buiiumiaer bestaat uit TWEE Biadeo. Belangrijkste nieuws in dit Nummer 6e JAARGATJtr DONDERDAG 23 APRTL TST25 KTÜMMEH IEDWE L COURANT ABONNEMENTSPRIJS fHRTSTFT TIK" BAORT ATlvftm-T FTTIFM FM OMSTRFTfFN ADVERTENTIE-PRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal i 2.50 Per week i 0.19 Franco per post per kwartaal 1 2.90 wiiivio x iLLjiuxv ïyrLvmnaL/voor nmi/mi mv uitio j. anamv Gewone advertentiën per regel 22l/« cent Ingezonden Mededeelingen, dobbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent. BUREAU: Hooigracht 35 - Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox20 EERSTE BLAD. Om de Bewaring van het Pand. Ter opening van de heden gehouden Deputatenvergadering heeft Minister Colijn een rede gehouden, getiteld: „Om de Bewaring van het pand." Wij ontleenen daaraan het volgende: Spr. wil de vergadering bepalen bij den toenemenden ernst van de tegen stelling tusschen Dwaling en Waar heid; tusschen den geest van het on geloof, en den geest die naar 't Woord des Heer en is; tusschen de eischen van den mensch en het Recht Gods. Die keuze van onderwerp is gevolg van eene in den laatsten tijd bij Spr gegijpte overtuiging, dat de zuigkracht van onjuiste begrippen, van verkeerde beginselen ook in onzen kring niet ge heel zonder invloed bleef. Met 'n enkel woord wijst spr. erop, hoe in steeds wijder kring de begrippen van schuld en straf en het verband tusschen die twee wijziging ondergaan De ontwikkeling der strafwetgeving in Rusland na 1918 duidt op een prin- cipieele breuk met de tot nu toe nog vrij algemeen geldende toepassing van het strafbegrip. Elke gedachte aan straf wordt eigenlijk terzijde esteld terwijl aanvaard wordt de gedachte, dat men in de strafrechtelijke sanctie niets anders en niets meer te zien heeft dan één van de vele vormen van sociale reactie tegen verstoringen van het zedelijke, politieke of economische leven. Het misdrijf is gestempeld tot symp toom van anti-sociale gezindheid. De delinquent dient niet schuldig te worden verklaard, maar alleen te wor den veroordeeld om eene sanctie te ondergaan. Alle bemoeiing van da Overheid met den man die Gods ge boden schond en dus Gods recht krenk te, wil men beperken tot zorgvuldige verpleging van den delinquent. Die bezorgdheid voor den misdadi ger steekt wel sterk af bij de uit de zelfde kringen voortgekomen propa ganda voor de uitroeiing van zieken en zwakken. Verschillende geleerden eischen de straffeloosheid van het dooden van geestelijk dooden en van ongeneeslijk lichamelijk kranken. Het: gij zult niet doodslaan! heeft voor onzen tijd van verlichte weten schap zijn beteekenis verloren! In diezelfde lijn van gedachten ligt de schrikkelijke propaganda voor hot Neo.Malthusianisme en voor de straf feloosheid van den abortus. Met al deze verschijnselen samen hangend, acht Spr. de propaganda voor de zedelijke pest, waartegen reeds Paulus toornt m het eerste Hoofdstuk van zijn brief aan de Ro meinen. De propaganda voor de erkenning der homosexueele gemeenschap als ge lijkgerechtigde, naast die tusschen per sonen van verschillend geslacht neemt onrustbarende afmetingen aan. Geheel die propaganda voor de uit wassen onzer moderne beschaving kan niet op zichzelf staaiid worden be schouwd. In meerdere of mindere ma te hangt ze samen met de moderne opvatting over de beteekenis en de waarde van het huwelijk. Wie toch de grondslagen van het huwelijk loswrikt, opent de poort voor alle abnormale verhoudingen en op vattingen op het terrein van het sexu- eele leven en ontwricht de basis waar op heel ons maatschappelijk samen stel rust. Er is hier te lande een leugenach tige practijk ingeslopen, die het reeds nu mogelijk maakt om met behulp eener niet weersproken beschuldiging van een der beide echtgenooten tot huwelijksontbinding met wederzijdsch goedvinden te geraken. En wat men nu begeert is dat deze verleugende practijk wettelijk zal worden gesanc- tionneerd. Hiernaast wijst spr. op de aantas ting van de grondslagen van het ge zag, die zich niet alleen richt tegen de autoriteit van de Overheid, maar tegen alle gezag. De moderne revolutionaire democra tie wenscht ook in de school de autoriteit te ondergraven. In Rusland voerde men ook op de scholen het „radenstelsel" in. De leerlingen van de Florentijnsche lycea dreigden met staking om dei. Minister van Onderwijs te dwingen de Latijnsche thema af te schaffen. In wat milder vormen vertoont zich de z.g. schooldemocratie zelfs in* Enge land en Amerika. Wat moet Salomo in de oogen van deze hervormers wel achterlijk lijken! Ook de roep der arbeiders naar me dezeggenschap in de leiding van het bedrijf is een symptoom in de univer- seele beweging der moderne demoora tie. En al zijn er aan dit vraagstuk meer zijden dan die, welke zich uit in den roep der syndicalisten: de fa briek aan de arbeiders! of zooals het tot uiting komt in den wensch der sociaal-democraten, naar het gesocia liseerd bedrijf; in den grond is dit ver langen niet anders dan een ontken ning van de autoriteit van het gezag. Merkwaardig is hierbij intusschen het standpunt van den sociaal-demo- cratischen Prof. Bonger, die wel me dezeggenschap der arbeiders wil in de leiding van het particuliere bedrijf, doch haar niet gewenscht acht in het gemeenschapsbedrijf. Spr. wil met een enkel woord ook wijzen op het zich openbarend stre ven om het „georganiseerd overleg'' in den publieken dienst om te zetten in een reëéele medezeggenschap van werklieden en ambtenaren in over heidsdienst. In onzen eigen kring zijn hierover ook verkeerde begrippen, ont staan. Het meest complete overleg kan nimmer inbreuk maken op wat Kuyper schreef in de toelichting op art. 4 van ons Program van Beginse len: „Aan de Overheid komt het toe heerschappij te voeren. Ze heeft een heerschende, niet 'n bedienende macht ontvangen. En ze mist derhalve karak ter, werpt zich zelve weg en verzaakt haar roeping, indien ze den hoogen moed mist om met bevelende auto riteit en dwingend gezag op te tre den." De neiging der revolutionaire demo cratie die zich richt op de ondergra ving van het gezag in alle levenskrin gen, vindt haar diepsten grond in de verloochening van het goddelijk gezag. Het ni maitre vloeit met ijzeren consequentie uit het ni Dieu voort, wat, met name in Rusland duidelijk aan den dag treedt, zooals spr. niet voorbeelden aantoont. Met deze Godsontkenning gaat ge paard een aanzwellende stroom van atheïsme in de moderne wetenschap. Wie deze verschijnselen ziet, kan ook iets verstaan van de stemming, die ons tegenklinkt uit Spengler's werk: Der Untergang des Abendlan- des, waarin deze met een ontzaglijk bewijsmateriaal tracht aan te toonen, hoe onze moderne cultuur ten onder gang neigt door dezelfde ontbindende krachten, welke de Grieksch-Romein- sche beschaving aantastten. En inderdaad, indien het vertrouwen in een almachtig en goedertieren God den Christen in deze tijden van ver warring niet staande hield, zou ook hij geen ander verschiet zien dan den zwarten horizon, welken Spenglers boek ons schildert. Maar zoo donker is* het, Gode zij dank, toch niet. We moeten in diep besef van eigen onbekwaamheid en ontrouw, maar in liet vertrouwen op Hem, wiens kracht in zwakheid volbracht wordt, in hei lige bezieling ons opmaken om in do handhaving van 's-Heeren ordinantiën in het vasthouden aan de Christelijke grondslagen van ons staatkundig en maatschappelijk leven, beveiliging te zoeken tegen de ontbindende krachten, die in het leven der volken, ook in ons volksleven, werkzaam zijn. Over het geheele front treden wij den geest uit de diepte tegen met ons: Er staat geschreven! Dan krijgen ook de woorden, waarmee ons stembus program wordt ingeleid, dat Gods be stuur over alles gaat; dat Hij de men- schen en de volken, naar Zijn vast voornemen, tot de bestemming voert die Hij hun gesteld heeft, een diepen zin en vinden rust in de weten schap, dat wij getrouw blijven aan den eisch, om het ons toevertrouwde pand te bewaren. Wat op het stembusprogram voor komt, is wat van het program van ac tie van 1922 nog op vervulling wacht, terwijl meer in het bijzonder de na druk gelegd wordt op een tweetal punten die bij deze stembus sterk naar voren komen: de toestand v. 's Lands financiën en de defensie. De begrooting voor 1925 sluit, maar ..op een te hoog peil van uitgaven. Die uitgaven moetan omlapjr. Dat kan alleen komen als resultaat van langen en vermoeienden strijd. Men meent dat het altijd ergens elders moet wor den gezocht dan waar men het ge zocht heeft. Alles in aanmerking genomen is het resultaat van den arbeid die tot nu toe verricht is, niet onbevredigend. Maar we zijn er nog niet. Voor het komen de begrootingsjaar 1926 zullen de uit gaven zelfs^ in plaats van omlaag te gaan, vooral tengevolge van uitgaven voor de sociale verzekeringen nog een 25 millioen hooger zijn dan in 1925. En hieraan vooral houdt spr. èn persoonlijk èn als eerste vertegenwoor diger der A.R. partij vast: er kome geen periode meer van tekorten! Hoe gaat het nu straks als de stem bus gesloten is? Het is duidelijk, dat er geen 51 An tirevolutionairen afgevaardigd zullen worden en er dus ook geen A.R. kabi net zal worden gevormd. Wat zal er dan gebeuren zoo de 3 groepen ter rechterzijde gezamenlijk boven de 50 uitkomend Hierop een antwoord te geven is thans ondoenlijk. Onze Kamerclub zal dan een beslissing hebben te ne men in verband met den toestand, zooals die zich dan zal voordoen. Saamwerking der drie rechtsche groepen blijft spr. zoo na als voor het meest in 's lands belang achten. Spr. zegt het óók met het oog op de naar allen schijn aanwezige onmogelijkheid om op eenigerlei andere wijze een Ka binet saam te stellen, dat op een par lementaire meerderheid steunt. Spr. gelooft voorshands niet aan een sa menwerking van R.K.. V.D. en S.D.AP: Men meent hier en daar te zien. dat de tegenwoordige scheidslijn hac re den van bestaan verloren heeft. Spr. meent duidelijk te hebben aangetoond, dat er reden te. over is om waakzaam te blijven, en zelfs om de waakzaam heid te vergrooten, voor ieder die mét zijn ziel leeft uit de beginselen van Gods eeuwig Woords*. Wel is spr. bereid toe te geven, dat er reden is om te overwegen of er niet sommige vraagstukken zijn van algemeene nationale beteekenis, voor welker oplossing een breedere basis wenschelijk is, dan die welke saam- valt met de grensscheiding tusschen Rechts en Links. Kuyper placht te spreken van een neutrale zone, dié er in ons politieke leven is. Blijkens dq ervaring bleek die neutrale strook tot heden niet heel groot; althans niet bij de Linksclie oppositie tegenover Rechtscli Bewind. De omstandigheden hebben er toe geleid dat Spr. I1/- jaar geleden in een zeer moeilijken tijd is opgetreden als minister van Financiën. Spr. heeft de taak om het budgetair evenwicht te herstellen, alleen aan vaard, omdat hij meende dat dit een logische consequentie was van onze houding bij de verkiezingen van 1922. Thans is dan de zaak tot herstel van het budgetair evenwicht nagenoeg volbracht. Zij kon niet worden ten einde ge bracht zonder dat hier en daar pijn werd veroorzaakt. Ware er iemand anders geweest die haar had willen volbrengen, gaarne had Spr. z'n plaats aan hem afgestaan! Tegen aapleg en neiging in is deze arbeid, als roeping aanvaard, ter hand genomen en voortgezet. Door goed en kwaad gerucht heen, hoewel meer kwaad dan goed. Spr. hoopt, dat hij de A.R. mannen en vrouwen daarbij niet te zeer heeft teleurgesteld. Want er is nog veel te doen eer het sein op veilig kan wor den gesteld. En voor zoover Spr. bij dien arbeid betrokken wordt, heeft hij steun en sympathie noodig. Nooit kan Spr. een leider zijn als Kuyper was. Maar wel wil Spr. de laatste vezel van zijn kracht geven voor de partij zoo lang hij zich van dien steun en van die sympathie verzekerd weet. De uit slag van den strijd dien we tegengaan, oefent althans daarop geen invloed uit. Door eenigen tegenspoed, zoo die ons treft,, bezwijken we nog niet. En voorspoed maakt ons niet overmoedig. Immers weten we dat de uitkomst in 's Heeren hand is. Wat wij te doen hebben is allereerst het zuiver houden van het blazoen. Maar dan voorts te werken alsof het resultaat alleen van dit ons wer ken afhankelijk was. En, eindelijk, te werken in die stem ming des harten, dat we in het eind, óók ais het tegenloopt, in volle overgave kunnen zeggen: Uw wil ge schiede! STADSNIEUWS. Gemeenteraad. De Raad dezer gemeente zal a.s. Maan dag des n.m. te twee uur, vergaderen ter behandeling van de volgende punten. I1. Onderzoek van den geloofsbrief van het nieuw benoemd raadslid, den heer J. H. Schüller. 2. Praeadvies op het verzoek van het beduur van het genootschap „Mathesis Scientiarum Genitrix", om het kosteloos gebruik van eenige localiteiten van de Stads-Gehoorzaal, voor het houden van de algemeene vergadering en van de ten toonstelling van door de leerlingen v er- vaardigde werkstukken. (89) 3. Voorstel tot onderhandsche opdracht van het maken van een nieuwen gewa pend betonvloer met bijkomende werken in de runderslachthal van het openbaar Slachthuis aan de Bredasche Belonmaat- schappij v. h. H. Vriens te Breda. (96) 4. Voorstel tot onderhandsche verpach ting van tA invordering van bruggelden aan de Zij?- of Spanjaardsbrug, aan J. Wesselman. (90) 5. Voorstel tot beschikbaarstelling van gelden, ter voldoening van de aan de 3 Octobervereeniging verleende garantie in de kosten van de feestviering ter ge legenheid van de 350-jarige herdenking van Leiden's ontzet. (97) 6. Voorstel :ot het aanbrengen van eenige wijzigingen van administraticven aard in de begrooting voor 1924, tot verhooging van eenige posten dier bo- grooting, waarvan de raming te laag is gebleken en tot toevoeging van eenige nieuwe posten, in verband met reeds ge nomen raadsbesluiten. (lco) 7. Voorstel tot het verleenen van mede werking aan het Bestuur der Vereeniging voor Christelijk onderwijs tot aanschaf fing van leer- en hulpmiddelen voor zijn school voor U. L. O. aan het Noord einde No. 40 en tot vaststelling van den desbetreffenden begrootingsstaat. (93) 8. Verordening voor de school voor Buitengewoon Lager Onderwijs te Lei den. (91) 9. „Voorstel inzake de beschikbaarstel ling van localiteiten voor de Bijzondere school aan de Pieterskerkgracht en de overdracht van het gebouw aan de Pie terskerkgracht aan de gemeente. (92) 10. Voorstel tot beschikbaarstelling van gelden ten behoeve van het in orde ma ken van het Zuidelijk deel \an het Pro vinciaal terrein aan den Hoogen Rijndijk nabij de Wilhelminabrug, als speelveld, ten dienste van sportclubs. (95) 11Praeadvies op het voorstel van de heeren van Stralen, Witmans en Knuttel, tot wijziging van art. 2 van het Reglement voor de Stedelijke werkinrichting te Leiden(98 12. Vaststelling van het vermenigvuldi- gingscijfer, bedoeld in de verordening op de heffing eerier plaatselijke belasting naar het inkomen te Leiden, voor het belasting jaar Mei 1925Mei 1926. (99) 13. Voorstel tot wijziging van de voor waarden, waaronder aan de Leidsche Duin water-Maatschappij concessie is verleend voor het maken, aanleggen en exploitee- ren van een waterleiding, van de duinen nabij Katwijk tot en in de gemeente Leiden. (94) Gemeentezaken. J B. en W. dezer Gemeen hebben aan den raad voorgesteld, de inv ordering van de bruggelden aan de Zijl- of Span jaardsbrug voor den tijd van drie jaren op te dragen aan J. AVesselman alhjer, tegen een vergoeding van f 650 per verjaar. Verder wordt voorgesteld, het gebouw aan de Pieterskerkgracht, waar thans een Christelijke school, de Leidsche schilder en teekenacademie en de afdeeling Leiden van het Groene Kruis" ge vestigd zijn, van die vereenigingen over te nemen en in ruil daarvoor aan beide laatstgenoemde vereenigingen be hoorlijke en doelmatige huisvesting te waarborgén en voor de schoolvereeniging de geheele Plantsoenschool, voor een school voor lager onderwijs en bewaar- schoolooider wijs beschikbaar te stellen. Laatstgenoemde vereeniging zal dan aan de gemeente het geschatte verschil in waarde tusschen het voor bewaarschool te gebruiken gedeelte der school en het deel van het gebouw Pieterskerkgracht bij deze vereeniging in gebruik, n.l. de som van f 2850 in de gemeentekas storten. B. en W. stellen verder voor, de con cessie aan de Leidsche Duinwater M a a t s c h a p p ij, die op 1 Januari '27 afolopt, met 10 jaren te verlengen. B. en W. achten het niet gewenscht, van het recht van overname gebruik te maken. Mede wordt voorgesteld het terrein aan den Hoogen Rijndijk bij de Wilhelmina brug bij wijze van werkverschaffing in orde te maken tot een speelveld. De kosten, worden geraamd op f 15.300. Het Rijk is onder zekere voorwaarden bereid f 4200 voor zijne rekening te ne men. Het loon zal bedragen 35 cent per uur en kan in tarief met 25 pet worden ver hoogd. Wij komen op deze en andere voorstel len nog nader teryg. De plaatselijke belasting. Met het oog op den aanvang van het nieuwe belastingjaar 1925'26 op 1 Mei Binnenland B. en W. van Leiden stellen vooz het vernienigvoidigingscijfer voor 1925. 26 vast te stellen op 0.9. B. en W. van Leiden stellen aan den Gemeenteraad voor de concessie aan de Leidsche Duinwater-Mij met 10 Jaar te verlengen. Gemeentelijke werkverschaiiing te Leiden. Eervol ontslag aan Prof. Dt. P. J Blok. De Deputatenrede van Minister Colijn Buitenland. Het Boelgaarsche parlement heeft na een rede van den premier met al gemeene stemmen de afkondiging van den staat van beleg vsjr het geheele land goedgekeurd. Het verzoek van Boelgarije om leger uitbreiding door den Gezantenraad voorwaardelijk ingewilligd. De rechische katholieken in België wijzen de voorstellen van Vandervelde van de hand. e.k., aldus schrijven B. en W. aan den Raad, behoort thans door Uwe verga dering te worden overgegaan tot vast stelling van het vermenigvuldigingscijfer, hetwelk benoodigd is om de vereischte opbrengst van de inkomstenbelasting te verkrijgen. Dit cijfer kan, zooals u bekend is, alleer. door raming- worden verkregen, waarvoor da gegevens slechts kunnen, worden ont leend eenerzijds aan hetgeen op de be grooting 1925 als opbrengst van de in komstenbelasting is uitgetrokken en an derzijds aan hetgeen in de eerste drie maanden van 1925 aan uitkeeringen van het Rijk reeds werd ontvangen, te ver meerder^ met de naar'raming nog te ontvangen uitkeeringen. Bij de raming van laatstbedoelde uitkeeringen kan uit den aard der zaak slechts worden gesteund/ op de cijfers, welke in het overeenkomstige tijdvak van het jaar 1924 als uitkeeringen aan de gemeente ten goede kwamen. Op de begrooting voor 1923 werd als opbrengst van de belasting naar het in komen geraamd f 1.900.000, zijnde f ico.ooo minder dan voor 1924, toen een bedrag van f 200.000 werd uitgetrokken; het vermenigvuldigingscijfer behoort der halve zóó te worden gekozen, dat de voor 1925 geraamde opbrengst wordt verkregen Over de maanden Januari, Februari en Maart 1925 werd, hoewel blijkens de toe lichting tot de begrooting voor 1925 over die maanden een ontvangst werd verwacht van f 550.000, slechts ontvangen f 525.645,17 of rond f 525.000, zijnde dus f 25.000 minder. In 'Augustus e.k. kan worden tegemoet gezien de afrekening van de over het belastingjaar 1924—'25 genoten 9 uitkee- ringen tot een bedrag van naar raming, rond f 400.000, terwijl de slotuitkeeringj in de maand April 1926, welke nog ten voordeels van den dienst 1925 komt, op plm. f 225.000 kan. worden gerqpmd. Omtrent hetgeen vermoedelijk zal wor den ontvangen wegens de 6 uitkeeringen over de maanden Juli tot en met Decem ber 1925 van het belastingjaar 1925'26 kan worden medegedeeld, dat deswege over gelijk tijdvak in 1924 werd ontvangen; rond f 803.000. Indien evenwel, zooals bij de vaststelling van de begrooting werd becijferd, het vermenigvuldigingscijfer, dat' door uwe vergadering voor 1924'25 op 1 werd vastgesteld, met een tiende wordt' verminderd, moet dit bedrag ook een tiende lager worden gesteld en kan het dus slechts op rond f 720.000 worden ge raamd. De totale opbrengst zal derhalve naar raming bedragen: f 525.000 en f 400.000 en f 225.000 en f 720.000 is f 1.870.000, d.i. f 30.000 min-1 der dan op de begrooting werd uitge trokken. Volgens deze berekening zal de geraain de opbrengst dus niet ten volle worden bereikt. Niettemin achtten wij de reeds in het, vooruitzicht gestelde belastingverlaging niet onmogelijk. In aanmerking moet toch worden genomen, dat de uitkeerin gen, die in 1924 uit de opbrengst van het belastingjaar 1924'25 werden ont-I vangen en welke hiervoor als maatstaf werden aangenomen, werden gedrukt door oninbaarverklaring van velerlei posten, die tengevolge van den achterstand bij de ia- vordering door de Rijksbelasting-admini stratie niet meer verhaalbaar waren ge bleken. Nu mag worden verwacht, dait de invordering meer regelmatig zal geschie den, zullen de over het tijdvak JuK tot en met December van dit jaar te ontvan gen uitkeeringen meer normaal zijn. Intusschen is groote voorzichtigheid ge*

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1