advertentie-prijs
""""binnenland.
5e JAARGANG
DONDERDAG 7 MEI 1925
NUMMER 1507
IEDWE LEIDSCH
ABONNEMENTSPRIJS
CHRISTELIJK DAGBLADvnni-T FTBFN FNT OM^TRFTTFN
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week f 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
waaauu a a»a»iuiv x/rvVflJJurlL/ VUUf Li£ilL/Cill JE.lv CJi'liJ JL IvLiIVEiil
Gewone advertentiën per regel 227» cent
Ingezonden Mededeeliagen, dubbel tarlei.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine adTertentiën bi) Toomitbetaling
van ten Hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
BUREAU: Hooigracht 35 - Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox20
bit nummer bestaat ait IWEE Blades.
EERSTE BLAD.
De Kamervacature.
Zooals uit een verslag in dit num
mer blijkt, gevoelt het bestuur van
den Kamerkieskring Leiden zich ern
stig ontstemd over de wijze waarop
door het comité van Gemachtigden der
A.R. partij in de Kamervacature ont
staan door het overlijden van den heer
de Monté verLoren is voorzien.
Deze ontstemming schijnt ons ver
klaarbaar.
Het moet toch wel een eigenaardi-
gen indruk maken dat zonder eenig
nader overleg en zelfs zonder dat voor
overleg ook maar gelegenheid werd ge
geven in deze vacature werd voorzien,
op een wijze geheel afwijkende van de
gedragslijn die tot nu toe gevolgd werd.
Bekend is toch, dat de heeren die
tot nu toe als invallers optraden, voor
de volgende periode als aftredende
Kamerieden werden aangemerkt niet
alleen, maar dat hun zelfs een zeer
goede plaats op de candidatenlijst werd
verzekerd.
Zelfs voor den heer Leenstra, die
slechts korten tijd zitting had en die
in de Kamer kwam toen reeds meer
dere Landbouwspecialiteiten zitting
hadden, werd ten deze geen uitzonde
ring gemaakt.
Nu maken wij daarop geen aanmer
king.
Lr is alles voor te zeggen dat aan
de belangen van den landbouw volle
aandacht wordt geschonken.
Maar ditzelfde geldt ook van den
tuinbouw, welks belangen bij het door
de Begeering gevolgde beleid zeer
nauw betrokken zijn r;die zeker met
evenveel recht als de landbouw, op
vertegenwoordiging aanspraak kar»
maken.
Deze zeer belangrijke tak van bedrijf
heeft echter tot nu toe geen vertegem
woordiger. En van de gelegenheid om
deze leemte aan te vullen is niet al
leen geen gebruik gemaakt, maar zoo
als werd opgemerkt, dit word gedaan
zonder ook maar eenig overleg te
plegen.
Nu kan worden erkend dat het Col
lege van Gemachtigden zijn handel
wijze heeft gemotiveerd door te vor
klaren, dat het zich heeft laten leiden
vdoor de overweging dat een juiste sa
menstelling van de Kamerclub eisclit,
dat de heer de Monté verLoren ver-var»
gen wordt door een persoon wiens stu
die en loopbaan hem zooveel mogelijk
in staat stelt om de taak te vervullen
die in de club meer speciaal den heer
de Monié verLoren ten deel viel.
Deze argumenten zijn zeker niet pon
der beteekenis.
Maar daarmee is nog niet verklaard
dat zonder overleg met den betrok
ken opvolger en met de Kieskringen
als wier afgevaardigde hij zitting zal
hebben te nemen moest worden gehan
deld.
En daarmee is evenmin verklaag
dat de afgevaardigde die den heer de
Monté verLoren gedurende deze peri
ode zal hebben te vervangen niet eens
voor een der eerste plaatsen op de bij-
lijst in aanmerking wordt gebracht.
Uit het verslag van de gehoud'en ver
gadering van het Kamerkieskringbe-
stuur blijkt dat a.s. Vrijdag een con
ferentie met het comité van gemach
tigden zal plaats hebben, waar deze
aangelegenheid zal worden besproken.
Wij hopen in het belang van onze
Antirevolutionaire partij, dat de uit
slag van deze conferentie van dien
aard zal zijn, dat volle bevredir
ging wordt herkregen en dat aan de
ontstemming die in breede kringen
heerscht en waarvan ons telkens weer
"uitingen bereiken, een einde kan wor
den gemaakt.
V Regeerkracht.
In de rede waarmede de heer Dres-
selhuys de jaarlijksche vergadering
van den Vrijheidsbond opende, werd
voor de zooveelste maal betoogd, dat
j de tegenwoordige Regeering niet in
staat bleek de noodige leiding te geven.
De leiding, zoo betoogde Mr. Dres-
selhuys is moedeloos en zwak.
„De Regeering, tegen haar wil op
de plaats van het gezag gegijzeld, ver
richt als geheel haar taak zonder de
minste opgewektheid. Zooals zonder
eenige logische verklaring men heden
het nationaal uurwerk wil vooruitzet-
ten om morgen even vurig dan wijzer
liever tegen te houden, speurt men
angstig naar stemmingen in het volk
of in de komende kiezersmassa, om
nu met nieuwe lasten ons te bedrei
gen, dén weer op grond van onver
wachte vondsten in de schatkist mach-
.tige groepen te verzoenen. Niets is in
het politieke beleid nu meer zeker dan
de onzekerheid.
Het maakt wel een zeer eigenaardi-
gen indruk een man als Mft, Dressei-
huys zóó te hooren spreken.
Het zijn toch de liberalen geweest
die, toen door de Regeering op voor
zichtigheid bij het doen van uitgaven
werd aangedrongen, met de millioen.m
speelden.
Het waren de liberalen, die het eene
oogenblik op krachtige bezuiniging en
op het sluitend maken van de begroo
ting aandrongen en die tegelijk alle
pogingen om dit doel te bereiken, ver
ijdelden.
Niets was in hun politiek beleid meer
zeker dan de onzekerheid, terwijl de
Regeering wat de hoofdzaken betreft,
een bepaald doel in het oog hield niet
alleen, maar het ook, ondanks de stel
selmatige tegenwerking van links wist
te bereiken.
Volkomen terecht betoogde Mr. Dres-
selhuys dat ons land behoefte heeft
aan regeerkracht.
Maar juist daarom zou het noodlot
tig zijn indien de rechterzijde in de
minderheid werd gebracht, en de in-
zichzelf hopeloos verdeelde en daar
door alle regeerkracht missende lin
kerzijde de meerderheid yerwieif.
Intellect en sentiment.
Mr. Dresselhuys heeft ook getracht
een antwoord te geven op de vraag
wat de oorzaak is dat de liberalen hi
Engeland en België evenals hier in
1922, zoo sterk gehavend uit don vei -
kiezingsstrijd te voorschijn kwajncn.
Het is aldus de conga esredonaar
tegelijk de kracht en de zwakheid
van het liberalisme, dat het geen be
roep doet op het sentiment/ maar bi]
voorkeur en m$n kan haast zoggen o\;
uitsluiting op het door zedelijk besef
en geweten heheerscht intellect.
„Het intellect is de liberale kracht,
want daardoor richt het zich tot wat
het meest objectieve in den rnensch is,
tot wat zich het best onttrekt aan
hartstocht en tijdelijke volksbeweging,
tot wat zich in alle tijden en alle om
standigheden het meest gelijk blijft, tot
wat in laatste instantie, wil de mensch
en de wereld niet ten onder gaan, do
regulateur van het menschelijk han
delen moet zijn. Maar het is, politiek
gesproken, ook zijn zwakheid. Naar
mate het kiesrecht meer uitgebreid i-,
heeft de politicus tot grooter massa te
spreken en de massa laat haar doen
en laten grootendeels bepalen door
haar sentiment."
Deze teekening is zeker niet geheel
onjuist,
Het liberalisme heeft zich in zijn
gloriedagen inderdaad door wat men
het intellect zou kunnen noemen laten
leiden, zonder met de zedelijke en gees
telijke factoren rekening te houden.
't Gevolg is geweest dat aan de eoue
zijde het vrije spel der maatschappe
lijke krachten werd verheerlijkt en
aangeprezen, terwijl aan den anderen
kant een stelsel van dwang werd toe
gepast waarbij de minderheden op de
meest schaamtelpoze wijze werden
onderdrukt.
De politiek van de létere jaren daar
entegen werd meer beheer9cht door het
sentiment.
Het intellect moet den liberalen heb
ben geleerd, dat een Regeering die ons
volk uit het financieele moeras wilde
helpen zooveel mogelijk gesteund dient
te wprden, maar het sentiment deed
hen in de eerste plaats zien op de mo
gelijke gevolgen van zulk een politiek
en den invloed daarvan op de kiezers.
In beide gevallen heeft het liberalis
me gefaald.
Sterk daarentegen stond ondanks
alle gebrek en onvolkomenheid de
Antirevolutionaire partij, omdat naar
hare opvatting niet het sentiment of
het intellect, maar Gods Woord de re
gulateur van het menschelijk handelen
moet zijn.
STADSNIEUWS.
Kamerkieskring „Leiden."
Onder leiding van den heer W» War-
naar le Sassenheim, werd gisteren
door het bestuur van den Kamerkies
kring „Leiden" te 's-GraVenhage een
vergadering gehouden
Na opening en lezing der notulen
werd door den voorzitter een woord
van welkom gericht tot de nieuwe be
stuursleden, de heeren yan Egmond
Oegstgeest, Guldemond Boskoop,
Vuyck Capelle a. d. IJsel, Schreu-
der Schoonhoven, Bak hu IJ zen
Leimuiden, van Lien Berkel. (Ds. v.
Heyningen ter Aar, was door ambtsbe
zigheden verhinderd) en tot de herko
zen bestuursleden. Moge er een aange
name samenwerking zijn en met geest
drift en bezieling gewerkt worden. De
strijd welke komende is, zal scherp
zijn; moge die strijd onzerzijds eervol
gestreden worden en geve God er zijn
zegen over.
Ds. Broekstra van Rijnsburg vraagt
en verkrijgt hierna hét woord, om den
voorzitter te danken vcor het welkomst
woord hetwelk door hem tot de oude
en nieuwe bestuursleden werd gericht.
Wederkeerig wenscht hij den voor
zitter hartelijk welkom in dezen kring
en spreekt er namens het bestuur zijn
blijdschap over uit dat hij na onge
steldheid, weder aan zijn gezin en zijn
arbeid is teruggegeven.
Des te meer is er oorzaak tot blijde
schap, nu het bestuur van den Kamer-
kieskring u begroeten mag als lid dei-
Tweede Kamer, aldus Spr. tot den heer
Warnaar.
Alhoewel wij onder dc-n indruk zijn
van het droevig verscheiden van ons
hooggeacht Kamerlid de Monté verLo
ren, geeft het groote voldoening dat het
u js gegeven den vacanten zetel te be
zetten.
Hoewel, door het pas genomen be
sluit van het college van gemachtig
den, onze blijdschap niet onvermengd
is, op welk besluit het Kamerkies-
ki'ingbestuur echter straks nader zai
terug komc-n is het vcor den Kamer-
kieskring „Leiden" een genoegen, u
onder haar afgevaardigden tc mogen
tellen.
Moge uwe beslissing een zoodanige
zijn, als het meest strekken kan tot
eer van 's Heeren Naam (applaus).
Na mededeeiing en behandeling van
enkele ingekomen stukken, wordt over
gegaan tot verkiezing van het mode-
ramen.
De uitslag is dat gekozen wordt tot
le Yoorz. cle heer W. Warnaar, tot 2e
Voorz. de heer P. v. Nes Czn; tot l--*
Secretaris de heer J. Karstens, tot 2e
secretaris de heer H. v. Zonneveld en
tot penningmeester de lieer P. Boot Jr.
Inzake de propaganda wordt aan 'n
Commissie, bestaande uit de heeren
Boot, Broekstra, Karstens, Nieuwen-
huysen en van Nes opgedragen twee
partijdagen binnen den Kieskring vóór
te bereiden. Eén te Gouda op Donder
dag 4 Juni a.s. en één te Leiden op
Woensdag 24 Juni.
Deze partijdagen zullen worden ge
splitst in een middag- en avondsamen
komst. Ook wordt aan deze commissie
opgedragen de schriftelijke propagan
da te regelen zooals die in de vergade
ring van 18 Maart j.L is vastgesteld.
Inzake de financiën wordt door den
penningmeester- meegedeeld dat door
hem de kwitantiën der tweejaarlijk-
sche heffing van do Kiesvereen. zijn
afgegeven. Wanneer door alle Kiesver-
eenigingen aan hare verplichting tot
betaling wordt voldaan, waaraan niet
behoeft te worden getwijfeld, dan is er
kans dat met behulp van een nadere
subsidie de verkiezingsonkosten be
hoorlijk zullen word gefinancierd
De boeken van den penningmeester
worden door een commissie nagezien
en in orde bevonden, waarna deze on
der dank der vergadering, van ziju ge
houden beheer wordt gedechargeerd.
Alvorens tot bespreking over te gaan
over de beslissing van het coll. van ge
machtigden inzake de candidatuur Mr.
Bijleveld als no. 13 op de Hoofdlijst,
verzocht de heer Warnaar de vergade
ring te mogen verlaten en draagt het
presidium over aan den 2den voorzit
ter, den heer v. Nes.
De heer van Nes doet hierna mede-
deeling van een ingekomen schrijven
van het C.C. gedateerd Zaterdag 2 Mei
1925, waarin wordt kennis gegeven dat
door het Coll. van gemachtigden is be
sloten de nummers 7 tot en met 13 van
de Hoofdlijst, met één op te schuiven
en op No. 13 in te voegen Mr. H. Bijle
veld, die op 3 der Bijlijst stond.
Deze vrijwel onverwachte en onge
dachte handeling heeft bij het geheel*
Kamerkieskringbestuur een hoogst on-
aangenjtsoen (op z'n zachtst uitgedrukt
indruk deader eanig overleg
noch met het plaatsvervangend Ka
merlid Warnaar, noch met het Kies-
kringbestuur „Leiden" wier afgevaar
digde hij is, wordt plotseling, met on
verklaarbare haast, door het coll. van
gemachtigden, in overleg met den voor
zitter van het Centraal Comité, van bo
venaf in de vacature Monté, voor de
eerstvolgende Kamerperiode, voorzien.
En niet alleen bij het Kamerkies-
kringbestuur heeft déze handeling ont
stemming gewekt, in zeer breede groe
pen, vooral in die in welke de heer
Warnaar, uit hoofde van zijn positie
bekend en geacht is, is men over deze
willekeurige handeling ontsticht.
Na breedvoerige bespreking wordt
met algemeene stemmen besloten
geen genoegen te nemen met de beslis
sing van het Coll. van gemachtigden,
maar een onderhoud aan te vragen hij
dit Coll. en te bepleiten dat de heer
Warnaar alsnog, als aftredend Kamer
lid, worde geplaatst als no. 17 op de
Hoofdlijst.
Een deputatie van 6 leden zal bij het
onderhoud tegenwoordig zijn.
Nadat bij de rondvraag nog enkele
ondergeschikte zaken geregeld zijn,
wordt de vergadering gesloten en gaat
de heer Guldemond vóór in dankzeg
ging.
Radio-Avond.
Gisteravond is in gebouw „Predi
ker" een goed geslaagde samenkomst
gehouden, waarin het program der
Ned. Chr. Radio-Vereeniging ten ge-
hcore gebracht werd.
Er was veel belangstelling, hetgeen
wel niet in de laatste plaats daaraan
te danken zal zijn, dat de spreker,
Ds. J. H. Gunning J.Hzn. van Bilt-
hoven, voor vele Leidenaars geen en-
bekende is.
Ondanks het stormachtige weer der
laatste dagen waren er weinig atmos
ferische storingen en de rede van Ds
Gunning, getiteld: „Uit de eerste ja
ren van het Zweedsclie heilsleger" kon
dan ook vrijwel van- a tot z door do
aanwezigen gevolgd worden.
Op levendige wijze schetste spreker
het optreden der heilssoldaten in Zwe
den, de vervolgingen, waaraan zij
(Spr. vergeleek hen in dit opzicht met
de Afgescheidenen) van de zijde der
officieele Landskerk, gesteund door
de regeeringsautoriieiten, bloot ston
den, alsmede den zegen dien God op
hun arbeid schonk. Vele zielen werden
voor Jezus gewonnen.
Het was echt Gunning gisteravond,
zooals we hem uit „Pniël" kennen.
Met hoeveel warmte kwam hij weer
op voor de .,Una Sancta" de heilige
algemeene Christelijke kerk.
Aan het eind zijner rede vroeg Ds.
Gunning zijn onzichtbare hoorders,
hem mede te deelen, of zij zijn rede
goed verstaan hadden, of dat zij wel
licht opmerkingen hadden, waar hij
winst mee kan doen, indien hij nog
maals zou worden uitgenoodigd, aan
de radio te spreken.
In alle bescheidenheid zouden wij
den spreker den raad willen geven,
een volgend maal iets langzamer te
spreken, dan zal hij nog duidelijker
te verstaan zijn.
Mengclbergconcert.
Hedenavond zal in Gebouw „Predi
ker" een radio-samenkomst gehouden
worden waar een Mengelbergconcert te
beluisteren zal zijn. T
Voor Muziekliefhebbers om van te
watertanden!
We vertrouwen dan ook, dat velen
zich zullen opmaken om deze hoog
staande muziekuitvoering bij te wo
nen.
Prof. Mr. C. van Vollenhoven.
Prof. van Vollenhoven, die, naar
men weet, een der drie leden is van
de algemeene gemengde commissie
ter regeling van de geschillen tus-
schen'de Vereenigde Staten van Ame
rika en Mexico, is voor overleg met
zijne mede-leden en besprekingen in
verhand met de vervulling van hun
scheidsrechterlijke taak, gisteravond
met de Nieuw-Amsterdam naar Ame
rika vertrokken.
De hoogleeraar hoopt begin Sep
tember in ons land terug te keeren.
Gisteravond te kwart over 8 reed
een auto van de IJsco, bestuurd door
zekeren N. en komende van de Oude
Heerengracht tegen een gemeentelij
ken waarschuwingspaal en de steun-
sels van de brug op.
Er werd eenige schade aangericht»
aan het voertuig, maar het kon toch
zijn weg vervolgen»
Belangrijkste nieuws in dit Nummer
Binnenland
Het subsidie voor de 0iympisch8
spelen door de Tweede Kamer ver
worpen.
Het bestuur van ddn Kamerkieskring
„Leiden" over de vacature in de Twee»
de Kamer.
Buitenland.
De internationale conferentie inzake
den handel in wapenen. De Ned. ge
delegeerde aan het woord.
Hongersnood in de Chineesche pro
vincie Kwei Tsjau.
De organisatie „Reichsbanner Sckwarz
rot-gold" zal op den dag van Hinden-
burgs beëeéiging niet aan dien3 huldi
ging deelnemen. f,
De houding der entente-gezangen ten
opzichte van den „oorlogsmisdadiger"
Hindenburg.
Gistermorgen te ruim 11 uur had
op de Prinsessekade de 63-jarige wiel-
•rijdster H. C. S. het ongeluk van haar
fiets te vallen in de nabijheid der tram
Zij zelve kwam er gelukkig goed af,
maar het rijwiel kwam onder de tram
te liggen, wat niet bepaald bevorder
lijk is voor de structuur van hetzelve.
INTERN. VOGRJAAF.KBLGEMENTEN
TOONSTELLING TE HEEMSTEDE.
Ba vijlde tijdelijke tentcons-ioilin»}
De Belgische Ploralïën in het hooit-
gebouw \an cle groote voorjaarstcn
toonstelling te Heemstede hebben plaats
gemaakt voor een tentoonstelling van
Bloemschik- en sierkunst. Deze vijfde
lijdelijke tenstoonstelling wijkt geheel
af van haar voorgangsters.
Waren deze laatste uitsluitend be
doeld als een demonstratie om de ver
schillende cultuurproducten, zoowel
uit het bloembollenland als uit de an
dere cultuur-centra Aalsmeer, Boskoop,
Naarden-Bussum enz. naar voren te
bréngen en was daarbij ae decoratieve
opstelling slechts hulpmiddel, om het
gebodene zoo voordeelig mogelijk te
doen uitkomen, de vijfde, speciale Ten
toonstelling van Bloemschik- en Sier
kunst heeft uitsluitend tot doel een zoo
algemeen mogelijk beeld te geven van
het toegepaste gebruik van bloemen en
planten in het dagelijksch maatschap
pelijk en huiselijk leven.
Hier wordt dus het terrein betreden
waarop in de allereerste plaats de blce-
menwinkelier werkzaam is. Hier is
niet de kweeker, doch de bioemenbin-
der, om het zoo uit te drukken de ar
tist van het bloemenvak aan woord.
Het' Tentoonstellingsbestuur verzeker
de zich hiervoor de medewerking van
de landelijke organisatie der bloemen
winkeliers. met name den Kring Bloe
mist-Winkeliers van de groep Bloemis
terij uit den Nederlandschrn Tuinbouw
raad.
Het 13 deze organisatie die in samen
werking met het Tentoonstellingsbe
stuur deze vijfde tijdelijke tentoonstel
ling organiseerde en arrangeerde, vol
gens een daarvoor speciaai ontworpen
programma.
Al zal men, in afwijking met dit pro
gramma een enkele inzeiulii 0 aantref
fen, van een kweeker, daarbij gold dan
toch als eisch dat de ingezonden plan
ten door een der leden van den Kring
Bloemist-Winkeliers tot bloemstukken
moest worden verwerkt.
Het programma is verdeeld in een
viertal afdeelingen, terwijl de inzen
dingen buiten Programma in een af
zonderlijke afdeeling zyn onderge
bracht.
De eerste afdeeling omvat uitsluitend
de Bloemwerken. Hier vindt men
grafkransen, bloemenmanden, tafel
versieringen. spiegelversier!ngen. hruids
garnituren.
De tweede afdeeling heeft een geheel
bijzonder karakter. Met medewerking
van de voornaamste meubileerinrich-
tingen te Haarlem heeft men een aan
tal vertrekken ingericht Deze interi
eurs zijn geheel toepasselijk versierd
met bloemen overeenkomstig de daar
bij aangegeven strekking. Zoo "heeft
men „Moeders verjaardag" Boudoir:
Artistenkamer, een Oudhollandsche
kamer en een Koperen Bruiloft.
Aan de tegenovergesteld* zijde van
de zaal heeft men iets dergelijks ge-
