CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN advertentie-prijs
Dii nummer bestaat uit IWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
binnenland.
"e JAARÓA'NÖ
VRIJDAG 8 ME! 1925
NUMMER 1508
NIEUWE LEIDSGHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buitenLeiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2JS0
Per week I 0.19
Franco per poet per kwartaal i 2.90
BUREAU: Hooigracht 35 - Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
Bakkersnachtarbeid.
De Tweede Kamer houdt rich thans
onledig met de hehandel.ng van het
we.sou.werp tot wijziging van de be
palingen der Arbeidswet betreffende
den aroeid m de broodbakkerijen.
2iüoaiS men weet is de bedoeling van
het wyz.gingsvoorstei voor alle brood-
bakkenjen het aanvangsuur op 5 uur
'smorgens te stellen en verder om aan
iederen bakkerspatroon toe te staan om
vóór dat aanvangsuur voor arbeid te
verrichten en wei in kleinere bakkerij
en gedurende één uur en in grootere
gedurende twee uur. Aanvankelijk
wilde de Minister aan de patroons
meer bewegingsvrijheid geven, maar
hij vreesde dat een verminderde moge
lijkheid van controle tot veelvuldige
wetsontduiking aanleiding zou geven.
Hoe moeilijk een behandeling van
dergelijke onderwerpen -s, blijkt wel
uit het feit dat blijkens de tot nu toe
gevoerde algemeene beschouwingen
bijna geen der sprekers zxh voldaan
betoonde.
Sommigen gaat dit onderwerp te ver
anderen gaat het niet ver genoeg.
Wilden sommigen meer beperkende
bepal.ngen, om de afscnafiing van den
nachtarbeid beter te verzekeren, ande
ren, eveneens tegenstanders van den
nachtarbeid, wenschten daarentegen op
sommige punten eenige \erruiming.
Het komt ons voor, vooral nu de doel
matigheid van het verKoopverbod in
de practijk gebleken is, dat de vrijheid
van de patroons om in hun eigen be
drijf te arbeiden, wanneer zij dit wen-
schen in eere behoort te worden her-
ïteld.
Er is geen enkele geld.'ge reden, om
v^oor de broodbakkers een uitzondering
'2 maken en hen te beletten wat aan
ederen patroon in welk bedrijf dan
•ok geoorloofd is.
En ook schijnt ons sympathiek d«
gedachte om de Iiechtenisstraf bij her-
laalde overtreding af te schaffen.
De wet moet worden gehandhaafd.
Maar het stuit tegen de borst als een
nijver patroon die misschien veel
moeite heeft om op een behoorlijke
manier aan zijn verplichtingen te vol
doen, deswege met een 2eer vernede
rende en krenkende hechténisstraf
wordt bedreigd.
De lout van het liberalisme
In de gisteren geciteerde rede van
Mr. Dresselhuys werd ten opzichte
van de onderwijspolitiek de rechter
zijde volkomen gerechtvaardigd en de
houding van hat liberalisme dat zich
door het intellect liet leiden, veroor
deeld.
Ziehier de liberale schuldbelijdenis:
„Het is, achteraf, duidelijk dat de
liberalen met hun houding in dezen
st.'ijd éen fout hebben begaan. In de
politiek maakt men reeds dan een
fout als men de nederlaag lijdt en
°t de liberalen den schoolstrijd heb-
i m verloren, behoeft niet te worden
ngetoond. Het is zelfs zoover, dat
er dan één liberaal niet anders dan
v oorden van verguizing over heeft
voor de mannen die vijftig, veertig,
r'ertig jaar geleden met zooveel warm-
e en zooveel overtuiging de neutrale
ochool verdedigd hebben.
Verdienen zij die verguizing, onze
liberale voorgangers? Was het bij het
meerendee] hunner inderdaad hun be
doeling het Nederlandsche volk te ma
ken tot een godsdienstloos volk? Be
doelde zij den Jan Rapgeest te kwee
ken die nu spreekt uit zoo menig ar
tikel in organen van onderwijzers,
openbare onderwijzers., en ook bijzon
dere?
Neen, zij zagen In de pogingen van
at zij de clericalen partij noemden,
m de kinderen naar eischen scholen
halen, slechts een middel om het
od den vrijen geestelijken groei te
^mpëilijken. Zij waren zoo overtuigd,
t het vrije zoeken naar de waarheid,
k voor den eenvoudigste der eenvou-
~en, ook voor den kleinste der klei-
n. een voorwaarde is, de voorwaar-
.i is, voor menschel ijk geluk, dat zij
1 wat dien vrijen groei wilde verhin-
eren slechts konden zien als snoode
belagers der menschheid. De fout is
voor ons nu niet moeilijk aan te wij
zen."
Inderdaad.
Maar toen vroeger altijd weer op de
ze fout werd gewezen, een fout die be-
teekende de jarenlange onderdrukking
van een groot deel van het Nederland
sche volk, toen hadden de liberalen die
in bet intellect den regulateur van hun
handelen vonden, geen ander ant
woord, dan dat de minderheden dan
maar onderdrukt moesten worden.
Ook hier gold echter dat het onder
drukte volk te sterker wies naarmate
het meer onderdrukt werd.
En zoo is de fout van het liberalisme
een fout die niet toevallig is, maar
die verband houdt met het beginsel
waaruit het leeft, tevens oorzaak ge
weest van den onherroepelijken val
van het liberalisme.
STADSNIEUWS.
Uitvoering „De Ster."
In de „Graanbeurs" gaf gisteravond
N. V. Sanders' Gemengd Koor „De
Ster" een uitvoering, die goed geslaagd
mag heeten. Er werd mooi gezongen
en. de belangstelling liets niets te wen-
schen over: de zaal was geheel gevuld.
De avond werd ingezet met „O Heer,
die daar des hemels tente spreit" van
Valerius, da tons in zijn ouden vorm
toch meer voldoet dan als „O Heer,
die Uw tent in de hemelen spreidt",
zooals" men er tegenwoordig wel van
maakt.
De klanknuanceering was heel goed;
alleen hadden o.i. de. leesteekens (b.v.
de haakjes in het tweede couplet) in
den zang meer tot hun recht moeten
komen.
Het koor zong voorts o.a. eenige La-
tijnsche liederen, (O bone Jesu van Pa-
lestrina en het Middeleëuwsche O fons
amoris), het „Abentfli&d" van Philip
Loots en het aardige „Leute geboort"
(woorden van W. van Twisk, muziek
van Jac. Bonset): „Een groot geluk
valt uit dén hemel neer,"' Vooral dit'
laatste,-waarin de geluiden van het
ontwakend leven in de natuur, zooai3
die in de lente zijn waar te nemen, op
origineele wijze nagebootst worden,
viel bijzonder in den smaak en het
langdurig applaus, dat er op volgde,
beteekende zooveel als „bis", aan welk
verlangen dan ook voldaan werd door
het koor, dat dit nummertje nog eens
zong.
Het koor „De Ster" heeft wel getoond
gisteravond, over goede stemmen te
beschikken, alsmede in den heer W. J.
Mizée een directeur te bezitten, die wat
doen kan met zijn koor.
Ook de cellist de heer Frans Vrij-
hoff, die o.m. verschillende nummers
uit Bach ten gehoore bracht, oogstte
een warm applaus. Hetzelfde kan ge
zegd worden van de sopraanzangeres
Mej. Annie v. d. Reyden, die met veel
gevoel eenige Duitsche en Hollandsche
liedjes zong en ook nu weer blijk gaf,
een goede beheerschte stem te bezitten.
Alles tezamen was het een mooie
avond gisteravond, en we spreken den
wensch uit, dat het „De Ster" moge
gegeven zijn, nog lang te blijven schit
teren aan. Leidens muzikalen hemel.
Ongedacht resultaat.
Het is, zoo meldt ons de Raad van
Arbeid alhier, een schi6r niet uit te
roeien volksgeloof, dat men op grond
van zijn rentekaart niet meer dan f3.—
ouderdomsrente kan krijgen op het
65ste jaar. Hoe dikwijls reeds is be
toogd, dat bij vroegere invaliditeit de
rente op eiken jongeren leeftijd kan in
gaan en boven f3.kan stijgen, het
wil er bij de menschen niet in.
Zoo kwam er voor eenigen tijd een
vrouw aan het loket van den Raad van
Arbeid met de blanco rentekaart van
haar man en vroeg of zij voor het plak
ken van de voor de Ouderdomsrente
van haar man benoodigde zegels nog
eenige uitstel kon krygen. Binnen
enkele dagen zou zij haar ouderdoms
rente weer beuren (f12 in.de 4 weken)
en dan kon zij met nog fl er bij 52
zegels van een kwartje voor haar man
plakken.
De ambtenaar aan het loket infor
meerde eens naar wat haar man deed
voor de kost en toen bleek, dat hij al
geruimen tijd ziekelijk was en tot gee
nerlei arbeid in staat.
Het opmaken van een aanvaag om
invaliditeitsrente leek hier aangewezen
en geschiedde. Na onderzoek door den
dokter adviseerde de Raad tot verlee
ning van de invalidite'isrente en de
Bank kende deze toe tot een bedrag van
f220.— per jaar. De vrouw behoefde nu
ook de f13.zegels niet meer te plak-,
ken en samen hebben ze nu van den
Raad f220.— plus f156 of 376.— pen
sioen per jaar. Iedereen, die de omstan
digheden van dit soort gezinnen kent,
zal toegeven dat deze vrucht van de
sociale verzekering voor zulke men
schen iets beteekent en begrijpen, dat
de vrouw van haar bezoek aan <3en
Raad van Arbeid met zoo'n ongedacht
resultaat geen spijt had.
Tot i eeraar in plant- en dierkunde
aan de met 1 September te openen 2de
Christelijke H.B.S. met 5-jarigen cur
sus a^n het Bezuidenhout te 's-Graven-
hage is met ingang van genoemden da
tum, benoemd de heer W. M. Heyl, te
Utrecht, leeraar aan de christelijke H.
B.S. alhier.
Chr, Jeugdhulp.
Men deelt ons mede dat de scliaal-
collecte voor de vereen. Christelijke
Jeugdhulp, welke Woensdag en Don
derdag .plaats had, heeft opgebracht de
som van 388.85°.
Het he9tuu-r betuigt hartelijk dank
voor de betoonde offervaardigheid.
Aanhouding.
Op verzoek van den burgemeester
van Katwijk zijn hier twee personen
aangehouden, J. v. E. en F. K., die zich
vermoedelijk hebben schuldig gemaakt
aan diefstal van dekens.
De politie kan inlichtingen ver
schaffen tor het verdwijnen van een
hond, die door de tram is overreden.
DE WEELDEBELASTING.
Geen behandeling meer in deze zit
tingsperiode.
Uit parlementaire kringen verniemt
de Telegr., dat het uitgesloten geacht
wordt, dat de belastingontwerpen,
waaronder het ontwerp tot verhooging
der Zegelbelasting (weeldebelasting)
nog gedurende deze parlementaire pe
riode door de Tweède Kamer kunnen
worden behandeld, in verband met de
oniwerking, welke het ontwerp-weelde-
belasting ondergaat.
Steenkolen aangeboord bij Lichten
voorde.
Naar gemeld wordt Is bij een door
de Maatschappij tot het verrichten van
Mijnbouwkundige Werken te Lichten
voorde uitgevoerde diepboring, gister-
op ongeveer 800 meter diepte een vrij
dikke steenkolenlaag aangeboord.
De Olympische spelen.
Door den heer Boon zijn aan den Mi
nister van Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen de volgende schriftelijke
vragen gesteld:
1. Is de Minister niet van oordeel,
dat door het votum van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal inzake het
wetsontwerp tot verhooging van hoofd
stuk VA der Staatsbegrooting voor 't
dienstjaar 1925, de kans dat de Olym
pische spelen in 1928 in Nederland zul
len worden gehouden, zeer is verkleind
en dat het op den weg van de Regee-
ring ligt, alsnog te bevorderen, dat
dit wordt voorkomen mede op grond
van de internationale positie van Ne
derland?
2. Is de Minister onder deze omstan
digheden bereid te bevorderen, dat de
vereische vergunning ingevolge de Lo-
terijwet tot het doen houden van een
loterij aan het Olympisch Comtié ver
leend wordt, gelijk deze vergunning
in de afgeloopen jaren ook voor tal
rijke andere nuttige doeleinden is ge
geven?
3. Indien ongedacht principieele be
zwaren bij de Regeering zouden zijn
om deze vergunning te verleenen, wel
ke is dan de reden, dat déze principi-'
eele bezwaren in dit geval wel zouden
wegen, terwijl zij klaarblijkelijk niet
hebben gewogen bij de verleende toe
stemmingen door de Regeering vcor
andere, loterijen?
Het weekblad „De Olympiade' deelt
mede, dat het Ned. Olympisch Comité,
zich niet zonder meer zal neerleggen
bij de in de Tweede Kamer gevallen
beslissing inzake de Olympische spe
len. Het comité zal ernstig trachten de
spelen voor Nederland te behouden.
Ook in regeeringskringen wordt beseft,
dat de zaak met de afwijzende beslis
sing der Tweede Kamer niet kan zijn
afgeloopen.
Arbeid In broodbakkerijen.
De heer Staalman c.s. heeft op het
wetsontwerp tot wijziging van de be
palingen der Arbeidswet 1919 betref
fende clen arbeid in broodbakkerijen
de volgende amendementen voorge
steld
I. In artikel 1 'van het gewijzigd
ontwerp .van wet wordt het tweede
lid van art. 36, sub d gelezen:
d. het gereedmaken van deeg en
rovens gedurende twee uren vóór het
tijdstip, waarop ingevolge het bepaai-
1de onder a en bivan dit lid of (inge
volge het vijfde lid de bakkersarbeid
in de broodbakkerijen mag aanvan
gen, het afdekken van roggebrood in
de ovens, het halen van roggebrood
uit de ovens en het verrichten van
Werkzaamheden die met de broodbé-1
reiding geen verband houden, een en
ander, voor zoover dit geschiedt door
het hoofd of den bestuurder der on
derneming.
II. In artikel 2 wordt het derde
lid, sub c gelezen:
c. het gereedmaken van deeg en
ovens gedurende twee uren vóór het
tijdstip, waarop ingevolge het bepaal
de onder a en b de bakkersarbeid
in de broodbakkerijen mag aanvan
gen, het afdekken van roggebrood
in de Otvens, het halen van roggebrood
uit de ovens en het verrichten van
Werkzaamheden, die met broodbe
reiding geen verband houden, een
en ander, voor zoover dit geschiedt
door het hoofd of den bestuurder
der onderneming.
Ter toelichting wordt opgemerkt,
dat de bedoeling van deze amende
menten is om het wetsontwerp op
deze punten weer te doen luiden zoo
als het oorspronkelijk werd ingediend.
De heer en Smeenk en Zijlstra heb-
eenige amendementen ingediend op het
wetsontwerp tot wijziging van de be
palingen der Arbeidswet 1919 betref
fende den arbeid in broodbakkerijen.
De bedoeling hiervan is om alge
meen het aanvangsuur op 6 uijr te
stellen met gelegenheid tct vóórarbeid.
In verband hiermede, wordt het ver
koopuur op 10.30 gebracht* Voorts
wordt beoogd de voorgtstelde verrui
ming van de mogelijkheid tot Zondags
arbeid, behoudens in hst geval van art.
42 lid 8 weer te doen vervallen.
HET Poolsch-Nederlandsch
verdrag.
Een N.T.A.-telegram uit Warschau
meldt, dat daar gisteren de documen
ten gewisseld zijn omtrent de ratifica
tie van het handels- en scheepvaart-
verdrag tussehen Polen en Nederland.
Vervoer van vee.
Door den heer Duys zijn aan den
minister van Waterstaat de volgende
vragen gesteld:
Is het juist, dat dezer dagen ver-'
voer van 15 koeien van uit Friesland
naar Purmerend heeft plaats gevon
den in een wagon slechts bestemd voor
13 koeien, met het gevolg, dat oij aan
komst te Purmerend een dezer b les
ten bleek te zijn doodgetrapt?
Zoo ja, is de minister dan bereid, een
ernstig onderzoek te iLen instellen
naar de vraag, wie voor een dergelijke
handelwijze dient verantwoordelijk te
worden gesteld, hetzij direct, door de
zen wagon aldus te hebben geladen,
hetzij indirect, door geen behoorlijke
controle te hebben uitgeoefend?
Is de regeering bereid, tegen lien,
die hiervoor verantwoordelijk moeten
worden gesteld, ernstige maatregelen
te nemen en daarvan aan de Kamer
mededeeling te doen?
De Roemeensche gezant.
De nieuwbenoemde gezant van Roe
menië bij het Nederlandsche Hof, de
heer Caro, heeft gisterochtend zijn op
wachting gemaakt bij minister Van
Karnebeek, wien hij werd voorgesteld
door zijn voorganger, dén heer Ca-
targi. Laatstgenoemde heeft-tevens 'n
afscheidsbezoek aan den minister van
Buitenlandsche Zaken gebracht.
Moeilijkheden in den scheepsbouw.
iVaak komt in de scheepsbouw voor
(moeilijkheden te staan, die nauwelijks
te overkomen zijn. Zoo doet zich bïi
de Scheepswerf van de Firma A.
Lanser te Sliedrecht een moeilijkheid
voor welke echter op vernuftige wij
ze wordt overwonnen. Bij deze werf,
liggend aan een haven, zijn twee pon
tons gebouwd, 30 Meter lang en 1312
Meter breed, ieder wegend circa 130
ton. De moeilijkheid is nu, dat er
over deze haven een brug is gebouwd
met een doorvaartwljdte van- 10 M.,
zoodat de pontons hier niet passeeren
kunnen. Het transport naar de rivier
zal dus op een andere wijze dan Üe
de gebruikelijke moeten plaats heb-
Hiervoor is de N.V. De Wit's Berging
en Transportbedrijf te Rotterdam in
den arm genomen, welke firma reeds
Gewone advertenties per regel 221/» cent
Ingezonden Me de deelingen, dubbel tarieL
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine adrertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage*
lijks geplaatst ad 40 qyt.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer
Binnenland
De weeldebelasting zal niet meer in
deze parlementaire periode worden be-
handeld.
De 'discussie in de Tweede Kamer
over de wijziging dez arbeidstijden
voor bakkersgezellen.
Een steenkolenlaag bij Lichtenvoorde
aangeboord.
De Gemeenteraad van Woubrugge
besluit tot verlaging van den H.O. met
25 pet.
Buitenland.
De a.s. conferentie van de „Kleine j
Entente."
In Japan is een complot ontdekt te
gen het leven van den premier en vei*
schillende andere ministers.
In den Pruisischen landdag hielden
Duitsch-nationalen, Dnitsche volkspar
tij en centrum besprekingen over dc'
vorming van een volksgemeenschap.
Tegen vier personen, medeplichtig
aan den aanslag in de kathedraal te
Sofia is de doodstraf geëischt.
meer dergelijke bijna niet uit te voe- -
ren werkzaamheden heeft opgeknapt.
Deze heeft er het volgende op ge
vonden. De pontons, welke van wa
terdichte langsschotten voorzien zijn,
worden door middel van hijschbokken
één voor één op haar kant gezet ien
om de stabiliteit zooveel mogelijk te
handhaven, aan eene zijde vol water
gepompt. Op deze wijze zullen zij voor
zichtig door de openstaande brug ge
sleept, weer plat gelegd en leegge
pompt worden. Dit werkje, dat gis
teren zijn beslag heeft gekregen,is
eenig m z'n soort en zal zeker in scheep
vaartkringen die belangstelling genie
ten welke het waard is.
DE HEER WARNAAR KAMERLID.
M ij lezen in het Kweekersblad, or
gaan van het Hollandsch Bloembollen-
kweekersgenootschap:
De heer W. Warnaar, te Sassenheim,
zal gekozen worden verklaard als lid
van de Tweede Kamer in plaats va$
den heer Monté ve-rLoren.
De heer Warnaar zal de eerste prac-
tische bollenkweeker zijn, die zijn in
trede doet in het Huis van Afgevaar
digden.
Of de heer Warnaar zijn benoeming
aanvaardt, moet worden afgewacht.
Indien zulks geschiedt, kunnen wij de
streek gelukwenschen met het voor
recht, dat een zoo bij uitstek deskun
dige, als de heer Warnaar is, die zoo
goed uit het gesprokene de juiste kern
weet te trekken, die zelf de gave van
goed woordvoeren bezit, daar zijn in
vloed kan laten gelden, om de com-
mercieele belangen van ons vak te
dienen.
Evenwel is het jammer en het doet
leed dit tegelijk te moeten vermelden,
dat de zittingeperiode slechts kort zal
duren, omdat de samenstelling van de
lijst v. de nieuwe verkiezingen, waarop
de heer Warnaar voorkomt, weinig
kans biedt op een herbenoeming.
Ons kunstig in elkaar geweven kies
stelsel heeft gemaakt, dat Jan de kie
zer wel invloed kan uitoefenen op het
totaal aantal stemmen-, dat door een
bepaalde groep kan worden uitge
bracht, maar heeft de keuze van de
personen, wie de uitverkorene zal zijn,
maar in handen gelegd van de partij*
leiders. Zoodat naar onze meening
wij kunnen falen onze vreugde
slechts van korten duur zal zijn.
'CINVTN3LII1G J
DE TOESTAND IN BOELGAJRME.
Reeds 3000 arrestaties.
Uit Sofia wordt omtrent den bit»',
nenlandschen toestand van Boelgarije
gemeld, dat tot dusver over het ge-
heele land 3000 personen rijn gearres
teerd, waarvan 700 te Sofia.
Gnder deze massa gearresteerden
bevinden zich betrekkelijk weinig boe
ren. Bovenstaand cijfer overtreft in
groote mate het aanvankelijk gemelde
aantal arrestanten.
De gevangenschap wordt zoo kort
mogelijk gesteld en iederen dag. wor-
