CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
5e JAARGANG
VRIJDAG 27 MAART 1925
NUMMER 1474
ODRANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 0 1 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Lm üHismer bestaat oit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
De huwende onderwijzeres
Over dit onderwerp maakte dezer
dagen het „Onderwijs" het orgaan der
vereeniging van hoofden van openbare
scholen de volgende nuchtere opmer
kingen:
Het wetsontwerp, dat de beslissing
over al-of-niet-aanblijven der huwen
de onderwijzeres in de handen van
gemeente- en schoolbesturen legt, is
door de Tweede Kamer aanvaard en
zal naar allen schijn het Staatsblad
wel bereiken.
Ons verheugt de gevallen beslis
sing, al voldoet zij ons nog niet ten
halve. Een verbod met mogelijkheid
van uitzonderingen scheen ons hier
noodig, en men verkreeg slechts de
mogelijkheid van een verbod, met al
de kansen eener ongelijke en daar
door stootende rchtsbedeeling.
Men zal te eeniger tijd deze mate
rie weer moeten in behandeling ne
men: dat schijnt ons de consequen
tie *jer gevallen beslissing.
Er is nog heel wat in de Kamer
gediscussieerd en bij de stemming
stond het Rechts tegenover Links.
Wij begrijpen, dat men in politicis
allerlei motieven kan aanvoeren, die
men als gewoon burger weinig of
geen waarde toekent.
Dit schijnt ons wel zeker: bij den
uitslag der gehouden stemming knik
te het gezond verstand onzer natie
met instemming."
Wat hier wordt opgemerkt is in meer
dan een opzicht juist.
Men zal inderdaad nog een stapje
verder moeten gaan, en moeten komen
tot een algemeen verbod met de mo
gelijkheid van uitzonderingen.
En ook dan zal het gezond verstand
onzer natie instemmend knikken.
Maar dan zal het bij de stemming
ook weer zijn rechts tegen links.
Waaruit de conclusie getrokken zou
kunnen worden, dat zelfs naar het oor-
'deel van het orgaan der (openbare
school) hoofden-vereeniging, de linker
zijde zich niet in de eerste plaats door
het gezond verstand laat leiden.
STADSNIEUWS.
Ouderavond v. d, Geref. School a. d.
Lusthoflaan.
Gisteravond werd in de Geref. school
a. <L Lusthof laan, hoofd G. Bakema, de
jaarlijksche ouderavond gehouden.
Om 8 uur opende de voorzitter, de
heer Z ij 1 s t r a, de vergadering door
te laten zingen Ps. 116:: 1 en door ge
bed. Na het voorlezen van Matth. 26 vs.
3646.heette de voorzitter de tdlrijke
aanwezigen hartelijk welkom. Naar
aanleiding van het voorgelezen schrift
gedeelte, wees hij op het woord van
Jezus: „Waakt en bidt!" niet in 't minst
waar 't betreft onze chr. school.
Hierna leidde de heer van Hooi
donk zijn onderwerp in: „De leugen
op school." Na een.algemeene beschou
wing over waarheid, werkelijkheid en
leugen, sprak de inleider over de on
waarheid van kinderen, de bron waar
uit dit voortkomt en welke middelen
door ouders en onderwijzers samen
hiertegen dienen te worden aangewend
Vooral de Bijb. Gesch. biedt ons vele
aanknoopingspunten. De inleider ein
digde met te wijzen op bet groote voor
recht en den voorsprong in dit opzicht
van de chr. op de neutrale school.
In' de pauze konden de ouders het
werk der leerlingen inzien en eveneens
de gemaakte teekeningen. Hiervanwerd
een druk gebruik gemaakt en allen be
wonderden nog eens weer het prachtig
ingerichte schoolgebouw.
Na de pauze sprak het hoofd der sch.
de heer Bakema over: „de groot
Meester." Op duidelijke wijze schetste
de inleider: „Jezus als paedagoog', de
ideaal opvoeder, die den „nieuwen
mensch" predikte in zijn dienende lief
de. Uit zijn „studieboeken" 1 Mozes en
de Profeten, 2 Het rijke menschenleven
en 3 de Natuur putte Jezus Zijn vele
aapknoopingspunten voor Zijn predi
king. Ook 't bidden van Jezus leert ons
„Niets zonder 't gebed'.
De heer Bakema'eindigde hierna mei
gebed. Voldaan over dezen gelukkig
geslaagden avond, die den band tus
schen huis en school nauwer aanhaal
de, gingen de aanwezigen huiswaarts.
BUREAUHooigracht 35 - Leiden
Q> Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentien per regel 221/» cent-
Ingezonden Me de deelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentien bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage*
lijks geplaatst ad 40 cent.
„Na arbeid Kunst,"
Het Christelijk mannenkoor van de
zen naam, onderafdeeling van den Chr
Besturenbond, gaf gisteravond in den
Foyer van de Stadsgehoozraal onder
leiding van zijn directeur, den heer A.
Teljeur, een welgeslaagde uitvoering,
met medewerking van de mandolin-
club „Klein Krebustlipo."
Er bleek voor deze uitvoering veel
belangstelling te zijn, want de Foyer
was letterlijk tot in de hoekjes bezet en
er moesten zelfs stoelen worden bij
gezet.
De talrijke aanwezigen werden wel
kom geheeten door den heer K. W a s-
senaar Sr. die met gebed opende, en
daarna het koor gelegenheid gaf zich
te laten hooren.
Meermalen wekte wat het koor ten
gehoore bracht de hoorbare tevreden
heid van het auditorium. Wel gaf het
wat ue tenoren betreft, soms den in
druk dat deze het speciaal in de liooge
passages wat teveel op enkele krach
ten lieten aankomen. Maar wij willen
daar gaarne bijvoegen dat de 1ste te
noren soms moeilijk werk hadden te
leveren, zooals in „Ecce quomodo Mori-
tur" van Jac. Handl. Het koor toonde
zich uitstekend in het nuanceeren, b.v.
in „Mijn Nederland" van G. A. Man-
gold, dat vóór de pauze en .,De Ves
per" van L. Beethoven, dat na de pauze
werd uitgevoerd. Ook het „kerkje"
„Zonnezang" en het „Domine, salvam
fac Reginam nostram" respect, van
Becker, Zwijs9ig en Giesen werden
goed weergegeven.
De dirigent beleefde genoegen van
zijn koor en de voorbereiding kwam
wel uit. Miéschien dat een flinke toe
name van het ledental, hoewel dit niet
onbevredigend is, een nog betere taak-
verdeeling mogelijk zou maken, wat
dan den algemeenen indruk nog zou
verbeteren.
De koorzang werd afgewisseld door
het optreden van de mandolineclub
„Klein Krebustlipo", die onder leiding
van den heer A. Loeff heel goed werk
gaf, en ten volle den hartelijken bijval
dien bet genoot, verdiende. Het aar
digst vonden wij vóór de pauze de „la
Caravane"-ouverture van Gretzij en
een fox trot van Machiocchie; na de
pauze van denzelfden componist „En
voi des fleurs" en tot slot de door den
heer Polman gecomponeerde jubileum-
marsch, die het publiek een warm ap
plaus ontlokte.
Het publiek bleek de club eerst te
wlilen laten gaan nadat nog een toe
giftje was gespeeld.
De heer Wassenaar bracht het koor,
dén directeur, en de mandolineclub
hartelijk dank, en eindigde na krachtig
te hebben opgewekt tot toetreding als
lid of donateur.
„N. A. K. kan op een succesvollen
avond terugzien, evenals zijn kleine,
maar dappere en bekwame medewerk
ster.
Openbare Leeszaal „Reuvens."
.Woensdagmiddag te 5 uur had de a1-
gemeene vergadering der leeszaal
„Reuvens" plaats.
De voorzitter, de heer Mr. v. d.
Eist, opent de vergadering, daarna
leest de secretaris, de heer A. A. van
Rijnbach, de notulen der vorige ver
gadering, die onveranderd worden
goedgekeurd.
De voorzitter "deelt mede, dat
de heer Dr. J. E. Kroon bedankt heeft
als secretaris en als zoodanig is op
gevolgd door den heer Rijnbach. Spr.
dankt den heer Kroon voor den door
hem verrichten arbeid, (applaus).
Daarna leest de secretaris het jaar
verslag over het afgeloopen jaar,
waaraan wij het volgende ontleenen:
Het aantal leden en der uitgeleende
boeken vermeerderde op bevredigen
de wijze, terwijl ook de financieele
uitkomsten niet ongunstig zijn, on
danks de korting door het Rijk op het
subsidie toegepast en de verlaging van
de uitkeering voor de correspondent
schappen, waartoe de Bond van O. L.
en B. in Zuid-Holland d:t jaar, even
eens ten gevolge van de verminde
ring van het Rijkssubsidie besluiten
moest.
Het aantal in 1924 uitgeleende ro
mans, novellen enz. bedroeg '46534
tegen 47223 in 1923, alzoo een ver
mindering met 639, terwijl het aan
tal uitgeleende studieboeken, me: 2903
vermeerderde. O k werden 31 2 men
jongens- en meislesboeken uitgeleend
dan in. 1923, in het ^«h.eel dus een
vermeerdering met 5336.
In de Teugdbib'iotkeek weiden Z'j J3
ouexen uitgeie^nd, w.aaronaer .ilüti stu
dieboeken.
Het aantal leden verminderde met
167, doch daarentegen staat bij de
jeugdbibliotheek een vermeerdering
van 239 leden.
Een ernstig bezwaar was het ge
brek aan ruimte in het perceel Bree-
straat 27. Het bestuur heeft het moei
lijke vraagstuk der verbouwing of
verplaatsing der Leeszaal dan ook
reeds ernstig in studie genomen.
De voorzi tter dankt den secre
taris voor het uitbrengen van het
jaarverslag.
Daarna volgt het financieel verslag
van den penningmeester, den heer
saldo van f 121.81. De inkomsten be-
saldo van f 123.87. De inkomsten be
droegen in totaal f 15.078.12*/* en de
uitgaven f 14956.31V»
Op voorstel der commissie tot het-
nazien der boeken, wordt de penning
meester van zijn gevoerd beheer ge
dechargeerd.
Daarna sluit de voorzitter, niets
meer aan de orde zijnde, de vergade
ring.
Ghr. Bakkersgezellenbond.
De afd. Leiden van den Chr. Bak
kersgezellenbond hield Woensdag
avond een vergadering waarin als
spreker optrad de heer Hanemaayer,
met het onderwerp: „Rondom den
nachtarbeid."
Spr. begon met een kort overzicht te
geven van de arbeidsverhoudingen van
vroeger om daarna in breede trekken
uiteen te zetten de actie voor afschaf
fing van den nachtarbeid, wat eerst
door vorige Ministers was ter hand
genomen en onder Minister Aalberse
\yas tot stand gekomen.
Thans is op aandringen van de groot
wetgevers, getracht gedaan te krijgen
wijzigingen in de bestaande wet aan
te brengen. Het gevolg is geweest, dat
Minister Aalberse een wetsontwerp in
gediend heeftr dat, mocht het door de
Tweede Kamer worden aangenomen,
aanleiding kan zijn dat opnieuw
de nachtarbeid alsook de -Zondagsar-
beid in tal van bedrijven wordt inge
voerd.
Zoowel door de patroons als door de
gezellen dient daarom met alle geoor
loofde middelen krachtig tegen dit
wetsontwerp gestreden te worden om
die verslechteringen tegen te gaan.
Nadat de spreker allen had aange
spoord zich krachtig te organiseeren,
en al het mogelijke te doen om den
nachtarbeid te weren, eindigde hij zijn
met gloed en bezieling uitgesproken
rede.
Mej. O. Parmentier alhier is
benoemd tot "lid van de examencom
missie, heiast met het examineeren
van hen, die een akte van bekwaam
heid wenschen te verkrijgen tot het
geven van M. O. in het boekhouden
(akte K XII en Q) of tot het geven van
L. O. in de beginselen der handelsken
nis (akte U) zijn benoemd.
Vanmorgen om half elf had op Int
Kort Rapenburg ter hoogte van de
Boommarkt een ernstige aanrijding
plaats tusschen de vee-auto H 41788 en
een vigelante van den stalhouder J.
P. K. welke achteruit van de Boom-
markt het Kort Rapenburg kwam
oprijden. De auto botste tegen het ach
terste gedeelte vak het rijtuig aan en
reed er de twee achterwielen vrijwel
geheel af. De atuo bekwam geen schade
De heer v. I. student alhier ver
mist uit de gang van zijn woning aan
de Breestraat een rijwiel, dat waar
schijnlijk door onbevoegden is meege
nomen.
Tusschen K. en zijn zwager B.
ontstond een ruzie, waarbij, laatstge
noemde overging tot handtastelijkhe
den, die hem een plaatsje in het poli
tierapport bezorgden.
Op de veemarkt is een big achter
gebleven, die bij de fa. Wed. Dieben is
geschut. Inlichtingen bij de politie.
In de gehouden jaarlijksche alge-
meene vergadering van aandeelhou
ders der N.V. Eerste Leidsche Hulp
bank alhier zijn de balans en de winst
en verliesrekening goedgekeurd en is
het dividend bepaald op 3 (v. j. 25) pet.
BINNENLAND.
De Rotterdamsche Gzmeenteraad.
Het voor'stel-Schouten c.s. waarbij
het verhaal van de pensioenpremiën
opnieuw aanhangig was gemaakt, is
rvf-r den Rotterdamschen
22. .teaen 21 stem
men voor de tweede maal verworpen.
Afwezig waren 1 rik. en 1 s.d. Van de
2 dissidente katholieken heeft er thans
1 voorgestemd; de tweede, de heer Hoe
be, bleef met de v.d., de s.d., de comm.
en den rapaljaan tegenstemmen.
Mr. Ab. van der Hoeven, die in de
voorafgaande middagzitting met 22
van de 40 uitgebrachte stemmen, waar
van 15 blanco, opnieuw tot wethouder
was benoemd, maar die benoeming,
blijkbaar in verband met het nog te be
handelen voorstel Schouten c.s. in be
raad had gehouden, zal, naar wij ver
nemen, de benoeming niet aannemen
en dus bij zijn aanvankelijke ontslag
aanvrage blijven.
De Koningin naar Het Loo.
Het vertrek van de Koninklijke fa
milie naar het Loo op a.s. Maandag
is bepaald per staatsspoor, des na
middags te 2 uur 51; aankomst op
het Loo te 5 u. 15.
Het Amsterdaznsche meelbesluli.
In de gisteren gehouden vergadering
van den Amsterdamschen Gemeente
raad is gestemd over het voorstel der
SociaalDemocratische wethouders in
zake hooger beroep bij de Krooh betref
fende het meelbesluit. Dit voorstel
werd met 27 tegen 20 stemmen verwor
pen, zoodat dus niet in hooger beroep
zal worden gegaan.
Vee-invcer in België.
Het „Hbl. van Antwerpen" meldt, dat
het invoerverbod van Nederlandsch
ee via het station Clinke is opgeheven
er> dat de staatsstallen aan het station
aldaar weer geopend zijn.
De Kamerverkiezingen.
De Tijd meldt dat de heer A. J.
Loerakker definitief heeft besloten,
zich te laten schrappen van het Poli
tiek Advies. Er is een comité gevormd
om hem een goe'de plaats op de de
finitieve lijst te bezorgen.
De Vloot en de verkiezingen.
Het Tweede Kamerlid Duys heeft
den minister van marine de volgende
vragen gesteld:
Is het juist, dat dit jaar de oefenin-*
gen onzer vloot zijn vastgesteld op zóó
danig tijdstip, dat ten gevolge daar
van vele bij de marine dienenden
niet zullen kunnen deelnemen aan de
verkiezing van leden der Tweede Ka
mer
Zoo ja, is de minister dan bereid
te dezer zake alsnog zoodanig in te
grijpen, dat niet een grcot aantal van
de uitoefening van hun kiesrecht ver
stoken blijft
Zoo de minister hiertoe niet bereid
is, zou hij dan wi'len mededeelcn welke
groote en gewichtige landsbelangen
het gebiedend noodzakelijk maken, dat
een aantal s'chepen onzer vloot juist
omstreeks den stemmingsdag niet in
ons land aanwezig is
Verbond van Actualislcn.
Naar de Vaderlander meldt, heeft
de heer W. H. Snijders zich wegens
den staat van zijn gezondheid verplicht
gezien ontslag te nemen, als secretaris
van het Verbond van Actual'sten. De
centrale raad heeft tot zijn opvolger
benoemd den heer J. Schouten, redac
teur van De Vaderlander. De heer
Snijders blijft lid van den centralen
raad.
De heer W. Lubberink heeft ontslag
genomen als redacteur van De Va
derlander. De redacteur J. Schouten
is benoemd tot verantwoordelijk hoofd
redacteur.
Voorts deelt het blad mede, dat de
centrale raad van het V. v. A. het
besluit om aan de verkiezingen met
eigen candidaten deel te nemen, he'tf
ingetrokken. Het politiek advies van
het Verbond met het oog op de ver'
kiezingen zal later volgen.
Uit de aardappelmeel-industrie.
Naar wij vernemen heeft het bèsluur
der Ned. Ver. van Fabrieksarbeiders
namens de samenwerkende vakvereeni-
gingen aan de „Ver, van Werkgevers
in de Aardappelmeelindustrie en Aan
verwante Bedrijven", waarbij bijna al
le Coöp. Aardappelmeelfabrieken zijn
Aangesloten, eene conferentie ve zrcat
over de punten:
1. Het per 1 Mei a.s. af te sluiten
looncontract te baseeren op f 20 per
week.
2. De afsluiting eener collectieve
overeenkomst.
De thans geldende loonregeling is
gebaseerd op een minimum weekloon
van f17.10, terwijl iedere fabriek%met
haar eigen personeel gecontracteerd
Belangrijkste nieuws in dit Nummer
Binnenland
De heer A. v. d. Hoeven als wethou
der van Rotterdam herkozen.
De Amsterdamsche Raad en het meel
besluit.
Buitenland.
Ernstig mijnongeluk in Lotharingen.
Treinaanslagen in Frankrijk.
De Britsche Lagerhuisdebatten over
het werkloosheidsvraagstuk.
Mussolini in de Italiaansche Kamer
teruggekeerd.
De Tariefwet.
„Het Vad". spreekt het bericht van de
,Avp." tegen, als zou de Tariefwet voor-
loopig niet worden afgekondigd uit
vrees voor weerwraakmaatregelen van t
het buitenland.
Herplaatsing ex-telefonisten.
Naar de „Tel." verneemt, zijn thans
ook de gehuwde ambtenaressen (ex- 1
telefonisten) te Groningen en Assen, I
)die ingaande 1 Maart 1924 wegens f
overcompleet waren ontslagen, voor
herplaatsing opgeroepen. Deze her- j
plaatsing geschiedt op het minimum l
loon aan den rang van telefonisten i
verbonden. Bij niet aanvaarding van
de aangeboden betrekking, wordt het
)toegekende pensioen ingetrokken, of
met net bedrag van de aan de aan
geboden betrekking verbonden bezol
diging verminderd.
BUITENLAND.
DE WERKLOOSHEID IN ENGELAND.
Een debat in het Lagerhuis.
In hjet Lagerhuis heeft Sir John
Simon (liberaal) de kwestie der werk
loosheid te berde gebracht.
Hij wees er op, dat sedert een on
rustbarend langen tijd de toestand be
staat, dat, met een variatie van om
en nabij een paar "duizend arbeiders,
week aan week 1.100.C09 of 1.200.0oo
ongelukkigen een wekelijksche werk-
loozenondersteuning ontvangen omdat
er geen werk voor hen is. Hij be
toogde dat de werkloozenuitkeering,
welke van den wapenstilstand af tot
eind Februari j.l. is uitgekeerd, niet
minder dan 194 millioen pd. st. be
dragen heeft. Daarbij komen nog de
werkloosheidstoeslagen voor oud-strij
ders ten bedrage van 62 millioen,
terwijl de hulp aan thuiszittende ar
men, die door de armbesturen is inge
steld, in totaal 35 millioen bedraagt.
Sir Arthur Steel Naitland, minis
ter van arbeid, antwoordde napiens de
regeering.
Hij zeide: Na den grooten oorlog
hebben wij onze markten verloren en
thans staan wij voor moeilijkheden,
die wij tevoren nooit hebben gekend.
Een onderdeel ran het groote pro
bleem is dat de evolutie m de in
dustrie gedurende de laatste tien ja
ren in een verbazingwekkend snel tem
po is geschied.
Vijf of zes millioen menschen ver
lieten het land in verband met den
oorlog, tal van maatregelen ter be
sparing van arbeid werden ingevoerd
en in plaats dat deze millioenen el
ders werden opgenomen, keerden zij
naar ons land terug. Het kon niet
anders of de bedrijfsmachine kreeg
een schok. Sommigen veronderstellen
dat wij altoos een last van dezen om
vang met ons zullen hebben te dra
gen.
Met, betrekking tot de kwestie in
zake de subsidieering der industrie
uit het werkloosheidsfonds, wees hij
op de moeilijkheden, die daar uit zou
den kunnen voortspruiten.
Wanneer één industrie' wordt ge-
subsidieert zou een andere om hulp
vragen en het verleenen van subsidies
zou van de eene op de andere indus
trie overgaan.
Hij voegde er aan toe dat de ge-
heele buitenlandsche exporthandel dei-
wereld thans veel minder omvangrijk
is dan hij was, doch dat Engelands
aandeel in dezen handel grooter is
dan vóór den oorlog zoodat het dus
niet achterop 'is.
Hij geloofde niet dat er één r' e-
ring is, die het kwaad zelf kan ge-,
nezen. Hij meende evenwel dat er op'
het oogenblik teekenen zijn, die op
verbetering wüzen.