CHRISTELIJK DAGBLADvoor LEIDEN EN OMSTREKEN
hu mum bestaat uit TWEE Bladen.
Belangrijkste nieuws in un humme
5e JAARGANC
WOENSDAG 18 MAART 1925
NUMMER 1466
COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en kuiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
(Per kwartaal 2.50
'Per week 0.19
'Franco per post per kwartaal i 2.90
BUREAUHooigracht 35 - Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
EERSTE BLAD.
H.H. ADVERTEERDERS
20 MAART '25
Opening Voorjaars-Seizoen
Beleefd verzoeken wij H. H.
Adverteerders, de Copie voor
hunne Advertentiën, tot plaatsing
in het blad van Vrijdag a.s., liefst
Donderdag te doen bezorgen,
aan ons Bureau, Hooigracht 35.
De Administratie.
V De achturige werkdag.
Over de beteekenis van den achturi-
gen werkdag Ioopen de meeningen uit
een.
De hooge" verwachtingen die daar
van in sommige kringen, zoowel voor
het arbeiders- als voor het bedrijfsle
ven, werden gekoesterd, zijn niet in
t-lle opzichten vervuld.
Maar de pessimistische beschouwing
dat de verkorte werktijd alleen, scha
delijke gevolgen zou hebben is toch
ook niet juist gebleken.
Zoo deelt de persdienst van het In
ternationaal Arbeidsbureau het vol
gende mede:
„De Informations Sociales, het week
blad van het Internationaal Bureau
van den Arbeid, bevat officieele sta
tistieken, die belangwekkende gege
vens bevatten betreffende den invloed
van den achturigen werkdag op de
productie van de Franscbe industrie.
Het ministerie van arbeid heeft een
onderzoek ingesteld naar de practi-
sche resultaten van de wet van 23
April 1919, waarbij de achturige werk
dag werd ingesteld.
De hierover in het Bulletin Officiel
van het departement gepubliceerde
rapporten toonen aan, dat de verkor
ting van den arbeidsduur o.a. een ver
betering- in de outillage en bet vast
stellen van de loonschalen heeft te
weeg gebracht. In vele gevallen heeft
deze verbetering niet alleen een toe
neming van de productie per uur,
maar zelf9 van de productie per dag
tengevolge gehad.
De bieronder volgende voorbeelden
geven hiervan een beeld:
In de ijzergieterijen te Albi, waar
uitsluitend grauw gietijzer wordt ver
bruikt, voor de vervaardiging van
voorwerpen van zeer uiteenloopenden
vorm en gewicht, is de uuropbrengst
met 450 K.g. toegenomen, d.w.z. met
iets meer dan 8.3 pet.
In de fabrieken Terrot (rijwielen en
motorrijwielen) is de jaarlijksche pro
ductie per arbeider van 1 in 1913 tot
1.40 in 1924 vermeerderd, tengevolge
van de verbetering van de outillage,
de toepasssing van het ploegenstelsel,
de invoering van het stukloon en de
verbetering van de werkplaatsen, wat
betreft onderhoud en hygiëne."
Wij behooren niet tot hen die van
den achturigen arbeidsdag een dogma
hebben gemaakt.
Men kan hiefbij niet alle bedrijven
over eene kam scheren en ook bij dit
vraagstuk moet met allerlei omstan
digheden rekening worden gehouden.
Maar het stemt tot blijdschap als
kan worden geconstateerd dat in som
mige takken van bedrijf een sterk ver
korte werktijd met de bedrijfsbelangen
niet in strijd bleek te zijn, maar zelfs
een. vermeerderde productie tenge
volge had, zoodat op deze wijze zoo
wel het arbeiders- als bet bedrijfsbe
lang kan worden gediend.
STADSNIEUWS.
Evangelisatie in België.
Onder ontzaglijke belangste'ling trad
gisteravond in de Hooigrachtkerk op
de heer J. Dols van Brussel, ge
wezen R. K. missionaris.
De samenkomst werd geopend d o
Dr. J. G. van Es, die liet zingen
Ps. 75 1 en 4, voorging in gebed,
las Róm. I 1824 en daarna na
mens het Comité voor de Evangeli
satie in België de aanwezigen welkom
heette. Hij wees er voorts op, hoede
heer J. Dols, die Roomsch is opgevoed
en 20 jaar in de Roomsche Zending in
China en'Tibet is werkzaam geweest,
daarna geloovig protestant is gewor
den, zulks i in tegenstelling met vele
andere priesters, die wel de Roomsche
kerk verlaten, doch dan aan het on
geloof ten prooi vallen. Vervolgens
gaf spr. het woord aan den heer Dols.
De heer J. Dols hield vervolgens
zijn rec|_e, waarin hij allereerst het hei
dendom in Tibet en China bejhan-
delde.
Bij alle volken vinden wij kennis van
het bestaan Gods, evenwel verbasterd
tot veelgodendom en pantheïsme.
Er zijn in China drie godsdiensten:
de staatsgodsdienst, waarin de keizer
de middelaar is tusschen de aarde
en den hemel, het Taoisme en het
Boeddhisme.
Spr. zal het inzonderheid over dit
laatste hebben, waarin hij trekken van
overeenkomst ziet met de Roomsch-
Katholieke kerk..
Het Boeddhisme, de leer van Gauta
ma, is een verlossingsleer. Tegenover
het Brahmanisme met zijn eindelooze
wedergeboorte in den zin. van reïn
carnatie, heeft Gautama, "3ie 500 jaar
voor Christus -leefde, de nieuwe leer
ingesteld, waarin hij het Nirwana pre
dikte; de ineensmqlting van de per
soonlijkheid; de Karma, met de we
reldziel. Door boetedoening, door het
uitroeien der passiën moet men komen
tot het Nirwana.
Na den dood van Gautama hebben-
zijn volgelingen zich opgeworpen tot
priesters en monniken, die tot hoofd
hebben den Talai-Lama. den levenden
Boeddha.
Zoo heeft zich ook uit Jezus' leer de
priesterkerk ontwikkeld met den Paus
als hoofd. En in de Boeddhistische, èn
in de Roomsche kerk is de leek ge
bonden in afhankelijkheid aan d e
priesters.
Voor den leek geldt de gewone evan
gelische wet, daarentegen voor den
priester geldt de gelofte der zuiver
heid en de evangelische raden, even
als ook bij de Boeddhisten de pries
ter heiliger moet zijn dan de leek.
Overal, waar de religie niet zuiver
meer is, vinden wij eenerzijds men-
séhen als middelaars, anderzijds hei
ligen of goden, aan wie om stoffe
lijke zegeningen gevraagd wordt, ter
wijl Christus een religie in geest en
waarheid gepredikf heeft.
Ook van de Mariavereering vinden
wij een parallel in het Boeddhisme;
er is daar een godin, die vereerd
wordt als de koningin des hemels, de
Moeder Gods, de Sterre der Zee, enz.
De Schrift zegt, dat we één "'Advo
caat bij den Vader hebben, de Room
sche theologen, dat we ééne Advo-
cata bij Jezus hebben. Spr. wil ook
Maria eeren, maar haar geen godde
lijke eer bewijzen.
Spr. schetst vervolgens den ontwik
kelingsgang der Mariavereering, die
in de Babylonische godin Astarte haar
oorsprong vindt, terwijl dit jaar of
het volgend jaar te Rome twee nieuwe
dogmata betreffende Maria zullen wor
den afgekondigd: dat Maria ten he
mel is gevaren met lichaam en ziel,
en dat zij met Christus deel heeft
aan de uitreiking der genade.
Spr. wijst vervolgens op de over
eenkomst tusschen de Roomsche en
de Boeddhistische gebedspractijk, de
eerste met haar rozenkrans- en brevier
gebed, dat al te vaak slechts mond-
gebed is, de laatste met haar gebeds
molentjes.
Het middelpunt van den Roomschen
cultus is de onbloedige offerande der
Heilige Mis, van den Boeddhistischen
eeredienst het bloedige offer ter ver
zoening van Siwa, den vernietiger.
Het bloedige offer in de heidensche
kerk is logisch, omdat men daar niet
kent het offer van Christus; het offer
der Mis daarentegen is onlogisch.
De eerste Jezuïten die als zende
lingen naar China gingen, hebben ook
die overeenkomst opgemerkt tusschen
het Boeddhisme en de Roomsche kerk
en zij hebben daarin gezien een uit
vinding des duivels om de menschen
van de ware kerk af te houden.
De oorzaak van die overeenkomst
ligt volgens spr. in de ontleening aan
den dienst der schaduwen onder het
oude Verbond.
Rome heeft voorts evenals het Boid.^
dhisme zicjh overal aangepast aan de
kleur van den bodem, vandaar zijn
succes. Vele heidensche .gebruiken zijn
door Rome in stand gehouden en ge
kerstend.
Terug tot Jezus, Jezus 'alleen, zoo
eindigde spr., Hij is de Koning in
verleden, heden en toekomst.
IiNauat gezongen was Ps. 66 zette
spr. zijn rede voprt.
De overeenkomst tusschen het hei
dendom en de Roomsche kerk heeft
spr. het geloof in de laatste doen
verliezen, en spr. begon hoe langer
hoe minder waarde aan de uiterlijke
ceremoniën te hechten.
Spr. heeft in dien tijd een reis ge
maakt naar een hem nog onbekende
bergstreek in China en daar een Ame-
rikaanschen protestantschen zendeling
ontmoet, die hem gastvrij in zijn huis
ontving, hem begroetende als een
broeder in Christus.
Spr. werd getroffen door de diepe
godsvrucht, die in dat gezin heerschte,
en hij heeft daar het ^VVdord Gods lee-
ren kennen.
Spr. heeft opgemerkt, dat bekeerin
gen bijna altijd geschieden door het
lezen van het Woord Gods, dat is ook
zoo in Brussel, hetgeen spr. met een
voorbeeld illustreerde.
Alleen door het Woord Gods kan
de mensch wedergeboren worden, wat
spr. zelf ook ondervonden heeft. Het
Evangelie aannemen is niet anders
dan met Jezus in nauwe aanraking
te komen. Daarom is een protestantsch
geloovige veel nauwer van geweten
dan een Roomsche, omdat de eerste
rechtstreeks, de laatste door een tus-
schenpersoon met .Christus in aanra
king komt.
Na zijn eerste kennismaking met het
protestantisme moest spr. van zijn
bisschop vier dagen boete doen we
gens het deelnemen aan een protes-
tantsche godsdienstoefening, terwijl
hem verboden w$rd, in de toekomst
ooit met protestanten in aanraking te
komen.
Toch is spr. den protestantschen zen
deling weer gaan opzoeken en heeft
daar de avondmaalsviering bijgewoond
sindsdien is hij aan de Mis gaan twij
felen.
Bij een volgend bezoek aan een an
dere protestantsch e familie ontving spr
een Statenbijbel; toen die ontdekt
werd, moest hij hem aan den bisschop
uitleveren.
Spr. ging, ook' toen hij nadien in
Europa was teruggekeerd, bij zijn me
debroeders door voor een Boeddhist of
een Protestant.
Het was voor spr. een tijd van ziele-
leed en innerlijken strijd, daarbij kwam
nog dat spr. geen levenspositie had.
Ten slotte verliet spr. voor goed
het klooster en aanvaardde hij een be
trekking op kantoor. Door zijn vrien
den Ds. Chrispeels, Ds. Hoek en den
heer en Mevr. Eekhof werd spr. in
aanraking gebracht met Ds. Lauwers
te Brussel.
Toen spr. openlijk gebroken had met
de Roomsche kerk, heeft hij nog veel
te lijden gehad van zijn familieleden
en zijn vroegere vrienden.
Toch was spr. nog niet dadelijk los
van de Roomsche kérk; hij ging Zon
dags eerst naar de Mis en daarna
om 10 uur naar de protestantsche gods
dienstoefening; ten slotte brak hij ge
heel met Rome.
Spr. wenscht het Evangelie van Je
zus te verkondigen, 't zij hier onder
zijn afgedwaalde broeders in L:mburg
en België, 't zij (nog liever; m China
of in Indië.
Zoo hoopt spr. ook 'de laatste jaren
zijns levens aan Jezus te wijden. enTiij
vraagt daartoe de voorbede.
„Aan U, o God, zoo eindigde spr.
zij de kracht, de glorie en de heer
lijkheid".
Spr. liet daarna zingen "Ps. Tl9 33
en 53 en ging voor in gébed.
A, R. Prop. club.
De vergadering van de A. R. propa-
gandaclub „Dr. A Kuyper" die tegen
gisteravond was uitgeschreven, is
door een samenloop van omstandig
heden uitgesteld tot 1 April as.
In die vergadering hoopt de heer G.
Kuyper dan tevens zijn referaat te
houden: Om der vaderen erf.
Leidsehe Radio-Vereeniodng.
Vrijdag 27 Maart a.s. zal voor de
Leidsehe Radio-Vereeniging in het
Clubgebouw „Oud-Hortuszicht" Witte
Sir gel, de heer R. Swierstra van de
Philips Gloeilampenfabrieken een le
zing houden over: „De Radiölampen."
De lezing zal door lichtbeelden ver
duidelijkt worden, terwijl na afloop-
de interessante Philipsfilm zal ver
toond worden.
Onze radio-amateurs (en wie is dat
tegenwoordig niet?) houden dus alt
vast dien avond vrij.
„Ex Animo."
De Chr. Zangvereeniging „Ex Animo",
dirigent W. F. Kools, Rotterdam, geeft
op Woensdag 25 Maart a.s. een Vocaal
Concert in de Stadsgehoorzaal, met me
dewerking van mej. Diete Blooker, mezz.
Sopr. Haarlem, en den heer Theo Han-
nema 's Gravenhage.
Mej. Diete Blooker heeft zich al op
verscheidene concerten van Ex Animo
doen hooren en de heer Hannema is ook
geen onbekende van het kunstminnend
publiek, dat de concerten van Sempre
Crescendo en Sursum Corda bezocht
heeft.
Door het koor zullen uitgevoerd wor
den werken van Haydn, Jonker, Kathé,
Mozart, Olman, Palestrina en Kools, en
wel door de solisten Brucken Fock,
Diepenbrock, Handel, Mussorgski, Pfit-
zer en Wagenaar. Aan den vleugel voor
soli de heer j. Ligtelijm, Amsterdam
vQor Koor mej. Mien Verwer, Leiden.
Burgerlijke stand.
Geboren: Gijsbertus, z v J. v. Hooi
donk en A. M. Bergman; Catharina
Hendrika, d v D. H. Blotkamp en B.
C. Lemmers; Gerhard Pieter Dirk, z
v D. Bos en G. B. Knorth; Elisabeth
Joh.a Heiltje, d v J. H. de Geest en
N. Meijvogel; Alida, d v A. J. Kante
been en G. Masurel; Gerardus, z v W.
F. de Wolf en E. Kooien; Johan Maria
d v A. Boersma en M. T. v Lier; JJi-
colaas Huhertus, z v P. M. Vogels en
M. H. Zandvliet; Arnoldus Corn.s Joh.
z v J. P. Kooloos en H. J. v d Steen;
Wilhelmina Maria, d v H. J. Neute
boom en J. W. Rozier; Jacobus Nico-
laas, z v J. Bogaards en C. T. Bree-
baart; Wilhelmina Johanna, d v A. J.
Verhoogt en J. C. Kok; Elisabeth Ca
tharina, d v A. J. Verhoogt en J. C.
Kok; Susanna, d v F. v d Zeeuw en
-E. van Heuzen; Cornelis Hendrik, z
v H. Disseveld en H. Goedhardt; An-
tonius, z v P. R. Panders en M. Bal-
vert; Jacobus Hermanus, z v A. Feij-
nenbuik en E. v d Vos; Antonius Pe
trus Ger.s,, z v P. de Kier en A. v. der
Post; Pietertje, d v A. Lagendijk en
A. van Os; Engelina, d v L. la Lau
en M. Ouderkerk; Alida, d v J. van
Putten en A. Vermeer; Johanna Ja-
coba, d v M. J. Ottes en J. F. de Klerk
Johanna, d v J. van. Strien en J. Tege
laar; Anna Cornelia, d v M. Vissers
en A. van Gils; Marinus Hendrikus,
z v W. F. v. Tongeren en C. J. Piket;
Jacob, z v J. Engelen en T. A. Mathij-
sen; Simon Pieter, z v A. Leupe en W.
v. Meijgaarden; Neeltje, d v J. v, Kat
wijk en J. H. v d Steen; Marg.a San-
dersma, d v G. Susan en G. Dop; Jo
hannes Matthijs, z v J. P. Josemans
en W. H. M. v. Zal; Adriana, d v C.
v. Zeist en G. Koppeschaar; Elisabeth
Maria Cath. d v D. M. v d Weijden
en A. J. J. Duzink; Susanna Maria,
d v H. Kleingeld en L. Kleingeld; Jo
han Corn.s Mart.s z v J. Pastoors en
A. M. W. van Kessel; Cornelia Mar
tina, d v S. P. van Kins en G. C. A.
Hofdijk; Nelly, d v R. Pet en M. Haas
beek. v
Gehuwd: J. Bosman, jm. en C. H.
Meijers, jd; F. Schroder, jm. en P. M.
de Ru, jd; H. Tegelaar, jm. en J. v d
Kaay, jd; H. Vogelenzang, jm. en J.
de Graaf, jd; L. Zitman, jm. en M. J.
Labordus, jd; P. J. v d Zeeuw, jm. en
S. M. v Slogteren; W. Swaak, jm. en
S. Penseel, jd.
Overleden: J. M. NicolayLeef lang,
wed. 88 j; D. Mulder, jd. 5 j; P. W. de
Gelder, jm. 42 j; Ph. v d Meer, man
57 j; C. E. v d MeerMangers, vr. 21
j; A. D. Stoute, 73 j; H. Coster—van
Haaren, 6 lj; J. W. de Visser, dr. 55
j; L. H. de Boer, dr. 16 j; C. Johannes
zn. 5 mnd; W. J. Berkhuizen, man 6/v
j; H. J. Blom, zn. 17 j; J. J. v d Bos,
zn. 2 j; P. L. M. Plouvier, zn. 2 j; E.
Fontein—Warmenhoven, wed. 73 j; G.
M. v. Trigt, dr. 13 d; A. Sloos, m. 77
j; A. Zwaanvan der Keur, vr. 75 j.
BINNENLAND.
De forensenbelasting.
De vereeniging van Nederlandsche
gemeenten heeft aan de Tweede Ka
mer een adres verzonden, naar aan
leiding van het ontwerp van wet tot
bevordering van de richtige heffing
der directe belastingen.
Daaraan ontleenen wij het volgende:
„Met de strekking van het wetsont
werp, op te treden tegen praktijken,
die aangewend worden om de normale
belastingheffig geheel of voor een deel
onmogelijk te maken betuigen wij
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 221/* cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
Binnenland
In de afdeelingen der Eerste Kame:
heeft het wetsontwerp tot afschaffing
van den zomertijd een ongunstig ont
haal gevonden.
Buitenland.
Diplomatieke besprekingen betref
fende het veiligheids va agstnk te wacl
ten.
De Engelsche Arbeiderspartij, ever
als Herziot, blijven vasthouden aar
het protocol van Genève.
In Noord-Italië is de arbeid nog
slechts gedeeltelijk hervat. Nieuv.c
verwikkelingen aanstaande.
De Prnisische Ministercrisis nog
Steeds niet opgelost.
onze instemming. Wij waardeeren he
dat de voorgestelde regeling zich nie
alleen bepaalt tot rijksbelastingen
doch mede van toepassing is op d
plaats, inkomstenbelasting, ook war
neer deze door de gemeente zelf gc
heven wordt.
Ook met de strekking van de no'
van wijziging het scheppen ve
waarborgen voor de belastingschuld
gen tegen onjuiste toepassing van d
ze wet kunnen wij ons vereenige.
Het is echter de regeling, welke hie
voor wordt getroffen, die bij ons e:
kele bedenkingen optmoet.
Volgens het nieuw voorgestelde ai
3 kan in geval van twijfel of een N
raamde rechtsbehandeüng onder d
werking van deze wet zou vallen, t
belanghebbende deze vraag onderwe.
pen aan het oordeel van den inspe
teur, in wiens dienstkring zijn aansk
moet worden vastgesteld. Indien
inspecteur die vraag ontkennend br
antwoordt, kan behoudens later gebk
Ken onjuistheid in de aan den inspe
teur gegeven voorstelling, de wet ni
op deze rechtshandeling worden to
gepast.
Tegen deze regeling bestaat in
eerste plaats het bezwaar, dat zij mo
lijk kan worden toegepast voor i
plaats, inkomstenbelasting, voor zo
ver deze niet door het Rijk wordt g
heven. Het komt ons noodzakeli
voor, dat het geven van beslissing€
als bedoeld in het nieuw voorgestek
art. 3 in handen van één centraal o
gaan zou moeten berusten, bij wien t
acht moeten worden voldoende waa
borgen voor het geven van juiste b
slissingen aanwezig te zijn.
Óet zal niet onbekend zijn zoo wor<"
voorts betoogd dat praktijken alswaï
tegen dit wetsontwerp zich richt,
niet geringe mate worden toegepa
met betrekking tot de Forensenbela
ting. Het zou daarom zeer te betreure
zijn, indien de bepalingen van de:
wet niet op de Forensenbelasting vc
toepassing zouden zijn.
Dit zal zich inderdaad voordoen, ii
dien mocht worden aangenomen h
aanhangige wetsontwerp no. 110, war
bij wordt voorgesteld de Forensenbr
lasting los te maken van de Gem. Ii
komstenbelasting.
Federatie van Marktkooplieden-
Vereenigingen.
Het Hoofdbestuur der Federatie va
Marktkooplieden-Vereenigingen in Nc
derland is thans samengesteld al
volgt: M. de Goeyej Voorzitter (Am
sterdam), H. Zoutendijk, Secr. (Oost
dwarsstraat 22, Leiden); L. Queridc
Penningm. (Utrecht); G. J. Jimmink
Vice-Voorzitter '(s-Bosch); M. Lissaue
vice-secr. ('s-Bosch); M. Abrahamson
(Enschedé); F. Engwirda (Leeuwar
den; T. Yzerman (Tilburg); H. Lap
(Amsterdam), Bestuurderen.
Het Bestuur besloot op 12 Mei 192i
te Utrecht een groote landelijke pro
testvergadering te houden tegen dc
hooge marktgeld-heffingen, bagage
prijzen, enz.
Tegen de weeldebelasting.
De Nederlandsche Amateur Fotogra
fe:.vcvee?.iging heeft aan de r?j:ecrlnï
eei protest tegen de weeldebelasting
gezonden, waarin gewezen wordt op
do belemmeringen, die de weeldebelas
ting zal uitoefenen op den bloei van
dc fotografie-kunst als amateurisme
