CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS
stadsnieuws.
binnenland.
Ge JAARGANG
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
bil iiüiünier beslas! uit TWEE Bladen.
EERSTE blad.
BUREAU: Hooigracht 35 - Leiden
Tei. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
V Uit de hoofdstad.
De wethouderscrisis te Amsterdam is
dan eindelijk opgelost.
Althans als men hier van een oplos
sing kan spreken. Beter en meer aan
de werkelijkheid beantwoordend is het
te zeggen dat de crisis is geëindigd.
En geëindigd met een volkomen-ne
derlaag voor de' S.D.A.P.
Een feitelijke, zoowel als moreele ne-
De oorzaak van de crisis is bekend.
De Raad verklaarde in het optreden
van den heer de Miranda inzake de
melkvoorziening geen vertrouwen te
stellen.
Zelfs nadat verklaard was, dat deze
wethouder hier niet zelfstandig zou
handelen, maar dat een commissie uit
het college van B. en W., waarin het
socialistische element in de minderheid
was deze zaak ter hand zou nemen,
werd een motie aangenomen, waarin
uitdrukkelijk werd uitgesproken dat
het vertrouwen in het ei houder lijk
beleid geschokt was.
Volkomen in den haak was het, dat
daarna de lieer de Miranda ontslag
nam.
Een andere houding was niet moge
lijk.
Iedere andere wethouder zou na zulk
een votum zijn heengegaan en ten
zij de Raad van een andere opinie blijk
gaf, niet weer zijn teruggekeerd.
De heer de Miranda echter liet aan
kondigen daj, hij gaarne bereid was te
rug te keeren.
Slechts eene voorwaarde werd hier
bij gesteld, nl. dat het college van B. en
W. meer democratisch gezind zou wor
den.
Aan deze voorwaarde werd echter
niet voldaan.
De heer Ter Haar die naar de mee
ning van de roode heeren door een
Vrijzinnig-Democraat mo-jst worden ver
vangen, werd herkozen, terwijl de heer
Wierdels die zoo nu en dan in het so
cialistisch vaarwater terecht kwam
plaats moest maken voor den heer Von
Prijtag Drabbe, een verklaard tegen
stander van de sociaal democratische
capriolen.
Alsof dit alles nog niet genoeg was,
ontving de heer de Miranda een tweede
votum van wantrouwen, toen bij de ge
houden verkiezing de meerderheid van
den raad verklaarde, op zijn aanblijven
geen prijs meer te stellen.
Na zulk een vernietigend vonnis had
het uit moeten zijn en zou het ook uit
zijn geweest, indien de roode heeren
met ten koste van alles aan de zoo
sterk begeerde zetels hadden vastgehou
den.
Verschillende heeren bedankten en
bij de nieuwe verkiezing stond de heer
de Miranda nadat hij tweemaal de deur
was gewezen weer opnieuw op de stoep
en verzocht hij binnengelaten te wor
den.
Omdat er toch een college van B. en
W. moet zijn en omdat de overige groe
pen geen vast aaneengesloten meerder
heid vormen, en ook omdat de roode
wethouders in het college nu toch
schaakmat waren gezet hebben tenslot
te de anti-revolutionaire leden, die toch
ook weinig voor een Vrijz. Democra-
tischen wethouder gevóeld zullen, heb
ben, aan den heer de Miranda hun
stem gegeven.
Dus niet omdat zij in hem eenig ver
trouwen stelden maar alleen om een
oplossing te verkrijgen en omdat zij de
zekerheid hadden dat de roode wethou
der niet in de door hem begeerde rich
ting zal sturen.
En ondanks dit alles, werd de benoe
ming aangenomen.
Er zou over deze verkiezing en wat
daarmee samenhangt zeker nog wel
een en ander te zeggen zijn.
't Is toch niet zonder beteekenis dat
een gemeenteraad zooals die van Am
sterdam feitelijk niet in staat is een be
hoorlijk college van B. en W. dat tot re-
geeren in staat is, samen te stellen.
Thans echter vestigen wij alleen de
aandacht op het merkwaardige feit, dat
kopstukken van de S D.A.P., nadat zij
zoowel een feitelijke als een moreele
nederlaag hebben geleden, en nadat zij
bij voorbaat de verzekering hebben ont
vangen dat ze aan den leiband van de
burgerlijke partijen zullen moeten loo
ien. toch den moed hebben uit handen
"an een minderheid het wethouder-
"hap te aanvaarden.
't Is een bewijs, dat niet het socialis-
en niet de democratie den doorslag
geeft, maar. dat men door niets anders
dan machtsbegeerte wordt gedreven.
Voor de S.D.A.P. een bedenkelijk ver
schijnsel1
A.R. Kiesvereeniging.
De Antirevolutionaire Kiesvereeni
ging „Nederland en Oranje" zal as.
Maandagavond hare jaarvergadering
houden.
In deze vergadering komt o.m. aan
de oirde de bespreking van de te voe
ren propaganda en voorts de jaarver
slagen van secretaris en penningniees
ter.
Verder zullen drie bestuursleden ge
kozen moeten worden wegens perio
dieke aftreding van de heeren J. van
der Steen, P. Mazurel èn R. Zuidema.
„Gezag en Vrijheid."
Ons wordt verzocht mee te deelon,
dat „Gezag en Vrijheid" niet deze
week zal verschijnen zooals aanvan
kelijk de bedoeling was, maar de vol
gende week.
De verspreiders gelieven hiervan
goede nota te nemen.
Het Groot Nederlandsch Studenten
congres.
De buitenlandsche deelnemers aan
de Vlaamsche Studentenweek, die
zooals eerder gemeld hedenavond in
het Groot Auditorium der Universi
teit wordt geopend, worden hedrn-
avond te vijf uur aan het Station ver
wacht, en na aankomst vandaar afge
haald, waarna te half zes de studen
ten der Leuvensche Hoogeschool in
optocht naar „Den Burcht" trekken.
De Tramlijn Kouden Hoek-Heeren-
singel.
Bij geruchte wordt vernomen dat
sommige gebruikers van in de nabij
heid van de Zijlpoort gelegen pei^cee-
len binnen afzienbaren tijd van dit
gebruik afstand zullen moeten doen,
in verband met aanhangige plannen
van de stadslijn van de H.T.M. toch
naar de Heerensingel door te trekken
Gelijk men weet, was tot heden het
wachten op een definitieve beslissing
inzake de verbreeding van de passage
door de Zijlpoort, ten aanzien waar
van de H.T.M. naar het oordeel van
het gemeentebestuur tot heden geen
voldoende tegemoetkoming toonde.
Het bovenstaande, mocht het juist
zijn, zou er op wijzen dat nog een op
lossing wprdt gezocht in een plan om
de passage te verbreeden, wellicht
met behoud van de Zijlpoort.
Doordat het paard schrok van 'n
passeerende autobus van „Stadsver
keer", kon de voerman S. J. terwijl
hij om den hoek Schelpenkade-Witle
Singel wilde heenrijden, het gespan
niet meester blijven. Het paard liep
tegen het hek en den muur van den
heer de R. op, welke manoeuvre de
wagen, schoon meer werktuigelijk,
volgde, 't Hek werd eenigszins bescha
digd. De voerman kwam' er zonder
letsel af.
De grondwerker v. H. kreeg gis
termiddag, terwijl hij voorbij het in
aanbouw zijnd perceel van de firma
Waals op de Haarlemmerstraat liep,
een steen, die van den steiger viel,
op 't hoofd. Na den man voorloopig te
hebben verbonden, bracht |de Eerste
Hulpdienst hem over naar het Acad.
Ziekenhuis ter verdere behandeling.
Iemand, afkomstig uit Putten op
de Veluwe, wiens maatschappelijke
nood blijkbaar hoog geklommen was,
wierp gisteren een groote steen door
de etalageruit van het sigarenmaga
zijn der fa. Iminink op den Stations
weg. Naar later bleek met de bedoe
ling om zoodoende bij de politie een
onderkomten te krijgen. De man, F.
W. geheet en, en 49 jaar oud, is naar
het Huis van Bewaring opgezonden.
Vanmorgen is met klein materi
aal een begin van brand gebluscht,
ontstaan ten huize van een bewoner
van de Joubertstraat.
De wethouders ver kiezing te
Amsterdam.
Zooals wij gisteren onder laatste be
richten reeds meldden, is de wethou
derscrisis te Amsterdam opgelost door
de herkiezing van de drie aftredende
Sociaal-democraten.
De bedoeling van het roode bloc w
het geheele college te herkiezen met
uitzondering van den heer Ter Haar
(C.H.) die vervangen zou wordendoor
een Vrijz. Democraat.
Het „rechtsche" bloc daarentegen
wilde één der Sdc. Dem. den heer
de Miranda, vervangen door een Vrijz.
Dem. terwijl in de plaats van den heer
Wierdels (R.K.) diens partijgenoot van
Frijtag Drabbe gekozen werd. De Vrijz-
Dem. weigerden echter op deze wijze
een zetel te aanvaarden.
Tenslotte hebben naar gemeld wordt
de drie A.R. leden op advies van den
burgemeester aan de oplossing van de
crisis meegewerkt, door op den heer
de Miranda te stemmen, die, hoewel
hij tweemaaal een votum van wantrou
wen in ontvangst had te nemen, toch
de benoeming aanvaardde.
Naar aanleiding hiervan schrijft het
liberale Handelsblad:
„Het is geloopen zooals wij vrees
den: de meerderheid is voor het sta
kingsdreigement van de sociaaldemo
craten gezwicht, en met 22 stemipen,
tegen 19 op den heer Ketelaar, is de
heer De Miranda toch weer benoemd.
De drie roode heeren zijn dus terug,
en zij kunnen het prettige bewustzijn
hebben, dat een eensgezinde fractie
van zestien man, bovendien steunend
op het aanzien van iemand als den
heer Wibaut, eigenlijk alles vermag.
Want dat de positie van den heer
Wibaut aan dezen uitslag niet vreemd
is, mogen wij wel aannemen. Vermoe
delijk is het diens invloed op den bur
gemeester geweest, waardoor 't „denk
beeld" van den heer De Vlugt om de
drie rooden dan maar te herkiezen, is
uitgesproken. En de burgemeester
heeft drie partijgenooten in den raad,
die blijkbaar den doorslag hebben ge
geven: de stemmenverhouding voor
den heer De Miranda tegenover den
heer Ketelaar was nu 22—19, tegen 19
22 den vorigen keer. Zooals vanzelf
spreekt was daarmede de zaak beslist:
de heer Wibaut was al herbenoemd,
weer met 41 stemmen de drie com
munisten stemden blanco en de
heer E. Polak kreeg zijn 22 stemmen
(22 blanco: het had toen geen zin meer
voor de tegenstanders van drie soci
aaldemocraten nog op een ander te
stemmen). De drie socialisten na
men na dezen uitslag natuurlijk da
delijk aan.
Wij behoeven niet te zeggen, dat wij
dezen tocht naar Canossa betreuren.
Niet omdat e^n Dag. Bestuur alleen
uit de geringe „burgerlijke" minder
heid een ideaal was geweest, maar om
dat het nu om het principe ging: al
les laten doordrijven of niet. Wel is
het slot van de geheele historie ge
weest, dat de positie der S.D.A.P. in
het «Dag. Bestuur eenigszins is ver
zwakt wij nemen natuurlijk aan,
dat de heer Drabbe meer ruggegraat
tegenover zijn roode collega's zal too-
nen dan zijn voorganger de heer Wier
dels maar hun eischen hebben de
soc.-democraten toch ingewilligd ge
kregen. Officieel moet nu nog worden
besloten, wie bij de melkvoorziening
de leidende rol zal gaan spelen, maar
de heer De Miranda zal (wij kennen
hem daarvoor goed genoeg!) wel gauw
klaar staan met het argument: ik ben
piet voor niets herbenoemd.
Toch hopen wij, dat het nieuwe
bloed in het college van B. en W. in
zooverre zal spreken, dat de drie so
cialisten daar tenminste niet alles
meer te vertellen zullen hebben. En
dat de heer De Miranda zoo nu en dan,
eens zal bedenken: niet aan mijn po
litiek en m ij n persoon heb ik het in
hoofdzaak te danken, dat de anti-revo-*
lutionairen op zulk een eigenaardige
manier den 16 en April 1925 mij als
wethouder hebben helpen handhaven.
De N. R. Crt. schrijft over deze ver
kiezing het volgende:
Amsterdam heeft dus weder een vol
ledig college van B. en W. of liever
want vacatures van langen duur
zijn er niet geweest i de wethou
derscrisis ligt weer achter den rug.
Men zal begrijpen, na hetgeen we ge
schreven hebben, dat wij ons over de
wijze waarop een oplossing verkregen
is verheugen. Een regeering van de
burgerlijke meerderheid alleen, en
welk een meerderheid dan nog,ware
onnatuurlijk geweest, en zou zeker
niet lang geduurd hebben. En daarna
hadden eerst recht de sociaal-demo
craten koning gekraaid.
Wij begrijpen de gevoelens van de
velen die zullen betreuren dat de heer
de Miranda in het college terugkeert
M&ar men moet rekenina houden met l
de realiteit. De sociaal-democraten
hebben nu eenmaal 16 stemmen in den
raad, zij zijn de grootste fractie
en dit getal stijgt door het verbond
met de vrijzinnig-democraten tot 19,
en bij gelegenheid kunnen daar de 4
communistische stemmen of andere
„democratische" nog bij komen. Een
burgerlijk college van B. en W. zou
dus een sterke oppositie, in sommige
gevallen een meerderheid tegenover
zich hebben. Dit zou den toestand van
onrust, van onzekerheid bestendigd
hebben, wat zeker niet in het beldhg
van Amsterdam zou zijn geweest.
Daarbij komt dat de sociaal-demo
craten nu feitelijk in het college van
B. en W. in de minderheid zijn ge
drongen, waar zij in principieele kwes
ties, indien bijv. door wethouder
de Miranda nog weer eens zou worden
getracht z'n socialisatiepogingen voort
te zetten nu een vastaaneengesloten
en eensgezinde burgerlijke meerder
heid tegenover zich zullen vinden.
Laten de sociaal-democraten dus vrij
in Het Volk of elders overwinning
kraaien omdat hun „eisch" is ingewil
ligd en de Miranda in het college is
teruggekeerd, inwendig zullen hun lei
ders gevoelen dat zij inderdaad var
slagen zijn. Van hun oorspronkelijken
eisch dat drie sociaal-democratische
wethouders en een vrijzinnig-democra
tische wethouder moesten worden ge
kozen is niets terecht gekomen. Zij
hebben niet langer het overwicht in
het college van B. en W. En over dit
resultaat van de wethouderscrisis kan
men zich slechts verheugen-
Drooglegging Zuiderzee.
Aan een lezing van den heer H.
Wortman, directeur-generaal der Zui-
derzee-werken, over bovenstaand on
derwerp, is het volgende ontleend:
Wanneer besloten zal zijn, de af
sluiting der Zuiderzee met kracht
voort te zetten, zal begonnen worden
met den bouw der sluizen bij Wie-
ringen en met het maken van den
omringdijk voor de sluizen bij de Mid-
delgronden en daarna met den bouw
van deze sluizen. Tezelfder t:jd zai
dan ongeveer midden tusschen Wie-
ringen en Friesland, op het Breezand,
een eiland worden gemaakt, van waar
uit dan een ongeveer 6 K.M. lang dijk
vak op het Breezand kan worden aan
gelegd zonder in de bestaande water
beweging naar en van de zuidelijke
kom der Zuiderzee een belangrijke wij
ziging te brengen en dus zonder dat
verdieping van de bestaande geulen
behoeft te worden gevreesd.
Vervolgens zal in en naast deze geu
len een bodembezinking worden aan
gebracht en zullen deze geulen beteu
geld en eindelijk geheel afgesloten
worden, hetgeen naar gehoopt wordt,
hoofdzakelijk, zoo niet geheel, door
storting van keileem zal kunnen ge
schieden. Voor de uitvoering van dit
werkplan wordt een tijd van 8 jaren
gerekend, zoodat, wanneer in 1926
met de werken kan worden begonnen,
de afsluiting der Zuiderzee in 1934 een
feit zal kunnen zijn.
Na een overzicht te hebben gege
ven van de werken in de vier laatste
jaren bij Wieringen ondernomen en de
voordeelen te hebben gemeld, welke
blijkens het in 1924 verschenen rap
port der commissie onder voorzitter
schap van dr. Lovink van de afslui
ting en de drooglegging te verwach
ten zijn, deed spr. opmerken, dat nog
overwogen wordt den afsluitdijk niet
te doen aansluiten bij Piaam, maar
noordelijker, iets ten zuiden van het
dorp Zurig, wat vooral gewenscht
wordt om de uitwateringssluizen bij
de Middelgronden dichter te kunnen
bouwen bij de hoofdgeulen en de Wad
denzee en daaardoor de ongestoorde
loozing van het IJsselmeer beter te
kunnen verzekeren. In dat geval zal
de spoorwegverbinding tusschen den
afsluitdijk en het spoorwegnet in Fries
land dienen te loopen over Harlingen
inplaats van over Bolsward en Sneek.
Spreker stelde daarna nog dö ont
worpen inpolderingen aan de orde en
bracht tenslotte in herinnering, dat
voor de ten uitvoerbrenging van het
geheele plan moet worden gerekend op
25 jaren, zoodat wanneer met den eer
sten polder de Wieringermeer in
1926 zou worden begonnen, tegelijk
met de verdere afsluiting der Zuider
zee, het geheele werk in 1951 voltooid
zou kunnen zijn. Dan zullen er echter
nog enkele jaren moeten verloopen eer
de laatst drooggelegde gronden hun
volle cultuurwaarde xullan hebban, sac
Gewone advert en tiëa per regel 221/, ©ent
Ingezonden Mededeelingen, dobbel tarief.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertenuên bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, i
lijks geplaatst ad 40 cent.
Belangrijkste nieuws in dii Nummer
Binnenland
De wethoudersverkiezing te Amster
dam.
Inschrijving op 23 April van 35 mill,
gulden schatkistpapier.
De aankomst van de Holland-Indië-
vliegers.
Buitenland.
Een Engelsch luchtschip losgesla
gen. Een tocht over Nederland.
De samenstelling van het nieuwe
Fransche kabinet.
Bijzonderheden over Hindenburg.
Caillaux neemt de benoeming tot mf.
nisier van financiën aan.
Nieuwe aanslag te Sofia.
kregen, daar er toch op moer worden
gerekend, dat na het droogvallen van
de gronden nog van 3 tot 7 jaar, al
naar het zoutgehalte van den bodem,
zullen verloopen, eer deze gronden vol
doende ontwaterd en ontzilt zullen zijn
Met betrekking tot de vraag of de
opbrengst in zijn geheel wel zal op
wegen tegen de gedane uitgaven, deel
de spr. nog mede, dat de kosten van
de gezamenlijke werkm van de af
sluiting en droogmaking, waarvoor
enkele jaren geleden wel eens epn be
drag van 700 millioen werd genoemd,
volgens da laatste ramingen wel niet
ver zullen afwijken van de 400 mil
lioen, zonder rente, en dat, wanneer
men de rekening van de afsluiting
niet voor rekening van de droogma
king zou brengen, wat met het oog
op de daarvan te verwachten directe
en indirecte voordeelen wel gerecht
vaardigd schijnt, de rekening van de
inpolderingen, ook wanneer rente in
rekening wordt gebracht, nog met be
hoorlijke winst zai kunnen sluiten, zoo
dat de onderneming dan ook uit een
zuiver commercieel oogpunt gezien
alleszins loonend zal zijn, nog afge
zien van de groote indirecte voordee
len, die met de vermeerdering van
ons grondgebied met ongeveer 1-14
van de tegenwoordige oppervlakte en
1-10 van het reeds in cultuur gebrach
te deel daarvan zullen voortvloeien.
De staking in de Venen.
De „N. Prov. Gr. Crt." heeft de vol
gende mededeelingen uit de venen
Te Emmer-Compascuum zijnde meeste
der bakkers, die gestaakt hebben, Vrij
dag weer begonnen, en de melkventers
Zaterdag. Door de krachtige actie van
het voorloopig comité, dat avond aan
avond vergadert, in 't lokaal achter de
Geref. kerk, zijn er echter een paar
melkventers tusschen gekomen en wordt
de burgerij opgewekt van dezen te
koopen. Van Zaterdag op Zondag is er
weer heel wat turf opgebrand. De Zondag
is rustig voorbijgegaan en in de ver
schillende kerken kon ongehinderd
dienst worden gehouden.
Een algemeen Chr. comité van actie,
waarbij de Geref., Hervormden, Room-
schen en Baptisten behooren, is gevormd.
Jammer echter, dat de loonen voor
den veenarbeid nog niet geregeld zijn.
Ook de Christelijke arbeiders houden
vol, dat zij voor zulk een loon niet kunnen
werken. Dat er in zulke spannende dagen
door sommigen heel wat doorleefd wordt,
zal iedereen wel duidelijk zijn. Zoo moest
o.a. bakker L., die niet wilde staken,
trots alle tegenwerking, Donderdagavond
de hulp der Marechaussees inroepen
om den winkel te ontruimen. Wat toch
was het geval? Men had aangeplakt,
dat bij hem alles kosteloos verkrijgbaar
was en nu liep het storm van vragende,
doch ook van dwingende en dreigende
menschen. Een der nieuwe melkventers
overkwam het geval, dat een communis
tische vrouw hem met een bezem wilde
afranselen.
De algemeen? toestand is heel wat
verbeterd en overal komen de arbeiders
weer op het werk. Alleen te Barger-
compascuum. Emmercompascuum en
Emmererfscheiderveen zijn ze bevreesd,
dat de arbeiders die de staking willen
voortzetten, waarvan de meesten ia
genoemde dnrpen wonen, hun woningen
in brand zullen steken, waarmee ge
dreigd moet zijn. Om deze reden achten
zij het niet verantwoord, hun vrouwen
ee kinderen gedurende een geheele
week alleen te laten in hun woningen,
wwlh» «wmWIi mm «fcUegen.ziin
