CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Belangrijkste nieuws in dit Nummer
6e JAARGANG
trONDÊFTeAG 16 APRIL 1925
NUMMER 1489
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week .......i 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
iu iiummer beslaat uil TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V Sensatiezucht.
Wij hebben gisteren gewezen op wat
Ellen Forest in de „Groene. Amster
dammer" schreef over onze topsy tur-
vy wereld en waarin zij het onvrou
welijk en in den grond onzedelijk ge
doe van vele vrouwen op de kaak
stelde.
In dit verband willen wij ook nog
wijzen op een ander kwaad, waarop
onlangs in de N e d e r 1. de aandacht
werd gevestigd, n.l. de sensatiezucht
der vrouwen zooals die met name in
het buitenland aan het licht treedt.
In Duitschland is die sensatiezucht
al zeer weerzinwekkend gebleken hij
de behandeling van de Haarmann-
zaak, men herinnert zich die nog
wel: het was de berechting van den
massa-moordenaar uit Hannover. Wel
nu, die sensatiezucht der dames werd
zelfs een zoo verschrikkelijk indi
vidu als dezen Haarmann te bar.
Toen hij tot de verschrikkelijkste
sexueele confidenties moest komen,
maakte hijzelf den president de op
merking, dat de aanwezige dames
zich toch zeker zouden schamen de
ontzettende dingen, die er op sexueel
gebied ter sprake kwamen, aan te
hooren.
De voorzitter, die dat met Haar
mann volkomen eens was, antwoordde
dat hij geen recht had, om het vrou
welijke deel van het publiek het ver
blijf op de openbare tribune te ont
zeggen, omdat de wet geen onder
scheid maakt tusschen mannelijk cn
vrouwelijk publiek. Maar wèl wilde hij
den aanwezigen dames de gelegenheid
geven om te verdwijnen, waartoe hij
de zitting eenigen tijd schorste.
Geen van de aanwezige vrouwen
verdween echter!
Hierop reageerde de voorzitter van
het gerechtshof met de klassieke
woorden: „Nu de fatsoenlijke dames
de zaal hebben verlaten, gaan wij'met
het verhoor van de beklaagden
voort."
Is het niet verschrikkelijk. Hier
kwamen moeders uit gegoede, zelfs
aanzienlijke kringen zich overgeven
aan de sensationeele prikkeling die er
gelegen is in een luguber proces.
Wat de opvoeding door dergelijke
vrouwen beteekenen moet, laat zich
begrijpen.
En dat is niet alleen in Duitsch
land zoo. Een Londensch rechter beeft
zich ernstig beklaagd over d* gedra
gingen van het nieuwsgierig dames-
publiek, dat eiken dag in den letter
lijken zin des woords om een plaats
op de publieke tribune vocht. Dat
waren er per dag ongeveer.3000!
Herhaaldelijk speelden zich de schan
daligste tooneeltjes af, de op sensatie
beluste dames rukten mekaar deklee-
ren vaak van het lichaam en lieten
zich als niet onverdienstelijke „bok-
sters" kennen!
En tijdens de zitting waren er al
tijd verscheidenen, die onder elkaar
weddenschappen aangingen over den
afloop. Vaak om hooge bedragen...."
Als we dergelijke dingen lezen, dan
hebben we opnieuw reden om onszelf
onze vrouwen en onze kinderen ge
lukkig te prijzen, dat het in o n s land
nog zoover niet gekomen i3, en dat,
al staat hier de wereld dan soms ook
op haar kop, onze vrouwen zich van
hare zusteren in het buitenland gun
stig onderscheiden.
Maar het kwaad ligt ook hier voor
de deur.
En de gevaren die ook in dit op
zicht nu pers en bioscoop altijd
meer de sensatiezucht prikkelenhet
opkomend geslacht, en ook onze jonge
vrouwen bedreigen, mogen niet gering
worden geacht.
Meer dan ooit is het noodig de
Christelijke zede hoog te houden, op
gevaar af voor ouderwetsch en ach
terlijk te worden uitgekreten.
STADSNIEUWS.
BUREAUHooigracht 35 - Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
Groot Ned. Studentencongres.
Ter aanvulling van het reeds gepu
bliceerd voorloopige programma voor
het 10de Groot Ned. Studentencongres,
dat van 17 tot 21 April a.9. te Leiden
■-.al worden gehouden, wordt nog het
olgende gemeld:
De officieele opening van het con-
Z-CS zal plaats hebben op Vrijdag
avond a.s. in het groot-auditorium der
Leidsche Universiteit. De openingsrede
zal worden gehouden door den con
gres-voorzitter, den heer C. J. H. Ver
hoef, terwijl de heer L. L. W. van
Soest zal spreken namens het hoofd
bestuur van het Dietsch Studentenver
bond, de heer P. Beeckman namens
het Algemeen Vlaamsch Hoog-studen-
tenverbond en de heer F. C. L. Bos
man namens de Zuid-Afrikaansche
studenten in Nederland. Voorts zullen
nog het woord voeren de burgemees
ter van Leiden, jhr. mr. dr. N. C. de
Gijselaar, en de rector-magnificus der
Leidsche Universiteit, prof. mr. A. J.
Blok.
Bij de ontvangst in den Burcht Vrij
dagmiddag zullen de congressisten
worden toegesproken door prof. dr. T.
R. Daels uit Gent.
Op den Hugo de Grootsdag (Zater
dag) spreekt de heer G. Schotel uit
den Haag over: van De Groot tot Kant,
en de heer H. C. G. van de Mandere,
Den Haag, over: Nederland als land
van Grotius.
Het programma voor Maandag 20
April vermeldt o.a. lezingen van: prof.
J. J. Smith over: die Dietsche stam
in Zuid-Afrika; dr. C. Gerretson, Den
Haag, over: de onnutte dienstknecht',
dr. N. B. Tenhaeff, Den Haag, over:
Idealisme en Nederlandsch besef, en
mr. F. van Dieren, Leuven over: Vlaan
deren na den oorlog.
Dinsdag 21 April houdt pater Bor-
romaeus de Greeve een rede over:
„Waarin wij allen groot zijn en één",
en pater Callewaert, Gent, over: de
Vlaamsche ziel.
In de sluitingsbijeenkomst zal het
woord voeren de heer P. J. de Kan
ter, voorzitter van het Algemeen Ned.
Verbond.
Aan het congres zullen ruim 100
studenten deelnemen.
Het Kern-Instituut.
In het kort geleden alhier geo
pende Instituut Kern zullen colleges
worden gegeven in het Sanskrit. Prof.
dr. B. Faddegon, buitengewoon hoog
leeraar in het Sanskrit aan de ge
meentelijke universiteit te Amster
dam, heeft zich met het geven van
deze colleges belast. Zij zullen aan
vangen Donderdag 30 dezer, des mid
dags 3 uur.
Bijzondere leerstoel voor Wijsbegeerte.
Vanwege het Leidsch Universiteits
fonds zal een bijzondere leerstoel in
de wijsbegeerte voor het recht aan de
Leidsche Universiteit worden geves-
tigd.
De Staatscourant van gisteravond
bevatte het K. B. waarbij hiervoor
toestemming is verleend. Tot hoog
leeraar voor dezen leerstoel zal wor
den benoemd mr. dr. Leo Polak, pri
vaat-docent in de kennisleer aan de
Gemeente Universiteit te Amsterdam.
Radio in „Prediker."
Uit-enkele nauw met de Chr. Jonge-
lingsvereeniging Pred. VII:ia in ver
band staande personen heeft zich een
comité gevormd dat zich ten doel stelt
een radio-ontvangtoestel voor deze ver-
eeniging aan te schaffen. Het comité
gaat hierbij uit van de overtuiging dat
er op radiogebied een geheele nieuwe
toekomst openligt en waar thans door
de Ned. Chr. Radiover. eiken Woens
dag omroepavonden worden georgani
seerd, die niet in strijd zijn met doel en
grondslag der vereeniging meende het
de tijd gekomen te achten waarop de
zaak ook maar ineens moet worden
aangepakt.
Daartoe door iemand in de gelegen
heid gesteld kan het comité reeds tot
aanschaffing overgaan zonder eerst het
benoodigde geld bijeen te hebben ge
bracht, wat tot gevolg had dat gister
avond de groote zaal van Prediker ge
heel gevuld was met belangstellenden
toen te» 8 uur de heer Questroo de ver
gadering opende met gebed en een har
telijk welkom aan alle aanwezigen toe
riep.
Inmiddels werd het toestel, fabrikaat
van den heer v. Berkel te Leiden, inge
steld op Hilversum en binnen 2 secon
den was voor allen goed en duidelijk
hoorbaar het laatste gedeelte van de
mededeelingen van den politiecommis
saris te Hilversum
Nu begon het eigenlijke program, 'dat
dezen avond verzorgd was door de
jeugd wat liet muzikale gedeelte aan
ging, terwijl als sprekers optraden Ds.
Limburgh en Ds. v. d. Vliet. Van
het gesproken woord ging niets verlo
ren en er werd met aandacht geluisterd
Ook de 15- en 16-jarige violist en pia
nist kweten zich met bei hinderkoca
goed van hun taak; alleen was het te
betreuren, dat een der nummers door
een in de nabijheid wonenden amateur,
door het zgn. zoeken werd bedorven.
Alles bijeen genomen kon de heer
Mazurel aan het eind zeker gewagen
van een avond "die goed geslaagd was.
Het lokte een spontaan applaus uit toen
de omroeper van uit Hilversum de in
Prediker te Leiden vergaderden een
hartelijk welkom toeriep.
Alvorens de aanwezigen uiteengin
gen werd nog medegedeeld dat door
twee personen reeds een gift ieder van
f10 was toegezegd en het comité hoopt
dat verdere groote en kleine giften zul
len volgen, alsook dat velen gebruik
zullen maken van de volgende avonden
om door middel van hun klein entree
het toestel spoedig schuldvrij te maken
En voor den maker van het toestel en
voor de commissie was deze avond
er een van goed succes die goede ver
wachtingen biedt voor de toekomst.
Onderscheiding.
Gisteren werd bij de verificatie van
's Rijks zee-instrumenten alhier aan
den scheepsbeschieter J. C. van der
Breggen de gouden medaille voor 36-
jarigen trouwen dienst uitgereikt.
Jubilea.
Gisteren heeft de heer Chr. Hooge-
veen onder veel belangstelling den
dag herdacht waarop hij voor 25 jaar
in dienst trad van de fa. Tieleman en
Dros, Conservenfabrikanten alhier, als
vertegenwoordiger voor Den Haag en
Omstreken. Van de zijde der firman
ten en vooral uit de kringen waar de
jubilaris zijn dagelijkscheft arbeid ver
richt gewerden hem veel bewijzen van
belangstelling en sympathie.
Het reizigersverkeer met Paschen.
De Noord-Zuidh. Tramwegmij. heeft
op de lijn ScheveningenKatwijk
Noordwijk den eersten Paaschdag
10.000 en op de lijn Voorburg-Sche-
veningen 15.000 personen vervoerd.
Voor den tweeden Paaschdag waren
deze getallen onderscheidenlijk 12.000
en 20.000.
De heer H. D. F. Cuper was gis
teren 25 jaar in dienst der gemeente
■bij de afdeeling onderhoud van ge
bouwen, ter gelegenheid van welk feit
hij ten stadhuize door den wethouder
van de bedrijven werd gecomplimen
teerd, die hem tevens de gebruike
lijke gratificatie overhandigde. Ook
uit den kring der collega's toonden
velen hun medeleven en waardeering.
Naar de „Tel." verneemt, zal de
heer Damme alhier, oud-directeur van
de Insulinde-Oliefabrieken, ernstig in
aanmerking komen voor de functie
van Directeur-Generaal der Posterijen
en Telegrafie.
Vanmorgen overkwam den groen-
tenhandelaar v. E. uit de Lombok-
straat een ernstig* ongeval. Rijdende
met zijn tweewielige hittekar geraakte
onderweg het tuig onklaar, wat hij
op den wagen zittend trachtte te ver
helpen. In een oogenblilc echter dat
de wagen een lichte zwenking maakte
geraakte hij het evenwicht kwijt en
viel hij van den wagen, waarbij hij
met het hoofd op de straat terecht
kwam. De Eerste Hulpdienst werd ge
waarschuwd, die een voorloopig ver
band legde en v. E. naar zijn woning
vervoerde. Het was moeilijk de ge
volgen van den val juist te consta-
teeren, waai- de getroffene herhaalde
lijk het bewustzijn verloor.
Bij een in uitvoering zijnd grond
werk van Gemeentewerken in de Ko
ningstraat is in den afgeloopen nacht
een van de daanbij geplaatste waar
schuwingslantaarns gestolen.
Een daad die nu niet bepaald blijk
geeft van veel verantwoordelijkheids
gevoel ten aanzien van de verkeers
veiligheid, om van den diefstal zelve
nog niet te spreken.
Gistermiddag om vier uur kwam
op de Hoogewoerd een door den heer
R. uit Rotterdam bestuurde auto in
botsing met een uit de tegenoverge
stelde richting komenden handwagen,
terwijl hij door een voor hem rijden
den handwagen niet voldoende zeide
te kunnen uitwijken. De kwestie was,
dat de auto even had moeten wach
ten, wat den bestuurder niet erg naar
den zin was. De auto wend bij de aan
rijding licht beschadigd. Een agent v.
politie die den bestuurder erop wees
dat hij even terug diende te gaan,
kreeg bij het omgooien van het stuur
een der voorwielen over den rechter-
voét, gelukkig zonder ernstige gevol-
BINNENLAND.
DE CHRISTEL. HIST. UNIE.
Algemeene vergadering.
In het Jaarbeursgebouw te Utrecht
werd gisteren de algemeene vergadering
van de Chr. Hist. Unie gehouden, on
der leiding van den vice-voorzitter, Prof.
Slo te maker de Bruine.
In zijn openingsrede gedacht de voor
zitter allereerst Dr. J. Schokking, die nog
steeds ongesteld is en wien telegrafisch
de gevoelens der vergadering werden ver
tolkt.
Bij acclamatie werden tot leden van het
hoofdbestuur herkozen Mej. Fr. Katz en
cle heeren Schokking en Ter Haar.
Hierna kwam aan de orde het verkie
zingsmanifest waarbij, hoewel de heer
Snoeck Henkemans opmerkte, dat de Ka
merfractie geen enkele aanmoediging be
hoeft, een door de afd. Schoten voorge
stelde clausule werd aangenomen, lui
dende
Gestreefd worde naar afschaffing van
het gezantschap bij den Paus".
De afgevaardigde van de afd. Voor
burg verdedigde het volgende amende
ment op punt i. De overheid onthoude
zich van het nemen van al die maatregelen
welke kunnen leiden tot ontheiliging van
den dag des Heeren.
Het hoofdbestuur nam het amendement
over, met invoeging van de woorden „in
dien mogelijk", waarna het aangenomen
werd.
De afdeelingen Vlaardingen en
Kethel verklaarden gaarne den Goe
den Vrijdag als rustdag erkend te willen
zien.
De voorzitter antwoordde hierop, dat
het moeilijk is, hierover in deze ver
gadering te spreken. Om dit punt op te
kunnen nemen, zou er een zekere alge
meene overtuiging te dien aanzien onder
alle Christenen moeten zijn. De Roomsch
Katholieken vieren evenwel dezen dag niet
als een feestdag, evenmin als velen uit
Gereformeerde kringen.
Op voorstel van de afdeeling Alfen
werd, nadat het hoofdbestuur er zich me
de vereenigd had, besloten in de sociale
paragraaf in te voegen: „Gestreefd wor
de naar een regeling van den rechtstoe
stand van het overheids- en het semi-over-
heidspersoneel".
Verder vereenigde de vergadering zich
met een voorstel van de afdeeling Den
Haag, pm in dit punt ook uit te druk
ken, dat de gemeenschappelijke welvaart
bevorderd dient te worden ook door aan
moediging van het particulier initiatief.
Voorts werd uitvoerig van gedachten
gewisseld over de kwestie van de plaat
selijke keuze. Verschillende desbetreffen
de amendementen kwamen in bespreking.
Da afdeeling Lichtenvoorde stelde
ter vergadering voor een motie, waarin
da Unie zich uitspreekt, gelijk ze dit deed
op de algemeene vergadering van 1920,
voor plaatselijke keuze, met dien verstan
de, dat de beslissing blijve in handen van
de Overheid.
De afdeeling Haarlem merkte op,
dat de houding van verschillende Chr.
Hist. Kamerleden bij de behandeling van
het voorstel-Rutgers velen teleurgesteld
heeft. De afgevaardigde bracht echter
hulde aan Prof. Slotemakér de Bruine.
De afdeeling Leiden sprak haar groo
te teleurstelling uit over het feit, dat ter
wille van de continuïteit de plaatselijke
keuze verworpen werd. De leden van de
Tweede Kamer voelden dat bezwaar blijk
baar niet.
Het Eerste Karherlid De Vos van
Steen wijk zeide tot nu toe gezwegen
te hebben, maar thans wilde hij de redenen
bloot leggen van de handelwijze van de
vijf Chr. Hist. Kamerleden, die tegenge
stemd hebben. Het is, zeide hjj, verklaar
baar, dat hierover een gevoel van bit
terheid, zelfs van wrevel is ontstaan, al
kan spr niet goedkeuren de wijze, waar
op deze tot uiting is gekomen. Wij heb
ben tegen gestemd omdat wij het in strijd
achtten met den eerbied voor een be
slissing, door de Kamer genomen, daar
op opnieuw terug te komen.
Het ging om de waardigheid, de hoog
heid van de Kamer, natuurlijk niet van
de leden. Van misplaatsten hoogmoed der
leden was geen sprake. Het ging erom de
gaafheid van onze constitutioneele instel
lingen te handhaven. Zijn kiesvereenigin-
gen in §taat een oordeel uit te spreken
over staatrechtelijke kwesties? Om de juist
heid van spr's standpunt gaat het niet,
het gaat om het feit zelve.
Spr is er van overtuigd, dat de heer
De Savornin Lohman de protesteerende
kiesvereenigingen, die van een onchris
telijke daad spreken, kort maar krachtig
op haar nummer gezet zou hebben. Voor
den ruimen geest van den overleden voor
zitter schijnt geen plaats meer te zijn. De
cnafhankelijkheid en de vrijheid der volks
vertegenwoordigers wordt door zulk een
optreden ernstig geschaad en spr is niet
van plan, zich als een spreekbuis te doen
gebruiken.
De voorzitter dankte den heer Vos van
Steenwijk voor zijn uiteenzetting van de
motieven en beantwoordde ontkennend de
vraag, of de vergadering daarover mag
oordeelen. ITij verheugde zich erover, dat
de mo'ic-Lichtenvoorde zoo zakelijk is en
adviseerde deze haar am te nemen.
Verschillende afdeelingen verklaarden,
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 221/* cent
Ingezonden Mededeelingen, dnbbel tarief.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
Binnenland
De algemeene vergadering van de
Christel. Hist. Unie.
Nieuwe Commissaris der Koningin
in Groningen.
Een lid van den Landstorm in het
kamp van Laren doodgeschoten.
Een initiatief-voorstel van den heer
Braat tot inkrimping van den Zomer
tijd,
De toren van Zanderdorp afgebrand.
Buitenland.
Painlevé heelt de opdracht tot ka-
binetsvormng aanvaard.
Caillaux door Painlevé naar Parijs
ontboden.
De Fransche Kamer heelt de over
eenkomst met de Bank van Frankrijk
tot verhooging van de bankbiljetten-
uitgifte met 4 milliard goedgekeurd.
het met den heer De Vos van Steenwijk
oneens te zijn en zeiden in het onderha-
vige geval het "maatschappelijk belang
grooter te achten dan het staatsrechte
lijk standpunt.
De motie Lichtenvoorde alsvoren ver
meld, werd daarna bij acclamatie aange
nomen.
MITRAILLEUR-ONGELUK.
Reserve-onderofficier gedood.
In liet kamp van Laren is een ern
stig ongeluk gebeurd. In de Paaschva-
cantie hield de Kaderlandstorm een
vierdaagsche oefening in het kamp.
Voor liet aanschouwelijk onderwijs
in* den lichten mitrailleur was een 15-
tal jongelieden verzameld in een der
barakken, waar vaandrig Smith uit
Amsterdam de werking van het vuur
wapen demonstreerde. De mitrailleur
was op een tafel gesteld, waar omheen
de leerlingen waren geschaard. Stuk
voor stuk werden de uiterlijke deelen
van het mechanisme verwijderd.
Bij de demonstratie werden zooge
naamde excercitie-patronen gebruikt.
Ten einde de werking te laten zien,
bracht Smith met de hand den gelei
der met slagpen door middel van de
spanreep naar voren. Tot ontzetting
van allen ging plotseling een schot af
en viel de 19-jarige reserve-onderoffi
cier P. A. M. Lammers uit Hilversum,
in een der slapen getroffen, neer.
Onmiddellijk werd de tweede genees
heer van het sanatorium „Hoog La
ren" geroepen, die overbrenging naar
het Majella-ziekenhuis te Bussum
noodzakelijk achtte. Onderweg daar
heen is de getroffene reeds gestorven.
De ouders van den jongeman vertoe
ven in het buitenland.
Men vermoedt, dat na schietoefenin
gen met den mitrailleur een scherpe
patroon tusschen de losse i9 verdwaald
geraakt.
De Eerste Kamer.
De afdeelingen van de Eerste Kamer
hebben benoemd tot rapporteurs:
ie. over de wetsontwerpen tot wijzi
ging van de Kieswet; tot bevordering
vai een richtige heffing der dir^c: be-
lastingen, de psychopathenwet'-en
wettelijke regeling opnieuw van de co*'
operatieve vereenigingen; de heeren
Janssen, Dobbelmann, Diepenhorst;
Briët en Anemfc;
2o. over het wetsontwerp tot wijzi
ging van het Indische regeeringsregle-
ment: de heeren Slingenberg, De Veer,
Haazevoet; Cramer en Rink;
3o. over de wetsontwerpen tot wijzi
ging van de Lager Onderwijswet; tot
wijziging van de wet betreffende het
hooger landbouw- en veeartsenijkun-
clig onderwijs en tot wijziging van de
Beroepswet: de heeren Blomjous, Van
dor Maesen de SonTbreff, Wittert van
Hoogland, Van den Bergh en Ossen-
dorp.
Uit de Steenindustrie.
Omtrent den stand van het con
flict in de steenindustrie wordt ge-
meld, dat op de laatste vergadering
van partijen met den rijksbemiddelaari
de werkgevers zich bereid hebben
verklaard de tarief- en weekloonen
met 5 pet. te verhoogen, echter nie*
het uurloon. Hieraan werd de voor
waarde verbonden, dat de organi
saties der arbeiders ertoe zouden me
dewerken, dat de werkweek op öO
;uur werd gebracht, en de wsch tot;
'doorbetaling van het Loon op. Chr.
feestdagen werd teruggenomen.
