaande vér
koopuur werd gehandhaafd.
Daarmee was het ontwerp feitelijk
van de baan en het lag dan ook voor
de hand dat door den Minister, schor
sing van de beraadslagingen werd ver
zocht, met het gevolg dat de onbevre
digende toestand gehandhaafd blijft.
Moet deze beslissing worden betreurd
om de zaak waarom het hier ging,
niet minder is dit het geval orp de
w ij z e waarop de beslissing genomen
werd.
Het sub-amendement-Schapër werd
aangenomen met 34 tegen 24 stemmen
en het amendement-Smeenk met 29 te
gen 28 stemmen.
Bij beide stemmingen over een on
derwerp voor het bakkersbedrijf
van groote beteekenis waren, nog geen
60 van de 99 leden aanwezig.
Meer dan 40 leden waren niet op de
plaats waar zij op dat oogenblik be
hoorden te zijn: in de Kamer.
Nu zal niemand kunnen vergen dat
altijd alle leden present zijn.
Maar het moet wel een hoogst on-
aangenamen indruk maken als
bij de behandeling van een
niet onbelangrijk ontwerp nog geen 60
pet. van de heeren die straks weer
wonderen zullen vertellen van hunne
.,open oogen" voor de volksbelangen,
aanwezig is.
Half-analphabeten.
Half-analphabeten, dat zijn w ij anti
revolutionairen
En zoo scheldt ons niet „Het Volk"
of de liberale „N. R. Ct." die als het
anti's in de buurt weet dadelijk- last
krijgt van de gal, maar zoo worden
we aangeduid door het liberale en
als regel ook hoogstaande „Handels
blad."
Het gebeurde met het millioen voor
de Olympiade deed echter ook hier de
gal overloopen en zoo kan #ien in dit
liberale orgaan het volgende lezen:
„Men kan niet verwachten, dat ook
de door Dr. Kuyper politiek georga
niseerde half-analphabeten begrip
toonen voor cultuurverschijnselen.
In hun oog dient ook den duivel vaak
wie de wetenschap dient of do kunst.
Maar den tot oordeelen bevoegden
moet worden bewezen, dat hetgeen
door dit wetsontwerp van het Neder-
landschb volk gevraagd werd, iets
volstrekt eerbiedwaardigs, iets vol
komens honorabels was.
Het zal niet gemakkelijk vallen 't
buitenland na de beslissing van he
den te overtuigen, dat het Nederland
sche volk in zijn geestelijke meerder
heid wordt beleedigd, indien men het
stelt op het peil, waarop de bestrij
ding van dit wetsontwerp zich heeft
gesteld."
Deze uitspraak van het -liberale or
gaan herinnert aan den tijd toen bet
„denkend deel der natie" uit de hoog
te op het domme anti-revolutionaire
volkske neerzag.
Het heeft echter gelegenheid gehad
het dwaze van die hooghartige hou
ding in te zien.
Want die half-analphabeten hebben
getoond te kunnen stemmen en te
kunnen vechten, met het gevolg dat
de invloed van „het denkend deel" be
neden nul daalde.
En wij roepen opnieuw de lialf-an-
alphabeten, boe dom ze dan ook mo
gen zijn op, om aan het hooghartige
liberalendom een lesje te geven, dat
niet zoo dadelijk vergeten wordt.
Half-analphabeten! Goed.
Maar laten we toonen dat we den
naam Col ijn tenminste hebben lee-
ren spellen!
STADSNIEUWS.
Diaconale conferentie.
Op Woensdag 27 Mei wordt in het
kerkgebouw Oude Vest alhier de prov.
diaconale conferentie gehouden der
Geref. kerken in Zuid-Holland.
Behandeld zullen worden: Een vraag
van Delfshaven (inleider de heer Nij-
man): Is de Diaconie gehouden tot on
dersteuning van volwassen doopleden,
die, hoewel zij op duidelijke wijze ge
toond hebben en toonen, dat zijA met
het Kerkelijk verband gebroken heb
ben, door den Kerkeraad nog niet van
het doopledenregister zijn afgevoerd?
Een vraag van Scheveningen:
Behoort het tot de taak der Diaconie,
werklooze leden der Gemeente te steu
nen, die in hun eigen levensonderhoud
trachten te voorzien door een klein
handel, (levensmiddelen, brandstoffen
enz.) maar daarin niet voldoende sla
gen?
Een vraag van Maassluis (inleider de
heer Donner, van Rotterdam):
Welke is de verhouding van den
Kerkeraad tot de Diaconie en omge
keerd? Heeft eerstgenoemde mede ge
let op Art. 25 Dordtsche Kerkenorde,
zeggenschap in Diaconale aangelegen
heden?
Een vraag van Katendrecht '(inlei
der de heer van der Lee).
Zijn er regelen te stellen, hoe te han
delen in gezinnen, waar de man of de
vrouw tot een ander of geen Kerkge-
nootsthap behoort?
„De invloed van de persoonlijkheid
op den arbeid van den diaken." Met
dit onderwerp hoopt op te treden Dr.
S. O. Los, van Den Haag.
Nieuw Rangeerterrein.
Blijkens een plaats gehad hebbende
aanbesteding zal binnenkort worden
overgegaan tot den aanleg van een
nieuw rangeerterrein dat geprojec
teerd is naast de bestaande sporen aan
het station H.S.M. tusschen het nieu
we ziekenhuis en de Gevangenlaan.
Een brug zal het nieuwe rangeerter
rein met het bestaande perron vrbin-
den.
Het reizigersvervoer in Aprjl.
Het reizigersvervoer der N.Z.H.T.
Mij. leverde over de afgeloopen maand
April'op de lijnen van Leiden naar
Scheveningen, Katwijk en Noordwijk
(incl. H. R.Éndegeest) en van Leiden
naar Heemstede resp. f 114.144 (vorig
jaar April f80.644) en f29.716 (f12.033)
op. Aan goederenvervoer werd op ge
noemde lijnen ontvangen in de maand
Maart resp. f 1145 (f 1393) en f 1417
(f 1471).
Hulp in de hulshouding.
Wij vestigen de aandacht op de in
dit nummer voorkomende advertentie
beireffende de jaarvergadering van de
vereeniging „Hulp in de Huishouding"
welke vereeniging nu sinds geruimen
tijd practisch werkzaam is. De aan
vragen om hulp nemen steeds toe,
waaruit blijkt dat deze vereeniging in
een bepaalde behoefte voorziet en een
maatschappelijk nuttig werk verricht.
Verkiezing ambtsdragers.
Bij de gisteren gehouden verkiezing
van ambtsdragers bij de Geref. Kerk
werden tot ouderling gekozen: A. Bo
gaard?, J. M. de Koning, D. Nieuwen-
huis, K. vhn Steen wijk", J. H. Wattez,
J. Wolters (allen aftr.) J. Cupido, L.
Meyer en J. G. Snel.
Tot diakenen werden gekozen de
heeren M. Heemskerk, H. C. de Jong,
J. Karstens, J. Maas, C. Mulder, J. Wes
sel (allen aftr.) en W. Bink.
De tram der H.T.M. den Haag-Leiden.
De officieele opening van de tram
lijn Leiden (Koudenhoek) Den Haag
van den Haagsche Tramwegmaatsch.
zal waarschijnlijk plaats hebben op Za
terdag 16 Mei a.s.
Aan deze opening zal echter 'n proef
rit met genoodigden en autoriteiten
voorafgaan die op Donderdag zal wor
den gehouden, en waarbij tevens bet
remise emplacement met de dienstwo
ningen onder Waalsdorp alsmede de
constructie van de brug over den Rijn
bij de Haagsche Schouw zullen worden
bezichtigd.
Weg verbetering in de omgeving.
Met de verbetering ((algeheelen ver
bouw) van den weg Wassenaar—Kat
wijk is men, naar „De Kampioen" mee
deelt, thans begonnen en wel vanaf de
grens van Wassenaar, zoodat men van
Wassenaar thans niet anders naar Kat
wijk kan komen 'dan via Haagsche
SchouwValkenburg, of anders via
Rijnsburg.
Het gedeelte Kat'wijkbinnenNoord-
wijk is nog te berijden, n.aar komt toch
ook dezen zomer aan de beurt tot aan'
de Noordwijksche grens; het geheel
moet in Sept.Oct. worden opgeleverd
Het gedeelte op het Noordwijker
grondgebied, f aan de grens van
Noordwijkerhout, komt in 1926 aan de
beurt en moet in dien zomer gereed
komen.
Van het stuk grens Noordwijk tot
aan het dorp Noordwijkerhout, lang
2730 Meter, heeft de aanbesteding dezer
dagen plaats gehad,, maar isi/ nog geen
toewijzing bekend; hiermede wordt ten
spoedigste aangevangen, zoodat* het
dezen zomer nog gereid komt, naar we
vernemen 1 Sept.
In 1926 wordt het vak van Noordwij
kerhout af tot aan de Bloemendaalsche
grens behandeld.
De parallelwegen die het verkeer
kunnen opnemen, zullen duidelijk wor
den aangegeven door borden, welke de
gemeenten plaatsen.
De weg KatwijkNoordwijk krijgt 5
meter rijvlak; die van Noordwijk naar
het dorp Noordwijkerhout wordt over
het grootste gedeelte meer dan 8 meter
'en anders 7 meter breed, waarvan 5 m.'
rijvlak en de rest voet- en fietspad.
Alles wordt bitumenweg, ook de stuk
ken die het volgend jaar worden bij'
gewerkt, zoodat vanaf den Haag tot aan
de Bloemendaalsche grenjs (een eerste
klasse geheel verkrijgt.
Leidsche Kunstkring.
Zaterdag werd hier ter stede in een
.goed bezochte bijeenkomst besloten tot
oprichting van een „Leidsche Kunst
kring voor allen."
Het voorloopig bestuur is samenge
steld als volgt: Mr. N. J. van den
Worm, Prins Hendriklaan 8, Oegst-
geest, voorzitter; Mej. E. M. Valk, Da
Costastraat 36, secretaresse; H. van der
Heide Ezn. NieuWstraat 2 a, penning
meester; Mej. C. M. Oudshoorn, Hoef-
straat 14; Mej. Lien Sibbes, Vree wijk
straat 22; A. C. A. Harmsen, Haarlem
merweg 72; P. van der Hoeven, Bilder-
dijkstraat 14.
Dezer dagen zullen nadere bijzonder
heden bij circulaire aan de inwoners
van Leiden bekend gemaakt worden.
Bij voorbaat kan reeds worden me
degedeeld, dat het in de bedoeling ligt,
uitsluitend kunstenaars van den eer
sten rang tegen zeer lagen toegangs
prijs voor het Leidsche publiek te doen
optreden.
Mooie order.
Aan de N.V. Hollandsche Constnictie-
werkplaatsen alhier werd opgedragen, het
leveren en monteeren van de ijzerconstruc
ties voor de twee grootste gieterijgebou
wen in Nederland met een totaal ge
wicht van circa 750.000 KLG. voor reke
ning van de Maatschappij voor Scheeps-
en Werk'tuifsf-b'ouv* „Fijenoord" te Rot
terdam en de N. V. As9elberg's Ijzer-
industrie en Handelsmaatschappij te Ber
gen op Zoom.
Burgerlijke stand.
Ondertrouwd: J. Sinteur, jm. 24 j.
en C. J. H. Kromwijk, jd. 25 j; L. Gin
jaar, jm. 26 j. en C. v Vliet, jd. 27 j;
J. W. M. Hartegerink, jm. 32 j. en M.
Huter, jd. 27 j; J. J. v Putten, jm. 23
j. en E. Pelt, jd. 22 j; J. P. L. Fasseur,
jm. 2^ j. en E. du Prie, jd. 21 j; N. de
Jong, jm. 28 j. en A. M. H. C. Klinken
berg, jd. 25 j; C. Kleer, jm. 24 j. en M.
ADVERtENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 22l/i «ent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij voormtbeteHug
van ten hoogste 30 woorden, worden doge*
lijks geplaatst ad 40 cent.
M. v d Mark, jd. 21 j; A. Verhoog, 24
j. en C. de Bolster, jd. 23 j; H. J. var
Veggel, jm .22 j. en C. Plezier, jd. 21
j; H. C. C. M. Vorst, jm. 27 j. en G. J.
M. Hoeks, jd. 28 j; A. C. Sloos, wedr.
53 j. en M. v d Bos, wed. 47 j.
In de Stedelijke Werkinrichting
zijn opgenomen in de afgeloopen week
208 volwassen personen en 6 kinderen.
Totaal 214 personen.
BINNENLAND.
Verkiezing Tweede Kamer.
Het centraal stembureau voor de
verkiezing van leden van de Tweede
Kamer houdt Vrijdag 15 Mei om 5 uur
in het stadhuis te 's-Gravenhage een
openbare vergadering ter voorziening
in de vacature, ontstaan door het over
lijden van het Tweede Kamerlid F. H.
de Monté verLoren.
Verjaardagen Koninklijk gezin.
Zooals men weet, beeft indertijd ide
Ministerraad besloten, dat alleen op
den verjaardag van de Koningin de
Departementen van Algemeen Bestuur
den gebeelen dag gesloten zouden blij
ven, doch op de verjaardagen der ove
rige leden.van het Koninklijk Huis aan
bet personeel dier Departementen geen
vrijaf zou worden gegeven.
Thans wordt gemeld dat laatstbe
doelde bepaling door den Ministerraad
is gewijzigd in dien zin, dat voortaan
op de verjaardagen van de Koningin-
Moeder, den Prins en Prinses Juliana
na 1 uur 's middags vrijaf zal worden
gegeven, voor zoover de dienstbelangen
dit zullen toelaten.
De Middenstandspartij.
De afdeeling Utrecht van de Mid
denstands-Unie heeft Vrijdagavond de
volgende beginselverklaring aangeno
men:
De Nederlandsche Middenstandspar
tij, gevormd door in den lande bestaan
de middenstandsgroepen, wenselit in
dë overheidslichamen voor de rechten
van den middenstand op te komen. Zij
eiscbt, dat de overheid de vrijheid van
den zelfstandigen ondernemer volledig
erkent en niet noodeloos ingrijpt in
zijn bedrijfsleven van handel en in
dustrie. Zij wenscht te verkrijgen op
heffing van arbeidsbelemmerende be
palingen en verlichting van den zwa-
ren geldelijken druk, waaronder de
middenstand thans gedrukt gaat. Haar
vertegenwoordigers passen deze begin
selen zoowel voor Nederland als voor
de koloniën naar Kun beste inzicht toe.
De staat eu de belastingbetaler.
Mr. J. de Vrieze deelt in het „W. v.
h. R." mee, dat hij op 30 April van den
Raad van Beheer voor de Directe Be
lastingen II te Rotterdam een schrij
ven ontving, waaruit blijkt, dat de
Raad dermate met werk is overladen,
dat hij eerst thans toe is aan de be
handeling van die beroepschriften, die
in Aug. 1923 bij hem werden ingediend.
En al dien tijd zit de belastingbeta
ler op ^vellicht ten onrechte betaald
belastinggeld te wachten.
De Olympische Spelen.
Op vragen van het Tweede Kamerlid
Boon, inzake de Olympische spelen,
FEUILLETON.
De Loods van Zwaankreek.
Een verhaal uit het verre Westen.
40) -
„Wel verdraaid, Bill, dat heb je
•verbazend aardig getrakteerd. Jij ver
staat de kunst van praten. Wat hadden
zo daar op te antwoorden?"
„Nou", zei Bill heel langzaam, „zij
geloofden mij niet."
„Niet? Wat duivekaterl En wat
deedt je toen, Bill?"
„Ik zei dadelijk: Willen we wed
den?"
Luide toejuichingen van alle kanten
Toen zij wat bedaard waren vroeg een:
„Namen ze het aan?"
„Of zei De schoolmeester heeft het
opgeschreven."
Nu las ik het schema voor van de
aangegane weddenschap. Wederom
barstte een luid gejuich los, als harte-
telijke instemming met de manier,
waarop Bill stand had gehouden, en
zich niet uit het veld had laten slaan
door dien zooeven lang niet malsch ge-
karakteriseerden „troep." Langzamer
hand Éegonnen zij echter het gewicht
te hegrijpen yan de verantwoordelijk
heid, die op hen rustte. Een van hen
vraagde: „Wat ben je nu verder van
plan, Bill?"
„Ja, zie je??, zei Bill met een spot
tend lachje, „daar heb je dien pinto om
mee te beginnen."
„Loop naar de maan met je pinto!"
riep de jongste Hill. „Zeg, jongens,
moet dat kleine ding haar éenigen
pony verliezen, om Jiaar vriend den
Loods uit de klem te helpen? 'tls een
kraan, die Loods, dat weten we alle
maal."
„Ja, ja, dat kan je zonder bril wel
zien!.. Wij zullen dat zaakje wel op
knappen-.. Laat zij d'r pinto maar
houden 1".. riepen verscheidene stem
men.
„En dan", vervolgde Bill, „heb je den
Loods zelf. Hij wil er een maand lang
zijn traktement aan geven, 'tls niet
veel natuurlijk, zeventig in de maand,
en hard werk.... Eigenlijk zou hij
be9t twee maanden kunnen laten
staan."
Dit voorstel werd echter ver wegge
worpen. „Zeventig in de maand, en
voor alles zelf moeten opkomen,
neen, daar kon je niets van overleg
gen, vooral als je ook nog wat aan de
studie wilt doen."
BUI vervolgde op peinzenden toon,
alsof hij hardop dacht: „Wacht eens,
zijn moeder leeft nog. Zij zal wel niet
veel kunnen missen van 'theetje dat
zij beeft, maar licht, dat zij hem ook
bijspringt."
Dat was te veel voor de mannen. Ze
riepen schande over Bill en zijn plan
nen en hoopten, dat hem dat nog eens
thuis gebracht zou worden.
„Ik geef jullie alle maal gelijk", ver
klaarde Bill. „Ik had me er warm over
gemaakt, en ben toen misschien wat
hard van stapel geloopen met die wed
denschap."
„Nee, nee dat ben je niet! Top! Wij
zullen je niet in den steek laten! Wij
zijn hier zoo om en bij met z'n derti
gen."
„Ik wil graag zeventig, of negentig
gulden geven, als 'tnoodig is", zei de
Prins, die alles gehoord had, „als bij
drage aan den bouw van een kerk. 'tls
een uitstekend plan, en ik vind, dat de
dominee moet geholpen worden. Hij
verdient het."
„Ik geef ook zeventig!" riep de jong
ste Hill, en toen volgden al de anderen
met vijf en twintig, dertig, vijftig gul
den, totdat ik binnen een half uur
achthonderd veertig gulden op mijn
lijst had, terwijl Ashley nog voor den
d&i; moest komen, dien ik minstens op
honderd schatte. 'tWas een heerlijke
triomf voor den slimmen Bill.
„Jongens", zei hij, „jullie wordt alle
maal bedankt. Wat zal dat zieke meisje
opkijken! Ik durf er wat om verwed
den dat zij verbazend in haar nopjes
zal zijn."
Al de aanwezigen waren hoogst te
vreden over Bill, ën misschien nog
meer over zichzelf. Bills beschrijving
van de jonge zieke en haar aandoen
lijk treurig lot had hen in 'thart ge
grepen. Voor mannen van hun slag
was het een weeldeartikel gehoor te
geven aan edelmoedige opwellingen.
De meesten van hen hadden zelden
gelegenheid om hun liefde en belang
stelling te toonen aan iemand, die het
waard was, en nu de gelegenheid zich
aanbood, drong alles wat goed in hen
was naar voren, om zich te uiten.
HOOFDSTUK XVII.
Hoe de pinto verkoeht werd.
Het 9treelend gevoel van deugdzaam
beid, dat op hun edelmoedige handel
wijze volgde, bracht de mannen in de
rechte stemming om van dezen avond
te genieten. Zij waren juist begonnen
met zich weder in groepjes rondom het
vuur te scharen, en hadden de kaartsn
voor 4on dag gehaaid* toen Hl tt»
schuur kwam binnenrijden en naast
hem een vreemdeling, op Gwens mooi-
en gevlekten pony.
Hi was klaarblijkelijk halfdronken,
en toen hij van zijn paard sprong,
groette hij het gezelschap met een luch
tige handbeweging, en vraagde of ze
allemaal wel waren.
Bill keek Hi onderzoekend aan, ging
naar den pinto, nam hem bij den teu
gel, en leidde hem binnen den kring,
met de woorden: „Kijk, jongens, dat is
nu die pinto van mij waarover ik jul
lie gesproken heb. Heb ik iets teveel
gezegd?"
„Laat los, sinjeur!" riep de vreem
deling, „dit paard is van mij. als ten
minste contant geld iets beteekent in
dit land."
„Dit land is best in orde", zei Bill op
een toon, die niet veel goeds voorspel
de, „maar met-dezen pinto is 'tiet?
anders, zou ik denken."
,,'t Paard is van mij, zeg ik; en wat
meer is, ik ben van plan hem te hou
den", tzei de vreemdeling met luide
stem.
De andere mannen kwamen er bij
staan met een harde uitdrukking op
't gelaat, 't Was in deze streek gevaar-
lijk kunsten uit te halen met^n^^ard.^